Blog

Όταν καταναλώνουμε τρόφιμα που περιλαμβάνουν υδατάνθρακες, αυτά με τη σειρά τους διασπώνται από το πεπτικό σύστημα και μετατρέπονται σε γλυκόζη για την παροχή ενέργειας στα κύτταρα του σώματος.

Η γλυκόζη στη συνέχεια εισέρχεται στην κυκλοφορία του αίματος, με τον οργανισμό να αντιλαμβάνεται πως έγινε μια αύξηση στα επίπεδά της. Το πάγκρεας, ως αποτέλεσμα, ξεκινά να εκκρίνει μια ορμόνη που ονομάζεται ινσουλίνη, η οποία βοηθά τη γλυκόζη να εισέλθει από το αίμα στα κύτταρα.

Ο μηχανισμός αυτός όμως υπολειτουργεί όταν το άτομο πάσχει από σακχαρώδη διαβήτη. Πρόκειται για μια χρόνια νόσο όπου το σώμα δεν είναι σε θέση να χρησιμοποιήσει αποτελεσματικά τη γλυκόζη που λαμβάνουμε από τα τρόφιμα για τη μετατροπή της σε ενέργεια. Χαρακτηρίζεται από αύξηση της συγκέντρωσης του σακχάρου στο αίμα (υπεργλυκαιμία) και διαταραχή του μεταβολισμού της γλυκόζης, είτε ως αποτέλεσμα ελαττωμένης έκκρισης της ινσουλίνης από το πάγκρεας, είτε λόγω ελάττωσης της ευαισθησίας των κυττάρων του σώματος στην ινσουλίνη.

Ο τρόπος με τον οποίο εκδηλώνεται η νόσος, εξαρτάται από πολλούς παράγοντες και κυρίως από τον τύπο του διαβήτη. Οι κύριοι τύποι σακχαρώδους διαβήτη είναι ο διαβήτης τύπου 1, ο διαβήτης τύπου 2 και ο διαβήτης της κύησης. Γενικά ο τύπος 1 είναι αυτός που είναι πιθανότερο να εκδηλωθεί ξαφνικά (και σε μικρότερη ηλικία), με τα θορυβώδη συμπτώματα της οξείας επιπλοκής του (διαβητική κετοξέωση), ενώ ο τύπος 2 συνήθως ακολουθεί πιο ήπια-ύπουλη πορεία ή μπορεί να είναι ακόμα και τελείως ασυμπτωματικός.

Στο παρακάτω βίντεο ο βρετανικός οργανισμός Diabetes UK εξηγεί το πως γίνεται η επεξεργασία των τροφών από το σώμα μας προκειμένου να μετατραπούν σε ενέργεια για όλα τα κύτταρα του οργανισμού, καθώς και το τι συμβαίνει όταν το σύστημα αυτό δεν λειτουργεί λόγω του σακχαρώδους διαβήτη.

Photo credit: AlishaV / Foter / CC BY

Γράφει η Δ. Καραγιάννη, παθολόγος-διαβητολόγος και διδάκτωρ Ιατρικής του Δ.Π.Θ.

Η νόσος Alzheimer’s είναι η συνήθης και πιο συχνή άνοια στους ηλικιωμένους. Η πιο συχνή άνοια στους διαβητικούς στις πιο πολλές μελέτες είναι η αγγειακή άνοια και αποδίδεται στα μικρά αγγειακά εγκεφαλικά που συμβαίνουν αθόρυβα στην λευκή ουσία του εγκεφάλου ασυμπτωματικά για συχνά μεγάλο διάστημα.

H άνοια προτιμά διαβητικούς με υψηλή πίεση, υπερλιπιδαιμία και ιδίως όσους υποφέρουν από καρδιαγγειακή νόσο και δεν έχουν σωματική άσκηση.

Είναι δυνατόν στους διαβητικούς να συνυπάρχουν νόσος Alzheimer’s και αγγειακή άνοια.

