Angelos Klitsas | YourDoc | by Aggelos Klitsas

Τα τριγλυκερίδια είναι οργανικές χημικές ενώσεις που ονομάζονται και ουδέτερα λίπη. Μπορεί να είναι στερεά στη συνήθη θερμοκρασία δωματίου, οπότε πρόκειται για λίπη, είτε να είναι υγρά, οπότε και αποκαλούνται έλαια. Αποτελούν τα λίπη του αίματος και συνιστούν σημαντικό βαρόμετρο μεταβολικής υγείας, καθώς οι υψηλές τιμές μπορεί να επιφέρουν σοβαρές επιπτώσεις.

Τα τριγλυκερίδια περιέχονται τόσο στη φυτική τροφή και κατά κύριο λόγο μέσα σε σπόρους και καρπούς, όσο και στην τροφή ζωικής προέλευσης όπως το ζωικό λίπος, το βούτυρο γάλακτος, το συκώτι ή και άλλα κρέατα και εντόσθια.

Στο σώμα μας τα τριγλυκερίδια συντίθενται κατά κύριο λόγο μέσα στα ηπατικά κύτταρα (δηλαδή μέσα στο συκώτι), καθώς και μέσα στα λιποκύτταρα, δηλαδή μέσα στα κύτταρα του λιπώδους ιστού του σώματος.

Τα επιθυμητά επίπεδα των τριγλυκεριδίων

Η Αμερικανική Καρδιολογική Εταιρεία (AHA) εισήγαγε νέες συστάσεις στην κλινική πρακτική για τα τριγλυκερίδια και τις καρδιαγγειακές νόσους συστήνοντας τη μείωση των επιπέδων της τριγλυκεριδαιμίας σε μικρότερη των 100 mg/dl, αντί αυτών των κάτω των 150 mg/dl, τα οποία γίνονταν αποδεκτά μέχρι πρόσφατα.

Που οφείλεται η αύξηση

Η αύξηση των τριγλυκεριδίων οφείλεται σε διαταραχή του μεταβολισμού του οργανισμού και σε αυξημένη πρόσληψη με το φαγητό.

Η παχυσαρκία, η καθιστική ζωή, το κάπνισμα, η υπέρμετρη κατανάλωση αλκοόλ, δίαιτες υψηλές σε υδατάνθρακες, διάφορα φάρμακα, ακόμη και διάφορες παθήσεις όπως ο σακχαρώδης διαβήτης και χρόνιες νόσοι των νεφρών έχουν σαν αποτέλεσμα την άνοδο των τριγλυκεριδίων στο αίμα. Άλλα αίτια που σχετίζονται με αυξημένες τιμές τριγλυκεριδίων είναι:

η γενετική προδιάθεση,
η αύξηση του βάρους σώματος,
ο υποθυρεοειδισμός,
η κύηση,
κάποια αυτοάνοσα νοσήματα, όπως ο συστηματικός ερυθηματώδης λύκος,
το νεφρωσικό σύνδρομο (το σύνδρομο αυτό περιλαμβάνει μεγάλη απώλεια πρωτεΐνης στα ούρα, χαμηλά επίπεδα πρωτεΐνης στο αίμα, οίδημα και αυξημένη χοληστερόλη) και
ορισμένα φάρμακα (κορτιζόνη, οιστρογόνα, κυκλοσπορίνη, ταμοξιφαίνη, β-αδρενεργικοί αποκλειστές για την υπέρταση).

Τι προκαλεί η αύξησή τους

Οι επιπλοκές λόγω υψηλών τιμών χοληστερόλης περιλαμβάνουν:

Αρτηριοσκλήρυνση
Στεφανιαία νόσο
Εγκεφαλικό επεισόδιο
Οξύ έμφραγμα μυοκαρδίου
Οι πολύ υψηλές τιμές τριγλυκεριδίων περιλαμβάνουν την παγκρεατίτιδα

Θεραπεία

Η θεραπεία της υψηλής χοληστερίνης σήμερα στηρίζεται στις τιμές της LDL (κακής) χοληστερίνης. Στόχος είναι η επίτευξη LDL χοληστερίνης σε επιθυμητά επίπεδα. Ανάλογα την περίπτωση ο γιατρός θα συστήσει την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή, ενώ θα προτείνει και ορισμένες αλλαγές σε καθημερινές διατροφικές συνήθειες.

Διατροφή

Μείωση ή και αποφυγή κατανάλωσης οινοπνευματωδών ποτών.
Μείωση τροφών υψηλής περιεκτικότητας σε ζάχαρη όπως γλυκά, μη φυσικοί χυμοί και γενικότερα σνακ με πολλή ζάχαρη.
Μείωση στην κατανάλωση υδατανθράκων από ψωμί και αρτοσκευάσματα, ζυμαρικά, ρύζι ή και πατάτες.
Κατανάλωση φρούτων, λαχανικών και προϊόντων ολικής αλέσεως.
Αποφυγή τροφών με υψηλή περιεκτικότητα κορεσμένου λίπους, όπως βούτυρο, γλυκά, κόκκινο κρέας και πλήρη γαλακτοκομικά.
Περιορισμό στην κατανάλωση της φρουκτόζης σε 50-100 γραμμάρια την ημέρα. Η φρουκτόζη ή σάκχαρο των φρούτων, είναι μονοσακχαρίτης που βρίσκεται σε πολλά φαγητά και φρούτα.
Τροφές που είναι πλούσιες σε μονοακόρεστα και πολυακόρεστα λιπαρά οξέα (όπως ελαιόλαδο, ξηρούς καρπούς και λιπαρά ψάρια, ακόμη και κατεψυγμένα) μπορούν να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση του προβλήματος.
Τουλάχιστον 30 λεπτά άσκησης τις περισσότερες ημέρες της εβδομάδας μπορούν επίσης να βοηθήσουν.

Ταχυπαλμία ονομάζεται η αυξημένη συχνότητα καρδιακής λειτουργίας που γίνεται αντιληπτή σαν να χτυπά γρήγορα η καρδιά (συνήθως περιγράφεται και ως «φτερούγισμα»). Μπορεί να είναι περιστασιακή ή να εμφανίζεται συχνότερα και να συνοδεύεται ή όχι από άλλα συμπτώματα, όπως ζάλη, λιποθυμία, δυσφορία κ.ά.

