Η λέξη κατάθλιψη έχει πολλές και διαφορετικές σημασίες. Συνήθως άλλα εννοούμε όταν την χρησιμοποιούμε στην καθημερινή μας γλώσσα και άλλα όταν την χρησιμοποιούμε για να περιγράψουμε ένα κλινικό σύνδρομο, το οποίο χρήζει θεραπείας.
Με την κοινή σημασία του όρου η κατάθλιψη είναι μια άσχημη διάθεση που είναι η φυσιολογική απάντηση σε ένα ερέθισμα. Το ερέθισμα αυτό συνήθως έχει να κάνει με μια αίσθηση απώλειας, όπως ο θάνατος ενός αγαπημένου προσώπου, ο χωρισμός, η απώλεια της εργασίας, η μη επίτευξη των στόχων μας, η απώλεια ενός υλικού αγαθού κλπ. Οι φυσιολογικές αυτές αντιδράσεις δεν διαρκούν πολύ, συνήθως δεν επηρεάζουν την γενική λειτουργικότητα και δραστηριότητα του ατόμου, μεταβάλλονται και τροποποιούνται εύκολα, ενώ πολλές φορές αυτοπεριορίζονται.
Όταν όμως οι εκδηλώσεις της είναι σοβαρές, διαρκούν για αρκετές εβδομάδες και αρχίζουν να παρεμβαίνουν στην εργασία και στην κοινωνική ζωή, τότε η κατάθλιψη θεωρείται ασθένεια ή κλινική κατάθλιψη. Ο άνθρωπος που την έχει, πραγματικά υποφέρει, δεν μπορεί να ελέγξει αυτό το αίσθημα και τα συμπτώματα δεν είναι απλά κατασκευάσματα της φαντασίας του.
Συμπτώματα
Ορισμένες μορφές κατάθλιψης είναι ελαφρώς διαφορετικές ή μπορούν να αναπτυχθούν κάτω από μοναδικές συνθήκες. Η κατάθλιψη μπορεί να αλλάξει τον τρόπο που οι άνθρωποι σκέφτονται και συμπεριφέρονται, καθώς και τις σωματικές τους λειτουργίες.
Μερικά από τα συμπτώματα που εμφανίζει κάποιος όταν έχει κατάθλιψη είναι:
1. Καταθλιπτική διάθεση σχεδόν κάθε μέρα.
2. Ιδέες ενοχής και αναξιότητας.
3. Αϋπνία ή υπερυπνία σχεδόν καθημερινά.
4. Έλλειψη ενέργειας και αισθήματα κόπωσης
5. Δυσκολία στη συγκέντρωση, βραδύτητα στη σκέψη και δυσχέρεια στη λήψη των αποφάσεων.
6. Απώλεια του ενδιαφέροντος ή μείωση της ευχαρίστησης από δραστηριότητες που τον ευχαριστούσαν στο παρελθόν.
7. Μείωση ή αύξηση της όρεξης ή του βάρους.
8. Πόνοι ή κράμπες σε διάφορα μέρη του σώματος (στήθος, πλάτη κλπ.), πονοκέφαλοι και πεπτικά προβλήματα χωρίς σαφή φυσικά αιτία.
9. Επαναλαμβανόμενες σκέψεις θανάτου ή ιδέες αυτοκαταστροφής.
Πού οφείλεται
Δεν υπάρχει ένα και μοναδικό αίτιο που θα μπορούσε να ενοχοποιηθεί για την εμφάνιση των καταθλιπτικών επεισοδίων. Πρόκειται για μια πολυπαραγοντική νόσο, η οποία οφείλεται στην αλληλεπίδραση γενετικών, βιολογικών και ψυχοκοινωνικών παραγόντων. Οι βαρύτερες μορφές της προκαλούνται κυρίως από βιολογικούς παράγοντες, ενώ οι ηπιότερες από ψυχοκοινωνικούς.
Αντιμετώπιση
Η μείζων κατάθλιψη, η κλασική σοβαρή διαταραχή που διαβρώνει σημαντικά τον ψυχισμό και τη λειτουργικότητα του ατόμου, σύμφωνα με τις προβλέψεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας θα είναι μέχρι το 2020 η δεύτερη σε συχνότητα νόσος που προκαλεί αναπηρία μετά τα καρδιαγγειακά νοσήματα. Η αντιμετώπισή της στη σημερινή εποχή αποτελεί μείζονος σημασίας ανάγκη.
Η κατάθλιψη είναι ευκολότερα θεραπεύσιμη σε σύγκριση με τις άλλες ψυχικές ασθένειες. Οι περισσότεροι άνθρωποι δέχονται βοήθεια για να την ξεπεράσουν, που περιλαμβάνει φαρμακευτική αγωγή ή και ψυχολογική συμβουλευτική. Η υποστήριξη από την οικογένεια, φίλους αλλά και ομάδες αυτό-βοήθειας μπορούν επίσης να βοηθήσουν σημαντικά.
Πολλοί άνθρωποι που πάσχουν από σοβαρής μορφής κατάθλιψη περιμένουν πολύ καιρό πριν αναζητήσουν κάποια θεραπεία ή μπορεί και να μην την αναζητήσουν ποτέ. Είναι πιθανό να μην συνειδητοποιήσουν ότι έχουν μία θεραπεύσιμη ασθένεια ή να ανησυχούν για την αρνητική στάση της κοινωνίας απέναντι σε κάποιον που χρειάζεται τέτοιου είδους θεραπεία.
Ως τέως καταθλιπτικός ασθενής του ακαδημαικού καθηγητή ψυχιατρικής,κ.Κώστα Στεφανή,φρονώ πως οι συναισθηματικές διαταραχές είναι άμεσα συσχετισμένες με τη συγκέντρωση νευροδιαβιβαστών στον εγκέφαλο και κυρίως της σεροτονίνης και ντοπαμίνης.Κάποιοι άνθρωποι που είναι επιρρεπείς σε μελαγχολία,έχουν χημεία εγκεφάλου χαμηλή στις συγκεκριμένες ουσίες.Κυρίως στην εμφάνισης της ενδογενούς κατάθλιψης,που η εκδήλωση της δεν οφείλεται στην παρουσία ενός γεγονότος (απώλεια προσφιλούς προσώπου,διαζύγιο,απώλεια εργασίας).