Το τμήμα του εγκεφάλου που φαίνεται ότι σχετίζεται με την μνήμη και ονομάζεται ιππόκαμπος, επηρεάζεται ιδιαίτερα τόσο από τις μεταβολές της πίεσης (υπερτασικοί ασθενείς), όσο και από τις μεταβολές του σακχάρου (υπεργλυκαιμία η υπογλυκαιμία στον σακχαρώδη διαβήτη). Όταν αυτό συμβαίνει συχνά η σε μεγάλη διάρκεια χρόνου, ιδίως σε ευαίσθητες ηλικίες (μικρά παιδιά τύπου 1, η ηλικιωμένοι με σακχαρώδη διαβήτη), τότε οι βλάβες στον εγκέφαλο μπορεί να γίνουν σημαντικές

Ποια είναι τα συμπτώματα που θα μας ανησυχήσουν;

– Σύγχυση και απώλεια πρόσφατης μνήμης
– Χαμένος ή περιπλανώμενος σε μέρη, αρκετά οικεία πρίν
– Περπάτημα με κοντά γρήγορα <ανακατεμένα> βήματα
– Ακράτεια ούρων ή κοπράνων
– Συναισθηματικές μεταπτώσεις σε ακατάλληλες στιγμές
– Δυσκολία να ακολουθήσουν οδηγίες- Δυσκολία να χειρισθούν τα χρήματα.

Ποια η σχέση άνοιας με τον σακχαρώδη διαβήτη, και ποιές είναι οι μέχρι τώρα γνώσεις μας για τα αίτια που την προκαλούν:

– Η σχέση σακχαρώδη διαβήτη και άνοιας είναι κοινό συμπέρασμα σε όλες σχεδόν τις μελέτες.
– Ύπαρξη σακχαρώδη διαβήτη οιανδήποτε τύπου (τύπου 1, η τύπου 2) διπλασιάζει τις πιθανότητες εμφάνισης άνοιας σε όλες δυστυχώς τις ηλικίες, ακόμα και σε νέους ενήλικες.
– Εμφάνιση σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 σε ηλικίες νεότερες από τα 65 έτη αυξάνει πολύ τις πιθανότητες για όψιμη, δηλαδή σε μεγαλύτερες ηλικίες εμφάνιση τόσο αγγειακής όσο και νόσου Alzheimer
– Κυρίως τα για αρκετό καιρό υψηλά σάκχαρα, δηλαδή ο αρρύθμιστος σακχαρώδης διαβήτης, αλλά και οι υπογλυκαιμίες σε ευπαθείς ηλικίες (βρέφη, παιδιά, έφηβοι τύπου 1, ηλικιωμένοι), αυξάνουν πολύ τον κίνδυνο άνοιας.
– Επίσης υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις θετικής συσχέτισης σακχαρώδη διαβήτη και καπνίσματος με αγγειακή άνοια καθώς και σακχαρώδη διαβήτη μαζί με υπερλιπιδαιμία που συσχετίζεται θετικά και με τους δύο τύπους της άνοιας.
– Αυτό που δεν είναι ακόμα απολύτως κατανοητό είναι πως ο σακχαρώδης διαβήτης ενεργοποιεί την άνοια, και η απάντηση μοιάζει να είναι πολυπαραγοντική .