Ανάλογα με την αιτία που την προκαλεί, μπορεί να είναι αθώα ή ακόμα και φυσιολογική ή να οφείλεται σε σοβαρές παθήσεις. Τα συχνότερα αίτια που μπορεί να προκαλέσουν ταχυπαλμία είναι η σωματική δραστηριότητα, ο πυρετός, η αναιμία, το αλκοόλ κ.ά.

Αξιοσημείωτα είναι μάλιστα, ειδικά σε ό,τι αφορά το αλκοόλ, τα ευρήματα νέας μελέτης που έδειξε πως όσο περισσότερο πίνει κάποιος τόσο γρηγορότερα χτυπά η καρδιά του. Συγκεκριμένα, Γερμανοί γιατροί που παρακολούθησαν την κατανάλωση αλκοόλ και τους καρδιακούς παλμούς περισσότερων από 3.000 γυναικών, με μέση ηλικία τα 35 έτη, στο φεστιβάλ μπύρας του 2015 κατέληξαν σε αυτό το συμπέρασμα. Οι συμμετέχοντες υποβλήθηκαν σε ηλεκτροκαρδιογράφημα και αλκοτέστ. Υψηλότερες συγκεντρώσεις αλκοόλ στην αναπνοή συνδέθηκαν με περισσότερους από 100 παλμούς το λεπτό, σύμφωνα με την έρευνα.

Η έρευνα παρουσιάστηκε στο συνέδριο της European Society of Cardiology στη Βαρκελώνη. Ο Dr. Moritz Sinner, του University Hospital στο Μόναχο, δήλωσε ότι δεν μπορούμε ακόμα να καταλήξουμε ότι οι υψηλότεροι καρδιακοί παλμοί λόγω αλκοόλ είναι επιβλαβείς. Ωστόσο, άνθρωποι με καρδιακά προβλήματα ήδη έχουν υψηλότερους καρδιακούς παλμούς, που σε πολλές περιπτώσεις προκαλούν αρρυθμία όπως κολπική μαρμαρυγή, δήλωσε. Επομένως, φαίνεται λογικό οι υψηλότεροι καρδιακοί παλμοί μετά την κατανάλωση αλκοόλ να μπορούν να οδηγήσουν ενδεχομένως σε αρρυθμία.

“Οι περισσότεροι άνθρωποι στην έρευνα ήταν νέοι και υγιείς. Αν πραγματοποιούσαμε την ίδια έρευνα σε ηλικιωμένους ή καρδιοπαθείς, ενδεχομένως θα είχαμε βρει σχέση μεταξύ αλκοόλ και αρρυθμιών,” δήλωσε ο ερευνητής.

Το αλκοόλ μπορεί ενδεχομένως να δημιουργήσει ανισορροπία μεταξύ του συμπαθητικού και του παρασυμπαθητικού νευρικού συστήματος, σύμφωνα με ερευνητές οι οποίοι τώρα μελετούν αν μπορεί αυτό να συμβεί.

Με πληροφορίες από: www.iatronet.gr

Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι μια χρόνια μεταβολική νόσος, όπου το σώμα δεν είναι σε θέση να χρησιμοποιήσει αποτελεσματικά τη γλυκόζη που λαμβάνουμε από τα τρόφιμα για τη μετατροπή της σε ενέργεια.

Χαρακτηρίζεται από αύξηση της συγκέντρωσης του σακχάρου στο αίμα (υπεργλυκαιμία) και διαταραχή του μεταβολισμού της γλυκόζης, είτε ως αποτέλεσμα ελαττωμένης έκκρισης της ινσουλίνης από το πάγκρεας, είτε λόγω ελάττωσης της ευαισθησίας των κυττάρων του σώματος στην ινσουλίνη.

Τα άτομα που ζούνε με τη νόσο είναι σημαντικό να βρούνε τη σωστή ισορροπία ανάμεσα στο φαγητό, στην άσκηση και στην ινσουλίνη προκειμένου να έχουν μια καλή και υγιεινή ζωή.

Ο συχνός έλεγχος των επιπέδων του σακχάρου στο αίμα είναι απαραίτητος για τη σωστή ρύθμιση του διαβήτη. Η μέτρηση των επιπέδων δείχνει το πόσο καλά διαχειρίζεται ο διαβητικός τους παράγοντες που επηρεάζουν το σάκχαρό του και την ινσουλίνη και είναι σημαντικό να γίνεται συχνά στην πορεία της ημέρας. Η θεραπεία του καθενός προσαρμόζεται στα αποτελέσματά της, ενώ βοηθάει και στην πρόληψη των χρόνιων διαβητικών επιπλοκών.

Η Ελληνική Διαβητολογική Εταιρεία έχει δημοσιεύσει ένα βίντεο με πρακτικές οδηγίες για τον αυτοέλεγχο.

Ο σακχαρώδης διαβήτης ως γνωστόν μέχρι σήμερα διακρίνεται σε τύπου 1, ή «νεανικός» διαβήτης και τύπου 2 ή διαβήτης των ενηλίκων. Πρόκειται για μια χρόνια διαταραχή του μεταβολισμού που χαρακτηρίζεται από αύξηση του σακχάρου (γλυκόζης) στο αίμα, δηλαδή υπεργλυκαιμία, και οφείλεται σε απόλυτη ή σχετική έλλειψη ινσουλίνης ή και μειονεκτική δράση της.

Όμως ερευνητές από τη Σουηδία και την Φινλανδία με επικεφαλής τον καθηγητή Λάιφ Γκρουπ του Πανεπιστημίου Λουντ, σε άρθρο που δημοσίευσαν πρόσφατα στο επιστημονικό έντυπο The Lancet Diabetes and Endocrinology, υποστηρίζουν ότι ο διαβήτης δεν διακρίνεται σε τύπου 1 και τύπου 2 αλλά σε πέντε μορφές και προτείνουν οι θεραπείες να γίνουν ακόμα πιο στοχευμένες ώστε να είναι και πιο αποτελεσματικές.

