Angelos Klitsas | YourDoc | by Aggelos Klitsas

Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι μια πάθηση που χαρακτηρίζεται από υψηλές τιμές γλυκόζης στο αίμα, το απλό δηλαδή σάκχαρο που δίνει ενέργεια στα κύτταρά μας. Αναπτύσσεται όταν ο οργανισμός δεν παράγει ή δεν χρησιμοποιεί αποτελεσματικά την ινσουλίνη, μια ορμόνη που βοηθά στην απομάκρυνση του πλεονάσματος γλυκόζης από το αίμα.

Ο τρόπος με τον οποίο εκδηλώνεται ο σακχαρώδης διαβήτης εξαρτάται από πολλούς παράγοντες και κυρίως από τον τύπο του. Ο τύπος 2 συνήθως ακολουθεί μία «ύπουλη» πορεία ή μπορεί να είναι ακόμα και τελείως ασυμπτωματικός, ενώ όταν τελικά διαγιγνώσκεται έχουν ήδη εμφανιστεί σοβαρές επιπλοκές στην υγεία. Όταν το σάκχαρο βρίσκεται σε υψηλά επίπεδα για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα, τα διάφορα όργανα του σώματος φθείρονται και προκαλούνται έτσι οι επιπλοκές.

Ποιες είναι οι διαφορές στον διαβήτη τύπου 1 και 2;

Ο διαβήτης τύπου 1, ο οποίος παλαιότερα ονομαζόταν νεανικός ή ινσουλινοεξαρτώμενος διαβήτης, αντιπροσωπεύει το 5-10 % των ατόμων που πάσχουν από διαβήτη. Στον διαβήτη τύπου 1 το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού καταστρέφει τα κύτταρα που απελευθερώνουν ινσουλίνη με αποτέλεσμα να εξαλείφουν τελικά την παραγωγή ινσουλίνης από το σώμα.

Ο διαβήτης τύπου 2 αφορά την πλειοψηφία των ανθρώπων που πάσχουν από διαβήτη. Η ανάπτυξή του οφείλεται στο συνδυασμό γενετικών παραγόντων και τρόπου ζωής. Στον διαβήτη τύπου 2 ο οργανισμός δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει την ινσουλίνη με σωστό τρόπο (αντίσταση στην ινσουλίνη). Καθώς όμως ο διαβήτης τύπου 2 επιδεινώνεται το πάγκρεας παράγει ολοένα και λιγότερη ινσουλίνη (ανεπάρκεια ινσουλίνης).

Ποια είναι τα πρώτα συμπτώματα;

Όπως προαναφέρθηκε, τα συμπτώματα του διαβήτη τύπου 2 μπορεί να μην εμφανιστούν μέχρι να έχουν προκληθεί οι θορυβώδεις επιπλοκές του. Εκείνα που μπορεί να υπάρχουν θεωρούνται κλασικά για κάθε τύπο διαβήτη και είναι τα παρακάτω:

Πολλά ούρα (πολυουρία) που οφείλεται στο ότι όταν υπάρχει πολύ σάκχαρο στο αίμα, αυτό διαφεύγει και στα ούρα παρασύροντας και νερό. Αυτή η απώλεια νερού με τα ούρα προκαλεί και κάποιου βαθμού αφυδάτωση με αποτέλεσμα…
… στεγνό στόμα (ξηροστομία) και ανάγκη για πολύ νερό (πολυδιψία). Τα πολλά ούρα λοιπόν δεν οφείλονται στο ότι οι ασθενείς πίνουν πολύ νερό, αλλά το αντίθετο (θέλουν πολύ νερό επειδή έχουν πολλά ούρα). Κάποιοι κάνουν το μεγάλο λάθος να προσπαθούν να μην πίνουν νερό, γιατί τους ενοχλεί που πηγαίνουν συνέχεια στην τουαλέτα!
Απώλεια βάρους, η οποία μπορεί να συμβεί γιατί η έλλειψη ινσουλίνης αφήνει τα κύτταρα χωρίς θρεπτικά συστατικά και χωρίς ενέργεια. Έτσι ο ασθενής αδυνατίζει, αλλά αυτό που χάνει δεν είναι λίπος, είναι κυρίως μυϊκή μάζα. Αυτή η απώλεια βάρους συμβαίνει παρόλο που το άτομο δεν έχει μειώσει το πόσο τρώει, αλλά μπορεί αντιθέτως…
… να τρώει ακόμα περισσότερο από πριν (πολυφαγία), σε μια προσπάθεια του οργανισμού να βρει αυτά τα θρεπτικά συστατικά που λείπουν από τα κύτταρα.
Άλλα συμπτώματα που μπορεί να παρουσιαστούν είναι εύκολη κούραση (από έλλειψη ενέργειας), θολή όραση (από συσσώρευση γλυκόζης στο φακό του ματιού, η οποία προσελκύει και νερό και προκαλεί προσωρινό «φούσκωμα» του φακού), κράμπες στα πόδια, φαγούρα και μηκυτιάσεις στα γεννητικά όργανα κ.ά.

Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου;

Υπάρχουν δύο κατηγορίες παραγόντων που συνδέονται με την εμφάνιση του σακχαρώδη διαβήτη: αυτούς που μπορούμε να ελέγξουμε και αυτούς που δεν μπορούμε. Σε εκείνους που μπορούμε να ελέγξουμε περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων:

Η παχυσαρκία
Η καθιστική ζωή
Το κάπνισμα
Τα επίπεδα κακής χοληστερόλης

Στους παράγοντες κινδύνου που δεν ελέγχονται, είναι:

Η εθνικότητα ή φυλή: Σύμφωνα με μελέτες τα άτομα Ισπανικής καταγωγής, Αφροαμερικανοί και Ασιάτες έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να νοσήσουν από διαβήτη.
Η κληρονομικότητα.
Η ηλικία, καθώς από τα 45 και μετά οι πιθανότητες αυξάνονται.

People photo created by jcomp – www.freepik.com

Screen-Shot-2019-10-30-at-19.04.40-1024x684.png

Οι κοροναϊοί ή κορονοϊοί είναι μία ευρεία κατηγορία ιών, που έχουν πάρει το όνομά τους από τη χαρακτηριστική εμφάνισή τους στο ηλεκτρονικό μικροσκόπιο, όπου διακρίνονται εξογκώματα περιμετρικά των ιικών σωματιδίων σαν στέμμα.