Τι μπορούμε εμείς να κάνουμε;

– Καλή γλυκαιμική ρύθμιση, όσον το δυνατόν νωρίτερα, δηλαδή από την έναρξη του σακχαρώδους διαβήτη.
– Συστηματική σωματική άσκηση 30′ κάθε ημέρα, μπορεί όχι μόνο να βελτιώσει την μνήμη αλλά και να αναστρέψει ήδη εγκαταστημένες βλάβες στον ιππόκαμπο που είναι σημαντικό κέντρο για την μνήμη στον εγκέφαλο.
– Μεσογειακή διατροφή, με άφθονα, ψάρι , όσπρια, λαχανικά, πράσινες σαλάτες, ελαιόλαδο, φρούτα και ολίγο οίνο
– Αντιμετώπιση συνολικά των καρδιαγγειακών παραγόντων κινδύνου, βοηθά όχι μόνο στην άνοια , αλλά είναι και απαραίτητη στην βελτίωση της ποιότητας και της ποσότητας της ζωής στον σακχαρώδη διαβήτη. Αυτό σημαίνει:
– Διακοπή καπνίσματος.
– Άριστη ρύθμιση υπέρτασης και υπερλιπιδαιμίας, έστω και μικρή μείωση του βάρους (5-10%) για τους υπέρβαρους.
– Χρήση στατινών, ινσουλινο-ευαισθητοποιητικών αντιδιαβητικών φαρμάκων και κυρίως μετφορμίνης.

Πολλά έχουμε ακόμη να μάθουμε για την ολέθρια σχέση αλλά και την θεραπεία της άνοιας στους ανθρώπους με σακχαρώδη διαβήτη. Η πρόληψη εξακολουθεί να παραμένει η καλύτερη θεραπεία, ιδίως για αγγειακή άνοια, και σε αυτό μπορούμε να κάνουμε με τις σημερινές γνώσεις πολλά!

Πηγή: Διαβητολογικό-Παθολογικό Ιατρείο

Γράφει η Φίλια Κατσώρη, ψυχολόγος MSc, στο Υγείαonline.gr 

Όπως πολύ καλά γνωρίζουν οι πάσχοντες αλλά και τα άτομα που σχετίζονται μαζί τους, ο διαβήτης είναι μια χρόνια πάθηση που εμφανίζεται απότομα και η πορεία του είναι μακρά και απρόβλεπτη. Η διαχείρισή του δεν είναι εύκολο ζήτημα. Ο διαβήτης μπορεί να προκαλέσει μεγάλες βλάβες στον οργανισμό, αλλά πρόσφατα επιστημονικά στοιχεία δείχνουν ότι οι περισσότερες μακροπρόθεσμες επιπλοκές είναι δυνατόν να καθυστερήσουν ή να προληφθούν όταν υπάρχει καλή ιατρική παρακολούθηση και καλή αυτοδιαχείριση από τη μεριά των ασθενών.

Το να ζει κανείς καλά με το διαβήτη απαιτεί χρόνο, γνώση, και προσπάθεια. Η διατροφή, η άσκηση, η μέτρηση του ζαχάρου στο αίμα και η λήψη ινσουλίνης πρέπει να συντονίζονται και να ρυθμίζονται καθημερινά πολλές φορές πράγμα το οποίο συμβαίνει αυτόματα στον οργανισμό των υπόλοιπων ανθρώπων.

Η συνεχής προσπάθεια για τη ρύθμιση του διαβήτη, η οποία δεν έχει πάντα τα προσδοκώμενα αποτελέσματα, δημιουργεί έντονο stress και πυροδοτεί συναισθήματα ματαίωσης, απογοήτευσης, κούρασης ή ακόμα και θυμού, ενοχής και φόβου. Οι καθημερινές δυσκολίες που προκύπτουν από το διαβήτη και οι ψυχολογικές μεταπτώσεις, συχνά διαταράσσουν την ομαλή διαχείρισή του.

Στις μέρες μας, σε αντίθεση με τα παλαιότερα χρόνια, είναι αποδεκτό ότι οι ψυχολογικοί παράγοντες μπορούν να επηρεάσουν την πορεία των ασθενειών. Τα τελευταία 20 χρόνια έχουν αυξηθεί οι έρευνες που αποδεικνύουν τη βαρύτητα των ψυχολογικών, συμπεριφοριστικών και κοινωνικών παραγόντων στο διαβήτη. Οι παράγοντες αυτοί αφορούν στο βαθμό στον οποίο το άτομο αποδέχεται την πάθησή του, στο κατά πόσο προσαρμόζεται στις καθημερινές της απαιτήσεις, και στον τρόπο με τον οποίο διαχειρίζεται την εξέλιξη του διαβήτη και τις όποιες επιπλοκές μπορεί να εμφανιστούν.

