Αντιμετώπιση των κινδύνων από την υπερβολική έκθεση στον ήλιο

Ιδιαίτερα συχνά σχεδόν κάθε καλοκαίρι είναι τα περιστατικά των εγκαυμάτων, της ηλίασης και της θερμοπληξίας. Η γνώση για την πρόληψη αυτών των περιπτώσεων είναι εξαιρετικά σημαντική, δεδομένου ότι θέτουν την υγεία μας σε σοβαρό κίνδυνο.

Εγκαύματα

Το ηλιακό έγκαυμα αποτελεί οξεία βλάβη του δέρματος από την επίδραση της ηλιακής ακτινοβολίας. Οφείλεται στην υπεριώδη ακτινοβολία (UV- B) η οποία διαπερνά την επιδερμίδα. Η έκταση του ηλιακού εγκαύματος εξαρτάται από τον τύπο του δέρματος, τη διάρκεια έκθεσης στον ήλιο και την ένταση της ηλιακής ακτινοβολίας.

Βλάβες των ιστών που προκαλούνται από θερμότητα. Ανάλογα με τα συμπτώματά τους, διακρίνονται σε:

1. Α’ Βαθμού, όπου το δέρμα ασπρίζει με την πίεση και γίνεται ευαίσθητο.
2. Β’ Βαθμού, όπου το δέρμα είναι ερυθρό με φυσαλίδες και πολύ ευαίσθητο.
3. Γ’ Βαθμού, όπου το δέρμα είναι σκληρό και ξηρό χωρίς να είναι ευαίσθητο.

Τα ελαφρά εγκαύματα Α΄ ή Β΄ βαθμού περιορισμένης εκτάσεως μπορούν να αντιμετωπιστούν στο σπίτι. Εγκαύματα Β΄ ή Γ΄ βαθμού, τα οποία έχουν έκταση που υπερβαίνει το 10% της επιφανείας του σώματος, απαιτούν μεταφορά στο νοσοκομείο. Την έκταση του εγκαύματος υπολογίζουμε, αν λάβουμε υπόψη ότι η παλάμη έχει έκταση περίπου 1% της επιφάνειας του σώματος.

Οι ηλιακές ακτίνες προκαλούν εγκαύματα τόσο το καλοκαίρι, όσο και τον χειμώνα, όπου η υπεριώδης ακτινοβολία είναι εντονότερη από την αντανάκλαση του ήλιου στο χιόνι. Η παρατεταμένη έκθεση στον ήλιο, ειδικά τις επικίνδυνες ώρες μεταξύ 12.00 και 16.00, χωρίς αντηλιακή προστασία προκαλεί διαστολή των αιμοφόρων αγγείων και προκαλεί έντονη ερυθρότητα στο δέρμα, μικρές φυσαλίδες, πόνο και οίδημα.

Αντιμετώπιση των ελαφρών εγκαυμάτων

1. Απομακρυνθείτε αμέσως απ’ τον ήλιο πηγαίνοντας στη σκιά.
2. Καθαρίστε και δροσίστε την περιοχή με άφθονο καθαρό νερό.
3. Βάλτε στο σημείο μια υγρή κομπρέσα και κάντε ντους κάθε δεκαπέντε λεπτά. Με αυτόν τον τρόπο θα περιορίσετε τη διείσδυση του εγκαύματος και θα ανακουφιστείτε.
4. Στεγνώστε προσεκτικά με μία γάζα ή απαλή πετσέτα, χωρίς να τρίβετε.
5. Εφαρμόστε ένα προϊόν που να βοηθάει την επούλωση ενυδατώνοντας το δέρμα, ενώ παράλληλα προστατεύει από μικρόβια και βακτηρίδια.
6. Επαναλάβετε την παραπάνω διαδικασία 3-4 φορές την ημέρα.
7. Αποφύγετε εντελώς την περαιτέρω έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία.

Ηλίαση

Ο ιατρικός όρος για τη λέξη ηλίαση είναι η υπερθερμία. Είναι μια παθολογική κατάσταση στην οποία το σώμα παράγει ή αποκτά περισσότερη θερμότητα από ότι μπορεί να ελέγξει, η οποία προκαλείται από παρατεταμένη έκθεση του κεφαλιού στις ηλιακές ακτίνες χωρίς κάλυμμα.

Τέσσερις είναι οι βασικές ομάδες υψηλού κινδύνου στην περίπτωση της ηλίασης: τα παιδιά κάτω των δύο ετών, τα υπέργηρα άτομα, τα άτομα με προβλήματα νεφρού, καρδιάς ή κυκλοφορίας του αίματος, καθώς και τα άτομα που πάσχουν από διαβήτη και χρησιμοποιούν ινσουλίνη.

