Υπνική άπνοια ονομάζεται μια κατάσταση όπου κατά τη διάρκεια του ύπνου η αναπνοή διακόπτεται, με αποτέλεσμα ο εγκέφαλος και το υπόλοιπο σώμα να μην μπορούν να λάβουν αρκετό οξυγόνο.
Υπάρχουν πολλαπλά αίτια που συνδέονται με την εκδήλωσή της, επηρεάζοντας οποιονδήποτε σε οποιαδήποτε ηλικία, ακόμη και τα παιδιά. Ορισμένα πράγματα καθιστούν περισσότερο ή λιγότερο πιθανό ότι θα έχετε αποφρακτική άπνοια ύπνου. Μερικά από αυτά ωστόσο δεν μπορούν να ελεγχθούν από το άτομο:
- Ηλικία: Η υπνική άπνοια είναι πιο συχνή σε άτομα ηλικίας 30 ετών και άνω.
- Φύλο: Η υπνική άπνοια είναι πιο συχνή στους άνδρες
- Οικογενειακό ιστορικό: Αν άλλα μέλη της οικογένειας έχουν άπνοια κατά τον ύπνο, είναι πιο πιθανό να εμφανιστεί και σε άλλα μέλη σε σύγκριση με κάποιον που δεν έχει οικογενειακό ιστορικό της νόσου.
- Παραμορφώσεις της σπονδυλικής στήλης: Οι παραμορφώσεις της σπονδυλικής στήλης, όπως η σκολίωση, μπορεί να παρεμβαίνουν στην αναπνοή και να συμβάλουν στην άπνοια κατά τον ύπνο.
- Η εμμηνόπαυση: Σύμφωνα με μελέτες η άπνοια κατά τον ύπνο συμβαίνει πιο συχνά σε γυναίκες που έχουν περάσει την εμμηνόπαυση. Μετά την εμμηνόπαυση οι γυναίκες εμφανίζουν υπνική άπνοια με ρυθμό παρόμοιο με τους άνδρες.
- Καταστάσεις που προκαλούν ανωμαλίες στο κεφάλι και το πρόσωπο: Καταστάσεις όπως το σύνδρομο Marfan και το σύνδρομο Down μπορεί να οδηγήσουν σε ανωμαλίες που αυξάνουν τον κίνδυνο για την υπνική άπνοια.
- Εθνότητα: Οι Μαύροι, Ισπανοί και οι κάτοικοι των Νησιών του Ειρηνικού έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο από τους λευκούς. Οι Μαύροι εμφανίζουν τη νόσο σε νεαρότερη ηλικία από τους λευκούς.
Τύποι υπνικής άπνοιας
Υπάρχουν δύο τύποι υπνικής άπνοιας:
– Η αποφρακτική άπνοια κατά τον ύπνο (Obstructive sleep apnea – OSA): Η πιο κοινή από τις δύο μορφές της άπνοιας προκαλείται από απόφραξη των αεραγωγών, συνήθως όταν οι μαλακοί ιστοί στο πίσω μέρος του λαιμού συμπιέζονται κατά τη διάρκεια του ύπνου.
– Κεντρική άπνοια κατά τον ύπνο (Central sleep apnea-CSA): Σε αντίθεση με την OSA, ο αεραγωγοί δεν είναι αποκλεισμένοι, αλλά ο εγκέφαλος αποτυγχάνει να ενεργοποιήσει τους μυς να αναπνεύσουν λόγω της αστάθειας στο αναπνευστικό κέντρο ελέγχου.
Παράγοντες που μπορούν να ελεγχθούν
- Παχυσαρκία: Περίπου 7 στους 10 ανθρώπους που έχουν υπνική άπνοια είναι παχύσαρκοι. Η παχυσαρκία είναι ο πιο πιθανός παράγοντας που οδηγεί σε αυτήν.
- Περίμετρος λαιμού (17 ίντσες ή περισσότερο σε άνδρες και 16 ίντσες ή μεγαλύτερο στις γυναίκες)
- Το κάπνισμα: Το κάπνισμα μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο για την υπνική άπνοια, επειδή η νικοτίνη του καπνού χαλαρώνει τους μυς που κρατούν τους αεραγωγούς ανοικτούς.