Ο διαβήτης, σήμερα, προσβάλλει περίπου ένα στα 11 άτομα, παγκοσμίως, αυξάνοντας τον κίνδυνο εμφράγματος, εγκεφαλικού επεισοδίου, τύφλωσης, νεφρικής ανεπάρκειας και ακρωτηριασμού.

Στην περίπτωση του τύπου 1, το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται στα ινσουλινοπαραγωγά κύτταρα του παγκρέατος, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει αρκετή ορμόνη ινσουλίνη για να ελέγχονται τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα. Στην περίπτωση του τύπου 2, ο διαβήτης θεωρείται απόρροια του τρόπου ζωής.

Οι ερευνητές ανέλυσαν στοιχεία για 14.775 άτομα με διαβήτη και κατέληξαν στην πρόταση ότι οι πάσχοντες θα πρέπει να ταξινομούνται σε πέντε ομάδες που έχουν γενετικές και άλλες διαφορές (ηλικία έναρξης, σοβαρότητα συμπτωμάτων, κίνδυνος επιπλοκών κ.α.). Οι διαφορές αυτές εξηγούν σε μεγάλο βαθμό γιατί δεν ανταποκρίνονται όλοι οι ασθενείς με τον ίδιο τρόπο σε μία θεραπεία.

Οι ομάδες που προτείνουν οι σκανδιναβοί επιστήμονες είναι:

Ομάδα 1: Ο σοβαρός αυτοάνοσος διαβήτης, που είναι σε γενικές γραμμές ίδιος με τον διαβήτη τύπου 1, εμφανιζόμενος κυρίως σε παιδιά, αλλά περιλαμβάνει και μερικές περιπτώσεις αυτοάνοσου διαβήτη που εκδηλώνονται σε μεγάλη ηλικία.
Ομάδα 2: Ο σοβαρός διαβήτης που χαρακτηρίζεται από ανεπάρκεια ινσουλίνης, μοιάζει με την ομάδα 1 (πλήττει επίσης άτομα σε νεαρή ηλικία), αλλά δεν αποδίδεται στο ανοσοποιητικό σύστημα, άρα δεν πρόκειται για αυτοάνοση πάθηση.
Ομάδα 3: Ο σοβαρός διαβήτης που χαρακτηρίζεται από ινσουλινοαντίσταση και εμφανίζεται σε υπέρβαρα άτομα, των οποίων ο οργανισμός παράγει μεν ινσουλίνη, αλλά το σώμα δεν ανταποκρίνεται σε αυτήν.
Ομάδα 4: Ο ήπιος διαβήτης που είναι σχετικός με την παχυσαρκία, αφορά άτομα πολύ υπέρβαρα, αλλά μεταβολικά πολύ κοντά στο φυσιολογικό παρά στην ομάδα 3.
Ομάδα 5: Ο ήπιος διαβήτης που σχετίζεται με την ηλικία και εκδηλώνεται σε ηλικιωμένους, με τη νόσο να είναι συνήθως πιο ελαφριά από τις προηγούμενες ομάδες.

«Κάνουμε ένα πραγματικό βήμα προς την ιατρική ακριβείας, η οποία ιδανικά θα εφαρμόζεται στη διάγνωση και σε καλύτερα στοχευμένη θεραπεία», εξηγεί ο Δρ Γκρουπ και συμπληρώνει ότι οι τρεις πρώτες πιο σοβαρές ομάδες ασθενών θα πρέπει να θεραπεύονται με πιο επιθετικό τρόπο από ό,τι οι δύο τελευταίες που είναι πιο ελαφριές.

Οι ασθενείς της ομάδας 2, παρόλο που νοσούν από διαβήτη από παιδική ηλικία, με τη νέα ταξινόμηση θεωρούνται ασθενείς «τύπου 2», αφού δεν έχουν αυτοάνοση πάθηση, όμως η φαρμακευτική θεραπεία τους μοιάζει με εκείνη της ομάδας 1. Αν και οι περισσότεροι σε αυτή την ομάδα παίρνουν μετφορμίνη, οι σκανδιναβοί ειδικοί προτείνουν ότι με βάση τη νέα κατηγοριοποίηση, οι ασθενείς χρειάζονται πιο άμεσα χορήγηση ινσουλίνης, όπως συμβαίνει στην ομάδα 1.

Οι ασθενείς της ομάδας 2 έχουν τον υψηλότερο κίνδυνο απώλειας της όρασης λόγω επιπλοκών στα μάτια, ενώ οι ασθενείς της ομάδας 3 έχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο για νεφρική και ηπατική νόσο. Οι τελευταίοι ασθενείς έχουν μικρή αναλογία χορήγησης μετφορμίνης, αλλά στην πραγματικότητα θα μπορούσαν κατ’ εξοχήν να επωφεληθούν από αυτό το φάρμακο.

Οι ασθενείς των δύο ήπιων ομάδων 4 και 5 μπορούν να αντιμετωπιστούν κυρίως με μετφορμίνη και αλλαγές στον τρόπο ζωής.

Οι επιστήμονες δεν αποκλείουν ότι σε όλο τον κόσμο υπάρχουν περίπου 500 υπο-ομάδες διαβητικών ασθενών, ανάλογα με τα διαφορετικά γενετικά και περιβαλλοντικά χαρακτηριστικά τους. Συνεπώς, στο μέλλον δεν αποκλείεται ακόμη και οι πέντε ομάδες να αυξηθούν.

Με πληροφορίες από: Health.in.gr

Photo credit: Freepik

Πρόκειται για ένα ερώτημα που ακούγεται συχνά από όσους προσπαθούν να μειώσουν το περιττό σωματικό τους βάρος, είτε αυτό αφορά την υγεία τους είτε την εμφάνισή τους. Η απάντηση είναι πως υπάρχει φαρμακευτική αγωγή που μπορεί να βοηθήσει σε αυτή την κατεύθυνση, αλλά ενδείκνυται μόνο μετά από 6μηνη αποτυχημένη προσπάθεια δίαιτας και άσκησης, ενώ αυτή συνίσταται αποκλειστικά και μόνο για λόγους υγείας.

