Το καλοκαίρι είναι για τους περισσότερους μια εποχή ξεγνοιασιάς. Κι όμως, πολλοί από εμάς παρατηρούμε ότι ο ύπνος μας δεν μας ξεκουράζει όσο θα έπρεπε. Δυσκολία να αποκοιμηθούμε, συχνές αφυπνίσεις μέσα στη νύχτα ή πρωινό ξύπνημα με κόπωση — είναι όλα συχνά φαινόμενα που σχετίζονται με την «καλοκαιρινή αϋπνία».
Γιατί δεν κοιμόμαστε το ίδιο καλά το καλοκαίρι;
Οι υψηλές θερμοκρασίες είναι ένας από τους βασικότερους λόγους. Ο οργανισμός μας χρειάζεται πτώση της θερμοκρασίας για να μπει σε φάση ύπνου. Η ζέστη του καλοκαιριού – ειδικά όταν δεν υπάρχει κλιματισμός – δυσκολεύει αυτή τη φυσιολογική μετάβαση, καθυστερώντας τον ύπνο ή προκαλώντας διακοπές μέσα στη νύχτα.
Δεύτερον, σημαντικό ρόλο παίζει η μεγαλύτερη διάρκεια της ημέρας. Το φως του ήλιου ρυθμίζει την παραγωγή της μελατονίνης, της ορμόνης του ύπνου. Τα «μεγαλύτερα» απογεύματα και η έκθεση στο φως μέχρι αργά μπορεί να «μπερδέψουν» το βιολογικό μας ρολόι.
Τρίτον, ένας ακόμη βασικός λόγος είναι οι αλλαγές στη ρουτίνα μας. Διακοπές, ξενύχτια, αλκοόλ, ακατάστατα γεύματα και ασυνήθιστες ώρες ύπνου και αφύπνισης απορρυθμίζουν τον κιρκάδιο ρυθμό μας.
Τι μπορούμε να κάνουμε;
Ρυθμίζουμε τη θερμοκρασία. Διατηρούμε το υπνοδωμάτιο δροσερό και σκοτεινό (ιδανικά 20–22°C). Επιλέγουμε ελαφριά βαμβακερά σεντόνια. Μπορεί να βοηθήσει ένα δροσερό ντους πριν τον ύπνο.
Κρατάμε σταθερό πρόγραμμα. Όσο μπορούμε, κοιμόμαστε και ξυπνάμε στην ίδια ώρα κάθε μέρα, ακόμη και στις διακοπές. Αποφεύγουμε βαριά γεύματα, καφεΐνη και αλκοόλ τις βραδινές ώρες.
Περιορίζουμε την έκθεση στο φως το βράδυ. Κλείνουμε τα φώτα/οθόνες τουλάχιστον 30-60 λεπτά πριν κοιμηθούμε. Αν μένουμε σε χώρο με πολύ φως, οι κουρτίνες συσκότισης ή η μάσκα ύπνου μπορούν να βοηθήσουν.
Χαλαρώνουμε πριν τον ύπνο. Ορισμένες συνήθειες, όπως διάβασμα, μουσική ή διαλογισμός βοηθούν τον εγκέφαλο να «κατεβάσει ταχύτητα».
Εν κατακλείδι
Ο ύπνος το καλοκαίρι συχνά υποβαθμίζεται, όμως είναι θεμελιώδης για την υγεία μας. Η σωστή θερμοκρασία, ο σταθερός ρυθμός και η αποφυγή υπερδιέγερσης το βράδυ μπορούν να κάνουν τη διαφορά. Αν παρόλα αυτά ο «κακός» ύπνος επιμένει, καλό είναι να συμβουλευτούμε τον γιατρό μας.
Άγγελος Κλείτσας,
Ειδικός Παθολόγος – Διαβητολόγος
Ενδεικτική βιβλιογραφία:
- National Sleep Foundation – Sleep and Summer: What Changes and Why? (2022)
- American Academy of Sleep Medicine – Tips for Sleeping in the Heat
- Harvard Health – Why summer makes sleep harder – and what to do about it
- Mayo Clinic – Insomnia and seasonal factors
- Sleep Foundation – Circadian Rhythm and Light Exposure
