Η γρίπη είναι μια οξεία νόσος του αναπνευστικού συστήματος, που προκαλείται από τους ιούς της γρίπης και μεταδίδεται πολύ εύκολα από το ένα άτομο στο άλλο. Μπορεί να προκαλέσει από ήπια έως και πολύ σοβαρή νόσηση, προσβάλλοντας το ανώτερο ή και το κατώτερο τμήμα του αναπνευστικού συστήματος (μύτη, φάρυγγας, λάρυγγας, βρόγχοι).
Υπάρχουν τρεις τύποι ιών γρίπης: οι A, οι B και οι C. Οι ιοί τύπου Α ή Β αποτελούν τα κύρια αίτια γρίπης στον άνθρωπο, ενώ οι περιπτώσεις γρίπης από ιούς τύπου C είναι πολύ σπάνιες.
Στην καθημερινή γλώσσα, ο όρος «γρίπη» χρησιμοποιείται συχνά ως συνώνυμο του «κρύωμα» ή «ίωση» αλλά, με την αυστηρή ιατρική έννοια του όρου, γρίπη είναι η νόσος που οφείλεται στους παραπάνω συγκεκριμένους ιούς.
Οι περισσότεροι υγιείς άνθρωποι την ξεπερνούν χωρίς να παρουσιάσουν επιπλοκές, ορισμένοι όμως, όπως άτομα που ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου, διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο για σοβαρές επιπλοκές από τη γρίπη.
Πώς μεταδίδεται
Η γρίπη μεταδίδεται από το ένα άτομο στο άλλο όταν ένας ασθενής βήχει, φταρνίζεται ή μιλά και διασπείρει τους ιούς στον αέρα με τη μορφή πολύ μικρών, αόρατων σταγονιδίων. Οι συγκεκριμένοι ιοί μεταδίδονται επίσης μέσω των χεριών, όταν κάποιος αγγίζει αντικείμενα και επιφάνειες που έχουν μολυνθεί και στη συνέχεια πιάνει τα μάτια του, τη μύτη ή το στόμα του.
Παράγοντες όπως ο ψυχρός καιρός και ο συγχρωτισμός (συγκέντρωση πολλών ατόμων σε κλειστούς χώρους) αυξάνουν τη μετάδοση της. Για την αποφυγή της μετάδοσης τα άτομα θα πρέπει να καλύπτουν το στόμα και τη μύτη τους με χαρτομάντιλο όταν βήχουν ή φτερνίζονται, αλλά και να πλένουν τακτικά τα χέρια τους.
Οι ενήλικες μπορεί να μεταδώσουν τη νόσο μία ημέρα πριν αρρωστήσουν έως 5 – 7 ημέρες από τη στιγμή που θα εκδηλώσουν τα συμπτώματα. Τα παιδιά και οι ασθενείς με σοβαρή ανοσοκαταστολή μπορεί να μεταδίδουν για περισσότερο από μία εβδομάδα.
Συμπτώματα
Τα συμπτώματα της γρίπης συνήθως ξεκινούν απότομα και περιλαμβάνουν υψηλό πυρετό, πόνους των μυών και των αρθρώσεων, πονοκέφαλο, έντονη κόπωση, καταρροή, πονόλαιμο, βήχα (συνήθως ξηρό). Τα παιδιά μπορεί να παρουσιάζουν συμπτώματα από το γαστρεντερικό, όπως ναυτία, εμέτους, διάρροια, ενώ στους ενήλικες τα συμπτώματα αυτά είναι σπάνια.
Ξεκινούν από 1 έως 4 ημέρες μετά την προσβολή από τον ιό και διαρκούν από 2 έως 7 ημέρες. Ο βήχας όμως μπορεί να επιμένει για αρκετό χρονικό διάστημα.
Σημεία που πρέπει να μας θορυβήσουν
Υπάρχουν κάποια συμπτώματα που όταν εμφανιστούν στα παιδιά θα πρέπει άμεσα να επικοινωνήσετε με τον γιατρό σας. Αυτά τα συμπτώματα είναι:
- ο υψηλός και παρατεινόμενος πυρετός,
- η γρήγορη αναπνοή ή η δυσκολία στην αναπνοή,
- η κυάνωση,
- η άρνηση για λήψη υγρών ή τροφής,
- η μειωμένη δραστηριότητα και η υπνηλία,
- η διέγερση ή σπασμοί
- και η επανεμφάνιση του πυρετού ή επιδείνωση του βήχα, ύστερα από βελτίωση των συμπτωμάτων της γρίπης, καθώς και ενδεχόμενη επιδείνωση υποκείμενου χρόνιου νοσήματος (καρδιολογικού, αναπνευστικού, διαβήτη κλπ.)
