Blog

Ο σίδηρος είναι ένα μεταλλικό στοιχείο ζωτικής σημασίας για τη σύνθεση της αιμοσφαιρίνης, μιας πρωτεΐνης που απαιτείται για τη μεταφορά του οξυγόνου στο αίμα. Επίσης, διαδραματίζει σημαντικό ρόλο σε μια ποικιλία άλλων σημαντικών λειτουργιών του οργανισμού. Η έλλειψη σιδήρου, μπορεί να οδηγήσει σε μια σειρά από σοβαρά προβλήματα υγείας στον οργανισμό, συμπεριλαμβανομένης της αναιμίας, η οποία εκδηλώνεται με συμπτώματα όπως κούραση, έλλειψη ενέργειας και εξασθένιση του ανοσοποιητικού συστήματος.

Οφέλη Σιδήρου στην Υγεία του Ανθρώπου

• Βελτιώνει την λειτουργία των μυών, παρέχοντάς τους το οξυγόνο που απαιτείται για τη συστολή τους. Χωρίς αυτό, οι μύες χάνουν τον τόνο και την ελαστικότητά τους. Η μυϊκή αδυναμία είναι ένα από τα πιο εμφανή σημάδια αναιμίας.
• Βελτιώνει την λειτουργία του εγκεφάλου, λόγω του οξυγόνου που μεταφέρει στο αίμα. Η σωστή ροή του αίματος στον εγκέφαλο μπορεί να διεγείρει τη γνωστική δραστηριότητα και να βοηθήσει στη δημιουργία νέων νευρικών οδών για την πρόληψη γνωστικών διαταραχών όπως η άνοια και η νόσος του Αλτσχάιμερ.
• Αντιμετωπίζει την αναιμία, η οποία προκύπτει από την έλλειψή σιδήρου στο ανθρώπινο σώμα. Η αναιμία είναι η πιο κοινή διατροφική ανεπάρκεια στον πλανήτη. Ο σίδηρος επίσης παρουσιάζει οφέλη για την θεραπεία της αναιμίας που εμφανίζεται στις γυναίκες κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ή της εμμήνου ρύσεως.
• Συμμετέχει ενεργά στη σύνθεση πολλών νευροδιαβιβαστών, όπως η ντοπαμίνη, η νορεπινεφρίνη και η σεροτονίνη. Αυτές οι χημικές ουσίες διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο σε διάφορες λειτουργίες του νευρικού συστήματος και του ανθρώπινου εγκεφάλου.

• Διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος. Χωρίς αυτόν, δεν θα υπήρχε αιμοσφαιρίνη και χωρίς αιμοσφαιρίνη, δεν θα υπήρχε οξυγόνο, το οποίο είναι απαραίτητο για την διαδικασία επούλωσης.

Τρόφιμα πλούσια σε σίδηρο

Πολλά από τα τρόφιμα που καταναλώνουμε καθημερινά περιέχουν σίδηρο σε διαφορετικές ποσότητες. Κάποια από αυτά, όπως το κόκκινο κρέας, τα ψάρια και τα πουλερικά, είναι πιο πλούσια σε σίδηρο που είναι πιο εύκολα απορροφήσιμος. Τα υπόλοιπα τρόφιμα (φυτικά), όπως τα όσπρια, τα σκούρα πράσινα φυλλώδη λαχανικά, το τοφού, οι ξηροί καρποί και οι σπόροι, περιέχουν κι αυτά σίδηρο, ο οποίος όμως είναι λιγότερο απορροφήσιμος.

Συμβουλές για να εξασφαλίσετε μια πλούσια σε σίδηρο διατροφή

• Προσθέστε πράσινα φυλλώδη λαχανικά στα κύρια γεύματα.
• Προσθέστε αποξηραμένα φρούτα στα επιδόρπια και καταναλώστε φρούτα και ξηρούς καρπούς ως σνακ μεταξύ των γευμάτων.
• Συνδυάστε τις τροφές που είναι πλούσιες σε σίδηρο, με τροφές που περιέχουν βιταμίνη C, για να αυξήσετε την απορρόφησή του.
• Μην καταναλώνετε τρόφιμα που περιέχουν ασβέστιο, όπως τυριά και γαλακτοκομικά μαζί με τροφές με σίδηρο, γιατί επιβραδύνεται η απορρόφησή του.

