Η αϋπνία στις μέρες μας έχει λάβει σημαντικές διαστάσεις καθώς οι ρυθμοί της ζωής μας έχουν κάνει να κοιμόμαστε λιγότερο και να συνδυάζουμε την ξεκούραση ή την ανάπαυση με άλλες δραστηριότητες, όπως το να βλέπουμε τηλεόραση.
Ο ύπνος όμως είναι απαραίτητος για τις βασικές λειτουργίες συντήρησης του νευρολογικού συστήματος, του ανοσοποιητικού, του μυοσκελετικού, του πεπτικού και του ενδοκρινικού.
Η αϋπνία χαρακτηρίζεται ιατρικώς ως η έλλειψη επαρκούς ύπνου. Εκδηλώνεται με δυσχέρεια επέλευσής του, με νυχτερινές αφυπνίσεις, με πολύ πρωινό ξύπνημα, καθώς και με φαινόμενα ανεπαρκούς ξεκούρασης παρά τη διάρκειά του, όπως υπνηλία και κόπωση.
Ο λιγότερος από 6 ώρες ύπνος σε ημερησία βάση συνδέεται με χαμηλού βαθμού χρόνιες φλεγμονές, αυξημένο κίνδυνο για παχυσαρκία, καρδιαγγειακά νοσήματα, υπνηλία, απώλεια μνήμης, υπνοβασία, παράξενη συμπεριφορά, αλλαγές στη λειτουργία του εγκεφάλου, δυσκοιλιότητα, επιδείνωση της αντίστασης στην ινσουλίνη, διαβήτη τύπου 2, κλπ.
Πού μπορεί να οφείλεται η αϋπνία
Τα νευροβιολογικά συστήματα που ρυθμίζουν την ομαλή λειτουργία και την καλή ποιότητα του ύπνου είναι σύνθετα και εξαιρετικά ευαίσθητα σε ορισμένους παράγοντες όπως ορμόνες, άγχος, φάρμακα και οργανικές διαταραχές.
Η αϋπνία μπορεί να προκαλείται από μία περιστασιακή απορρύθμιση των συστημάτων αυτών που μπορεί να οφείλεται στο άγχος ή από μία πιο μόνιμη απορρύθμιση που οφείλεται σε κάποιο χρόνιο οργανικό νόσημα, το οποίο δεν έχει εντοπιστεί ή δεν θεραπεύεται σωστά. Αρκετά συνήθεις παράγοντες που προκαλούν αϋπνία είναι η εργασία κατά τη νύχτα, καθώς και η υπερβολική κατανάλωση καφέ και αλκοόλ.
Πώς αντιμετωπίζεται
Η αϋπνία για να αντιμετωπισθεί χρειάζεται να αποφεύγονται οι παράγοντες που την προκαλούν. Ο θόρυβος, το φως, τα «βαριά» και τα μεγάλα γεύματα, ο καφές, η επίπονη σωματική και πνευματική δραστηριότητα, η χρήση του υπολογιστή και οι ακραίες θερμοκρασίες στα σωματικά λουτρά είναι παράγοντες που πρέπει να αποφεύγονται πριν τον ύπνο. Ο πάσχων θα πρέπει να διατηρεί σταθερές ώρες κατάκλισης και αφύπνισης καθημερινά, ακόμη και τα Σαββατοκύριακα. Θα χρειαστεί επίσης να εντάξει στην καθημερινότητά του τεχνικές χαλάρωσης αλλά και να αποφεύγει το στρες.
Στις περιπτώσεις όμως όπου η αϋπνία είναι επίμονη, θα πρέπει πάντα να ζητείται ιατρική συμβουλή για τον εντοπισμό ενδεχόμενου οργανικού συνδρόμου.