Blog

Το πάγκρεας είναι ένα όργανο που βρίσκεται πίσω από το στομάχι και μπροστά από τη σπονδυλική στήλη. Είναι ένα όργανο του πεπτικού συστήματος, το οποίο παράγει τα απαραίτητα για την πέψη ένζυμα, καθώς και ορμόνες που ρυθμίζουν τη γλυκόζη αίματος.

Ο καρκίνος του παγκρέατος είναι από τις σοβαρότερες μορφές καρκίνου. Είναι μια ύπουλη, επιθετική και σχετικά σιωπηρή νόσος που σπάνια εμφανίζεται σε άτομα ηλικίας μικρότερης των 45 χρόνων. Η μέγιστη συχνότητα είναι ανάμεσα στις ηλικίες 60 και 70 ετών.

Η ανίχνευση και διάγνωση της νόσου παρουσιάζουν δυσκολίες διότι στα αρχικά στάδια δεν εμφανίζονται αξιοσημείωτα σημεία ή συμπτώματα, ενώ όταν υπάρχουν, είναι παρόμοια με αυτά πολλών άλλων ασθενειών. Επίσης, η ανατομική θέση του παγκρέατος δεν ευκολύνει τη διάγνωση, ενώ και οι εξετάσεις που χρειάζονται για αυτήν δεν είναι εύκολες. Για τους λόγους αυτούς σπάνια γίνεται στα αρχικά στάδια, ενώ η νόσος έχει και την τάση να κάνει μεταστάσεις νωρίς στην εξέλιξη της.

Από τι προκαλείται ο καρκίνος παγκρέατος

Τα αίτια στα οποία οφείλεται ο καρκίνος του παγκρέατος δεν είναι ακόμα γνωστά. Υπάρχουν μερικοί παράγοντες που σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο για τη νόσο. Οι εν λόγω παράγοντες περιλαμβάνουν την αύξηση της ηλικίας, το άρρεν φύλο (η νόσος είναι συχνότερη στους άνδρες), το κάπνισμα, ο διαβήτης, η χρόνια παγκρεατίτιδα, καθώς και το οικογενειακό ιστορικό. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι οι άνθρωποι που έχουν τέτοιους παράγοντες, θα παρουσιάσουν τη νόσο. Επίσης άνθρωποι που δεν έχουν παράγοντες κινδύνου, μπορούν να προσβληθούν από τον καρκίνο αυτό.

Συμπτώματα

Στα αρχικά στάδια, όπως προαναφέρθηκε, ο καρκίνος παγκρέατος δεν προκαλεί συμπτώματα. Με την αύξηση του όγκου όμως εμφανίζονται τα εξής:

– Πόνος στο πάνω μέρος της κοιλιάς και της πλάτης.

– Ίκτερος με κίτρινη χροιά του δέρματος, των ματιών, τα ούρα χρώματος σκούρου καφέ και τα κόπρανα άχρωμα. Εάν ο όγκος επεκταθεί σε σημείο που να αποφράσσει τα χοληφόρα αγγεία, διακόπτεται η ελεύθερη ροή της χολής προς τον πεπτικό σωλήνα.

– Κνησμός (φαγούρα)

– Κοιλιακό άλγος: Oπόνος που γίνεται αισθητός μεταξύ του θώρακα και της βουβωνικής χώρας.

– Ανορεξία, απώλεια βάρους: Η απώλεια βάρους προέρχεται όχι μόνο από την ανορεξία αλλά και από το γεγονός ότι το πάγκρεας δεν παράγει κανονικά τα ένζυμα που συμβάλλουν στην πέψη. Η ανορεξία μάλιστα μπορεί να συνδέεται και με κατάθλιψη. Ο ασθενής ως αποτέλεσμα δεν μπορεί να απορροφήσει τα διατροφικά στοιχεία που χρειάζεται, παρουσιάζει υποσιτισμό και χάνει βάρος.

– Αναγούλες και εμετοί: Ο όγκος μπορεί να προκαλεί συμπίεση του πεπτικού σωλήνα στο επίπεδο του δωδεκαδάκτυλου και του λεπτού εντέρου.

– Αδυναμία: Τα καρκινικά κύτταρα καταναλώνουν τα θρεπτικά στοιχεία με αποτέλεσμα ο οργανισμός να στερείται βασικών στοιχείων και ενέργειας γεγονός που οδηγεί σε αδυναμία και απώλεια βάρους.

– Θρομβοφλεβίτιδα: Φλεγμονή μιας φλέβας, συνηθέστερα στο πόδι ή το χέρι, με ταυτόχρονη δημιουργία θρόμβου μέσα στη φλέβα.

