Blog

Η κρεατινική κινάση ή αλλιώς κρεατινική φωσφοκινάση (CK ή CPK) είναι ένα ένζυμο που βρίσκεται κυρίως στους μύες μας, αλλά και σε άλλα μέρη του σώματός μας, όπως η καρδιά και ο εγκέφαλος. Ο ρόλος της είναι να συμβάλλει στην παραγωγή ενέργειας για να λειτουργούν σωστά οι μύες μας.

Όταν γενικά κινούμε τους μυς μας ή αθλούμαστε, η CK βοηθά στη μεταφορά ενός μορίου που ονομάζεται φωσφορικό άλας από μια ουσία που ονομάζεται κρεατίνη σε ένα άλλο μόριο που ονομάζεται ΑΤΡ, το οποίο είναι σαν καύσιμο για τους μυς μας.

Όταν οι μύες μας είναι υγιείς, τα επίπεδα της CK στο αίμα μας είναι συνήθως φυσιολογικά. Ωστόσο, εάν υπάρχει βλάβη ή στρες στους μύες μας, η CK μπορεί να διαρρεύσει στην κυκλοφορία του αίματος και κατ’ επέκταση παρατηρούμε αυξημένα επίπεδα μετά την εξέταση.

Ποιες είναι οι φυσιολογικές τιμές

Η εξέταση της CK γίνεται κατόπιν αιμοληψίας. Η τιμή της εξαρτάται από παράγοντες όπως το φύλο, η ηλικία, η φυλή και η φυσική κατάσταση του ατόμου. Σε ένα γενικό πλαίσιο οι φυσιολογικές τιμές κυμαίνονται συνήθως μεταξύ 24 – 195 IU/L για τους άνδρες και 24-170U/L για τις γυναίκες, με ελαφριά απόκλιση των τιμών ή χρήση διαφορετικών μονάδων μέτρησης από εργαστήριο σε εργαστήριο.

Οι άντρες και τα άτομα με πιο αυξημένη μυϊκή μάζα εμφανίζουν ελαφρώς υψηλότερες τιμές CK, ενώ τα επίπεδα CK των αθλητών εξετάζονται με διαφορετικά κριτήρια που σχετίζονται με το άθλημα και τη φυσική τους κατάσταση, στα πλαίσια του απαραίτητου αθλητιατρικού ελέγχου.

Ποιες καταστάσεις αυξάνουν την τιμή της CK στο σώμα μας

Οι παράγοντες αύξησης των τιμών της είναι ποικίλοι. Αύξηση της CK παρατηρείται στα νεογέννητα, με τα αγόρια να έχουν ελαφρά υψηλότερη τιμή από τους ενήλικες και οι ενήλικες υψηλότερη από τα άτομα της τρίτης ηλικίας.

Παρατηρείται μάλιστα και σε διάφορες παθολογικές καταστάσεις, όπως σε περιπτώσεις:

• μυϊκής δυστροφίας
• νόσων του κεντρικού νευρικού συστήματος
• υποθυρεοειδισμού
• καρδιακών νοσημάτων
• τραύματος
• λοιμωδών νοσημάτων
• νοσημάτων των μυών
• ισχαιμικού αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου
• πνευμονικής εμβολής
• καρκινωμάτων
• αιμόλυσης
• ορμονικών διαταραχών

Τα επίπεδά της CK αυξάνουν επίσης και η σκληρή και παρατεταμένη άσκηση, η οποία όμως εξαρτάται από το φύλο, τη φυλή και τον βαθμό στον οποίο το άτομο έχει αθληθεί. Μόνιμη αύξηση προκαλείται μετά από συχνή προπόνηση ή αγώνα, ειδικά σε ασκήσεις που περιλαμβάνουν βάρη ή αντιστάσεις, ενώ αύξηση του ενζύμου παρατηρείται και σε λήψη ορισμένων φαρμάκων (π.χ. σαλικυλικά και υπολιπιδαιμικά).