- Κατανάλωση αλκοόλ ή φαρμάκων: Η κατανάλωση αλκοόλ ή η λήψη ορισμένων φαρμάκων πριν τον ύπνο μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο για την υπνική άπνοια. Στα φάρμακα αυτά περιλαμβάνονται τα υπνωτικά χάπια και τα ηρεμιστικά.
- Διόγκωση των ιστών της μύτης, του στόματος ή του λαιμού.
- Ύπνος πάνω στην πλάτη και η χρησιμοποίηση μαξιλαριών.
- Παραμορφώσεις των οστών: Παραμορφώσεις των οστών της μύτης, του στόματος ή του λαιμού μπορεί να παρεμβαίνουν με την αναπνοή, προκαλώντας άπνοια κατά τον ύπνο.
- Ορμονικές διαταραχές της ορμόνης: Διαταραχές που μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο περιλαμβάνουν τον υποθυρεοειδισμό και μεγαλακρία.
- Κακές συνήθειες ύπνου: Για παράδειγμα ο ύπνος σε διαφορετικές θέσεις και σημεία μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο για την υπνική άπνοια.
Επιπτώσεις
- Εάν αφεθεί χωρίς θεραπεία η άπνοια κατά τον ύπνο μπορεί να οδηγήσει σε έναν αυξανόμενο αριθμό προβλημάτων υγείας:
- Υψηλή αρτηριακή πίεση
- Αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο
- Καρδιακή ανεπάρκεια, καρδιακή αρρυθμία
- Διαβήτης
- Κατάθλιψη
- Επιδείνωση της διαταραχής ελλειμματικής προσοχής / υπερκινητικότητας – ΔΕΠΥ
- Επιπλέον, η χωρίς θεραπεία άπνοια κατά τον ύπνο μπορεί να είναι υπεύθυνη για την κακή απόδοση στις καθημερινές δραστηριότητες, όπως στην εργασία και το σχολείο, τροχαία ατυχήματα και σχολικές επιδόσεις σε παιδιά και εφήβους.
Συμπτώματα
Τα συμπτώματα που μπορεί το άτομο να αντιληφθεί:
- Αφύπνιση με ένα συναίσθημα μη ξεκούρασης και ανανέωσης μετά τον ύπνο, προβλήματα με τη μνήμη και τη συγκέντρωση, αίσθημα κόπωσης, και αλλαγές στην προσωπικότητα.
- Υπερβολική υπνηλία κατά την ημέρα.
- Καούρα ή μια πικρή γεύση στο στόμα το βράδυ.
- Πρωινούς ή νυκτερινούς πονοκεφάλους. Περίπου τα μισά από τα άτομα με υπνική άπνοια αναφέρουν πονοκεφάλους.
- Εφίδρωση και πόνο στο στήθος κατά τον ύπνο.
- Πρήξιμο των ποδιών
- Αφύπνιση κατά τη διάρκεια της νύχτας για την αποβολή ούρων.
Συμπτώματα που άλλοι μπορούν να παρατηρήσουν στον ασθενή:
- Επεισόδια διακοπής της αναπνοής (άπνοια) το οποίο μπορεί να συμβεί από μόνο 5 φορές την ώρα (ήπια άπνοια) ως περισσότερο από 50 φορές την ώρα (σοβαρή άπνοια). Ο αριθμός τους καθορίζει και τη βαρύτητα της υπνικής άπνοιας.
- Δυνατό ροχαλητό. Σχεδόν όλοι οι άνθρωποι που έχουν υπνική άπνοια ροχαλίζουν. Αλλά όλοι οι άνθρωποι που ροχαλίζουν δεν έχουν απαραίτητα υπνική άπνοια.
- Ανήσυχα τινάγματα και στροφή του σώματος κατά τη διάρκεια του ύπνου.
- Νυκτερινές περίοδοι δύσπνοιας.
Συμπτώματα στα παιδιά
Τα παιδιά που έχουν υπνική άπνοια εμφανίζουν σχεδόν πάντα ροχαλητό. Αλλά πάντως μπορεί να μην εμφανίζουν υπερβολική υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας (βασικό σύμπτωμα σε ενήλικες).