Στον άνθρωπο ένας κοροναϊός προκαλεί συνήθως ήπια νόσο που μοιάζει με το κοινό κρυολόγημα, μερικοί όμως πιο επικίνδυνοι, όπως ο SARS και ο MERS πριν από μερικά χρόνια. Είναι κοινοί στα ζώα παγκοσμίως και μόνο λίγοι από αυτούς είναι γνωστό ότι μολύνουν τους ανθρώπους. Σπάνια κάποιος κοροναϊός μεταλλάσσεται και εξαπλώνεται από τα ζώα στους ανθρώπους, όπως συνέβη με τους προαναφερόμενους.

Από που προήλθε ο νέος κοροναϊός

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) η προέλευση του ιού δεν είναι ακόμη γνωστή, ωστόσο οι υποψίες εστιάζονται σε μια αγορά τροφίμων και ζώντων ζώων στην πόλη Γουχάν στην Κίνα, όπου εμφανίστηκαν τα πρώτα επιβεβαιωμένα περιστατικά.

Πώς εξαπλώθηκε στον άνθρωπο;

Σε γενετική ανάλυση που πραγματοποίησαν οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι ο ιός πιθανώς ανέπτυξε την ικανότητα να «πηδά» από τα ζώα στους ανθρώπους χάρη σε μια συγκεκριμένη μετάλλαξη στο γονίδιο μιας πρωτεΐνης. Αν ο ιός εκκρίθηκε μαζί με τα κόπρανα των ζώων, τότε μέσω του αέρα θα εισπνεύστηκε από κάποιους ανθρώπους, όπως πιστεύουν μερικοί επιστήμονες.

Από άνθρωπο σε άνθρωπο ο ιός μεταδίδεται από τον αέρα με τα σταγονίδια του βήχα και του φταρνίσματος, με την προσωπική επαφή (π.χ., άγγιγμα χεριών), με το άγγιγμα μολυσμένων επιφανειών (π.χ. πόμολο πόρτας) και στη συνέχεια με το άγγιγμα του στόματος ή της μύτης, προτού κανείς πλύνει τα χέρια του, καθώς επίσης μέσω μολυσμένων κοπράνων.

Ποια είναι τα συμπτώματα του νέου κοροναϊού;

Ο νέος κοροναϊός είναι πιο ήπιος συγκριτικά με τους κορονοϊούς SARS και MERS. Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων προκαλεί ήπια ασθένεια και συγκεκριμένα πυρετός, βήχα, θωρακικό άλγος και δύσπνοια. Σε ορισμένες όμως περιπτώσεις αναπτύσσονται σοβαρές επιπλοκές όπως πνευμονία ή οργανική ανεπάρκεια.

Πώς γίνεται η θεραπεία του;

Για τη λοίμωξη από το νέο κοροναϊό δεν υπάρχουν προς το παρόν συγκεκριμένες αντιικές θεραπείες. Συνεπώς οι ασθενείς λαμβάνουν φαρμακευτική θεραπεία για τα συμπτώματά τους και θα ανακάμψουν μόνοι τους μετά από ένα διάστημα. Η ανάπαυση και η λήψη πολλών υγρών βοηθούν στην αντιμετώπιση της λοίμωξης.

Τι θα πρέπει να προσέχουμε;

Ως μέτρα πρόληψης συστήνονται τα εξής:

Μην καταναλώνετε ακατέργαστα και ωμά κρέατα και μεριμνήστε ώστε το φαγητό σας να σας σερβίρεται ζεματιστό.
Αποφύγετε την επαφή με αρρώστους από εμπύρετα σύνδρομα και χώρους με συνωστισμό.
Πλένετε συχνά και με επιμέλεια τα χέρια σας.
Ενισχύστε το ανοσοποιητικό σας σύστημα με σωστές διατροφικές συνήθειες, επαρκή ξεκούραση, αποχή από το κάπνισμα, σωστή ρύθμιση χρόνιων νοσημάτων και αποφυγή καθιστικής ζωής.
Ενημερωθείτε για την εξέλιξη της επιδημίας στους ταξιδιωτικούς προορισμούς σας.

People photo created by freepik – www.freepik.com

white-ceramic-mug-filled-with-brown-liquid-on-heart-shaped-867470.jpg

Η αρτηριακή πίεση είναι ένας όρος που περιγράφει την πίεση που ασκεί το αίμα στο τοίχωμα των αρτηριών καθώς ρέει μέσα σε αυτές.

Η πίεση εξαρτάται από την ροή του αίματος, το πόσο δηλαδή αίμα στέλνει η καρδιά σε κάθε συστολή, καθώς και από την αντίσταση που προβάλουν τα αγγεία στη ροή αυτή. Εάν η αρτηριακή πίεση είναι υψηλή, τότε η καρδιά πρέπει να εργαστεί δυνατότερα για να διατηρήσει επαρκή ροή αίματος στο σώμα μας.

Υπάρχουν διάφοροι παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν την αρτηριακή πίεση μεταξύ των οποίων είναι το κάπνισμα, η ηλικία άνω των 60, ο καθιστικός τρόπος ζωής, ο σακχαρώδης διαβήτης, το υπερβολικό σωματικό βάρος και η υψηλή χοληστερόλη.

Υπάρχουν όμως και άλλοι παράγοντες που πολλοί ενδεχομένως δεν το γνωρίζουν παρότι συχνά πρόκειται για απλές καθημερινές συνήθειες.

Καθημερινός καφές ή αλκοόλ

Στην αύξηση της αρτηριακής πίεσης μπορεί να συμβάλλεί τόσο η καθημερινή κατανάλωση καφέ όσο και το αλκοόλ.

Γενικά συνίσταται ο περιορισμός της καφεΐνης σε λιγότερο από 300 χιλιοστόγραμμα (mg), δηλαδή περίπου δύο με τρία φλιτζάνια καφέ την ημέρα. Αυτό μπορεί να βοηθήσει στην αποφυγή της αύξησης της αρτηριακής πίεσης από το να φτάσει σε πολύ υψηλά επίπεδα.

Αντίστοιχα το αλκοόλ θα πρέπει να περιορίζεται σε όχι περισσότερο από ένα ποτό ημερησίως για τις γυναίκες και όχι περισσότερο από δύο ποτά την ημέρα για τους άνδρες.