Όλοι οι ειδικοί, ιατροί, ψυχολόγοι και κοινωνικοί λειτουργοί, γνωρίζουν ότι οι ασθενείς με διαβήτη, σε κάποια στιγμή κατά τη διάρκεια της ασθένειάς τους, «κουρασμένοι» από την υπερπροσπάθεια δε τηρούν όσα απαιτούνται για τη ρύθμιση του διαβήτη τους. Η ακατάλληλη διατροφή, η άστατη χορήγηση ινσουλίνης, ο ανεπαρκής έλεγχος και καταγραφή των τιμών του ζαχάρου είναι συνήθεις αλλά και πολύ επικίνδυνες συμπεριφορές. Όλα τα παραπάνω συντελούν στην απορύθμιση του ζαχάρου στο αίμα και στην εμφάνιση επιπλοκών. Πολλοί είναι οι ψυχοκοινωνικοί παράγοντες που συμβάλλουν στο πρόβλημα αυτό: η ανεπαρκής κοινωνική στήριξη και πρόνοια, οι πιέσεις του χρόνου, το στρες της καθημερινής ζωής, τα δύσκολα συναισθήματα που βιώνουν λόγω των δυσκολιών και των προβλημάτων της καθημερινότητας.

Ειδικά το στρες και τα δύσκολα-βαριά συναισθήματα  έχουν μεγάλη επίπτωση στο διαβήτη. Συνήθως, προέρχονται από καθημερινές ενοχλήσεις (π.χ. συγκρούσεις με μέλη της οικογένειας, εργασιακή πίεση), από αρνητικά γεγονότα της ζωής (π.χ. θάνατος αγαπημένου προσώπου, οικονομικά προβλήματα, διαζύγιο) ή και από το ίδιο το «βάρος» της αντιμετώπισης του διαβήτη. Οι συνέπειες είναι είτε άμεσες στην υγεία, μέσω αυξημένων επιπέδων ζαχάρου στο αίμα, είτε έμμεσες μέσω της διατάραξης των προτύπων συμπεριφοράς και των συνηθειών (π.χ. φαγητό, ύπνος).

Η ασυνέπεια στην τήρηση των υποχρεώσεων που αφορά τη ρύθμιση του διαβήτη μπορεί επίσης να είναι μία εκδήλωση πιο σοβαρών ψυχολογικών καταστάσεων, όπως κατάθλιψη, αγχώδεις διαταραχές ή διατροφικές διαταραχές. Οι διαταραχές αυτές συμβάλλουν στην απορύθμιση του ζαχάρου στο αίμα μέσω αλλαγών στη λειτουργία των νευροδιαβιβαστών αλλά και μέσω ελλιπούς φροντίδας εαυτού.

Η κατάθλιψη είναι μια από τις πιο συχνές και επικίνδυνες επιπλοκές του διαβήτη. Ο διαβητικός βιώνει μια παρατεταμένη κατάσταση ανασφάλειας, έρχεται αντιμέτωπος με το φόβο του θανάτου, με ερωτήματα που αφορούν την ίδια του την ύπαρξη και χρειάζεται να βρίσκεται σε μια καθημερινή προσπάθεια για να εξασφαλίσει αυτό που είναι αυτονόητο για την πλειοψηφία των συνανθρώπων. Δεν είναι λοιπόν απροσδόκητο το γεγονός ότι το  ποσοστό της κατάθλιψης στους διαβητικούς είναι πολύ υψηλότερο από ό, τι στο γενικό πληθυσμό. Η κατάθλιψη θα εντείνει τα προβλήματα καθώς το άτομο δε θα έχει την ενέργεια ή το κίνητρο να διαχειριστεί σωστά τη ρύθμιση του διαβήτη. Επίσης, συχνά συνδέεται με ανθυγιεινές αλλαγές στην όρεξη (αυξημένη ή μειωμένη πρόσληψη τροφής) και συμπεριφορές άρνησης όπως για παράδειγμα μειωμένο κίνητρο και μειωμένη φροντίδα εαυτού.