Τα συμπληρώματα σιδήρου μπορεί να είναι χρήσιμα όταν οι άνθρωποι δυσκολεύονται να προσλάβουν αρκετό σίδηρο μέσω της διατροφής, όπως σε μια χορτοφαγική διατροφή. Είναι καλό να προσπαθήσετε να βελτιώσετε την απορρόφηση σιδήρου από τη διατροφή, μειώνοντας τους παράγοντες που μπορεί να εμποδίσουν την απορρόφηση και την καταναλώνοντας τροφές πλούσιες σε σίδηρο.

Τσιούδας Αθανάσιος, διαιτολόγος – διατροφολόγος

Photo credit: Freepik

Ο προστάτης είναι ένας αδένας που βρίσκεται κάτω από την ουροδόχο κύστη. Ο βιολογικός σκοπός του είναι να παράγει σπέρμα. Παρ’ όλα αυτά, πολλοί άντρες καθώς μεγαλώνουν, έχουν μια υπερπλασία (διεύρυνση) του προστάτη τους, που τους προκαλεί ενοχλητικά και μερικές φορές επώδυνα συμπτώματα κατά την ούρηση. Επίσης, ο καρκίνος του προστάτη αποτελεί τον πιο συχνό καρκίνο στον ανδρικό πληθυσμό.

Η υγεία του προστάτη εξαρτάται εν μέρει από τη διατροφή. Παρακάτω θα βρείτε ορισμένες διατροφικές συμβουλές που τον βοηθούν και προλαμβάνουν από ασθένεια:

Ο προστάτης θα προτιμούσε να είναι ‘’χορτοφάγος’’

Οι διατροφική θεραπεία για την υπερπλασία του προστάτη διερευνάται από πολλούς επαγγελματίες υγείας. Το πρώτο βήμα είναι μια χορτοφαγική δίαιτα χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά. Η μείωση των συμπτωμάτων του προστάτη γίνεται με:

1. Λάδι από λιναρόσπορο, σε ποσότητα δύο κουταλιές της σούπας ανά ημέρα. Εάν αυτό προκαλεί χαλάρωση του προστάτη, το πρόβλημα συνήθως μειώνεται μετά από περίπου μια εβδομάδα.
2. Βιταμίνη Ε, σε ποσότητα 400 IU ανά ημέρα μέσω της διατροφής. Μειώστε σε 100 IU την ημέρα εάν έχετε υψηλή αρτηριακή πίεση.
3. Βιταμίνη Β6, σε ποσότητα 100 mg την ημέρα.
4. Αποφυγή της καφεΐνης και ελάχιστη κατανάλωση αλκοόλ.

Λυκοπένιο 

Το λυκοπένιο είναι μια λαμπερή κόκκινη χρωστική ουσία, που δίνει το κόκκινο χρώμα στις ντομάτες, το καρπούζι και το ροζ γκρέιπφρουτ. Το λυκοπένιο ανήκει στην οικογένεια των καροτενοειδών, είναι “συγγενική” ουσία με το β-καροτένιο και είναι στην πραγματικότητα πολύ ισχυρότερο αντιοξειδωτικό. Μια μελέτη στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ έδειξε ότι οι άνδρες που κατανάλωναν μόλις δύο μερίδες σάλτσας ντομάτας την εβδομάδα είχαν 23% λιγότερο κίνδυνο για καρκίνο του προστάτη, σε σύγκριση με εκείνους που κατανάλωναν σπάνια προϊόντα ντομάτας.

Γαλακτοκομικά προϊόντα

Ένας επιπλέον κίνδυνος για την εμφάνιση καρκίνου του προστάτη, σχετίζεται με μια πρωτεΐνη στην κυκλοφορία του αίματος που καλείται ινσουλινοειδής αυξητικός παράγοντας-Ι (IGF-1). Αν και μια ορισμένη ποσότητα IGF-1 στο αίμα είναι φυσιολογική, υψηλά επίπεδα συνδέονται με αυξημένο κίνδυνο καρκίνου. Γενικά, η υπερβολική πρόσληψη θερμίδων ή πρωτεϊνών αυξάνει την ποσότητα του IGF-1 στο αίμα και η κατανάλωση γαλακτοκομικών προϊόντων στη δίαιτα αξίζει ιδιαίτερη προσοχή. Δύο μεγάλες μελέτες του Χάρβαρντ έδειξαν ότι οι άντρες που καταναλώνουν γάλα έχουν 30 έως 60% μεγαλύτερο κίνδυνο για καρκίνο σε σχέση με τους άνδρες που γενικά αποφεύγουν τα γαλακτοκομικά προϊόντα.

