Το καλοκαίρι φέρνει ζέστη, ξεγνοιασιά και… περισσότερη έκθεση στη φύση. Είτε πρόκειται για πεζοπορία στο βουνό είτε για μπάνιο στη θάλασσα, οι πιθανότητες για τσιμπήματα από έντομα ή θαλάσσια είδη αυξάνονται. Στις περισσότερες περιπτώσεις πρόκειται για ήπιες αντιδράσεις που υποχωρούν σε 1–2 ημέρες. Ωστόσο, υπάρχουν και καταστάσεις που απαιτούν άμεση ιατρική αξιολόγηση.
Ποια τσιμπήματα μπορεί να προκαλέσουν σοβαρές αντιδράσεις
Τσιμπήματα από υμενόπτερα (μέλισσες, σφήκες, αγριομέλισσες):
Για το μεγαλύτερο ποσοστό του πληθυσμού, προκαλούν ήπιο πόνο, ερυθρότητα και πρήξιμο. Πότε ανησυχούμε:
- Αν εμφανιστεί εξάνθημα σε όλο το σώμα
- Αν υπάρξουν συμπτώματα όπως δύσπνοια, ταχυκαρδία, πτώση αρτηριακής πίεσης, λιποθυμία (πιθανή αναφυλαξία).
Τσιμπήματα από κουνούπια ή ψύλλους:
Συνήθως είναι αθώα, αλλά μπορεί να προκαλέσουν:
- Δευτερογενείς μολύνσεις από ξύσιμο που συνήθως εκδηλώνονται με ορισμένα εξ αυτών των συμπτωμάτων: πυρετός, πύον, κοκκίνισμα και πρήξιμο στο σημείο του τσιμπήματος που επιδεινώνεται με τον χρόνο
- Μεταδοτικές νόσοι σε τροπικές χώρες (π.χ. Δυτικός Νείλος, ελονοσία – πολύ σπάνια στην Ελλάδα)
Τσιμπήματα από θαλάσσια είδη (τσούχτρες, δράκαινες, αχινοί):
Προκαλούν πόνο, οίδημα και ερυθρότητα. Πότε είναι επικίνδυνα:
- Αν το τσίμπημα προκαλεί έντονο πόνο που επιμένει
- Αν παραμένουν αγκάθια ή μέρη του οργανισμού στο δέρμα
- Αν εμφανιστεί πυρετός ή διόγκωση λεμφαδένων (πιθανή λοίμωξη)
Αντιμετώπιση: Τι πρέπει να κάνουμε αρχικά
Σε περίπτωση που εμφανίζονται σημάδια σοβαρής αλλεργικής αντίδρασης (αναφυλαξία): Καλούμε αμέσως το 166 (ΕΚΑΒ) ή μεταφέρουμε το άτομο στο πλησιέστερο νοσοκομείο. Αν το άτομο έχει γνωστό ιστορικό σοβαρής αλλεργίας και φέρει αυτοχορηγούμενη ένεση αδρεναλίνης, την χορηγούμε αμέσως σύμφωνα με τις οδηγίες.
Εάν εμφανιστούν σημάδια μόλυνσης (αναπτύσσεται συνήθως 1-3 ημέρες μετά το τσίμπημα), συμβουλευόμαστε έναν γιατρό. Μπορεί να χρειαστεί αντιβιοτική αγωγή.
Αν εκδηλωθούν σημάδια τοπικής μεγάλης αντίδρασης, όπως πολύ μεγάλο πρήξιμο (άνω των 10 εκ.) που επιμένει για μέρες, έντονος πόνος ή έντονη φαγούρα, εφαρμόζουμε κρύες κομπρέσες και παίρνουμε αντιισταμινικά (από το στόμα) και αναλγητικά (π.χ. παρακεταμόλη, ιβουπροφαίνη). Εάν τα συμπτώματα είναι πολύ έντονα ή επιδεινώνονται, συμβουλευόμαστε τον γιατρό μας.
Ποιοι πρέπει να είναι πιο προσεκτικοί;
- Άτομα με ιστορικό αλλεργιών ή αναφυλαξίας
- Παιδιά, που δεν μπορούν να περιγράψουν συμπτώματα
- Ηλικιωμένοι με χρόνιες παθήσεις
- Άτομα με σακχαρώδη διαβήτη – έχουν αυξημένο κίνδυνο επιμολύνσεων
Εν κατακλείδι
Ένα τσίμπημα μπορεί να φαίνεται ασήμαντο, αλλά για ορισμένους ανθρώπους μπορεί να προκαλέσει σοβαρές αντιδράσεις. Η γνώση και η πρόληψη είναι το πρώτο βήμα για να απολαύσουμε το καλοκαίρι με ασφάλεια. Συμβουλευόμαστε άμεσα τον γιατρό μας όταν κάτι δεν μας φαίνεται “φυσιολογικό”.
Άγγελος Κλείτσας,
Ειδικός Παθολόγος – Διαβητολόγος
Ενδεικτική βιβλιογραφία:
- Golden DBK. Insect sting anaphylaxis. Immunol Allergy Clin North Am. 2007;27(2):261–72.
- World Health Organization. Vector-borne diseases.
- Centers for Disease Control and Prevention. Mosquito bites and prevention.
- Mayo Clinic. Jellyfish stings – First Aid & When to Seek Help.
- Ελληνικό Ινστιτούτο Παστέρ – Οδηγίες για τις αλλεργικές αντιδράσεις.