Τα παιδιά με διαβήτη συχνά εκδηλώνουν τα ψυχολογικά προβλήματα με διαφορετικούς τρόπους από τους ενήλικες. Τα ψυχοκοινωνικά προβλήματα που σχετίζονται με το διαβήτη στα παιδιά συχνότερα παρατηρούνται στην κακή σχολική επίδοση, στις δυσκολίες των σχέσεων με τους συνομηλίκους, στις αλλαγές στη συμπεριφορά στο σχολείο και στο σπίτι και στις συγκρουσιακές σχέσεις με τους γονείς τους.

Οι έφηβοι με διαβήτη, από την άλλη μεριά, επηρεάζονται από ψυχολογικούς παράγοντες που σχετίζονται με την ιδιαίτερη φάση της ανάπτυξής τους. Η εφηβεία είναι μία εποχή επανάστασης και πολύ συχνά η επανάσταση αυτή ξεσπάει και στον ίδιο το διαβήτη μέσω συμπεριφορών άρνησης της τήρησης των υποχρεώσεών τους. Ωστόσο αυτή η επανάσταση μπορεί να θέσει τους εφήβους σε κίνδυνο απορρύθμισης του ζαχάρου ακόμα και μέχρι το σημείο της κετοξέωσης.

Η υποστήριξη των ατόμων με διαβήτη ώστε να αντιμετωπίσουν τις συναισθηματικές και ψυχολογικές πτυχές του διαβήτη είναι ιδιαίτερα σημαντική για την επίτευξη της αποτελεσματικής αυτοδιαχείρισής του, την ελαχιστοποίηση των επιπλοκών και τη βελτίωση της ποιότητας της ζωής. Τα άτομα που πάσχουν από διαβήτη είναι σημαντικό όχι μόνο να αντιμετωπίσουν την ασθένεια αλλά και να βρουν τρόπους να χαίρονται την καθημερινότητα τους και να βλέπουν τη ζωή τους με προοπτική χωρίς να χάνονται στον κυκεώνα της ασθένειας τους. Στα πλαίσια αυτά, στη Δυτική Ευρώπη και ιδιαίτερα στις ΗΠΑ λειτουργούν ομάδες υποστήριξης για διαβητικούς όπως και για άλλες κατηγορίες χρόνια πασχόντων. Η ασθένεια μπορεί να είναι ένα κομμάτι της ζωής αλλά όχι να ταυτίζεται με την ίδια την ύπαρξη.

Πηγή: ygeiaonline.gr

Συνέντευξη του αναπληρωτή καθηγητή Παθολογίας Νικόλαου Παπάνα στην Εύα Ντελιδάκη για το kartadiaviti.gr

Γιατί χρειάζεται η πληροφόρηση του κοινού σχετικά με το σακχαρώδη διαβήτη;

Η πληροφόρηση χρειάζεται για δύο λόγους: πρώτον, επειδή ο σακχαρώδης διαβήτης είναι ιδιαίτερα συχνός και δεύτερον, επειδή, στην αρχή τουλάχιστον, δεν εκδηλώνονται συμπτώματα. Έτσι, μπορεί ένας άνθρωπος να έχει σακχαρώδη διαβήτη χωρίς καμία ενόχληση, ενώ τα «κλασικά» συμπτώματα (δίψα, πείνα, αυξημένη αποβολή ούρων, αδυναμία, κόπωση, απώλεια βάρους και θολή όραση) μπορεί να καθυστερήσουν πολύ. Η ανυπαρξία λοιπόν των συμπτωμάτων συνεπάγεται την καθυστέρηση της διάγνωσης, εκτός, βέβαια, αν γίνει έγκαιρος προληπτικός έλεγχος με απλή εξέταση αίματος.

