Η οστεοπόρωση αποτελεί το συχνότερο νόσημα μεταβολισμού των οστών. Χαρακτηρίζεται από χαμηλή οστική μάζα, ή πιο απλά ποσοτική μείωση του οστού, καθώς και από διαταραχή της αρχιτεκτονικής του οστού, με αποτέλεσμα την ελάττωση της μηχανικής αντοχής του, αύξηση της ευθραυστότητας και κατ’ επέκταση αυξημένο κίνδυνο κατάγματος.
Η οστεοπόρωση εμφανίζεται συνήθως μετά την ηλικία των 50 ετών, είναι πολύ συχνότερη στις γυναίκες και η συχνότητά της αυξάνει με την πρόοδο της ηλικίας.
Διακρίνεται σε πρωτοπαθή και δευτεροπαθή. Η συχνότερη μορφή πρωτοπαθούς οστεοπόρωσης είναι η μετεμμηνοπαυσιακή, η οποία εμφανίζεται σε γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση και σχετίζεται με τη μειωμένη παραγωγή οιστρογόνων. Στην πρωτοπαθή οστεοπόρωση συγκαταλέγεται και η γεροντική οστεοπόρωση που απαντάται σε άνδρες και γυναίκες, άνω των 70 ετών.
Η δευτεροπαθής οστεοπόρωση αναπτύσσεται σε ασθενείς με υποκείμενες παθήσεις που επηρεάζουν το μεταβολισμό των οστών – όπως ο υπερπαραθυρεοειδισμός, η ρευματοειδής αρθρίτιδα, ο υπογοναδισμός, ο υπερθυρεοειδισμός και το σύνδρομο δυσαπορρόφησης. Επίσης, εμφανίζεται σε ασθενείς που λαμβάνουν φάρμακα όπως τα κορτικοειδή, τα αντιεπιληπτικά, η ηπαρίνη αλλά και άλλα ευρέως χρησιμοποιούμενα φάρμακα, όπως τα προστατευτικά του στομάχου (ΡΡΙs).
Παράγοντες κινδύνου
Στους παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση οστεοπόρωσης ήδη αναφέρθηκαν το γυναικείο φύλο, η ηλικία, τα υποκείμενα νοσήματα και ορισμένα φάρμακα. Καθοριστικό ρόλο στην ανάπτυξη οστεοπόρωσης διαδραματίζει το επίπεδο της κορυφαίας οστικής μάζας που αποκτά ένα άτομο στην ηλικία των 25 περίπου ετών. Το οικογενειακό ιστορικό οστεοπόρωσης καθώς και το ιστορικό κατάγματος (και ιδιαίτερα του αυχένα του μηριαίου οστού) στη μητέρα ή στον πατέρα, δηλαδή γενετικοί παράγοντες, συνεισφέρουν και αυτοί στην ανάπτυξη οστεοπόρωσης.
Τέλος, θα πρέπει να αναφερθούν και ορισμένοι παράγοντες οι οποίο είναι δυνατόν να τροποποιηθούν, γεγονός το οποίο έχει ιδιαίτερη σημασία για την πρόληψη. Σε αυτούς συγκαταλέγονται η διατροφή (δίαιτα πτωχή σε ασβέστιο), η κατάχρηση καφέ, τσαγιού και οινοπνευματωδών ποτών, όπως και το κάπνισμα και το χαμηλό σωματικό βάρος. Η σωματική άσκηση φαίνεται ότι προσφέρει μηχανικά ερεθίσματα στα κύτταρα που παράγουν το οστό (οστεοβλάστες) και γι’ αυτό η έλλειψη σωματικής άσκησης αποτελεί παράγοντα κινδύνου για οστεοπόρωση. Επίσης η πρόωρη εμμηνόπαυση, καθώς και η αμηνόρροια μεγάλης διάρκειας, που σχετίζονται με μειωμένα επίπεδα οιστρογόνων, είναι δυνατόν με την κατάλληλη ιατρική παρέμβαση να μην οδηγήσουν σε οστεοπόρωση.
Σιωπηρή νόσος
Η οστεοπόρωση είναι μια σιωπηρή νόσος. Δεν πονάει, παρά μόνο αν συμβεί κάταγμα. Η σπονδυλική στήλη, τα ισχία και το κάτω άκρο του αντιβραχίου είναι οι περιοχές που προσβάλλονται συχνότερα.
Τα οστεοπορωτικά κατάγματα χαρακτηρίζονται ως χαμηλής βίας, δηλαδή συμβαίνουν μετά από ελαφρού βαθμού τραυματισμό, όπως είναι π.χ. η πτώση από την όρθια θέση, ενώ είναι χαρακτηριστικό, ειδικά για τα κατάγματα της σπονδυλικής στήλης, ότι μπορεί να συμβούν και αυτόματα (χωρίς να έχει προηγηθεί τραυματισμός) και αρκετές φορές δεν συνοδεύονται από πόνο.
Leave a Reply