Πρόληψη

Μια δίαιτα που περιλαμβάνει φυτικές τροφές αποτελεί την καλύτερη άμυνα κατά της ανάπτυξης καρκίνου του προστάτη. Αυτή η δίαιτα είναι φυσικά χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά και υψηλής περιεκτικότητας σε φυτικές ίνες – βοηθώντας στη διατήρηση υγιών επιπέδων τεστοστερόνης – και είναι πλούσια σε αντιοξειδωτικά, τα οποία βοηθούν το ανοσοποιητικό σύστημα του ατόμου να καταπολεμήσει την παραγωγή ελεύθερων ριζών και τον καρκίνο.

Επομένως, όλα τα στοιχεία δείχνουν ότι οι άνδρες με καρκίνο του προστάτη θα πρέπει να ενθαρρύνονται να υιοθετήσουν δίαιτα χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά και vegan, ενισχύοντας την κατανάλωση λαχανικών, φρούτων, φασολιών και δημητριακών ολικής αλέσεως και αποφεύγοντας τα γαλακτοκομικά προϊόντα, τα κρέατα, τα αυγά και τα τηγανητά τρόφιμα. Έτσι, οι άνδρες μπορούν να επωφεληθούν από τα προστατευτικά θρεπτικά συστατικά των τροφών αυτών και να αποφύγουν τους παράγοντες που προάγουν τον καρκίνο.

Τσιούδας Αθανάσιος, διαιτολόγος – διατροφολόγος

Photo credit: Rawpixel.com

Το ουρικό οξύ είναι μια ουσία που φυσιολογικά παράγεται στον οργανισμό ως αποτέλεσμα του μεταβολισμού των πουρινών (μιας ομάδας πρωτεϊνών). Τα επίπεδα του ουρικού οξέως αυξάνονται όταν κάποιος ακολουθεί διατροφή πλούσια σε πουρίνες ή παίρνει ορισμένα φάρμακα (λ.χ. διουρητικά) και δεν λειτουργούν φυσιολογικά τα νεφρά του.

Το αυξημένο ουρικό οξύ μπορεί να οδηγήσει σε ουρική αρθρίτιδα (φλεγμονή των αρθρώσεων) και παθήσεις των νεφρών, όπως πέτρες στα νεφρά και νεφρική ανεπάρκεια. Τα αυξημένα επίπεδα ουρικού οξέος μπορεί να μην διαγνωστούν εύκολα, επειδή κάποιοι άνθρωποι μπορεί να είναι ασυμπτωματικοί. Ωστόσο, οι περισσότεροι άνθρωποι με υψηλά επίπεδα ουρικού οξέος εμφανίζουν συμπτώματα.

Το μεγαλύτερο ποσοστό του ουρικού οξέος διαλύεται στο αίμα και ταξιδεύει προς τα νεφρά. Από εκεί, αποβάλλεται με τα ούρα. Το υψηλό επίπεδο ουρικού οξέος στο αίμα ονομάζεται υπερουριχαιμία. Για να ελέγξει κανείς τα επίπεδα του ουρικού οξέoς, θα πρέπει να κάνει αιματολογικές εξετάσεις. Οι φυσιολογικές τιμές κυμαίνονται μεταξύ 3,5 και 6,8 mg/dl.Όσοι έχουν τιμές πάνω από 6,8 mg/dl, που είναι το ανώτατο φυσιολογικό, διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο να εκδηλώσουν εκτός από νεφρολιθίαση, ουρική αρθρίτιδα και καρδιαγγειακά προβλήματα.