Τι σημαίνει η αύξηση της κρεατινικής κινάσης

Τα αυξημένα επίπεδα της CK στο αίμα μπορεί να είναι ένα σημάδι ότι κάτι μπορεί να μην “πηγαίνει καλά” με τους μύες ή την καρδιά μας. Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι τα επίπεδα CK από μόνα τους δεν μπορούν να μας πουν τι ακριβώς συμβαίνει, αλλά μπορούν να αποτελέσουν ένα χρήσιμο στοιχείο για τον επιβλέποντα ιατρό ώστε να διερευνήσει περαιτέρω και να διαγνώσει τη συγκεκριμένη αιτία της αυξημένης CK.

Έτσι, με απλά λόγια, η κινάση της κρεατίνης είναι μια πρωτεΐνη που βοηθά τους μυς να παράγουν ενέργεια και τα υψηλότερα επίπεδα της CK στο αίμα μπορεί να υποδεικνύουν μυϊκά ή καρδιακά προβλήματα που χρειάζονται ιατρική φροντίδα.

Άγγελος Κλείτσας
Ειδικός Παθολόγος-Διαβητολόγος

Featured mage by prostooleh on Freepik

Κάθε φορά που ο οργανισμός μας λαμβάνει πρωτεΐνες μέσω της διατροφής, ξεκινά ένα σύνολο βιοχημικών αντιδράσεων για την αξιοποίησή τους. Το τελικό αποτέλεσμα είναι η παραγωγή της ουρίας.

Η ουρία είναι μια χημική ένωση που συντίθεται στο ήπαρ και η κύρια λειτουργία της είναι η απομάκρυνση της περίσσειας αζώτου από το σώμα.

Είναι γνωστό ότι περισσότερο από το 90% της ουρίας που παράγεται καθημερινά, αποβάλλεται από τους νεφρούς, ενώ το υπόλοιπο 10% απομακρύνεται από το γαστρεντερικό σωλήνα και το δέρμα.

Σε ένα υγιές άτομο η συγκέντρωση της ουρίας στο αίμα σχετίζεται με το ποσό των προσλαμβανόμενων πρωτεϊνών. Τι συμβαίνει όμως όταν βρίσκεται σε αυξημένα επίπεδα στον οργανισμό και πώς μπορούμε να τη «ρίξουμε»;

Φυσιολογικά επίπεδα ουρίας και τι σημαίνει αυξημένη ουρία

Τα επαρκή επίπεδα ουρίας είναι απαραίτητα για τη διατήρηση ενός ισορροπημένου εσωτερικού περιβάλλοντος και τη διασφάλιση της αποτελεσματικής λειτουργίας διαφόρων διεργασιών του οργανισμού.

Υπό φυσιολογικές συνθήκες, τα επίπεδα κυμαίνονται μεταξύ 10 και 50 mg/dL (χιλιοστόγραμμα ανά δεκατόλιτρο) στους ενήλικες. Η αυξημένη ουρία, γνωστή ως υπερουρία, εμφανίζεται όταν τα επίπεδα υπερβαίνουν το ανώτερο όριο αυτού του εύρους. Μια τέτοια αύξηση υποδεικνύει συχνά μια ανισορροπία στον οργανισμό που χρήζει προσοχής.

Συνήθεις αιτίες αυξημένης ουρίας

Αρκετοί παράγοντες μπορούν να συμβάλουν σε αυξημένα επίπεδα ουρίας. Ορισμένες από τις πιο κοινές αιτίες περιλαμβάνουν:

1. Δυσλειτουργία των νεφρών: Η μειωμένη νεφρική λειτουργία, όπως σε χρόνια νεφρική νόσο ή οξεία νεφρική βλάβη, μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένα επίπεδα λόγω μειωμένης απέκκρισης.
2. Αφυδάτωση: Η ανεπαρκής πρόσληψη υγρών ή η υπερβολική απώλεια υγρών μπορεί να συγκεντρώσει την ουρία στο αίμα, με αποτέλεσμα υψηλότερα επίπεδα.
3. Δίαιτα με υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες: Η κατανάλωση υπερβολικών ποσοτήτων πρωτεΐνης μπορεί να αυξήσει την παραγωγή ουρίας και, κατά συνέπεια, τα επίπεδά της στον οργανισμό.
4. Ορισμένα φάρμακα: Τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα ή ορισμένα αντιβιοτικά μπορούν να επηρεάσουν τα επίπεδα ουρίας.