– Οξεία παγκρεατίτιδα: Μια κατάσταση που παρουσιάζεται με κοιλιακό άλγος και συνήθως συνοδεύεται από αυξημένες τιμές παγκρεατικών ενζύμων στον ορό ή/και τα ούρα, λόγω οξείας φλεγμονής του παγκρέατος.

Τονίζεται ότι τα πιο πάνω σημεία και συμπτώματα μπορεί να προκληθούν και από άλλους λόγους. Εάν κάποιος παρουσιάζει κάποιο από αυτά, δεν σημαίνει ότι πάσχει από καρκίνο παγκρέατος, ωστόσο η παρουσία τους επιβάλλει εξέταση από γιατρό.

Θεραπεία

Η θεραπεία των παγκρεατικών νεοπλασιών αποσκοπεί αρχικά στην ίαση, ενώ σε περιπτώσεις που δεν είναι εφικτή, στόχος είναι η παράταση του χρόνου ζωής με ταυτόχρονη όμως βελτίωση της ποιότητας της και αντιμετώπιση των επιπλοκών της νόσου, κυρίως του άλγους.

Στις θεραπευτικές επιλογές περιλαμβάνονται η χειρουργική, η χημειοθεραπεία ως συμπληρωματική της πρώτης και η ακτινοθεραπεία που είναι τοπική και χρησιμοποιεί υψηλής ενέργειας ακτίνες για να σκοτώσει τα καρκινικά κύτταρα.

Η ολική χειρουργική αφαίρεση του καρκίνου παγκρέατος πάντως είναι η μόνη ελπίδα ίασης στην περίπτωση που διηθήσει σε λεμφαδένες, αιμοφόρα αγγεία και άλλους ιστούς ή όργανα.

Το σύνδρομο των ανήσυχων ποδιών (RLS) είναι μια πάθηση που χαρακτηρίζεται ως νευρολογική διαταραχή ύπνου. Πρόκειται για μια μη ηθελημένη ανάγκη κίνησης, συνήθως των κάτω άκρων των ποδιών και μερικές φορές και των χεριών ή και σπάνια του κορμού.

Οι πάσχοντες από το RLS έχουν δυσάρεστες αισθήσεις στα πόδια που τους κάνουν να θέλουν να τα κινούν.

Έχει διαπιστωθεί ότι οι μεσήλικες και οι ηλικιωμένοι επηρεάζονται περισσότερο, ωστόσο υπάρχουν και περιπτώσεις σε παιδιά και έφηβους.

Το αίτιο που το προκαλεί είναι ακόμη άγνωστο, αλλά φαίνεται ότι υπάρχει κάποιο κληρονομικό υπόστρωμα, διότι αφενός έχουν βρεθεί πολλές οικογένειες που τα μέλη τους έχουν τάση εμφάνισης του συνδρόμου και αφετέρου έχουν απομονωθεί κάποια χρωμοσώματα που είναι κοινά στα άτομα που πάσχουν από αυτό.

Το σύνδρομο των ανήσυχων ποδιών έχει δύο χαρακτηριστικά ως προς τα πιθανά αίτια:

1. Μπορεί να είναι πρωτοπαθές ή ιδιοπαθές στο οποίο δεν ανευρίσκεται κάποιο συγκεκριμένο αίτιο και συνήθως είναι κληρονομικό. Σε αυτές τις περιπτώσεις το stress, ψυχολογικά προβλήματα ή κόπωση μπορούν να επιδεινώσουν τα συμπτώματα.

2. Μπορεί να είναι δευτεροπαθές για το οποίο έχουν ενοχοποιηθεί πάρα πολλά αίτια. Μερικά από αυτά είναι η υπομαγνησιαιμία,  φλεβική ανεπάρκεια κάτω άκρων, η νεφρική ανεπάρκεια σε τελικό στάδιο ή σε αιμοδιάλυση, η χρόνια σιδηροπενική αναιμία, τα μειωμένα επίπεδα φυλλικού οξέος ή βιταμίνης Β12 στον οργανισμό, καθώς και άλλα πιο σπάνια αίτια όπως ισχιαλγία-ριζαλγία κάτω άκρων, ρευματοειδής αρθρίτιδα, σύνδρομο Sjogren, σακχαρώδης διαβήτης, αμυλοείδωση και νόσος του Lyme.