Τι πρέπει να γνωρίζετε για μια διατροφή που μειώνει το ουρικό οξύ

Οι γενικές αρχές μιας διατροφής για μείωση του ουρικού οξέος είναι ουσιαστικά ίδιες με τις συμβουλές για μια ισορροπημένη, υγιεινή διατροφή:

• Απώλεια βάρους: Το υπερβολικό σωματικό βάρος αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης ουρικής αρθρίτιδας, ενώ η απώλεια βάρους τον μειώνει. Η απώλεια βάρους μειώνει επίσης τη συνολική πίεση στις αρθρώσεις.
• Σύνθετοι υδατάνθρακες: Καταναλώστε δημητριακά ολικής αλέσεως, τα οποία περιέχουν σύνθετους υδατάνθρακες.
• Νερό: Κρατήστε τον εαυτό σας ενυδατωμένο με άφθονο νερό. Η αύξηση στην κατανάλωση νερού έχει συνδεθεί με λιγότερες εξάρσεις ουρικής αρθρίτιδας. Στόχος είναι τα 8-10 ποτήρια υγρών την ημέρα με τουλάχιστον τα μισά από αυτά να είναι καθαρό νερό.
• Πρωτεΐνες: Περιορίστε τις πρωτεΐνες που παίρνετε από άπαχο κρέας, ψάρια και πουλερικά στα 113-170 γραμμάρια ημερησίως. Αυξήστε ταυτόχρονα την λήψη πρωτεΐνης από τροφές με χαμηλά λιπαρά ή χωρίς λιπαρά γαλακτοκομικά προϊόντα, όπως γιαούρτι ή άπαχο γάλα, τα οποία συνδέονται με μειωμένα επίπεδα ουρικού οξέος.
• Λαχανικά: Μελέτες έχουν δείξει ότι τα λαχανικά με υψηλή περιεκτικότητα σε πουρίνες ΔΕΝ αυξάνουν τον κίνδυνο ουρικής αρθρίτιδας ή τα επαναλαμβανόμενα επεισόδια ουρικής αρθρίτιδας.
• Αλκοόλ: Ο μεταβολισμός του αλκοόλ στο σώμα σας θεωρείται ότι αυξάνει την παραγωγή ουρικού οξέος, ενώ το αλκοόλ συμβάλλει και στην αφυδάτωση. Η μπύρα, ειδικά, σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο ουρικής αρθρίτιδας και επαναλαμβανόμενες εξάρσεις της.
• Βιταμίνη C:Η βιταμίνη C μπορεί να βοηθήσει στη μείωση των επιπέδων ουρικού οξέος. Συζητήστε με το γιατρό σας σχετικά με το αν μπορείτε να πάρετε ένα συμπλήρωμα 500 mg βιταμίνης C.
• Καφές: Έρευνες δείχνουν ότι η μέτρια κατανάλωση καφέ (με καφεΐνη) μπορεί να συσχετιστεί με μειωμένο κίνδυνο ουρικής αρθρίτιδας. Η κατανάλωση καφέ μπορεί, ωστόσο, να μην είναι κατάλληλη για άλλες παθήσεις. Συζητήστε με το γιατρό σας σχετικά με το πόσο καφέ επιτρέπεται να πίνετε.

Παρακάτω, αναφέρονται τα τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε πουρίνες, τα οποία πρέπει να αποφεύγονται, καθώς και αυτά που περιέχουν ελάχιστες πουρίνες και επιτρέπεται να καταναλώνονται χωρίς φόβο.

ΟΜΑΔΑ 1: ΥΨΗΛΗ ΠΕΡΙΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΕ ΠΟΥΡΙΝΕΣ

Γαύρος, Ζωμοί, Χήνα, Σάλτσες, Ρέγγα, Σκουμπρί, Κιμάς, Μύδια, Αυγοτάραχο, Σαρδέλες, Χτένια, Μαγιά, Μπύρα, Τόνος, Συκώτι, Γλυκάδια,

ΟΜΑΔΑ 2: ΜΕΤΡΙΑ ΠΕΡΙΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΕ ΠΟΥΡΙΝΕΣ

Ψάρια, Πουλερικά, Κρέατα, Οστρακοειδή, Σπαράγγια, Φακές, Μανιτάρια, Αρακάς, Σπανάκι, Κρασί