Σε ποιους πρέπει να απευθύνεται η πληροφόρηση του κοινού;

Η πληροφόρηση πρέπει να απευθύνεται σε όλους. Ιδιαίτερα όμως πρέπει να στοχεύει δύο ομάδες. Η πρώτη ομάδα περιλαμβάνει τα άτομα υψηλού κινδύνου στα οποία ανήκουν εκείνα με ένα η περισσότερα από τα εξής: παχυσαρκία, πρόσφατη αύξηση σωματικού βάρους, ιστορικό σακχαρώδους διαβήτη κατά την εγκυμοσύνη ή γέννηση υπέρβαρου μωρού, συγγενείς πρώτου βαθμού με σακχαρώδη διαβήτη, καθιστική ζωή και έλλειψη άσκησης, ιδίως σε ηλικία μετά τα 45 έτη.

Η δεύτερη ομάδα περιλαμβάνει τα άτομα με διεγνωσμένο σακχαρώδη διαβήτη. Σε αυτούς χρειάζεται να δοθεί έμφαση στην πρόληψη των χρόνιων επιπλοκών από τα μάτια, τα πόδια, νεφρά, την καρδιά κ.ά. Είναι πραγματικά κρίμα άνθρωποι με γνωστό σακχαρώδη διαβήτη να αρκούνται σε μια (όχι πάντα επαρκή) μέτρηση της γλυκόζης τους, χωρίς να γνωρίζουν ότι χρειάζεται πρόγραμμα τακτικής ιατρικής παρακολούθησης, καθώς και έγκαιρης διάγνωσης και παρακολούθησης επιπλοκών.

Ποιο το περιεχόμενο της ενημέρωσης;

Στα άτομα του γενικού πληθυσμού ο στόχος της ενημέρωσης είναι η ενθάρρυνση της άσκησης και της υγιεινής διατροφής, η αποφυγή της παχυσαρκίας και η σκοπιμότητα περιοδικής προληπτικής εξέτασης γλυκόζης αίματος, ιδίως στα άτομα υψηλού κινδύνου. Στα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη χρειάζεται ευαισθητοποίηση ότι πρέπει να παρακολουθούνται συστηματικά για την πρόληψη χρόνιων επιπλοκών, ότι χρειάζεται αυστηρή ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης, της χοληστερόλης και των τριγλυκεριδίων του ορού και ότι επιβάλλεται η διακοπή του καπνίσματος.

Πώς μπορούν να συμβάλουν τα μέσα μαζικής ενημέρωσης;

Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης μπορούν να συμβάλουν αποφασιστικά στη διαφώτιση του κοινού, συμπεριλαμβανομένων των δύο ομάδων που προαναφέρθηκαν. Το πρόγραμμα ενημέρωσης μπορεί να υλοποιηθεί με τα εξής: α) έκδοση ενημερωτικών φυλλαδίων, β) δημοσιεύματα στον τύπο με σκοπό την ενημέρωση σχετικά με σημαντικές νέες θεραπευτικές ή διαγνωστικές εξελίξεις, γ) ολιγόλεπτα ενημερωτικά μηνύματα για χρήση στην τηλεόραση και/ή στο ραδιόφωνο, δ) εξορμήσεις ενημέρωσης του κοινού για την ανάγκη προληπτικών εξετάσεων, ε) δημοσιογραφική κάλυψη των κυριότερων ευρημάτων ιατρικών συνεδρίων και ημερίδων.