Είναι σημαντικό να προηγείται της έναρξης μια προσεκτική εκτίμηση των κινδύνων και του οφέλους από τη θεραπεία. Η φαρμακευτική θεραπεία μπορεί να αποτελέσει χρήσιμη προσθήκη της δίαιτας και της άσκησης, όταν αυτές μόνες τους έχουν αποτύχει σε άτομα με δείκτη μάζας σώματος (ΔΜΣ) μεγαλύτερο του 30 kg/m2. Επίσης, μπορεί να χορηγηθεί σε άτομα με ΔΜΣ: 27 – 29.9 kg/m2 όταν συνυπάρχουν επιπλοκές της παχυσαρκίας, δηλαδή διαβήτης, υπέρταση, δυσλιπιδαιμία ή καρδιαγγειακή νόσος.

Όσον αφορά την αποτελεσματικότητά τους, γενικά η χρήση φαρμάκων επιτυγχάνει μια μέτρια μείωση του βάρους κατά 2 έως 10 κιλά. Το μεγαλύτερο αποτέλεσμα επιτυγχάνεται τους πρώτους 6 μήνες της θεραπείας. Ο στόχος της θεραπείας είναι η μείωση του βάρους κατά 5% εντός το πρώτου 6μηνου. Εάν μετά από 12 εβδομάδες θεραπείας με κάποιο φάρμακο δεν υπάρχει απώλεια βάρους, τότε η θεραπεία διακόπτεται ως μη αποτελεσματική.

Οι επιλογές φαρμακευτικήs αγωγής είναι πολλές:

– Μία εξ αυτών αναστέλλει την παγκρεατική και τη γαστρική λιπάση, μειώνοντας έτσι την απορρόφηση των λιπών με συνέπεια τη μείωση του βάρους. Συνιστάται όμως η συγχορήγηση πολυβιταμινούχου σκευάσματος ώστε να αναπληρώνονται οι δυσαπορροφούμενες λιποδιαλυτές βιταμίνες.
– Μία άλλη μειώνει την όρεξη και κατά συνέπεια και το βάρος του σώματος.
– Κάποιες φαρμακευτικές ουσίες μειώνουν τη λήψη τροφής προάγοντας το αίσθημα του κορεσμού. Επειδή όμως μπορούν να προκαλέσουν εθισμό έχουν πάρει έγκριση μόνο για τη βραχυπρόθεσμη θεραπεία της παχυσαρκίας.
– Άλλες, τέλος, δρουν στο πεπτικό σύστημα επιβραδύνοντας τη γαστρική κένωση και στον υποθάλαμο, μειώνοντας την όρεξη.

Φυσικά, όπως ισχύει με όλα τα φάρμακα, έτσι και τα παραπάνω μπορούν να προκαλέσουν ανεπιθύμητες ενέργειες, γι’ αυτό και η χρήση τους γίνεται μόνο όταν το όφελος υπερβαίνει του κινδύνου, ενώ υπάρχουν πάντα και αντενδείξεις ανάλογα με την υγεία του ατόμου.

Η φαρμακευτική αγωγή αποτελεί ένα σημαντικό «όπλο» στη διαχείριση του περιττού σωματικού βάρους σε άτομα που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, μιας και ένα μεγάλο ποσοστό αυτών είναι υπέρβαρο. Η μείωση του βάρους επιφέρει ευνοϊκά αποτελέσματα στη γλυκαιμική ρύθμιση αλλά και στον περιορισμό του καρδιαγγειακού κινδύνου.

Αυτό που θα πρέπει να έχει υπ’ όψιν του ο υπέρβαρος είναι ότι η φαρμακευτική αγωγή αποτελεί μία λύση, όταν οι κυριότεροι τρόποι μείωσης του βάρους – η δίαιτα και η άσκηση – αποδεικνύονται αναποτελεσματικοί. Η θεραπεία επιλέγεται όταν δεν συντρέχουν άλλοι παράγοντες, όπως το ιστορικό νεφρολιθίασης, υπέρτασης, κλπ.

Ο σακχαρώδης διαβήτης αποτελεί σήμερα ένα σημαντικό παγκόσμιο πρόβλημα υγείας με συνεχώς αυξανόμενο επιπολασμό.

Πρόκειται για μια πάθηση όπου το σώμα δεν είναι σε θέση να χρησιμοποιήσει αποτελεσματικά τη γλυκόζη που λαμβάνουμε από τα τρόφιμα για τη μετατροπή της σε ενέργεια. Χαρακτηρίζεται από αύξηση της συγκέντρωσης του σακχάρου στο αίμα (υπεργλυκαιμία) και διαταραχή του μεταβολισμού της γλυκόζης, είτε ως αποτέλεσμα ελαττωμένης έκκρισης της ινσουλίνης από το πάγκρεας, είτε λόγω ελάττωσης της ευαισθησίας των κυττάρων του σώματος στην ινσουλίνη.

Η παχυσαρκία καταλαμβάνει την πιο σημαντική θέση μεταξύ των αιτίων που ενοχοποιούνται για τις επιδημιολογικές διαστάσεις που παρουσιάζει σε όλο τον κόσμο ο διαβήτης τύπου 2. Η ίδια ορίζεται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) βάσει του Δείκτη Μάζας Σώματος (ΔΜΣ) που είναι ο λόγος του βάρους σε κιλά δια του ύψους σε μέτρα στο τετράγωνο.

Η επίπτωσή της αυξάνεται παγκοσμίως με ταχύ ρυθμό, με κύριους υπεύθυνους την αλλαγή των διατροφικών συνηθειών που χαρακτηρίζεται από μεγάλη αύξηση της πρόσληψης λιπών και ευαπορρόφητων υδατανθράκων σε συνδυασμό με τη μείωση της σωματικής δραστηριότητας. Από τα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 περίπου το 90% χαρακτηρίζονται ως υπέρβαρα ή παχύσαρκα. Ο κίνδυνος εμφάνισης του είναι διπλάσιος στα υπέρβαρα άτομα, πενταπλάσιος στα παχύσαρκα και δεκαπλάσιος στα παθολογικά παχύσαρκα άτομα σε σχέση με τα φυσιολογικού βάρους άτομα αντίστοιχης ηλικίας.