«Αθώα» φάρμακα

Ορισμένα φάρμακα όπως είναι τα αντιφλεγμονώδη, π.χ. η ναπροξένη και η ιβουπροφαίνη, μπορούν να αυξήσουν την αρτηριακή πίεση. Επιπλέον, πολλά φάρμακα με αποσυμφορητικές δραστικές ουσίες είναι επίσης γνωστό ότι αυξάνουν την αρτηριακή πίεση.

Συνεπώς, τα άτομα που λαμβάνουν μη συνταγογραφούμενα φάρμακα για τη θεραπεία μικρών πόνων ή για αδιαθεσίες υπάρχει περίπτωση να δούνε υψηλές τιμές στην αρτηριακή τους πίεση.

Σε ό,τι αφορά τα συνταγογραφούμενα φάρμακα, υπάρχουν ορισμένα τα οποία επίσης μπορούν να αυξήσουν την αρτηριακή πίεση, είναι όμως σημαντικό ο ασθενής να μην σταματήσει να τα λαμβάνει χωρίς τη συμβουλή του γιατρού του.

Συμπληρώματα τροφίμων

Υπάρχουν συμπληρώματα και ορισμένοι συνδυασμοί τροφίμων που μπορούν επίσης να οδηγήσουν σε αυξημένη αρτηριακή πιέση.

Τα συμπληρώματα που φέρουν την ένδειξη «φυσικά» ή «βιολογικά» συνήθως μπορούν να επηρεάσουν την πίεση. Αντίστοιχα, η κατανάλωση «δυνατών» τυριών και διαφόρων κρεάτων από άτομα που λαμβάνουν ορισμένα αντικαταθλιπτικά φάρμακα μπορεί να οδηγήσει σε υπερτασικά επεισόδια.

Έχει συμπτώματα η υπέρταση;

Η υπέρταση σπάνια εμφανίζει συμπτώματα και η αναγνώρισή της συνήθως γίνεται μέσω προσυμπτωματικού ελέγχου ή όταν το άτομο αναζητά φροντίδα για κάποιο άλλο πρόβλημα υγείας.

Μερικά άτομα με υψηλή αρτηριακή πίεση αναφέρουν πονοκεφάλους (ειδικά στο πίσω μέρος του κεφαλιού και κατά τις πρωινές ώρες), καθώς και ζαλάδα, ίλιγγο, εμβοές (βόμβο ή σφύριγμα στα αυτιά), διαταραχές στην όραση ή λιποθυμικά επεισόδια. Η υψηλή πίεση επίσης αυξάνει τον κίνδυνο για καρδιοπάθειες, καρδιακή προσβολή και εγκεφαλικά επεισόδια.

Προσοχή εφίσταται στο γεγονός ότι το να έχει κάποιος υψηλή πίεση δεν σημαίνει ότι είναι νευρικός, νιώθει ένταση ή ότι είναι υπερβολικά δραστήριος. Μπορεί κάποιος να είναι ήρεμος, άνετος και χαλαρός αλλά να έχει υψηλή πίεση.

Το «οξειδωτικό στρες» είναι ένας όρος που περιγράφει τη φυσιολογική διαδικασία της οξείδωσης, μιας κατάστασης δηλαδή που οδηγεί στην καταστροφή των κυττάρων ύστερα από συσσώρευση στον οργανισμό βλαβερών για την υγεία ουσιών.

Κάθε φορά που ο οργανισμός μας εκτίθεται σε ρύπους του περιβάλλοντος και στην ακτινοβολία, καθώς και όταν γίνεται μεταξύ άλλων κατάχρηση φαρμάκων, υπερβολική άσκηση, άγχος, κάπνισμα ή κατανάλωση τροφών με συντηρητικά, τότε αυξάνεται ο σχηματισμός επικίνδυνων μορίων.

Τα μόρια αυτά ονομάζονται «ελεύθερες ρίζες» και είναι προϊόντα που υπάρχουν στο σώμα μας ως αποτέλεσμα του φυσιολογικού μεταβολισμού. Σε περίπτωση όμως που υπερβούν τα φυσιολογικά επίπεδα (λόγω ηλικίας ή και των προαναφερθέντων αιτιών) προκαλείται τότε το οξειδωτικό στρες, το οποίο ενέχει καταστροφικά αποτελέσματα για τα κύτταρα και να προκληθούν σοβαρές και χρόνιες παθήσεις.

Τι κινδύνους ενέχει το οξειδωτικό στρες;

Στις ασθένειες που σχετίζονται με την οξείδωση του οργανισμού περιλαμβάνονται ο καρκίνος, τα καρδιαγγειακά νοσήματα, η άνοια, οι παθήσεις του ανοσοποιητικού συστήματος, αρθρίτιδες, σακχαρώδης διαβήτης, υπέρταση και πολλές άλλες.

Ο ανθρώπινος οργανισμός δημιουργεί και διαθέτει δικά του αντιοξειδωτικά (ενδογενή). Πρόκειται για ουσίες που είναι ικανές να «ελέγχουν» τις ελεύθερες ρίζες και να περιορίζουν τις βλάβες που προέρχονται από αυτές. Όλοι οι ζώντες οργανισμοί αμύνονται με τα αντιοξειδωτικά που σχηματίζουν οι ίδιοι, αλλά και αυτά που λαμβάνουν με την τροφή.

Τι είναι οι αντιοξειδωτικές ουσίες;

Οι αντιοξειδωτικές ουσίες (όπως Βιταμίνη C, Ε, Σελήνιο, Πολυφαινόλες, Καροτενοειδή) είναι μόρια που μπορούν να δεσμεύουν και να εξουδετερώνουν τις ελεύθερες ρίζες. Έχουν μάλιστα και «επουλωτική» δράση καθώς προστατεύουν τις κυτταρικές μεμβράνες, δρουν καρδιοπροστατευτικά, έχουν αντικαρκινική δράση, βελτιώνουν τις πνευματικές ικανότητες, προστατεύουν δέρμα, οστά και αρθρώσεις, ενισχύουν την άμυνα και άλλα πολλά.