Πώς μπορεί να βελτιωθεί η εκστρατεία ενημέρωσης;

Η ενημέρωση μπορεί να βελτιωθεί με τη στενότερη και σταθερότερη συνεργασία μεταξύ ιατρικού κόσμου και μέσων μαζικής ενημέρωσης. Χρειάζεται συμμαχία των δύο αυτών φορέων για καλύτερη πληροφόρηση του κοινού, η οποία θα υπηρετήσει τον έγκαιρο προληπτικό έλεγχο και την έγκαιρη αναζήτηση ιατρικής βοήθειας. Για παράδειγμα, θα μπορούσαν να καθιερωθούν συχνότερες σύντομες ενημερωτικές τηλεοπτικές εκπομπές.

Επίσης θα μπορούσε να υπάρχει πιο γενναιόδωρη δημοσιογραφική προβολή των κύριων μηνυμάτων που προκύπτουν από τοπικά αλλά και διεθνή ιατρικά συνέδρια και ημερίδες. Κατά τη δημοσιοποίηση αυτών των ευρημάτων χρειάζεται, βέβαια, συνεργασία με την ιατρική κοινότητα, για να διασφαλιστεί ότι δεν παρερμηνεύονται τα μηνύματα με την απλούστερη διατύπωσή τους. Τέλος ωφέλιμη θα ήταν ο από κοινού με τους ιατρούς σχεδιασμός και η διοργάνωση εκδηλώσεων ενημέρωσης σε δημόσιους χώρους (π.χ. μέτρηση γλυκόζης).

Πηγή: kartadiaviti.gr

Η ινσουλίνη είναι μια ορμόνη που εκκρίνεται από το πάγκρεας, η οποία όταν τρώμε απελευθερώνεται στο κυκλοφορικό σύστημα βοηθώντας στη μετάβαση της γλυκόζης από τα τρόφιμα στα κύτταρα για να χρησιμοποιηθεί ως ενέργεια.

Η λήψη της αποτελεί την αποκλειστική θεραπεία για τα άτομα με Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 1, καθώς και έναν από τους πιθανούς τρόπους θεραπείας για τα άτομα με Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 2, όταν μόνο η διατροφή ή η λήψη δισκίων δεν επαρκεί για την αποτελεσματική γλυκαιμική ρύθμιση.

Δεδομένου ότι η ινσουλίνη κατατάσσεται σύμφωνα με τη διάρκεια λειτουργίας της στον οργανισμό, υπάρχουν διαφορετικοί τύποι με ξεχωριστό τρόπο δράσης. Κάθε άτομο είναι διαφορετικό και θα αντιδρά διαφορετικά στην ινσουλίνη που λαμβάνει, ενώ οι ανάγκες του μπορεί να αλλάξουν µε την πάροδο του χρόνου.

Για να υπολογιστεί η ποσότητα της ινσουλίνης που απαιτεί το κάθε άτομο με διαβήτη, πρέπει να είναι γνωστά ο τύπος και ο τρόπος δράσης, παράλληλα με τον τρόπο ζωής και τις επαγγελματικές απαιτήσεις του ατόμου, το συνήθη αριθμό και τις ώρες των γευμάτων, καθώς και τις συνολικές ενεργειακές του ανάγκες.

Υπάρχουν ινσουλίνες που χρησιμοποιούνται κυρίως στα «εντατικοποιημένα σχήματα» ινσουλινοθεραπείας, πριν από κάθε γεύμα, αλλά και σε συνδυασμό με μίγματα, κυρίως για την κάλυψη βασικών γευμάτων. Το άτομο με διαβήτη πρέπει να υπολογίσει πόσες μονάδες ταχείας ινσουλίνης πρέπει να κάνει, αφού προηγουμένως έχει μετρήσει το προγευματικό του ζάχαρο.