Εκτός όμως από την τιμή του ΔΜΣ υπάρχουν τρεις παράγοντες σχετικοί με το βάρος που συμβάλουν στην εκδήλωση του διαβήτη τύπου 2. Αυτοί είναι η αύξηση του σωματικού βάρους στο χρόνο, η διάρκεια της παχυσαρκίας και η κατανομή του λίπους στο σώμα.

Αξιοσημείωτο όμως είναι ότι η παχυσαρκία και ιδίως κεντρικού τύπου (συσσώρευση λίπους κυρίως στον κορμό) όχι μόνο αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη τύπου 2, αλλά συμβάλει και στην επίταση των μεταβολικών διαταραχών που τον συνοδεύουν, όπως δυσλιπιδαιμία, υπερινσουλιναιμία και υπέρταση, με αποτέλεσμα η συνύπαρξη των καταστάσεων αυτών να οδηγεί σε αυξημένη νοσηρότητα και θνησιμότητα από καρδιαγγειακή νόσο.

Αντιμετώπιση

Η αποτελεσματική αντιμετώπιση της παχυσαρκίας διαδραματίζει κεντρικό ρόλο τόσο στη θεραπεία, την αποτροπή ή την επιβράδυνση εμφάνισης του διαβήτη τύπου 2, όσο και στην καλή ρύθμιση και κυρίως μείωση του καρδιαγγειακού κινδύνου όταν διαγνωσθεί η νόσος.

Φαρμακευτική αγωγή χορηγείται στην περίπτωση που οι διαιτητικές οδηγίες και η αυξημένη σωματική δραστηριότητα για διάστημα 3-6 μηνών δεν επιτυγχάνει το στόχο της απώλειας 5 – 10% του σωματικού βάρους.

Σε γενικές γραμμές η μείωση της παχυσαρκίας με οποιοδήποτε μέσο οδηγεί σε μείωση της πιθανότητας εμφάνισης σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2. Η απώλεια βάρους σε αυτά τα άτομα έχει ως αποτέλεσμα την καλύτερη ρύθμιση του σακχάρου, μέχρι και σε σημείο πλήρους υποχώρησης της νόσου, καθώς και μείωση της θνησιμότητας από καρδιαγγειακά νοσήματα.

Η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ) είναι μια χρόνια πάθηση των πνευμόνων, η οποία χαρακτηρίζεται από εμμένουσα απόφραξη των αεραγωγών που είναι συνήθως προοδευτική και σχετίζεται με έντονη χρόνια φλεγμονώδη αντίδραση των αεραγωγών και του πνεύμονα σε βλαβερά σωματίδια ή αέρια.

Θεωρείται επιδημία-μάστιγα του σύγχρονου ανθρώπου και ο βασικός παράγοντας που την προκαλεί είναι το κάπνισμα. Το 90% περίπου των πασχόντων από ΧΑΠ είναι ή υπήρξαν καπνιστές. Για το υπόλοιπο 10% ευθύνεται το παθητικό κάπνισμα, η ενδοοικιακή ρύπανση κυρίως από καύση ξύλων, η ατμοσφαιρική ρύπανση αλλά και ορισμένα επαγγέλματα.

Συμπτώματα

Tα συχνότερα συμπτώματα της νόσου είναι ο βήχας, η αποβολή πτυέλων και η δύσκολη αναπνοή κατά τη μυϊκή προσπάθεια, τα οποία εμφανίζονται με σταδιακή επιδείνωση.

Η νόσος χειροτερεύει προοδευτικά, ιδιαίτερα αν ο ασθενής συνεχίζει να καπνίζει και δεν λαμβάνει θεραπεία. Σε κάποια φάση μάλιστα η ΧΑΠ οδηγεί και στις επιπλοκές της, που είναι η αναπνευστική και η καρδιακή ανεπάρκεια. Στην κατάσταση αυτή η μόνη θεραπευτική παρέμβαση που επιβραδύνει πολύ αυτή τη φθίνουσα πορεία και χαρίζει χρόνια αλλά και ποιότητα ζωής στον άρρωστο είναι η διακοπή του καπνίσματος, που όσο πιο νωρίς γίνεται τόσο καλύτερα είναι τα αποτελέσματα.

Τα νεότερα δεδομένα

Σύμφωνα με την Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία:

Εννέα ενήλικες καπνιστές στους 100 στην χώρα μας πάσχουν από τη νόσο (8.4%), δηλαδή περίπου 600.000 Έλληνες.
Το 56% δηλαδή 300.000 αυτών δεν γνωρίζουν ότι πάσχουν.
Οι μισοί πάσχοντες συνεχίζουν να καπνίζουν.
Οι άνδρες πάσχουν 2,5 φορές περισσότερο από τις γυναίκες (11,6% έναντι 4,8%).
Η ΧΑΠ είναι η 5η αιτία θανάτου παγκοσμίως και θα ανέβει στην 3η έως το 2020.
Ευθύνεται κάθε χρόνο για περισσότερους από τρία εκατομμύρια θανάτους στον πλανήτη μας και εκτιμάται ότι προκαλεί παγκοσμίως περισσότερα από 29 εκατομμύρια χρόνια ζωής σε συνθήκες αναπηρίας (disability-adjusted life-years).
Το συνολικό κόστος σε φάρμακα, νοσηλείες και για την όλη αντιμετώπιση της νόσου είναι τεράστιο (π.χ. στις ΗΠΑ ξοδεύονται 24 δις. δολάρια ετησίως).
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας κατέταξε την ΧΑΠ σε μία από τις 5 πιο επικίνδυνες αρρώστιες της επόμενης χιλιετίας και συντονίζει προσπάθειες για την αντιμετώπισή της, όπως αυτή με το ακρωνύμιο GOLD (Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease).

Η μελέτη πραγματοποιήθηκε με συμμετοχή 16.000 ασθενών, στην οποία συμμετείχε και η χώρα μας. Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι το 7% των Ελλήνων ασθενών με ΧΑΠ που θα νοσηλευτεί στο νοσοκομείο λόγω παρόξυνσης, θα πεθάνει εντός 3 μηνών. Στις κυριότερες αιτίες περιλαμβάνονται το κάπνισμα και η χρήση σομπών και τζακιών που τελευταία λόγω κρίσης αυξήθηκε.