Εκτός από τα ενδογενή αντιοξειδωτικά που δημιουργούνται από τον ίδιο οργανισμό, υπάρχουν ορισμένες τροφές που περιέχουν αντιοξειδωτικές ουσίες (εξωγενή), όπως μεταξύ άλλων:

Βατόμουρα
Κράνμπερι
Καρύδια
Φράουλες
Αγκινάρες
Μύρτιλα
Μαύρη σοκολάτα
Κεράσια
Σμέουρα
Σκούρα πράσινα λαχανικά
Σιτηρά ολικής αλέσεως

Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι μια χρόνια μεταβολική ασθένεια, η οποία χαρακτηρίζεται από αύξηση της συγκέντρωσης του σακχάρου στο αίμα (υπεργλυκαιμία) και διαταραχή του μεταβολισμού της γλυκόζης. Αυτό προκύπτει είτε ως αποτέλεσμα ελαττωμένης έκκρισης μιας ορμόνης, που ονομάζεται ινσουλίνη, είτε λόγω ελάττωσης της ευαισθησίας των κυττάρων του σώματος στην ινσουλίνη.

Οι χαμηλές θερμοκρασίες του χειμώνα είναι γνωστό ότι μπορούν να επηρεάσουν σημαντικά διάφορες χρόνιες νόσους όπως είναι ο διαβήτης. Ιδιαίτερα λόγω των αυξημένων κρουσμάτων γρίπης και κρυολογημάτων η διαχείριση του διαβήτη γίνεται δυσκολότερη. Αυτό συμβαίνει διότι αυτές οι ασθένειες απορρυθμίζουν τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα, ενώ το ίδιο ισχύει και σε περιπτώσεις αλλαγών που γίνονται στις διατροφικές συνήθειες ή στον περιορισμό της σωματικής άσκησης.

Η ρύθμιση των επιπέδων του σακχάρου είναι ο κεντρικός στόχος της θεραπευτικής αντιμετώπισης του διαβήτη γι’ αυτό και ο ασθενής θα πρέπει λάβει τα κατάλληλα μέτρα προκειμένου να αποφύγει τους κινδύνους των επιπλοκών της νόσου.

Κρύο και γρίπη

Ο ασθενής θα πρέπει να μην είναι εκτεθειμένος για καιρό σε πολύ έντονο κρύο, καθώς αυτό μπορεί να κάνει το αίμα πιο παχύρρευστο και επιρρεπές στην πήξη.

Θα πρέπει να πλένει τα χέρια πιο συχνά, ενώ –εφόσον είναι δυνατό– να γίνεται και εμβολιασμός έναντι της γρίπης.

Όσοι έχουν αρρωστήσει από κοινό κρυολόγημα ή γρίπη θα πρέπει να καταναλώνουν πολλά υγρά, να μετρούν το σάκχαρο συχνότερα και να φροντίζουν να μένουν ζεστοί. Τα πόδια είναι σημαντικό να είναι ζεστά και προστατευμένα με άνετα παπούτσια και κάλτσες.

Οι συσκευές αυτοελέγχου θα πρέπει επίσης να προστατεύονται. Η συσκευή αυτοελέγχου της γλυκόζης στο αίμα και η αντλία ινσουλίνης πρέπει να διατηρούνται σε “κανονική” θερμοκρασία. Η ιδανική για μετρητές και ταινίες κυμαίνεται από 18 έως 30°C.

Σωματική άσκηση

Ο διαβητικός είναι σημαντικο να αναζητήσει τρόπους για να ασκείται καθημερινά, περπατώντας σε κάποιο τοπικό εμπορικό κέντρο ή να ασκηθεί σε γυμναστήριο.

Μαθήματα γυμναστικής σε ομάδες όπως εκείνα της κολύμβησης μπορούν να βοηθήσουν.

Δραστηριότητες που μπορούν να γίνουν ακόμα και στο σπίτι, όπως ισομετρικές ασκήσεις, ανυψώσεις στα πόδια ή τα χέρια την ώρα της τηλεόρασης ή ακούγοντας μουσική είναι επίσης χρήσιμες. Ακόμη, εάν ο ασθενής είναι σε θέση, θα μπορούσε να κάνει ως άσκηση το περπάτημα πάνω και κάτω τις σκάλες στο σπίτι του.

Διατροφή

Σε γενικές γραμμές οι διαβητικοί θα πρέπει να προσέχουν το σύνολο των γλυκών και των λιπαρών τροφών που καταναλώνουν.

Καλό είναι να προτιμούν περισσότερο τα φρούτα και λαχανικά που είναι στην εποχή τους.

Όσον αφορά το αλκοόλ θα πρέπει να υπάρχει μέτρο, ενώ όταν ο ασθενής λαμβάνει ινσουλίνη, είναι καλύτερο να ποθεί μαζί με το φαγητό.

Υπογλυκαιμία

Η υπογλυκαιμία είναι μία κατάσταση στην οποία το σάκχαρο του αίματος πέφτει κάτω από 70ml/dl και εκδηλώνεται με μια σειρά συγκεκριμένων συμπτωμάτων. Σε αυτά περιλαμβάνονται η πείνα, η εφίδρωση, ο πονοκέφαλος, η ζάλη, η θολή όραση, το τρέμουλο, η ναυτία, η ταχυκαρδία, η υπνηλία, η έλλειψη συγκέντρωσης, η νευρικότητα, η συμπεριφορά μεθυσμένου, η αδυναμία και η ξαφνική κούραση.

Ο ασθενής είναι πάντα καλό να έχει δισκία γλυκόζης ή άλλη θεραπεία υπογλυκαιμίας άμεσα διαθέσιμη, ανεξάρτητα από την περίοδο του χρόνου.

Προστασία από ακραίες θερμοκρασίες

Στις πολύ χαμηλές θερμοκρασίες είναι σημαντικό να αποφεύγεται η απώλεια υγρασίας από το δέρμα. Ενυδατικές κρέμες που “κλειδώνουν” μέσα στο δέρμα την υγρασία, αποφυγή του καυτού νερού στο μπάνιο, καθώς και έλεγχος στα πόδια συχνά για οποιαδήποτε σημάδια πιθανών προβλημάτων μπορούν να βοηθήσουν.

Το μαγνήσιο είναι ένα φυσικό μεταλλικό στοιχείο, το οποίο βρίσκεται σε μεγάλες ποσότητες στο σώμα και είναι υπεύθυνο για περισσότερες από 300 βιοχημικές αντιδράσεις που κρατούν τον οργανισμό σε σωστή λειτουργία.

Οι καθημερινές ανάγκες ενός ενήλικα κυμαίνονται περί τα 6mg μαγνησίου για κάθε κιλό βάρους ανά ημέρα, τα οποία λαμβάνει μέσα από μια ισορροπημένη δίαιτα. Τα άτομα όμως που γυμνάζονται συστηματικά χρειάζονται περισσότερο μαγνήσιο γιατί η παραγωγή ενέργειας στο σώμα τους είναι μεγαλύτερη και οι απώλειες περισσότερες.