Ποιες είναι οι επιπτώσεις της αυξημένης ουρίας στην υγεία μας

Τα αυξημένα επίπεδα ουρίας μπορεί να εκδηλωθούν με διάφορους τρόπους και μπορεί να έχουν επιπτώσεις στην υγεία μας:

1. Συμπτώματα: Τα συνήθη συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν κόπωση, αδυναμία, μειωμένη όρεξη, αλλαγές στην παραγωγή ούρων και σύγχυση.
2. Επιπλοκές: Εάν δεν αντιμετωπιστεί η επίμονα αυξημένη ουρία μπορεί να συμβάλει σε διαταραχές ηλεκτρολυτών, κατακράτηση υγρών και πιθανή βλάβη ζωτικών οργάνων.

Διάγνωση και αντιμετώπιση της αυξημένης ουρίας

Για τη διάγνωση της αυξημένης ουρίας διενεργούνται αιματολογικές εξετάσεις. Σε ορισμένες περιπτώσεις χρειάζεται περισσότερη διερεύνηση, όπως εξετάσεις για τη νεφρική λειτουργία για τον εντοπισμό της υποκείμενης αιτίας.

Η αντιμετώπιση των αυξημένων επιπέδων ουρίας συνήθως περιλαμβάνει την αντιμετώπιση της πρωτογενούς αιτίας. Οι θεραπευτικές επιλογές μπορεί να περιλαμβάνουν:

1. Αλλαγές στον τρόπο ζωής: Η αύξηση της πρόσληψης υγρών, η διατήρηση μιας ισορροπημένης διατροφής και ο περιορισμός της υπερβολικής κατανάλωσης πρωτεϊνών μπορούν να βοηθήσουν στη διαχείριση των επιπέδων.
2. Φάρμακα: Ανάλογα με την υποκείμενη πάθηση, μπορεί να συνταγογραφηθούν φάρμακα για την αντιμετώπιση της νεφρικής λειτουργίας, τον έλεγχο της αρτηριακής πίεσης ή τη θεραπεία συγκεκριμένων ασθενειών.

Πότε πρέπει να αναζητήσουμε ιατρική συμβουλή;

Όταν εμφανίζουμε επίμονα αυξημένα επίπεδα ουρίας ή παρατηρούμε ανησυχητικά συμπτώματα, είναι πολύ σημαντικό να συμβουλευτούμε τον γιατρό μας. Η έγκαιρη αντιμετώπιση μπορεί να βοηθήσει στον εντοπισμό της υποκείμενης αιτίας και στην έναρξη της κατάλληλης θεραπείας.

Άγγελος Κλείτσας
Ειδικός Παθολόγος – Διαβητολόγος

Featured Image by rawpixel.com on Freepik

Το μούδιασμα είναι ένα συχνό σύμπτωμα που μπορεί να εμφανιστεί σε κάθε μέρος του σώματος. Πολλοί άνθρωποι συχνά το περιγράφουν με διάφορους τρόπους, όπως τσιμπήματα, κάψιμο, σφιξίματα, τραβήγματα ή ακόμα και σουβλιές.

Τα αίτιά του συνήθως είναι απλά και καθημερινά. Μπορεί να είναι επιμέρους καταστάσεις που συνδέονται με έντονο στρες, ψυχική φόρτιση και ψυχολογικά σύνδρομα. Πιο σπάνια όμως μπορεί να συνδέονται με οργανικές παθήσεις, όπως νευρολογικές διαταραχές, παθήσεις του κυκλοφορικού, παθολογικά σύνδρομα, καθώς και με παθήσεις των οστών που παρακωλύουν την πορεία των νεύρων.

Πού μπορεί να οφείλεται το μούδιασμα;

Το μούδιασμα στα άκρα μπορεί να προκληθεί από την κακή αιμάτωση κάποιου μέλους εξαιτίας στένωσης ή απόφραξης μιας αρτηρίας, η οποία βρίσκεται στα σημεία αυτά. Επίσης, μούδιασμα στα χέρια μπορεί να σημαίνει και παθήσεις του μυοσκελετικού συστήματος, όπως για παράδειγμα αυχενικό σύνδρομο.