Πρόληψη

Υπάρχει η δυνατότητα πρόληψης τόσο σε ατομικό, όσο και σε κοινωνικό επίπεδο. Η νόσος μπορεί να προληφθεί με την αποφυγή των παραγόντων κινδύνου και κυρίως με τη διακοπή καπνίσματος. Όλοι οι καπνιστές άνω των 40 ετών με ιστορικό καπνίσματος τουλάχιστον 10 ετών επί 1 πακέτο πρέπει να υποβάλλονται σε σπιρομέτρηση.

Το καρδιακό νόσημα είναι ένας γενικός όρος ο οποίος αναφέρεται σε ένα πλήθος από οξείες και χρόνιες παθολογικές καταστάσεις που επηρεάζουν ένα ή περισσότερα τμήματα της καρδιάς.

Τα νοσήματα που προσβάλλουν την καρδιά μπορεί να είναι είτε δομικά είτε λειτουργικά. Οτιδήποτε προκαλεί βλάβη στην καρδιά ή ελαττώνει την τροφοδοσία της σε οξυγόνο, την κάνει λιγότερο αποδοτική και μειώνει την ικανότητα της να γεμίζει και να αντλεί αίμα. Το αποτέλεσμα είναι η διαταραχή του συντονισμού μεταξύ της καρδιάς, των νεφρών και των αιμοφόρων αγγείων και τελικά τη δημιουργία σοβαρών επιπλοκών.

Σε αυτές περιλαμβάνονται καταστάσεις όπως η αρρυθμία, η διάταση ενός ή περισσοτέρων καρδιακών κοιλοτήτων, η απόφραξη αιμοφόρου αγγείου από υλικό που μεταφέρθηκε από κάποια μακρινή θέση του σώματος, η αδυναμία να υποστηριχθούν οι αυξημένες ανάγκες για οξυγόνο και κάθαρση αποβλήτων, το έμφραγμα κ.ά.

Συμπτώματα

Τα καρδιακά νοσήματα έχουν διάφορα χαρακτηριστικά με βάση κατά κύριο λόγο τη διάρκειά τους. Μπορεί να είναι οξέα ή χρόνια, προσωρινά, σχετικά σταθερά, ή εξελισσόμενα. Μπορεί μάλιστα να προκαλούν πλήθος ενδείξεων και συμπτωμάτων τα οποία συχνά αλλάζουν ή και να επιδεινώνονται με τον καιρό.

Τα χρόνια καρδιακά νοσήματα μπορεί να εμφανίζουν επεισόδια με συμπτώματα τα οποία παρουσιάζουν οξεία επιδείνωση, μπορεί να επιλύονται είτε από μόνα τους είτε μετά από θεραπεία, μπορεί να επιμένουν ή ακόμη και να αποτελέσουν κίνδυνο για τη ζωή.

Οι ασθενείς με πρώιμο καρδιακό νόσημα μπορεί να βιώνουν λίγα ή ασαφή συμπτώματα, όπως κόπωση, δύσπνοια, ζάλη ή και ναυτία. Τα συμπτώματα όμως δεν υποδεικνύουν το συγκεκριμένο τύπο του υφιστάμενου καρδιακού νοσήματος, καθώς μπορεί να παρατηρηθούν και σε ένα πλήθος άλλων παθήσεων.

Παράγοντες κινδύνου

Υπάρχουν συγκεκριμένοι παράγοντες οι οποίοι, σύμφωνα με μελέτες, έχουν δείξει αυξημένα ποσοστά κινδύνου εκδήλωσης καρδιακού νοσήματος. Όσο περισσότεροι είναι αυτοί για το κάθε άτομο, τόσο μεγαλύτερος είναι και ο κίνδυνος.

Σημαντικό ρόλο διαδραματίζουν: η ηλικία, το φύλο και το οικογενειακό ιστορικό ως προς το κατά πόσο πιθανό είναι να προκύψει ένα καρδιακό νόσημα. Στο χέρι του καθενός ωστόσο είναι πολλοί άλλοι παράγοντες. Σε αυτούς περιλαμβάνονται η κατανάλωση αλκοόλ, το κάπνισμα, ο καθιστικός τρόπος ζωής και η διατροφή (ειδικά όταν είναι πλούσια σε κορεσμένα λίπη και χοληστερόλη).

Άλλες παθήσεις που συνδέονται με τον τρόπο ζωής και μπορούν να αυξήσουν τις πιθανότητες εκδήλωσης καρδιακού νοσήματος είναι ο σακχαρώδης διαβήτης, η υπέρταση, οι βακτηριακές μολύνσεις και οι ιογενείς λοιμώξεις, η χρήση αναβολικών στεροειδών κ.ά.

Έλεγχος

Η εκτίμηση του καρδιαγγειακού κινδύνου θα πρέπει να γίνεται στην ηλικία των 20 ετών και μετά την ηλικία των 40 ετών κάθε 5 χρόνια. Σημαντική τέλος είναι η μέτρηση της αρτηριακής πίεσης από 6 μηνών και κάθε 6 μήνες.

Ο όρος «μεταβολισμός» περιγράφει το σύνολο των βιοχημικών αντιδράσεων που πραγματοποιούνται στα κύτταρα του σώματός μας με την κατανάλωση τροφής και εμπλέκονται στην παραγωγή και απελευθέρωση της ενέργειας.

Η ενεργοποίηση του μεταβολισμού αποτελεί το πιο σημαντικό στοιχείο για τη διατήρηση ενός υγιούς σωματικού βάρους, το οποίο καθορίζεται με βάση την ηλικία, την αναλογία μυών-λίπους, το ύψος, το φύλο και την οστική πυκνότητα.

Ο ρυθμός με τον οποίο ο οργανισμός μας καίει θερμίδες εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Κάποιοι άνθρωποι κληρονομούν μεταβολισμό που λειτουργεί με γρήγορο ρυθμό. Σημαντικό όμως ρόλο παίζει και το φύλο. Οι άνδρες καίνε περισσότερες θερμίδες σε σύγκριση με τις γυναίκες, ακόμη και όταν ξεκουράζονται, εξαιτίας των πιο ανεπτυγμένων μυών, ενώ υπάρχει επίσης ο γενικός κανόνας που ορίζει ότι ο μεταβολισμός επιβραδύνεται μετά την ηλικία των 40 ετών.