Το μαγνήσιο υπάρχει σε φυτικά και ζωικά τρόφιμα και σε ποτά. Καλές πηγές μαγνησίου είναι τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά όπως το σπανάκι και τα όσπρια, αλλά και τα δημητριακά ολικής αλέσεως. Σημαντική ποσότητα λαμβάνεται επίσης από το κρέας, τα θαλασσινά και τα φρούτα. Χαμηλότερη περιεκτικότητα σε μαγνήσιο έχουν ορισμένα επεξεργασμένα τρόφιμα, όπως ραφιναρισμένοι σπόροι με τρόπους που αφαιρούν το πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά φύτρο και το πίτουρο.

Αντίθετα με ό,τι ενδεχομένως πιστεύεται ανά το ευρύ κοινό, η ανεπάρκεια σε μαγνήσιο είναι πολλή συχνή ακόμα και σ’ εκείνους που το λαμβάνουν ως συμπλήρωμα τακτικά.

Η συμπτωματική όμως ανεπάρκεια μαγνησίου οφειλόμενη σε χαμηλή διαιτητική πρόσληψη σε κατά τα άλλα υγιή άτομα είναι ασυνήθιστη, επειδή οι νεφροί περιορίζουν την ουρική έκκριση του μετάλλου αυτού. Συνήθως η χαμηλή πρόσληψη ή η υπερβολική απώλεια μαγνησίου λόγω συγκεκριμένων καταστάσεων υγείας, όπως χρόνιος αλκοολισμός ή και η χρήση ορισμένων φαρμάκων μπορεί να οδηγήσει σε έλλειψη μαγνησίου.

Συμπτώματα έλλειψης μαγνησίου

Σε περιπτώσεις έλλειψης μαγνησίου το νευρομυϊκό σύστημα διεγείρεται υπερβολικά και προκαλεί τα εξής συμπτώματα:

Αϋπνίες: Η έλλειψη μαγνησίου προκαλεί νευρικότητα κι εμποδίζει την έλευση του ύπνου. Έτσι το άτομο δεν ξεκουράζεται με αποτέλεσμα να μην αποδίδει ή να είναι αφηρημένο.
Κούραση που δεν επιτρέπει στο άτομο ν’ ανταπεξέλθει στις καθημερινές του δραστηριότητες που απαιτούν πνευματική διαύγεια (π.χ. οδήγηση).
Οστεοπόρωση: Το μαγνήσιο ευνοεί την απορρόφηση του ασβεστίου, διαδραματίζοντας σημαντικό ρόλο στη διατήρηση και την καλή υγεία των οστών.
Μυϊκές κράμπες: Οι αθλητές κι οι συστηματικά ασκούμενοι είναι συχνά αποδέκτες μυϊκών κραμπών. Δεν είναι λίγες όμως οι φορές που ένα άτομο νιώθει κράμπες και τραβήγματα λόγω της έλλειψης μαγνησίου. Αυτό μπορεί ν’ αντιμετωπιστεί με μία διατροφή πλούσια σε πηγές μαγνησίου.
Ψυχολογικές μεταπτώσεις: Η έλλειψη μαγνησίου μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση του άγχους, κατάθλιψη ή αλλαγές στη διάθεση που σχετίζονται και με το προεμμηνορυσιακό σύνδρομο.

Άλλα σημεία ανεπάρκειας μαγνησίου είναι οι καρδιακές έκτακτες συστολές και ταχυκαρδία, η αγγειοσυστολή και αύξηση της πίεσης, η αύξηση της δραστηριότητας του νευρικού συστήματος, καθώς και αισθητικές διαταραχές στα άκρα όπως μουδιάσματα, καψίματα, κ.α.

Θα πρέπει να τονισθεί ότι πολλές φορές η ανεπάρκεια μαγνησίου συνδυάζεται και με έλλειψη ασβεστίου και καλίου στον οργανισμό, οπότε και το πρόβλημα γίνεται πιο περίπλοκο και η λύση του δυσκολότερη.

Ποιοι παρουσιάζουν συχνότερα έλλειψη μαγνησίου

Η έλλειψη μαγνησίου συνήθως παρουσιάζεται συχνότερα σε όσους καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες καφέ και ζάχαρης, στις γυναίκες που κάνουν χρήση αντισυλληπτικών χαπιών, σε όσους καταναλώνουν κυρίως επεξεργασμένα τρόφιμα ή μεγάλες ποσότητες αλκοόλ, καθώς και σε άτομα που σπάνια τρώνε ωμά φρούτα και λαχανικά.

Μαγνήσιο και διαβήτης τύπου 2

Οι δίαιτες με υψηλότερες ποσότητες μαγνησίου συσχετίστηκαν με σημαντικά μειωμένο κίνδυνο για διαβήτη, πιθανώς λόγω του ρόλου του μαγνησίου στο μεταβολισμό της γλυκόζης. Η υπομαγνησιαιμία μπορεί να επιδεινώσει την αντίσταση στην ινσουλίνη, μια κατάσταση που συχνά προηγείται του διαβήτη ή θα μπορούσε να είναι μια συνέπεια της αντίστασης στην ινσουλίνη. Ο διαβήτης οδηγεί σε αυξημένη ουρική απώλεια μαγνησίου και η επακόλουθη ανεπάρκειά του θα μπορούσε να βλάψει την έκκριση και τη δράση της ινσουλίνης, με αποτέλεσμα να επιδεινώσει τον έλεγχο της νόσου.

Business photo created by yanalya – www.freepik.com

Ο πυρετός αποτελεί ένα από τα πιο συνηθισμένα ιατρικά συμπτώματα και χαρακτηρίζεται από την αύξηση της θερμοκρασίας του σώματος πάνω από το φυσιολογικό εύρος των 36,5-37,5 βαθμών Κελσίου.

Προκύπτει εξαιτίας διαφόρων παραγόντων και χρησιμεύει ως αμυντικός μηχανισμός, καθώς η ανοσολογική απάντηση του οργανισμού μπορεί να γίνει πιο ισχυρή υπό υψηλές θερμοκρασίες. Η αντιμετώπισή του δεν είναι πάντα απαραίτητη, καθώς οι περισσότεροι άνθρωποι αναρρώνουν χωρίς ειδική ιατρική φροντίδα.

