Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι μια χρόνια μεταβολική νόσος, όπου το σώμα δεν είναι σε θέση να χρησιμοποιήσει αποτελεσματικά τη γλυκόζη που λαμβάνουμε από τα τρόφιμα για τη μετατροπή της σε ενέργεια. Χαρακτηρίζεται από αύξηση της συγκέντρωσης του σακχάρου στο αίμα (υπεργλυκαιμία) και διαταραχή του μεταβολισμού της γλυκόζης, είτε ως αποτέλεσμα ελαττωμένης έκκρισης της ινσουλίνης από το πάγκρεας, είτε λόγω ελάττωσης της ευαισθησίας των κυττάρων του σώματος στην ινσουλίνη.
Πρόκειται για μια νόσο, η οποία εάν δεν ρυθμιστεί έγκαιρα, μπορεί να προκαλέσει σοβαρές επιπλοκές στην υγεία του ασθενούς.
Μία από τις διαταραχές αυτές είναι η διαβητική γαστροπάρεση, η οποία χαρακτηρίζεται από μειωμένη κινητικότητα του στομάχου και ελαττωμένη έκκριση υδροχλωρικού οξέος. Η γαστροπάρεση γενικότερα ορίζεται ως η παραμονή του φαγητού στο στομάχι για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα από το φυσιολογικό, λόγω απουσίας ή ανεπαρκούς λειτουργίας του μυϊκού συστήματος του στομάχου.
Μπορεί να προκληθεί τόσο από τον διαβήτη τύπου 1 όσο και τον τύπου 2, ενώ μπορεί να εκδηλωθεί τουλάχιστον 10 χρόνια μετά την εμφάνιση του διαβήτη.
Συμπτώματα
Στα συμπτώματα της γαστροπάρεσης περιλαμβάνονται η πρωινή ναυτία, το αίσθημα πρώιμης πλήρωσης του στομάχου, ο πόνος στο επιγάστριο, οι εμετοί μετά τη λήψη τροφής, οι ερυγές και ο μετεωρισμός.
Το πιο κλασσικό σύμπτωμα της γαστροπάρεσης είναι η έμεση άπεπτων τροφών που καταναλώθηκαν πριν από 8 με 12 ώρες ή και μερικές ημέρες. Τα συμπτώματα μπορεί να έχουν εξάρσεις ή και να λάβουν τη μορφή της ανορεξίας και της ναυτίας που διαρκεί από λίγες ημέρες μέχρι μήνες και υποτροπιάζει σε άλλο χρονικό διάστημα, οδηγώντας σε απώλεια βάρους και υποθρεψία.
Η κλινική εικόνα της γαστροπάρεσης περιλαμβάνει και απορρύθμιση του μεταβολικού ελέγχου με επέλευση υπογλυκαιμίας και υπεργλυκαιμίας, λόγω της καθυστερημένης μεταγευματικής θερμιδικής απορρόφησης.
Ακόμη και όταν τα συμπτώματα είναι ήπια, η ακανόνιστη προώθηση της τροφής από το στομάχι προς το έντερο δεν συντονίζεται με τη χορήγηση ινσουλίνης που πραγματοποιεί ο ασθενής, με αποτέλεσμα να υπάρχουν μεγάλες αυξομειώσεις του σακχάρου στο αίμα και ανεξήγητες υπογλυκαιμίες μετά τα γεύματα.
Επιπλοκές
Η γαστροπάρεση είναι μια κατάσταση η οποία και αυτή με τη σειρά της μπορεί να προκαλέσει άλλες επιπλοκές.
Όταν το φαγητό παραμείνει μέσα στο στομάχι για μεγάλο χρονικό διάστημα, σαπίζει και αναπτύσσονται μικρόβια. Το άπεπτο φαγητό είναι επίσης δυνατόν να σκληρύνει, δημιουργώντας μια μάζα που ονομάζεται πίλημμα. Το πίλημμα με τη σειρά του μπορεί να αποφράξει το πυλωρικό στόμιο, δηλαδή την έξοδο του στομάχου προς το λεπτό έντερο.
Εάν ο πυλωρός δεν έχει φράξει και το φαγητό προχωρήσει καθυστερημένα στο λεπτό έντερο θα αυξήσει απότομα τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα. Συνεπώς με τη γαστροπάρεση είναι πολύ δύσκολος ο έλεγχος των επιπέδων γλυκόζης και άρα του σακχαρώδη διαβήτη.
Σε περιπτώσεις που προκαλείται επίμονος εμετός από την γαστροπάρεση μπορεί να προκληθεί και αφυδάτωση του οργανισμού.
Αντιμετώπιση
Ο κύριος στόχος της θεραπείας είναι η επίτευξη του κατάλληλου γλυκαιμικού ελέγχου. Το άδειασμα του στομάχου έτσι επανέρχεται σε πιο φυσιολογικούς ρυθμούς, τα συμπτώματα υποχωρούν και η απορρόφηση φαρμάκων από το στόμα γίνεται σωστά. Για να επιτευχθεί όμως αυτό χρειάζεται συνήθως αντιμετώπιση με πολλούς τρόπους.
Γενικότερα συνίστανται τα πολλά μικρά γεύματα, τα οποία είναι καλύτερα για το στομάχι από τα λίγα και μεγάλα. Πρέπει να περιορίζονται όσο το δυνατόν τα λιπαρά, καθώς το λίπος καθυστερεί το άδειασμα του στομάχου. Μπορεί επίσης να χρειαστεί να περιοριστούν και οι φυτικές ίνες, οι οποίες ειδικά μαζί με το λίπος μπορούν να δημιουργήσουν ένα μεγάλο δύσπεπτο όγκο.
Πέραν από τη διατροφή, η χαλαρή σωματική άσκηση μετά τα γεύματα έχει αποδειχθεί ότι μπορεί να επιταχύνει το άδειασμα του στομάχου, ενώ σε ό,τι αφορά τη φαρμακευτική αγωγή, μπορεί να χρειαστούν αντικατάσταση φάρμακα που μπορεί να καθυστερούν το άδειασμα του στομάχου και να προστεθούν άλλα που αυξάνουν την κινητικότητά του.
Τέλος, συνιστάται πλήρη αποχή από το κάπνισμα και το αλκοόλ.