Πάντως μια αρκετά συχνή εμφάνιση του συνδρόμου είναι κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Πιστεύεται ότι σε ένα σημαντικό ποσοστό οι γυναίκες που εγκυμονούν μπορεί να παρουσιάσουν το σχετικό σύνδρομο το οποίο όμως παρέρχεται μερικούς μήνες μετά τον τοκετό. Πιστεύεται όμως και ότι οι συγκεκριμένες γυναίκες έχουν 4 φορές περισσότερες πιθανότητες να νοσήσουν από αυτό σε μεγαλύτερη ηλικία.

Τρείς ακόμη παθήσεις μοιάζουν με το σύνδρομο, η ακαθησία, το σύνδρομο των αλγεινών κάτω άκρων με σύσπαση των δακτύλων και οι νυκτερινές κράμπες των κνημών. Η κυριότερη διαφορά είναι ότι και οι τρείς αυτές παθήσεις προκαλούν πόνο που δεν περνά με την κίνηση.

Τέλος, υπάρχουν και κάποια φάρμακα που μπορούν να έχουν σαν ανεπιθύμητη ενέργεια το σύνδρομο των ανήσυχων κάτω άκρων, όπως τα τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά, οι αναστολείς της επαναπρόσληψης της σεροτονίνης, το αλκοόλ, η καφεΐνη, οι βήτα αναστολείς και άλλα.

Τα συμπτώματα

Η διάγνωση του συνδρόμου γίνεται μετά τη λήψη ιστορικού και συνήθως σε άτομα που εξετάζονται για χρόνια αϋπνία. Τα συμπτώματα πάντως περιγράφονται με διάφορους τρόπους. Το RLS μπορεί να εμφανιστεί κατά τη διάρκεια της ημέρας, αλλά συνήθως επιδεινώνεται τη νύχτα και μπορεί να δυσκολέψει τον ύπνο. Περιγράφεται ως μια αίσθηση «μυρμηγκιάσματος» στο εσωτερικό μέρος της κνήμης και μπορεί να σχετίζεται με γενικότερους πόνους και ενοχλήσεις στα πόδια. Η αίσθηση συνήθως εξαφανίζεται με την κίνηση του αντίστοιχου άκρου.

Στα συμπτώματα που έχουν αναφερθεί, περιλαμβάνονται εκτός από το μυρμήγκιασμα και η ανατριχίλα, το κάψιμο, ο πόνος, το τράβηγμα ή ακόμη η αίσθηση ότι κάτι έρπει κάτω από το δέρμα. Μπορούν μάλιστα να παρουσιαστούν και στα δύο πόδια, ενώ ορισμένες φορές προσβάλλουν και τα χέρια.

Η επιδείνωσή τους γίνεται όταν ο ασθενής αναπαύεται, ενώ βελτιώνονται με την κίνηση. Επειδή συνήθως εντείνονται κατά τη διάρκεια της νύχτας, οι πάσχοντες συχνά παρουσιάζουν και κακή ποιότητα ύπνου και ως επακόλουθο εμφανίζουν συχνά ημερήσια υπνηλία.

Ο ασθενής νιώθει την άμεση ανάγκη να κινηθεί, να περπατήσει, να ταλαντευτεί ή και να τεντωθεί. Κάνοντας τις διάφορες αυτές κινήσεις τις οποίες μπορεί να ελέγχει, νιώθει ανακούφιση. Όταν όμως τις σταματά, επανέρχονται οι δυσάρεστες αισθήσεις στα πόδια του. Μάλιστα στους ασθενείς αυτούς υπάρχουν και κινήσεις που γίνονται χωρίς τη θέληση, οι οποίες είναι απότομες με ξαφνικά τινάγματα των ποδιών.

Η κλινική εικόνα της πάθησης συνήθως επιδεινώνεται με την πάροδο των ετών αλλά μπορεί και να εξαφανιστεί.

Θεραπεία

Οι ασθενείς με ήπια συμπτώματα δεν θα χρειαστούν φαρμακευτική αγωγή, καθώς μπορούν να αποφύγουν την κατανάλωση καφεΐνης, νικοτίνης και αλκοόλ για να δουν βελτίωση. Επίσης στην περίπτωση που λαμβάνουν κάποια φάρμακα όπως αντι-ισταμινικά ή αντι-εμετικά, μπορούν να ρωτήσουν τον γιατρό εάν ευθύνονται αυτά.

Πάντως επειδή είναι μια χρόνια νόσος και επειδή μια αγωγή που αρχικά έχει καλά αποτελέσματα, ίσως στην πορεία δε βοηθά,  με το πέρασμα του χρόνου μπορεί να γίνει επανεμφάνιση των συμπτωμάτων και ενίσχυση τους.