Σε παιδιά μικρότερα των 5 ετών, άλλα συμπτώματα περιλαμβάνουν:
- Αναπνοή από το στόμα
- Εφίδρωση
- Ανησυχία
- Συχνές αφυπνίσεις
Στα παιδιά 5 ετών και άνω, άλλα συμπτώματα περιλαμβάνουν:
- Νυχτερινή ενούρηση.
- Κακή απόδοση στο σχολείο.
- Δεν αναπτύσσονται τόσο γρήγορα όσο θα έπρεπε για την ηλικία τους. Αυτό μπορεί να είναι το μόνο σύμπτωμα σε ορισμένα παιδιά. Αυτά τα παιδιά μπορεί να έχουν επίσης προβλήματα συμπεριφοράς και μια σύντομη διάρκεια προσοχής.
- Σε σπάνιες περιπτώσεις, η άπνοια ύπνου στα παιδιά μπορεί να προκαλέσει καθυστέρηση στην ανάπτυξη και μπορεί να προκαλέσει βλάβη στη δεξιά πλευρά της καρδιάς (πνευμονική καρδία).
Θεραπεία
Οι θεραπευτικές προσεγγίσεις της άπνοιας κατά τον ύπνο κυμαίνονται από πράγματα που μπορούν να γίνουν στο σπίτι, όπως απώλεια βάρους ή αλλαγή της θέσης στον ύπνο, ενώ άλλη λύση μπορεί να αποτελεί και η χειρουργική επέμβαση.
Σε ήπιες περιπτώσεις υπνικής άπνοιας του ύπνου μπορεί αντιμετωπιστεί με την αλλαγή συμπεριφοράς:
- Η απώλεια βάρους.
- Αποφυγή αλκοόλ και υπνωτικών χαπιών.
- Αλλαγή των θέσεων ύπνου για τη βελτίωση της αναπνοής.
- Η διακοπή του καπνίσματος. Το κάπνισμα μπορεί να επιδεινώσει τόσο το ροχαλητό και την άπνοια.
- Αποφυγή ύπνου στην πλάτη.
Άλλη μορφή θεραπείας αποτελεί η συνεχής θετική πίεση αεραγωγών -που ονομάζεται επίσης CPAP- και είναι μια επεξεργασία κατά την οποία μια μάσκα φοριέται πάνω από τη μύτη ή / και το στόμα κατά τον ύπνο. Η μάσκα είναι συνδεδεμένη με ένα μηχάνημα που παρέχει μια συνεχή υπό πίεση ροή του αέρα μέσα στη μύτη. Αυτή η ροή του αέρα βοηθά στη διατήρηση της διάνοιξης των αεραγωγών έτσι ώστε η αναπνοή να είναι κανονική. Η CPAP θεωρείται από πολλούς εμπειρογνώμονες ότι είναι η πιο αποτελεσματική θεραπεία για την υπνική άπνοια.
Χειρουργική επέμβαση
Εάν ο ασθενής έχει σκολίωση ρινικού διαφράγματος, διογκωμένες αμυγδαλές ή μια μικρή κάτω γνάθο με μια κατακόρυφη επικάλυψη που έχει σαν αποτέλεσμα ο λαιμός να είναι πολύ στενός, ίσως χρειαστεί χειρουργική επέμβαση για τη διόρθωση της άπνοιας κατά τον ύπνο.
Οι πιο συχνές χειρουργικές επεμβάσεις που εκτελούνται για την άπνοια ύπνου περιλαμβάνουν:
- Ρινική χειρουργική επέμβαση: Διόρθωση ρινικών προβλήματα, όπως σκολίωση ρινικού διαφράγματος.
- Uvulopalatopharyngoplasty (UPPP): Μια διαδικασία που αφαιρεί μαλακούς ιστούς στο πίσω μέρος του λαιμού και του ουρανίσκου, αυξάνοντας το πλάτος του αεραγωγού στο άνοιγμα του λαιμού.
- Χειρουργική επέμβαση διαμόρφωσης άνω και κάτω γνάθου: Χειρουργική επέμβαση για να διορθώσει ορισμένα προβλήματα του προσώπου ή του λαιμού που συμβάλλουν στην άπνοια κατά τον ύπνο.
Leave a Reply