Ένας άλλος παράγοντας που προκαλεί μούδιασμα είναι η έκθεση σε υπερβολικό κρύο. Σ’ αυτή την περίπτωση εκδηλώνεται στο πρόσωπο ή και στα άκρα. Όταν όμως εμφανίζεται παροδικά -ύστερα πάντα από την έκθεση σε ψύχος- μπορεί να οφείλεται στο σπάνιο σύνδρομο Raynaud.

Όταν εντοπίζεται στον καρπό του χεριού, που συνήθως όμως συνοδεύεται και από πόνο, μπορεί να οφείλεται στο σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα, μια προοδευτική πάθηση που προκαλείται λόγω συμπίεσης ενός βασικού νεύρου στον καρπό. Η πίεση μπορεί να δημιουργηθεί στο καρπιαίο κανάλι λόγω φλεγμονής και πρηξίματος των τενόντων και των συνδέσμων, βλάπτοντας το μεσαίο νεύρο. Τα μουδιάσματα στην περίπτωση αυτή εντοπίζονται ιδιαίτερα στον αντίχειρα, στο δείκτη και στο μεσαίο δάχτυλο.

Όταν το μούδιασμα εμφανίζεται κάθε φορά σε διαφορετικό σημείο του σώματος και διαρκεί από μερικά λεπτά έως και αρκετές ώρες ή και ημέρες, αλλά πάντοτε υποχωρεί χωρίς να αφήνει κανένα νευρολογικό υπόλειμμα στην περιοχή που παρατηρείται, συνήθως οφείλεται στο άγχος. Όταν επιμένει και αποδίδεται σε ψυχολογικά αίτια, τότε συνήθως συστήνεται η θεραπεία με αγχολυτικά ή και ψυχοθεραπεία.

Όταν η αιτιολογία για το μούδιασμα είναι οργανική, συνήθως συνοδεύεται και από άλλα συμπτώματα που προκαλούν συχνά ανησυχία, όπως η μειωμένη αισθητικότητα, οι διαταραχές κινητικότητας του μέλους, ο πόνος, η ζαλάδα, η αδυναμία κ.ά.

Πότε χρήζει διερεύνησης το μούδιασμα;

Το άτομο θα πρέπει να επισκεφτεί άμεσα τον γιατρό στην περίπτωση που το μούδιασμα σε οποιαδήποτε περιοχή του σώματος επιμένει, καθώς μπορεί να κρύβει πιο σοβαρές καταστάσεις.

Επίσης, όταν το σύμπτωμα είναι έντονο, θα πρέπει να γίνει εξέταση από τον γιατρό για να αποκλείσει το ενδεχόμενο εξελισσόμενου εγκεφαλικού ή καρδιολογικού επεισοδίου. Εάν το σύμπτωμα εκδηλώνεται στο θώρακα ή στα άνω άκρα, μπορεί να οφείλεται σε εξελισσόμενη πάθηση του μυοκαρδίου. Τα παροδικά ισχαιμικά επεισόδια επίσης, που μπορεί να είναι προάγγελος ενός μόνιμου εγκεφαλικού, χαρακτηρίζονται από συμπτώματα όπως ζαλάδα, αδυναμία, προβλήματα στην όραση και στην ομιλία, αλλά και μουδιάσματα στο πρόσωπο ή στα άκρα.

Τέλος, ένα μούδιασμα θεωρείται γενικά επικίνδυνο όταν ξεκινάει απότομα μετά από μια κάκωση στο κεφάλι ή την σπονδυλική στήλη, όταν έχει κατανομή σε όλο το χέρι ή το πόδι, όταν συνοδεύεται από πονοκέφαλο, παράλυση χεριού ή ποδιού, ζάλη ή εμετό. Σε κάθε τέτοια περίπτωση ο ασθενής με μούδιασμα πρέπει να εξετάζεται από τον γιατρό.

Ο ειδικός κατά την εξέταση θα διερευνήσει εάν υπάρχουν αισθητικές διαταραχές, διαταραχές νευρολογικού τύπου ή τοπικές διαταραχές αιμάτωσης.

Article featured image by Freepik