Είναι σαφές ότι δεν υπάρχει τρόπος να ελέγξουμε τους ανωτέρω παράγοντες, υπάρχουν όμως άλλοι που μπορούν να βοηθήσουν στο να δώσουμε ώθηση στο μεταβολισμό.

Μυϊκή μάζα

Η καύση των θερμίδων γίνεται ασταμάτητα, ακόμη και όταν δεν κάνουμε τίποτα, διότι το σώμα μας χρειάζεται ενέργεια για να λειτουργεί. Στους ανθρώπους που έχουν περισσότερους μύες, ο ρυθμός μεταβολισμού είναι πολύ μεγαλύτερος, καθώς ένα κιλό μυϊκής μάζας καίει 12 θερμίδες την ημέρα ενώ ένα κιλό λίπους καίει μόνο 4. Η γυμναστική ενεργοποιεί τους μυς σε όλο το σώμα, αυξάνοντας έτσι το μεταβολισμό.

Αερόβια άσκηση

Η αεροβική διαλειματική άσκηση, αν και δεν βοηθάει στο χτίσιμο μυϊκής μάζας, είναι επίσης ένας τρόπος να δώσουμε ώθηση στο μεταβολισμό κατά το χρονικό διάστημα μετά τη γυμναστική. Η σωματική άσκηση μεγάλης έντασης, όπως το γρήγορο τζόκινγκ, με μικρές εναλλαγές ήπιας άσκησης ή ξεκούρασης κάνει το μεταβολισμό να λειτουργεί πιο έντονα και για περισσότερη ώρα όταν ξεκουραζόμαστε.

Ενυδάτωση

Ο οργανισμός μας χρειάζεται νερό για να επεξεργαστεί τις θερμίδες, ενώ όταν αθλούμαστε χρειάζεται περισσότερη ενυδάτωση. Ακόμα και σε περίπτωση ήπιας αφυδάτωσης, ο μεταβολισμός λειτουργεί με πιο αργό ρυθμό. Σε μια σχετική μελέτη διαπιστώθηκε ότι οι ενήλικες που έπιναν οκτώ ή περισσότερα ποτήρια νερό την ημέρα, έκαιγαν περισσότερες θερμίδες σε σύγκριση με εκείνους που έπιναν τέσσερα.

Γενικότερα, πρέπει να πίνουμε ένα ποτήρι νερό πριν από κάθε γεύμα και να διαλέγουμε σνακ που περιέχουν νερό, όπως φρέσκα φρούτα και λαχανικά. Επιπλέον, ο καφές –με μέτρο – και το πράσινο τσάι περιέχουν ουσίες που έχει αποδειχθεί ότι μπορούν να ενισχύσουν προσωρινά το μεταβολισμό.

Σε ό,τι αφορά τα ροφήματα ενέργειας (energy drinks), τα οποία πολλοί άνθρωποι πίνουν όταν γυμνάζονται, θα πρέπει να σημειώσουμε ότι τα αποτελέσματα είναι περίπλοκα. Κάποιες φορές βοηθούν το μεταβολισμό καθώς περιέχουν καφεΐνη και άλλες ουσίες που βοηθούν στην καύση λίπους. Έχει παρατηρηθεί όμως ότι μπορεί να προκαλέσουν και προβλήματα υπέρτασης, στρες και διαταραχή στον ύπνο. Για αυτόν το λόγο συνήθως δεν προτείνονται, ειδικά στην περίπτωση των παιδιών και των εφήβων.

Διατροφή

Τα συχνά γεύματα μέσα στην ημέρα μπορούν να βοηθήσουν στο χάσιμο βάρους. Αντιθέτως, όταν τρώμε μεγάλα γεύματα με πολλές ώρες μεταξύ αυτών, ο μεταβολισμός επιβραδύνει. Ένα μικρό γεύμα ή σνακ κάθε 3 με 4 ώρες κρατά το μεταβολισμό σε εγρήγορση για την καύση περισσότερων θερμίδων μέσα στην ημέρα.

Έχει διαπιστωθεί επίσης ότι τα πικάντικα τρόφιμα περιέχουν φυσικές ουσίες που μπορούν να επιταχύνουν προσωρινά το μεταβολισμό, ωστόσο δεν προτείνεται στα άτομα που για λόγους υγείας αποφεύγουν τις συγκεκριμένες τροφές.

Πολύ σημαντικό είναι να αποφεύγονται οι δίαιτες χαμηλής ημερησίας κατανάλωσης θερμίδων. Μπορεί μεν να βοηθούν στο χάσιμο περιττού σωματικού βάρους, χάνονται όμως έτσι σημαντικές θρεπτικές ουσίες ενώ μπορεί να συμβάλλουν και στη μείωση της μυϊκής μάζας.

Πρωτεΐνη

Το σώμα μας καίει περισσότερες θερμίδες κατά τη διαδικασία της πέψης των πρωτεϊνών σε σύγκριση με τους υδατάνθρακες και το λίπος. Στα πλαίσια μιας ισορροπημένης διατροφής η αντικατάσταση ορισμένων υδατανθράκων με τροφές πλούσιες σε πρωτεΐνες μπορεί να ενισχύσει το μεταβολισμό. Καλές πηγές πρωτεϊνών είναι το άπαχο βοδινό κρέας, η γαλοπούλα, το ψάρι, το κοτόπουλο, τα φασόλια, τα αυγά, κλπ.

Ας έχουμε λοιπόν υπ’ όψιν ότι ο μεταβολισμός μας μπορεί να ενεργοποιηθεί με μια ολοκληρωμένη διατροφή, σωστή ενυδάτωση και συχνή σωματική δραστηριότητα.

Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι μία χρόνια μεταβολική νόσος η οποία στις μέρες μας, κυρίως λόγω του δυτικού τρόπου ζωής, επηρεάζει μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού.

