Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση: Αίτια και τρόποι αντιμετώπισης

Ως γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση (ΓΟΠ) ορίζεται η παλινδρόμηση γαστρικού περιεχομένου στον οισοφάγο που έχει ως αποτέλεσμα την πρόκληση οισοφαγίτιδας. Χαρακτηρίζεται ως νόσος όταν γίνεται η αιτία βλαβών στον οισοφάγο ή επηρεάζει την ποιότητα ζωής, με δύο ή περισσότερα επεισόδια οπισθοστερνικού καύσου εβδομαδιαίως.

Είναι μια συχνή και αρκετά ενοχλητική πάθηση που μπορεί να συμβεί σε οποιαδήποτε περίοδο της ζωής μας, ακόμη και σε βρέφη. Η συχνότητά της αυξάνεται με την ηλικία και επηρεάζει εξίσου τους άνδρες και τις γυναίκες, ενώ υπάρχουν ενδείξεις ότι το κάπνισμα και η παχυσαρκία οδηγούν σε παρόξυνση των συμπτωμάτων.

Στη συμβολή μεταξύ οισοφάγου με το στομάχι μας υπάρχει ένας μυϊκός σφιγκτήρας (κατώτερος οισοφαγικός σφιγκτήρας), ο οποίος επιτρέπει τη διέλευση τροφής από τον οισοφάγο στο στομάχι αλλά παρεμποδίζει την παλινδρόμηση της τροφής από το στομάχι στον οισοφάγο. Αυτός ο μηχανισμός δεν λειτουργεί στην ΓΟΠ με αποτέλεσμα να επιστρέφει γαστρικό περιεχόμενο και να δημιουργεί ορισμένα συμπτώματα.

Συμπτώματα

Σε όλους μας παρατηρούνται συχνά σύντομα επεισόδια γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης, κυρίως μετά από μεγάλα και λιπαρά γεύματα. Τα επεισόδια αυτά ακολουθούνται από όξινες ερυγές. Αυτό που τα διαφοροποιεί από την πάθηση της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης είναι μια σειρά από επιπλέον συμπτώματα, όπως κάψιμο στο στομάχι, πόνος ή ένα αίσθημα «κόμπου» στο λαιμό.

Ο νυχτερινός βήχας, η δύσοσμη αναπνοή και η βραχνάδα το πρωί αποτελούν επίσης συμπτώματα γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης.

Η περίοδος της εγκυμοσύνης είναι η μοναδική που μπορεί να δικαιολογήσει τα παραπάνω συμπτώματα χωρίς να μιλάμε για παθολογική κατάσταση.

Καταστάσεις που ευθύνονται για τη χαλάρωση του κατώτερου οισοφαγικού σφιγκτήρα και κατ’ επέκταση για το φαινόμενο της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης είναι μεταξύ άλλων:

1. Παχυσαρκία
2. κακή διατροφή
3. κατανάλωση μεγάλης ποσότητας φαγητού
4. κήλη του διαφράγματος

Πρόληψη και θεραπεία

Υπάρχουν μη φαρμακευτικά μέσα όπως η αλλαγή τρόπου ζωής η οποία είναι πολύ σημαντική για την αποφυγή της παλινδρόμησης:

1. Κατανάλωση μικρών και συχνών γευμάτων
2. Αποφυγή γευμάτων αργά το βράδυ
3. Διακοπή καπνίσματος
4. Αποφυγή κατάκλισης μετά το γεύμα για 2-3 ώρες
5. Αποφυγή κάποιων τροφών όπως: τηγανήτά, λιπαρά γεύματα, χυμοί φρούτων (πορτοκάλι, κίτρο, λεμόνι), καρυκεύματα, σιροπιαστά γλυκά, σοκολάτα, μέντα, δυόσμος, σκόρδο, κρεμμύδι.
6. Ανύψωση της κεφαλής από την κλίνη κατά 20 cm
7. Καταπολέμηση της παχυσαρκίας
8. Μείωση κατανάλωσης καφέ, τσαγιού, αεριούχων και αλκοολούχων ποτών (κυρίως μπύρας). Μετά τα γεύματα να γίνεται χρήση μαστίχας με σκοπό την διέγερση και την κατάποση σιέλου που δρα προστατευτικά.
9. Αποφυγή στενών ενδυμάτων, σφικτών ζωνών
10. Αποφυγή ασπιρίνης
11. Αποφυγή επικύψεων και ανύψωση βαρέων αντικειμένων.

Η φαρμακευτική αντιμετώπιση για τα ήπια συμπτώματα της ΓΟΠ περιλαμβάνει τη λήψη ρανιτιδίνης. Αν πάλι τα συμπτώματα είναι πιο έντονα και μεγαλύτερης διάρκειας γίνεται θεραπεία με ομεπραζόλη ή ραμπεπραζόλη και παντοπραζόλη. Η θεραπεία αυτή απαιτεί 4-8 εβδομάδες, ωστόσο καλό είναι να αποφύγετε τη λήψη φαρμάκων δίχως τη συμβουλή του γιατρού σας.

Πότε ο ασθενής οδηγείται στο χειρουργείο

Θα πρέπει να συντρέχουν οι παρακάτω λόγοι για να οδηγηθεί ο ασθενής στο χειρουργείο:

1. Αποτυχία της συντηρητικής αγωγής
2. Μεγάλος βαθμός οισοφαγίτιδας
3. Υποτροπή της ΓΟΠ μετά από μείωση της φαρμακευτικής αγωγής
4. Επιπλοκές της οισοφαγίτιδας όπως εξέλκωση, στένωση, οισοφάγος Barret (μια προκαρκινική πάθηση) ή επιπλοκές από το αναπνευστικό
5. Μεγάλη ολισθαίνουσα διαφραγματοκήλη.