Όσον αφορά τους ενήλικες, τα συμπτώματα για τα οποία θα πρέπει άμεσα να συμβουλευτείτε τον γιατρό σας είναι:
- ο υψηλός και παρατεινόμενος πυρετός,
- η δύσπνοια,
- ο πόνος ή αίσθημα πίεσης στο στήθος,
- τα λιποθυμικά επεισόδια,
- η σύγχυση
- και οι πολλοί ή παρατεινόμενοι έμετοι.
Επιπλοκές
Η γρίπη μπορεί να προκαλέσει από ήπια έως και σοβαρή νόσηση και μερικές φορές μπορεί να οδηγήσει στο θάνατο. Οι περισσότεροι υγιείς άνθρωποι ξεπερνούν τη γρίπη χωρίς να παρουσιάσουν επιπλοκές, ορισμένα όμως άτομα που ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου μπορεί να εμφανίσουν σοβαρές επιπλοκές από τη γρίπη.
Μερικές από τις επιπλοκές αυτές είναι η πνευμονία από τον ίδιο τον ιό της γρίπης ή από μικρόβια, κυρίως από πνευμονιόκοκκο, η αφυδάτωση, οι κρίσεις άσθματος στα άτομα που πάσχουν από βρογχικό άσθμα, η παρόξυνση της χρόνιας βρογχίτιδας, καθώς και η επιδείνωση της καρδιακής ανεπάρκειας ή του διαβήτη. Τα παιδιά μπορεί επίσης να παρουσιάσουν ιγμορίτιδα και ωτίτιδα.
Ποιοι βρίσκονται σε υψηλό κίνδυνο
Ο ιός της γρίπης μπορεί να προσβάλλει όλες τις ηλικιακές ομάδες. Ωστόσο τον υψηλότερο κίνδυνο για σοβαρή νόσηση και εμφάνιση επιπλοκών διατρέχουν συγκεκριμένα:
1. τα άτομα ηλικίας 60 ετών και άνω,
2. οι εργαζόμενοι σε χώρους παροχής υπηρεσιών υγείας (ιατρονοσηλευτικό προσωπικό και λοιποί εργαζόμενοι),
3. τα παιδιά ή ενήλικες που παρουσιάζουν έναν ή περισσότερους επιβαρυντικούς παράγοντες (π.χ. υπεβλήθησαν σε μεταμόσχευση οργάνων) ή χρόνια νοσήματα όπως άσθμα, καρδιακή νόσο, σακχαρώδη διαβήτη, χρόνια νεφροπάθεια, νευρομυϊκά νοσήματα, κλπ,
4. οι έγκυες γυναίκες β΄και γ΄τριμήνου,
5. τα παιδιά που παίρνουν ασπιρίνη μακροχρόνια (π.χ. για τη ρευματοειδής αρθρίτιδα) για τον πιθανό κίνδυνο εμφάνισης συνδρόμου Reye μετά από γρίπη,
6. καθώς και τα άτομα που φροντίζουν άλλους με υποκείμενο νόσημα, τα οποία διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο επιπλοκών από τη γρίπη.
Αντιμετώπιση
Όπως συμβαίνει με τις περισσότερες ιώσεις, έτσι και η γρίπη συνήθως «θα κάνει τον κύκλο της». Χρειάζεται ξεκούραση, πολλά υγρά και αποφυγή του καπνίσματος.
Σε ό,τι αφορά τη λήψη φαρμάκων καλό θα είναι να συμβουλεύεστε έναν ειδικό πριν από τη λήψη. Τα αντιβιοτικά δεν έχουν καμία θέση στην θεραπεία της γρίπης, διότι δεν καταπολεμούν τους ιούς. Σημαντικό είναι επίσης να μην δίνετε ασπιρίνη σε παιδιά και εφήβους, ιδίως όταν έχουν πυρετό, αν δεν συμβουλευθείτε πρώτα έναν γιατρό. Στα άτομα αυτής της ηλικίας που έχουν αρρωστήσει με γρίπη, η ασπιρίνη μπορεί σπάνια να προκαλέσει ένα σοβαρό νόσημα που λέγεται σύνδρομο Reye.
Προστασία
Η τήρηση βασικών κανόνων υγιεινής είναι ένας αρκετά αποτελεσματικός τρόπος για να προστατεύσουμε τον εαυτό μας και τους γύρω μας από την γρίπη. Για το λόγο αυτό:
- αποφύγετε στενή επαφή με άλλα άτομα,
- αποφύγετε να έρχεστε σε επαφή με άτομα που είναι άρρωστα,
- κρατήστε απόσταση από τους άλλους όταν είστε εσείς άρρωστοι για να τους προφυλάξετε και να μην αρρωστήσουν,
- μείνετε στο σπίτι σας όταν είστε άρρωστοι,
- καλύψτε με χαρτομάντιλο το στόμα και τη μύτη σας όταν βήχετε ή φταρνίζεστε,
- πλένετε συχνά τα χέρια σας για να μειωθεί η διασπορά των ιών
- αποφύγετε να πιάνετε τα μάτια σας, τη μύτη σας ή το στόμα σας.