Συμπτώματα

1. Κόκκινο και ζεστό πρόσωπο
2. Γρήγορος και δυνατός παλμός
3. Πόνος στο κεφάλι, αδυναμία, ζαλάδα, ίλιγγος, παραισθήσεις, παραλήρημα
4. Έξαψη, εμετός, υψηλός πυρετός
5. Σε βαριές περιπτώσεις, εμφανίζονται σπασμοί και απώλεια συνείδησης

Αντιμετώπιση

1. Μεταφορά σε ένα δροσερό μέρος
2. Αφαίρεση των ρούχων
3. Δροσερό μπάνιο για να μειωθεί τη θερμοκρασία
4. Κατανάλωση δροσερού προς το παγωμένο νερό

Θερμοπληξία

Η θερμοπληξία είναι λειτουργική διαταραχή του ανθρωπίνου οργανισμού η οποία οφείλεται σε ανεπάρκεια ή σε δυσλειτουργία των θερμορυθμιστικών μηχανισμών. Πρόκειται για μια εξαιρετικά επείγουσα ιατρική κατάσταση, απειλητική για τη ζωή, που εμφανίζεται όταν η θερμοκρασία του περιβάλλοντος είναι πολύ υψηλή και η σχετική υγρασία της ατμόσφαιρας είναι πάνω από 70%, γεγονός που δυσκολεύει και εμποδίζει την εξάτμιση του ιδρώτα και την αποβολή θερμότητας από το σώμα.

Συμπτώματα

1. Πυρετός, εμετός, διάρροια
2. Διαταραχή της πηκτικότητας του αίματος
3. Απουσία εφίδρωσης
4. Απώλεια αισθήσεων
5. Πιθανότητα πρόκλησης εμφράγματος του μυοκαρδίου
6. Σε ακραίες περιπτώσεις, κωματώδης κατάσταση και θάνατος

Μέτρα πρόληψης

1. Αποφυγή έκθεσης στον ήλιο.
2. Προτίμηση σκιερών και δροσερών σημείων, ελαφρό ντύσιμο με άνετα και ανοιχτόχρωμα ρούχα, καπέλο και γυαλιά ηλίου.
3. Αποφυγή χώρων με συνωστισμό.
4. Χλιαρά ντους, κατανάλωση πολλών υγρών.
5. Σε έντονη εφίδρωση η λήψη αλατιού μπορεί να βοηθήσει στο να κρατηθεί το επίπεδο των υγρών στον οργανισμό.
6. Αποφυγή οινοπνευματωδών ποτών, κατανάλωση μικρών και ελαφρών γευμάτων χωρίς λιπαρά, αλλά με πολλά φρούτα και λαχανικά.
7. Αποφυγή βαριάς σωματικής εργασίας σε ζεστούς χώρους με άπνοια και μεγάλη υγρασία.
8. Περιορισμένη έκθεση στον ήλιο.
9. Τέλος, απαραίτητη είναι η συμβουλή του γιατρού για οποιοδήποτε πρόβλημα υγείας.

Οι πιο ευπαθείς ομάδες σε υψηλές θερμοκρασίες είναι τα νεογνά και τα βρέφη, οι ηλικιωμένοι και οι πάσχοντες από χρόνια νοσήματα. Ειδικά όσοι πάσχουν από χρόνια αναπνευστικά, καρδιαγγειακά κ.λπ. νοσήματα πρέπει να συμβουλεύονται τον γιατρό τους αν θα συνεχίσουν την αγωγή και σε ποια δοσολογία, διότι μερικά φάρμακα έχουν την ιδιότητα να αυξάνουν την θερμοκρασία του σώματος.

Αντιμετώπιση συμπτωμάτων

1. Μεταφέρετε τον ασθενή άμεσα σε μέρος δροσερό, ευάερο και σκιερό ή αν είναι δυνατό σε αεριζόμενο χώρο.
2. Τοποθετείτε τον ασθενή σε ύπτια θέση.
3. Αφαιρείτε τα βαριά ρούχα, για να αερίζεται το σώμα του.
4. Αερίζετε τον ασθενή με ότι πρόχειρο μέσο διαθέτετε (βεντάλιες, χαρτόνια κ.α).
5. Βρέχετε το πρόσωπο του, το λαιμό, το στήθος και γενικά το σώμα του με κρύο ή παγωμένο νερό.
6. Τοποθετείτε ψυχρά επιθέματα στο πρόσωπο και το κεφάλι του.
7. Τοποθετείτε, παράλληλα, θήκες με πάγο στο λαιμό, τη βουβωνική χώρα και τις μασχάλες, επιταχύνοντας με αυτόν τον τρόπο την απώλεια θερμότητας από το σώμα του.
8. Ελέγχετε διαρκώς τη θερμοκρασία του σώματός του και συνεχίζετε τις προσπάθειες ψύξης μέχρι η θερμοκρασία του σώματός του να πέσει στους 38 ºC. Σημειώνεται ότι τα αντιπυρετικά δεν έχουν κανένα ρόλο στη θεραπεία της υπερθερμίας.
9. Κάνετε εντριβές στα άκρα του με κατεύθυνση από κάτω προς τα πάνω.
10. Αν είναι εφικτό, χορηγείτε άφθονα υγρά με μικρές ποσότητες αλατιού για να αναπληρώσει αυτά που έχασε ο οργανισμός του εξαιτίας της μεγάλης εφίδρωσης.
11. Σε περιπτώσεις σπασμών προστατέψτε τον από πιθανό αυτοτραυματισμό, χωρίς ωστόσο να τοποθετήσετε κάτι στο στόμα του και να του δώσετε υγρά.
12. Σε περίπτωση εμετού σιγουρευτείτε ότι η αεροφόρος οδός παραμένει ανοιχτή γυρίζοντάς τον στο πλάι.
13. Καλείτε το ΕΚΑΒ για την μεταφορά του σε νοσοκομείο και περαιτέρω αντιμετώπιση.