ΟΜΑΔΑ 3: ΙΧΝΗ ΠΟΥΡΙΝΩΝ

Ψωμί, Βούτυρο, Τυρί, Σοκολάτα, Καφές, Αυγά, Λαχανικά (εκτός από αυτά της ομάδας 2), Φρούτα, Βότανα, Γάλα, Μακαρόνια, Ξηροί καρποί, Ελιές, Ρύζι, Αλάτι, Ζάχαρη, Ξύδι

Τσιούδας Αθανάσιος, διαιτολόγος – διατροφολόγος

Photo credit: Xb100

Η βιταμίνη Β12, επίσης γνωστή ως κοβαλαμίνη, είναι μια σημαντική υδατοδιαλυτή βιταμίνη. Διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην παραγωγή των ερυθρών αιμοσφαιρίων και του DNA, καθώς και στην καλή λειτουργία του νευρικού συστήματος.

Υπάρχει στα ζωικά τρόφιμα, συμπεριλαμβανομένων των κρεάτων, των ψαριών, των πουλερικών, των αυγών και των γαλακτοκομικών προϊόντων. Ωστόσο, μπορείτε να την βρείτε και σε εμπλουτισμένα προϊόντα, όπως μερικές ποικιλίες ψωμιού και στα φυτικά γάλατα.

Δυστυχώς, η ανεπάρκεια σε βιταμίνη Β12 είναι συνηθισμένη, ιδιαίτερα στους ηλικιωμένους.

Παρακάτω αναφέρονται 5 από τα συχνότερα συμπτώματα της έλλειψης Β12:

1. Αδυναμία και Κόπωση

Αυτά τα δύο συμπτώματα εμφανίζονται λόγω της αναιμίας που προκαλείται, επειδή το σώμα σας δεν έχει αρκετή βιταμίνη Β12 για να παράγει ερυθρά αιμοσφαίρια, τα οποία μεταφέρουν το οξυγόνο, κι έτσι αισθάνεστε κουρασμένοι και αδύναμοι. Στους ηλικιωμένους, αυτός ο τύπος αναιμίας προκαλείται συχνά από μια αυτοάνοση κατάσταση γνωστή ως κακοήθης αναιμία.

2. Γλωσσίτιδα και Στοματικά Έλκη

Η έλλειψη Β12 μπορεί να οδηγήσει σε φλεγμονές και έλκη στο στόμα και τη γλώσσα, προκαλώντας πόνο, οίδημα και ερύθημα, συμπτώματα τα οποία είναι άκρως ενοχλητικά.

3. Ζάλη

Λόγω έλλειψης Β12, μπορεί να αισθανθείτε κάποιο αναπνευστικό πρόβλημα και λίγη ζαλάδα, ειδικά όταν γυμνάζεστε. Αυτό συμβαίνει επειδή το σώμα σας στερείται τα ερυθρά αιμοσφαίρια που χρειάζεται, ώστε τα κύτταρα σας να λάβουν το οξυγόνο που χρειάζονται.

4. Διαταραγμένη Όραση

Ένα άλλο σύμπτωμα ανεπάρκειας της βιταμίνης Β12 είναι η θολή ή διαταραγμένη όραση. Αυτό μπορεί να συμβεί όταν η ανεπάρκεια Β12 καταλήγει σε βλάβη του οπτικού νεύρου των ματιών σας. Η βλάβη μπορεί να διαταράξει το νευρικό σήμα που ταξιδεύει από το μάτι σας στον εγκέφαλο σας, βλάπτοντας έτσι την όρασή σας. Αυτή η κατάσταση είναι γνωστή ως οπτική νευροπάθεια. Αν και είναι ανησυχητική, είναι συχνά αναστρέψιμη, με την χορήγηση συμπληρωμάτων Β12.

5. Αλλαγές στη Διάθεση

Τα χαμηλά επίπεδα Β12 έχουν συνδεθεί με αλλαγές στη διάθεση και εγκεφαλικές διαταραχές, όπως η κατάθλιψη και η άνοια. Αυτά τα χαμηλά επίπεδα Β12, αυξάνουν τα επίπεδα ομοκυστεΐνης, προκαλώντας έτσι πιθανή βλάβη στον εγκεφαλικό ιστό και παρεμποδίζοντας τα σήματα από και προς τον εγκέφαλο και οδηγώντας σε αλλαγές στη διάθεση. Μερικές μελέτες έχουν δείξει ότι σε ορισμένα άτομα που έχουν έλλειψη Β12, η ​​χρήση συμπληρωμάτων Β12 μπορεί να αντιστρέψει τα συμπτώματα.