Στην περίπτωση όμως του σακχαρώδη διαβήτη και ειδικότερα στα παιδιά μικρής ηλικίας τα πράγματα είναι διαφορετικά. Στα παιδιά που έχουν σακχαρώδη διαβήτη είναι καλύτερο να δίνεται περισσότερη έμφαση ώστε να μην κολλήσουν οποιοδήποτε μικρόβιο ή ιό που θα τους προκαλούσε πυρετό.

Αυτό ισχύει διότι η αύξηση της θερμοκρασίας δημιουργεί έντονο στρες στο σώμα του παιδιού, το οποίο μπορεί να οδηγήσει σε απορρύθμιση του σακχάρου στο αίμα του, καθώς και στις ανάλογες επιπλοκές.

Υπολογίζεται ότι αυτά τα παιδιά έχουν 6 φορές περισσότερες πιθανότητες να νοσηλευτούν εξαιτίας του πυρετού.

Θορυβώδη συμπτώματα

Η αντιμετώπιση του πυρετού σε παιδιά με διαβήτη χρήζει ιατρικής συμβουλής όταν:

– ο πυρετός δεν πέφτει παρά τη χρήση αντιπυρετικών,
– οι μέσες τιμές σακχάρου παραμένουν μεγαλύτερες από το όριο που έχει συστήσει ο θεράπων ιατρός,
– εμφανίζεται υπνηλία, σύγχυση ή δύσπνοια,
– η αναπνοή γίνεται γρήγορη με κοφτή ανάσα,
– ο πυρετός, ενώ έχει υποχωρήσει για μία ή δύο μέρες, επανέρχεται.

Πρόληψη

Η μετάδοση των μικροβίων που προκαλούν πυρετό συνήθως γίνεται με το βήχα, το φτάρνισμα, καθώς και από την επαφή των χεριών με αντικείμενα ή επιφάνειες που έχουν μολυνθεί. Συνίσταται λοιπόν η αποφυγή κλειστών χώρων (παιδότοποι, κ.λπ.) σε περιόδους έξαρσης.

Όσον αφορά την προσωπική υγιεινή, τα παιδιά θα πρέπει να δίνουν έμφαση στο πλύσιμο των χεριών, το κόψιμο των νυχιών, να μην βάζουν τα δάχτυλα στο στόμα και τη μύτη, να αλλάζουν συχνά ρούχα και εσώρουχα, κ.λπ.

Συνίσταται επίσης ο εμβολιασμός με το εποχικό εμβόλιο της γρίπης, αλλά και του πνευμονιόκοκκου. Ειδικά αυτό για την γρίπη επιβάλλεται να γίνεται σε παιδιά με διαβήτη, έστω και καθυστερημένα, καθώς η συγκεκριμένη μπορεί να απορρυθμίσει σημαντικά τα επίπεδα του σακχάρου.

Τέλος, όλα τα παιδιά με διαβήτη που έχουν πυρετό, θα πρέπει να μετράνε πιο συχνά το σάκχαρό τους, να μην παραλείπουν τα γεύματα εάν τους προκαλείται ανορεξία, να πίνουν άφθονα υγρά και να προσέχουν με την κατάχρηση των χυμών.

Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι μια χρόνια πάθηση που εμφανίζεται όταν το πάγκρεας δεν παράγει αρκετή ινσουλίνη ή όταν ο οργανισμός δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει αποτελεσματικά την παραγόμενη ινσουλίνη. Η ινσουλίνη είναι μια ορμόνη που επιτρέπει στα κύτταρα να πάρουν το σάκχαρο από το αίμα και να το χρησιμοποιήσουν ως πηγή ενέργειας.

Θεωρείται ένα από τα πιο σοβαρά χρόνια νοσήματα στην Ευρώπη, ενώ στις ΗΠΑ χαρακτηρίστηκε το πιο επικίνδυνο μαζί με την υπέρταση και τη στεφανιαία νόσο. Στη χώρα μας οι τελευταίες μελέτες δείχνουν ότι τα ποσοστά του διαβήτη αγγίζουν το 9%-9,5%.

Ο λόγος όμως για τον οποίο είναι σημαντική η ενημέρωση σχετικά με τη νόσο δεν είναι μόνο η επιδημική τάση ανάπτυξής της αλλά και οι σοβαρές χρόνιες επιπλοκές από τις οποίες συνοδεύεται. Ο διαβήτης αποτελεί το πρώτο αίτιο νεφρικής ανεπάρκειας που χρήζει αιμοκάθαρσης, καθώς και το πρώτο αίτιο της τύφλωσης των ενηλίκων, του εμφράγματος και του εγκεφαλικού επεισοδίου, του ακρωτηριασμού των κάτω άκρων και της στυτικής δυσλειτουργίας.

Η έγκαιρη διάγνωση και ρύθμιση του διαβήτη μπορεί να προλάβει την εκδήλωση επιπλοκών.

Τι συμπτώματα προκαλεί

Ο τρόπος με τον οποίο εκδηλώνεται, εξαρτάται από πολλούς παράγοντες και κυρίως από τον τύπο του διαβήτη. Γενικά ο τύπος 1 είναι αυτός που είναι πιθανότερο να εκδηλωθεί ξαφνικά – και σε μικρότερη ηλικία – με τα θορυβώδη συμπτώματα της οξείας επιπλοκής του, της διαβητικής κετοξέωσης, ενώ ο τύπος 2 συνήθως ακολουθεί πιο «ύπουλη» πορεία ή μπορεί να είναι ακόμα και τελείως ασυμπτωματικός.

