Ο προδιαβήτης είναι μια κατάσταση που συχνά περνά απαρατήρητη, αλλά αποτελεί ένα κρίσιμο καμπανάκι κινδύνου. Σημαίνει ότι τα επίπεδα του σακχάρου (ή γλυκόζης) στο αίμα μας είναι υψηλότερα από τα φυσιολογικά, αλλά όχι αρκετά υψηλά για να τεθεί η διάγνωση του διαβήτη τύπου 2. Είναι η φάση πριν την εκδήλωση της νόσου και, ευτυχώς, είναι μια περίοδος όπου μπορούμε ακόμα να δράσουμε και να αντιστρέψουμε την κατάσταση.
Πολλοί από εμάς μπορεί να έχουμε προδιαβήτη χωρίς να το γνωρίζουμε, καθώς τα συμπτώματα είναι συνήθως ήπια ή αόριστα. Ωστόσο, υπάρχουν κάποια «ύποπτα» σημάδια, που λειτουργούν ως προειδοποίηση ότι το σώμα μας δυσκολεύεται να διαχειριστεί τη γλυκόζη.
Τα πρώτα «κρυφά» σημάδια
Είναι σημαντικό να καταλάβουμε ότι, σε αντίθεση με τον εμφανή διαβήτη, ο προδιαβήτης σπάνια προκαλεί τα κλασικά, έντονα συμπτώματα. Αντ’ αυτού, παρατηρούμε συχνά:
- Αίσθημα κόπωσης και έλλειψη ενέργειας: Αισθανόμαστε συνεχώς κουρασμένοι, ακόμα και αν έχουμε κοιμηθεί αρκετά. Αυτό συμβαίνει γιατί τα κύτταρά μας δεν μπορούν να χρησιμοποιήσουν αποτελεσματικά τη γλυκόζη για ενέργεια, λόγω της αντίστασης στην ινσουλίνη [1]. Η ινσουλίνη επιτρέπει στη γλυκόζη να μπει στα κύτταρα. Όταν υπάρχει αντίσταση, η γλυκόζη μένει στο αίμα, ενώ τα κύτταρα… «λιμοκτονούν» ενεργειακά.
- Αύξηση της περιφέρειας της μέσης (κεντρική παχυσαρκία): Εάν παρατηρήσουμε ότι το βάρος μας τείνει να συσσωρεύεται γύρω από την περιοχή της κοιλιάς, αυτό αποτελεί έναν ισχυρό προδιαθεσικό παράγοντα και συχνά συνοδεύει τον προδιαβήτη [2]. Το σπλαχνικό λίπος (το λίπος γύρω από τα όργανα) συνδέεται με την ινσουλινοαντίσταση.
- Συχνές ουρολοιμώξεις ή μυκητιάσεις: Η πλεονάζουσα γλυκόζη που κυκλοφορεί στο αίμα μας προσφέρει ένα «γλυκό» περιβάλλον στους μύκητες και τα βακτήρια, διευκολύνοντας την ανάπτυξη μολύνσεων, ιδιαίτερα στην περιοχή των γεννητικών οργάνων ή του ουροποιητικού. [3]
- Δυσκολία στην επούλωση μικρών τραυμάτων: Μικρά κοψίματα ή πληγές αργούν περισσότερο να επουλωθούν απ’ ό,τι συνήθως. Τα υψηλά επίπεδα σακχάρου επηρεάζουν την κυκλοφορία του αίματος και τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος, καθυστερώντας τη διαδικασία της αναγέννησης των ιστών [3].
- Σκοτεινές πιγμεντώσεις στο δέρμα (ακάνθωση): Μια κατάσταση που ονομάζεται ακάνθωση, όπου παρατηρούνται σκούρες, βελούδινες κηλίδες στο δέρμα, συνήθως στον αυχένα, στις μασχάλες ή στη βουβωνική χώρα. Αυτή η αλλαγή στο δέρμα είναι ένα πολύ χαρακτηριστικό οπτικό σημάδι της υπερινσουλιναιμίας (πολύ ινσουλίνη στο αίμα) και της ινσουλινοαντίστασης [4].
Πότε χτυπάμε το καμπανάκι;
Αν αναγνωρίσουμε κάποια από αυτά τα σημάδια, ή αν έχουμε ιστορικό διαβήτη στην οικογένειά μας, ή είμαστε υπέρβαροι/παχύσαρκοι, τότε πρέπει να απευθυνθούμε στον γιατρό μας. Μια απλή εξέταση αίματος, όπως η μέτρηση της γλυκόζης νηστείας ή, ακόμα καλύτερα, της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης (HbA1c), θα δώσει την ξεκάθαρη απάντηση.
Η μέτρηση της HbA1c μας δείχνει τον μέσο όρο του σακχάρου μας τους τελευταίους 2-3 μήνες, δίνοντας μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα [1].
Συμπέρασμα
Ο προδιαβήτης δεν είναι μια τετελεσμένη κατάσταση. Αντίθετα, είναι το χρονικό παράθυρο ευκαιρίας που μας δίνει το σώμα μας για να αποτρέψουμε τον διαβήτη τύπου 2 και τις σοβαρές μακροαγγειακές και μικροαγγειακές επιπλοκές του (όπως καρδιακές παθήσεις, νεφρική ανεπάρκεια ή βλάβες στα νεύρα).
Η ουσία είναι: Ποτέ μην αγνοούμε τα αόριστα σήματα του σώματός μας, ειδικά όταν συνδυάζονται με παράγοντες κινδύνου. Μια αλλαγή στον τρόπο ζωής μας—καλύτερη διατροφή, αύξηση της σωματικής άσκησης και διαχείριση του βάρους—μπορεί να είναι η καλύτερη θεραπεία.
Άγγελος Κλείτσας, Ειδικός Παθολόγος – Διαβητολόγος
Βιβλιογραφικές Αναφορές
- American Diabetes Association (ADA). (2024). Standards of Care in Diabetes—2024. Diabetes Care, 47(Suppl 1). (Αναφορά για τα διαγνωστικά κριτήρια του προδιαβήτη (HbA1c & γλυκόζη νηστείας), την ινσουλινοαντίσταση και τη διαχείριση).
- Lakka, H. M., & Laaksonen, D. E. (2007). Physical activity in the prevention of type 2 diabetes. Diabetes Care, 30(Suppl 2), S348-S352. (Αναφορά για τη συσχέτιση κεντρικής παχυσαρκίας/σπλαχνικού λίπους και ινσουλινοαντίστασης).
- Centers for Disease Control and Prevention (CDC). (2022). Prediabetes – Your Chance to Prevent Type 2 Diabetes. (Γενικές πληροφορίες για τα συμπτώματα και τις επιπλοκές που σχετίζονται με τα υψηλά επίπεδα σακχάρου, όπως οι λοιμώξεις και η επούλωση τραυμάτων).
- Hermanns-Lê, T., Scheen, A., & Piérard, G. E. (2008). Acanthosis nigricans associated with insulin resistance. American Journal of Clinical Dermatology, 9(3), 183-193. (Αναφορά για την ακάνθωση ως δερματική εκδήλωση της ινσουλινοαντίστασης).