Ο διαβήτης παρουσιάζεται όταν ο οργανισμός αδυνατεί να παράγει μια ορμόνη που ονομάζεται ινσουλίνη, η οποία μεταξύ άλλων ρυθμίζει την ποσότητα σακχάρου που λαμβάνεται από τα τρόφιμα και κυκλοφορεί στο αίμα. Χαρακτηρίζεται από αύξηση της συγκέντρωσης του σακχάρου στο αίμα (υπεργλυκαιμία) και διαταραχή του μεταβολισμού της γλυκόζης, είτε ως αποτέλεσμα ελαττωμένης έκκρισης ινσουλίνης είτε λόγω ελάττωσης της ευαισθησίας των κυττάρων του σώματος στην ινσουλίνη.

Ο διαβήτης ποικίλει σε μορφή και σοβαρότητα, αλλά ανεξάρτητα από αυτό, όλοι οι τύποι διαβήτη μπορούν να θέσουν την υγεία μας σε κίνδυνο. Εάν μείνει για αρκετό χρονικό διάστημα αρρύθμιστος, μπορεί να προκαλέσει μια σειρά σοβαρών επιπλοκών όπως καρδιαγγειακή νόσο, χρόνια νεφρική ανεπάρκεια, βλάβες του αμφιβληστροειδούς, βλάβες των νεύρων, κ.ά.

Για την ρύθμιση της νόσου το άτομο χρειάζεται να παρακολουθεί σε τακτά χρονικά διαστήματα τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα, να λάβει φαρμακευτική αγωγή ανάλογα με τον τύπο και το στάδιό του, αλλά και να ακολουθεί ένα πρόγραμμα διατροφής και σωματικής άσκησης.

Ειδικά στο κεφάλαιο της διατροφής είναι εξαιρετικά σημαντικό να δοθεί προσοχή, καθώς μπορούν να επηρεαστούν οι διακυμάνσεις της γλυκόζης. Φυσικά αυτό δεν σημαίνει ότι ο ασθενής θα στερηθεί όλες τις αγαπημένες του επιλογές, ωστόσο θα χρειαστεί να μάθει πώς να σχεδιάζει ένα υγιεινό και ισορροπημένο διατροφικό μενού ως ένα σημαντικό κομμάτι της θεραπείας, γεγονός που σημαίνει ότι θα πρέπει να γνωρίζει τι περιέχεται στο φαγητό.

Ποσότητα

Η ποσότητα τροφής που χρειάζεται καθημερινά ένας διαβητικός εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Ένας εξ αυτών είναι το βάρος του ατόμου σε σχέση με το ύψος του, ενώ ένας άλλος είναι το επίπεδο της σωματικής δραστηριότητάς του. Σε γενικές γραμμές, τα άτομα που ασκούνται πολύ ή που έχουν έντονη σωματική δραστηριότητα κατά την εργασία τους, καταναλώνουν περισσότερη ενέργεια και χρειάζονται περισσότερο φαγητό.

Συχνότητα

Επίσης, η συχνότητα των γευμάτων εξαρτάται από τον τύπο ινσουλίνης ή δισκίων που λαμβάνονται, το επίπεδο της δραστηριότητας και το πόσον καταβάλλονται προσπάθειας για το χάσιμο περιττού βάρους. Τα περισσότερα άτομα τρέφονται καλύτερα, αισθάνονται καλύτερα και έχουν περισσότερη ενέργεια όταν έχουν τακτικά γεύματα. Η κατανομή του φαγητού σε μικρότερα γεύματα σε ολόκληρη τη διάρκεια της ημέρας μπορεί να βοηθήσει στον έλεγχο του βάρους και στην πρόσληψη των βιταμινών και των χρήσιμων μεταλλικών στοιχείων.

Εάν εντός της ημέρας το άτομο έχει μόνο ένα μεγάλο γεύμα, ο οργανισμός του θα δυσκολεύεται στην εξισορρόπηση των σακχάρων στο αίμα. Επίσης, εάν λαμβάνει ινσουλίνη ή αντιδιαβητικά δισκία, μπορεί να εμφανιστούν προβλήματα χαμηλού σακχάρου στο αίμα εάν γίνει παράλειψη ή καθυστέρηση ενός γεύματος.

Σε γενικές γραμμές συνίσταται το γεύμα να γίνεται κάθε τέσσερις έως πέντε ώρες, συμπεριλαμβανομένων των ελαφρών γευμάτων (σνακ). Ένας διατροφολόγος μπορεί να δώσει συμβουλές σχετικά με τον καλύτερο χρονικό προγραμματισμό των γευμάτων.

Photo credit: Freepik

Newer Posts

Older Posts

Blog

Τι είναι τα τριγλυκερίδια και πώς επηρεάζουν την υγεία μας

Τα επιθυμητά επίπεδα των τριγλυκεριδίων

Που οφείλεται η αύξηση

Τι προκαλεί η αύξησή τους

Θεραπεία

Διατροφή

Η κατανάλωση αλκοόλ συνδέεται με ταχυπαλμία

Οδηγίες για τον αυτοέλεγχο του σακχαρώδη διαβήτη (video)

Έρευνα: Πέντε και όχι μόνο δύο οι τύποι διαβήτη

Μπορεί η παχυσαρκία να αντιμετωπιστεί με φάρμακα;

Παχυσαρκία: Ο «προθάλαμος» του σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2

Αντιμετώπιση

Χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια: Το κάπνισμα η σημαντικότερη αιτία

Συμπτώματα

Τα νεότερα δεδομένα

Πρόληψη

Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου καρδιακού νοσήματος;

Συμπτώματα

Παράγοντες κινδύνου

Ενεργοποιώντας τον μεταβολισμό για υγιές σωματικό βάρος

Διαβήτης: Η σωστή ποσότητα τροφής στην κατάλληλη ώρα

Ποσότητα

Συχνότητα

ΕΝΗΜΕΡΩΜΕΝΟΣ ΑΣΘΕΝΗΣ ΚΑΛΥΤΕΡΗ ΥΓΕΙΑ

ΕΝΗΜΕΡΩΜΕΝΟΣ ΑΣΘΕΝΗΣ, ΚΑΛΥΤΕΡΗ ΥΓΕΙΑ

ΝΟΜΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ

ΑΦΗΣΤΕ ΜΑΣ ΤΗΝ ΓΝΩΜΗ ΣΑΣ

ΝΟΜΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