Πάντως συμπτώματα που μπορεί να υπάρχουν και θεωρούνται κλασικά για κάθε τύπο διαβήτη είναι:

– Συχνοουρία – Πολυουρία
– Απώλεια Βάρους
– Αδυναμία / Καταβολή
– Πολυδιψία – Πολυφαγία
– Έλλειψη ενδιαφέροντος και συγκέντρωσης
– Εμετοί και στομαχικός πόνο
– Μουδιάσματα στα άκρα
– Πληγές που αργούν να επουλωθούν
– Θολή όραση
– Συχνές λοιμώξεις

Πρόληψη

Το πρώτο βήμα για την πρόληψη είναι να γνωρίζουμε τι κίνδυνο έχουμε να αναπτύξουμε διαβήτη. Στους παράγοντες κινδύνου ανάπτυξης προδιαβήτη ή διαβήτη τύπου 2 περιλαμβάνονται:

– Οι τιμές γλυκόζης αίματος εκτός των κανονικών ορίων
– Η ηλικία άνω των 45 ετών
– Το οικογενειακό ιστορικό διαβήτη ανεξάρτητα από την ηλικία
– Το υπερβολικό βάρος ή η παχυσαρκία
– Η καθιστική ζωή σε συνδυασμό με τη σπάνια σωματική άσκηση
– Η υψηλή αρτηριακή πίεση
– Τα χαμηλά επίπεδα «καλής» (HDL) χοληστερόλης στο αίμα
– Τα υψηλά τριγλυκερίδια αίματος
– Ο διαβήτης κατά την εγκυμοσύνη
– Το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών
– Το ιστορικό με παθήσεις της καρδιάς, του εγκεφάλου ή των κάτω μελών
– Ορισμένες δερματικές παθήσεις όπως η μελανίζουσα ακάνθωση

Τέλος, στην κατηγορία εντάσσονται τα άτομα που ανήκουν σε εθνικές ομάδες υψηλού κινδύνου όπως Λατινοαμερικάνοι, Ισπανικής προέλευσης, Αφρικανοαμερικανοί, Ινδιάνοι της Αμερικής, ιθαγενείς της Αλάσκας και Αμερικανοασιάτες.

Σαφώς υπάρχουν παράγοντες για τους οποίους δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι ώστε να προλάβουμε τη νόσο, γεγονός το οποίο ισχύει κατά βάση στην περίπτωση του διαβήτη τύπου 1. Η γνώση όμως των παραπάνω σε συνδυασμό με τη λήψη ορισμένων μέτρων, όπως ο προληπτικός έλεγχος και η υιοθέτηση ενός υγιέστερου τρόπου ζωής μπορούν να βοηθήσουν σε αυτή την κατεύθυνση.

Τα τριγλυκερίδια είναι ο πιο κοινός τύπος λίπους στο σώμα μας. Είναι οργανικές χημικές ενώσεις που ονομάζονται και ουδέτερα λίπη, τα οποία βρίσκονται στο αίμα. Αποτελούν μια σημαντική πηγή ενέργειας και συνιστούν σημαντικό βαρόμετρο μεταβολικής υγείας, καθώς εάν συγκεντρωθούν σε υψηλές τιμές μπορεί να επιφέρουν σοβαρές επιπτώσεις.

Τα τριγλυκερίδια περιέχονται τόσο στη φυτική τροφή και κατά κύριο λόγο μέσα σε σπόρους και καρπούς, όσο και στην τροφή ζωικής προέλευσης όπως το ζωικό λίπος, το βούτυρο γάλακτος, το συκώτι ή και άλλα κρέατα.

Στο σώμα μας συντίθενται κατά κύριο λόγο μέσα στα ηπατικά κύτταρα καθώς και μέσα στα λιποκύτταρα, δηλαδή μέσα στα κύτταρα του λιπώδους ιστού του σώματος.

Οι φυσιολογικές τιμές είναι κάτω των 150 mg/dL, ενώ υψηλές θεωρούνται άνω των 200-499 mg/dL.

Η αύξηση των τριγλυκεριδίων άνω των φυσιολογικών επιπέδων οφείλεται σε διαταραχή του μεταβολισμού του οργανισμού και σε αυξημένη πρόσληψη με το φαγητό. Όπως ισχύει και στην περίπτωση της χοληστερόλης, η υψηλή συγκέντρωσή τους μπορεί να οδηγήσει σε βουλωμένες αρτηρίες και πιθανόν σε καρδιακή ανακοπή ή εγκεφαλικό επεισόδιο.

Υπάρχουν πάντως πολλοί τρόποι που μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση των τριγλυκεριδίων.

Θερμίδες

Ο αριθμός των τριγλυκεριδίων στο αίμα μας αυξάνεται όταν καταναλώνουμε περισσότερες θερμίδες από όσες καίμε. Οι χειρότερες επιλογές είναι τα ζαχαρώδη φαγητά, καθώς και τα κορεσμένα λιπαρά όπως το τυρί, το πλήρες γάλα και το κόκκινο κρέας. Ο περιορισμός στην κατανάλωση των παραπάνω μπορεί να βοηθήσει.

Ζάχαρη

Τα άτομα που έχουν υψηλά τριγλυκερίδια χρειάζεται να προσέχουν τη συχνότητα και την ποσότητα κατανάλωσης της ζάχαρης. Ακόμα και η φρουκτόζη, η ζάχαρη που βρίσκεται στα φρούτα, μπορεί να ανεβάσει τον αριθμό τριγλυκεριδίων. Γενικότερα, γλυκά, αναψυκτικά, παγωτό και δημητριακά πρωινού με προσθήκη ζάχαρης θα πρέπει να αποφεύγονται.

Φυτικές ίνες και ωμέγα 3 λιπαρά

Οι φυτικές ίνες μειώνουν τα τριγλυκερίδια, γι’αυτό είναι σημαντικό να καταναλώνονται προϊόντα ολικής άλεσης και πολλά λαχανικά. Τα λιπαρά που πρέπει να περιέχονται στη διατροφή είναι τα ακόρεστα που βρίσκονται σε τροφές όπως το κοτόπουλο, το ελαιόλαδο, το αβοκάντο και τα καρύδια.

Σημαντικός είναι επίσης και ο ρόλος των ωμέγα 3 λιπαρών στη μείωση των τριγλυκεριδίων, ενώ μπορούν να ωφελήσουν και την καρδιά. Τα ωμέγα 3 συναντώνται σε ψάρια όπως ο τόνος, οι σαρδέλες, ο σολομός και η πέστροφα. Η κατανάλωση ψαριών τουλάχιστον δύο φορές την εβδομάδα μπορεί να βοηθήσει σε αυτή την κατεύθυνση.

Αλκοόλ

Η αύξηση των τριγλυκεριδίων συνδέεται και με τη μεγάλη κατανάλωση αλκοόλ, δηλαδή πάνω από ένα ποτό ημερησίως για τις γυναίκες και πάνω από δύο για τους άνδρες. Το κρασί, η μπύρα και το κοκτέιλ είναι καλύτερο να αντικατασταθούν από ροφήματα όπως το τσάι ή το ανθρακούχο νερό, τουλάχιστον όταν γίνεται προσπάθεια μείωσης των τριγλυκεριδίων.