Η ανεπάρκεια της βιταμίνης Β12 μπορεί να παρουσιαστεί με διάφορους τρόπους, καθιστώντας δύσκολη την ταυτοποίησή της. Εάν έχετε κάποιο από τα παραπάνω συμπτώματα, επικοινωνήστε με το γιατρό σας, για την σωστή διάγνωση και θεραπεία.

Αθανάσιος Τσιούδας, Διαιτολόγος- Διατροφολόγος, Msc Κλινικής Διατροφής

Photo credit: Katemangostar

Ένα θέμα λεπτό, για το οποίο δύσκολα μερικές φορές οι ασθενείς μιλάνε, ωστόσο είναι πολύ σημαντικό να αφήσουμε τα ταμπού στην άκρη και να επισκεφθούμε τον γιατρό και να του αναφέρουμε οποιαδήποτε ανησυχητική ένδειξη.

Το αίμα στα κόπρανα αποτελεί τυπικό σύμπτωμα του καρκίνου στο έντερο, ενώ οποιαδήποτε μεταβολή στην όψη ή την υφή των κοπράνων μπορεί να υποδεικνύει διαταραχή στο γαστρεντερικό. Εναλλαγή δυσκοιλιότητας και διάρροιας,  παρουσία βλέννης και φυσικά αίμα στα κόπρανα,  αποτελούν “καμπανάκι” για περαιτέρω έλεγχο. Η κολονοσκόπηση και η βιοψία δια αυτής, θα θέσει τη διάγνωση.

Σημαντική η διατροφή δυτικού τύπου στην εμφάνιση καρκίνου παχέος εντέρου, με την παρουσία συχνού κόκκινου κρέατος και την απουσία αντιοξειδωτικών τροφών (λαχανικά και πράσινες τροφές και ψάρι).

Ειδικοί του βρετανικού δικτύου υπηρεσιών υγείας Ramsay Health Care UK σε συνεργασία με τον ειδικό στον ορθοκολικό καρκίνο Ash Gupta σχεδίασαν ένα χρηστικό γράφημα που διακρίνει τι είναι φυσιολογικό και τι όχι στην όψη των κοπράνων και πότε επιβάλλεται να κλείσουμε ραντεβού με το γιατρό μας.

Ο ορθοκολικός καρκίνος είναι ο τρίτος συχνότερος καρκίνος παγκοσμίως. Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα διαθέσιμα στοιχεία, προκύπτουν ετησίως σχεδόν 1,4 εκατομμύρια νέες διαγνώσεις. Ποσοστό κάτω από 10% των ανθρώπων που λαμβάνουν διάγνωση για ορθοκολικό καρκίνο σε τελικό στάδιο καταφέρνουν να ζήσουν για περισσότερο από πέντε χρόνια, εάν όμως η διάγνωση γίνει έγκαιρα οι πιθανότητες επιβίωσης είναι πολύ περισσότερες.

Όπως επισημαίνει ο Gupta, είναι απογοητευτικό το γεγονός ότι ο ορθοκολικός καρκίνος σκοτώνει τόσους ανθρώπους κάθε χρόνο ενώ οι θάνατοι αυτοί είναι δυνατό να αποφευχθούν. Όπως δηλώνει χαρακτηριστικά ο ειδικός, «πάνω από το 90% των ανθρώπων που εκδηλώνουν καρκίνο στο έντερο γίνεται να θεραπευτούν εάν ο καρκίνος ανιχνευθεί νωρίς, δηλαδή στο πρώτο στάδιο».

Οι πρώτες ενδείξεις για τον ορθοκολικό καρκίνο εντοπίζονται συνήθως στα κόπρανα, οπότε το ανωτέρω γράφημα σχεδιάστηκε για να αποτελέσει έναν απλό οδηγό για τα κύρια συμπτώματα της νόσου.

Πηγή: www.onmed.gr