Γιατί η βιταμίνη D είναι τόσο σημαντική για την υγεία μας;

Γράφει ο Θανάσης Τσιούδας, διαιτολόγος – διατροφολόγος

Η βιταμίνη D είναι μια από τις πιο σημαντικές βιταμίνες για την υγεία, παρόλα αυτά παραπάνω από τους μισούς ανθρώπους στην Ελλάδα, καθώς και σε όλο τον κόσμο, δεν προσλαμβάνουν επαρκή ποσότητα με αποτέλεσμα να έχουν έλλειψη.

Αν και η βιταμίνη D μπορεί να αποθηκευτεί στο λίπος του σώματος μας έως ότου χρειαστεί, το πρόβλημα είναι ότι δεν είναι τόσο εύκολο να προσλάβουμε αρκετή από αυτήν.

Η κύρια δουλειά της βιταμίνης D είναι να διατηρεί τη σωστή ποσότητα ασβεστίου και φωσφόρου στο αίμα , δύο θρεπτικά συστατικά που είναι απαραίτητα για δυνατά οστά. Εάν όμως έχουμε έλλειψη, μόνο μια μικρή ποσότητα ασβεστίου και λίγο περισσότερο από το μισό του φωσφόρου από τη διατροφή μπορούν να απορροφηθούν από το σώμα μας. Έτσι, χωρίς τις επαρκείς ποσότητες ασβεστίου και φωσφόρου τα οστά γίνονται εύθραυστα και σπάνε εύκολα.

Μέχρι πρόσφατα, οι ειδικοί πίστευαν ότι ο κύριος ρόλος της βιταμίνης D ήταν η διατήρηση της υγείας των οστών. Τα τελευταία χρόνια όμως ολοένα και περισσότερες έρευνες έχουν δείξει πολλούς άλλους λόγους για τους οποίους αυτή η βιταμίνη είναι τόσο σημαντική για την υγεία μας.

Ορισμένοι από τους λόγους αυτούς είναι οι παρακάτω:

1. Πρόληψη καταγμάτων των οστών
2. Πρόληψη της οστεοπόρωσης
3. Μείωση του κινδύνου για καρκίνο, ιδίως του παχέος εντέρου, του προστάτη και του μαστού
4. Προστασία από καρδιακές παθήσεις (π.χ. υψηλή αρτηριακή πίεση, καρδιακή ανεπάρκεια)
5. Μείωση του κινδύνου για σκλήρυνση κατά πλάκας
6. Βελτίωση της διάθεσης
7. Βελτίωση της λειτουργίας των πνευμόνων

Τι μας προκαλεί η έλλειψη βιταμίνης D;

Στα παιδιά προκαλείται ραχίτιδα, μια ασθένεια που εμποδίζει την σωστή ανάπτυξη των οστών και έτσι υπάρχει καθυστερημένη ανάπτυξη και προβλήματα στο ανοσοποιητικό σύστημα.

Στους ενήλικες, οδηγεί σε αδύναμα οστά, τα οποία πονούν και σπάνε ευκολότερα, μια ασθένεια που ονομάζεται “οστεομαλακία”.

Στους ηλικιωμένους προκαλεί οστεοπόρωση, ασθένεια που δεν προκαλεί πόνο, αλλά λεπτά και εύθραυστα οστά.

Πόση βιταμίνη D χρειαζόμαστε;

Με βάση τις νεότερες συστάσεις τα βρέφη 7 – 11 μηνών πρέπει να λαμβάνουν καθημερινά 400IU (10μg) και τα άτομα ηλικίας ενός έτους και άνω 600IU (15μg) (συμπεριλαμβανομένων των εγκύων και των θηλαζουσών). Ωστόσο, τα άτομα ηλικίας άνω των 71 ετών πρέπει να λαμβάνουν 800IU (20μg).

Ποιες είναι οι καλύτερες πηγές;

Τα τρόφιμα που περιέχουν σημαντικές ποσότητες βιταμίνης D είναι λίγα. Αυτά είναι τα λιπαρά ψάρια (σολομός, σκουμπρί, τόνος, σαρδέλες), ο κρόκος του αυγού και εμπλουτισμένα τρόφιμα  (δημητριακά, γάλα, φυτική μαργαρίνη).

Ωστόσο, η καλύτερη πηγή βιταμίνης D είναι το ηλιακό φως. Το πρόβλημα είναι ότι η υπερβολική έκθεση στον ήλιο μπορεί να προκαλέσει καρκίνο του δέρματος, αλλά η πολύ μικρή έκθεση στον ήλιο είναι ο λόγος που πολλοί άνθρωποι σήμερα δεν παίρνουν αρκετή βιταμίνη D και έτσι η λύση είναι τα συμπληρώματα.

Ποιοι διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο ανεπάρκειας βιταμινών;

Εάν ανήκετε σε κάποια από τις ακόλουθες ομάδες, ενδέχεται να διατρέχετε κίνδυνο ανεπάρκειας βιταμίνης D, οπότε είναι σημαντικό να συμβουλευτείτε τον γιατρό σας και να κάνετε εξετάσεις αίματος:

• Βρέφη που θηλάζουν
• Άτομα με σκουρόχρωμο δέρμα (το οποίο δεν απορροφά το φως του ήλιου όπως το ανοιχτόχρωμο)
• Άτομα που δεν εκτίθενται πολύ στο ηλιακό φως
• Άτομα που χρησιμοποιούν συνεχώς αντηλιακό
• Ηλικιωμένοι, επειδή το γερασμένο δέρμα δεν απορροφά το φως του ήλιου το ίδιο εύκολα με το νεανικό
• Άτομα που είναι παχύσαρκα
• Άτομα με ασθένειες, όπως η κυστική ίνωση, η κοιλιοκάκη και η παγκρεατίτιδα
• Άτομα που έχουν ηπατικά ή νεφρικά προβλήματα
• Άτομα που ζουν στο βόρειο ημισφαίριο τους χειμερινούς μήνες

Για όλους τους παραπάνω λόγους, έιναι πολύ σημαντικό να επισκεπτόμαστε τον γιατρό μας και να ελέγχουμε τακτικά τα επίπεδα της βιταμίνης D στο αίμα μας, έτσι ώστε σε περίπτωση έλλειψης να λαμβάνουμε συμπλήρωμα βιταμίνης D.