Βάρος

Το επιπλέον βάρος, ειδικά γύρω από τη μέση, προκαλεί αύξηση τριγλυκεριδίων. Η γυμναστική για το χάσιμο των περιττών κιλών μπορεί να βοηθήσει στη μείωση των τριγλυκεριδίων κατά 20% με 30%.

Συχνός έλεγχος

Ο συχνός έλεγχος των επιπέδων είναι σημαντικός για την υγεία του ατόμου. Μια απλή εξέταση αίματος μπορεί να δώσει τον αριθμό τριγλυκεριδίων.

Να σημειωθεί ότι οι ανωτέρω οδηγίες μπορεί να μην αρκούν πάντα για τη μείωση των τιμών, για αυτό και ο γιατρός εάν το κρίνει απαραίτητο θα προτείνει συγκεκριμένη φαρμακευτική αγωγή.

Featured Photo credit: Bùi Nam Phong from Pexels

Η γρίπη είναι μια λοίμωξη που οφείλεται στον ιό της γρίπης, ο οποίος μπορεί να προσβάλει οποιονδήποτε. Πρόκειται για μια οξεία νόσο του αναπνευστικού συστήματος που μεταδίδεται πολύ εύκολα από το ένα άτομο στο άλλο, ενώ μπορεί να προκαλέσει από ήπια έως και πολύ σοβαρή νόσηση.

Στην καθημερινή γλώσσα ο όρος «γρίπη» χρησιμοποιείται συχνά ως συνώνυμο του «κρύωμα» ή «ίωση», ωστόσο με την αυστηρή ιατρική έννοια του όρου «γρίπη» είναι η νόσος που οφείλεται στον ιό που την προκαλεί.

Μπορεί να δημιουργήσει σοβαρές επιπλοκές, ειδικά σε ηλικιωμένους και εγκύους, καθώς και σε άτομα με χρόνια προβλήματα υγείας όπως χρόνια νοσήματα του αναπνευστικού, του καρδιαγγειακού ή και σακχαρώδη διαβήτη. Για τα νεαρά και υγιή άτομα όμως σοβαρές επιπλοκές μπορεί να παρουσιάσει μόνο ένα μικρό ποσοστό.

Η γρίπη μεταδίδεται εύκολα κατά την επαφή με ασθενείς, κυρίως με τα σταγονίδια που μεταφέρονται με το βήχα και το φτέρνισμα.

Στα συμπτώματα περιλαμβάνονται ο πυρετός, η καταρροή, ο βήχας, ο πόνος στο λαιμό, η μυαλγία και ο πονοκέφαλος, η δυσκολία στην αναπνοή και σπανιότερα ο εμετός ή και η διάρροια.

Γενικά μέτρα προστασίας

Η συστηματική τήρηση των κανόνων υγιεινής είναι απαραίτητη για την πρόληψη της νόσου. Ειδικότερα, στα μέτρα προστασίας από τη γρίπη περιλαμβάνονται:

Το προσεκτικό και συχνό πλύσιμο των χεριών.
Η κάλυψη του στόματος και της μύτης με χαρτομάντιλο όταν βήχουμε ή φτερνιζόμαστε.
Η αποφυγή επαφής με άτομα που έχουν συμπτώματα γρίπης.
Η αποφυγή επαφής των χεριών με το στόμα, τη μύτη και τα μάτια.
Η αποφυγή συνωστισμού σε κλειστούς χώρους.
Όταν αρρωστήσουμε, παραμένουμε στο σπίτι.

Πρέπει να εμβολιαστώ;

Υπάρχει μια συγκεκριμένα ομάδα ατόμων η οποία είναι πολύ σημαντικό να εμβολιαστεί κατά της γρίπης. Τα άτομα αυτά είναι όσοι:

Είναι πάνω από 60 ετών.
Εργάζονται σε χώρους παροχής υπηρεσιών υγείας.
Έχουν κάποια χρόνια ασθένεια.
Βρίσκονται στο δεύτερο ή τρίτο τρίμηνο μιας εγκυμοσύνης.
Έχουν στο άμεσο περιβάλλον τους βρέφος μικρότερο των 6 μηνών ή φροντίζουν ασθενή με κάποιο χρόνιο νόσημα που εμπεριέχει κίνδυνο εάν προσβληθεί από τον ιό της γρίπης.

Σε κάθε περίπτωση καλό είναι να συμβουλευόμαστε τον προσωπικό μας γιατρό που θα προγραμματίσει πότε θα γίνει ο εμβολιασμός, εάν θα χρειαστεί να γίνει δεύτερη δόση του εμβολίου και θα αναλάβει να μας ενημερώσει για πιθανές παρενέργειες του εμβολίου.

Winter photo created by freepik – www.freepik.com

Newer Posts

Older Posts

Ποιες είναι οι διαφορές στον διαβήτη τύπου 1 και 2;

Ποια είναι τα πρώτα συμπτώματα;

Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου;

Από που προήλθε ο νέος κοροναϊός

Πώς εξαπλώθηκε στον άνθρωπο;

Ποια είναι τα συμπτώματα του νέου κοροναϊού;

Πώς γίνεται η θεραπεία του;

Τι θα πρέπει να προσέχουμε;

Καθημερινός καφές ή αλκοόλ

«Αθώα» φάρμακα

Συμπληρώματα τροφίμων

Έχει συμπτώματα η υπέρταση;

Τι κινδύνους ενέχει το οξειδωτικό στρες;

Τι είναι οι αντιοξειδωτικές ουσίες;

Κρύο και γρίπη

Σωματική άσκηση

Διατροφή

Υπογλυκαιμία

Προστασία από ακραίες θερμοκρασίες

Συμπτώματα έλλειψης μαγνησίου

Ποιοι παρουσιάζουν συχνότερα έλλειψη μαγνησίου

Μαγνήσιο και διαβήτης τύπου 2

Θορυβώδη συμπτώματα

Πρόληψη

Τι συμπτώματα προκαλεί

Πρόληψη

Θερμίδες

Ζάχαρη

Φυτικές ίνες και ωμέγα 3 λιπαρά

Αλκοόλ

Βάρος

Συχνός έλεγχος

Γενικά μέτρα προστασίας

Πρέπει να εμβολιαστώ;

ΝΟΜΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