Στα είδη ινσουλίνης περιλαμβάνονται οι:

– Ταχείας δράσης η οποία συνήθως λαμβάνεται πριν από κάποιο γεύμα για να καλύψει την αύξηση της γλυκόζης η οποία οφείλεται στη λήψη τροφής. Αυτό το είδος της ινσουλίνης χρησιμοποιείται σε συνδυασμό με μια ινσουλίνη μακράς διαρκείας.
– Βραχείας δράσης η οποία συνήθως λαμβάνεται περίπου 30 λεπτά πριν από κάποιο γεύμα για να καλύψει την αύξηση της γλυκόζης η οποία οφείλεται στη λήψη τροφής. Αυτό το είδος της ινσουλίνης χρησιμοποιείται σε συνδυασμό με μια ινσουλίνη μακράς διαρκείας.
– Ενδιάμεσης δράσης η οποία καλύπτει τις αυξήσεις στις τιμές της γλυκόζης όταν οι ινσουλίνες ταχείας δράσης σταματήσουν να δρουν. Αυτό το είδος της ινσουλίνης συχνά συνδυάζεται με ταχείας ή βραδείας δράσης ινσουλίνες και συνήθως η λήψη της γίνεται δυο φορές τη μέρα.
– Μακράς διαρκείας η οποία συχνά συνδυάζεται, όποτε είναι απαραίτητο, με ταχείας ή βραδείας δράσης ινσουλίνη. Μειώνει τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα όταν οι ταχείας δράσης ινσουλίνες σταματήσουν να δρουν. Λαμβάνεται μια ή δυο φορές την ημέρα.
– Προαναμεμειγμένη η οποία χρησιμοποιείται κυρίως σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας και κυρίως Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 2. Στις περισσότερες περιπτώσεις τα μίγματα γίνονται σε δύο δόσεις, πρωί και βράδυ και οι δόσεις αυξάνουν σταδιακά. Παρουσιάζουν μεγαλύτερο κίνδυνο υπογλυκαιμίας, απαιτούν την προσαρμογή της διατροφής στις μονάδες, απαιτούν την παρουσία ενδιάμεσων σνακ, ενώ στο θεραπευτικό σχήμα προσθέτονται λίγες μονάδες με μια τρίτη ένεση πριν το μεσημεριανό.

Σημειώνεται ότι στον τελικό υπολογισμό των μονάδων ινσουλίνης θα πρέπει να λαμβάνονται υπ’ όψη η συνολική κατανάλωση και η ποιότητα της τροφής, η άσκηση, το στρες και η κατάσταση της ασθένειας.

Η ινσουλίνη είναι μια ορμόνη που εκκρίνεται από το πάγκρεας, η οποία είναι απαραίτητη για να εισέλθει η γλυκόζη στα περισσότερα κύτταρα του σώματος, όπου χρησιμοποιείται για να παράγει ενέργεια.

Τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα αυξάνονται από τα τρόφιμα. Η ινσουλίνη από τη μεριά της συμβάλλει στην απομάκρυνση του πλεονάσματος γλυκόζης, βοηθώντας την να κυκλοφορήσει στα κύτταρα.

Στην περίπτωση όμως του διαβήτη τύπου 2, το σώµα αποτρέπει τη σωστή λειτουργία της ινσουλίνης, όπου με την πάροδο του χρόνου σταματάει να παράγεται επαρκής ποσότητα από τον οργανισμό. Το αποτέλεσμα είναι να δημιουργούνται με τον καιρό σοβαρές επιπλοκές σε διάφορα όργανα του σώματος.

Τα άτομα που ξεκινούν να λαμβάνουν ινσουλίνη, χρειάζονται ένα προσωπικό πλάνο σε συνεργασία µε τον θεράποντα ιατρό. Κάθε τύπος ινσουλίνης βοηθά στον έλεγχο του διαβήτη, ωστόσο δεν είναι όλοι οι τύποι κατάλληλοι για όλα τα άτοµα. Αυτό ισχύει διότι οι ανάγκες του καθενός διαφέρουν, ενώ μπορεί και να αλλάξουν µε την πάροδο του χρόνου.

Το πλάνο θα βοηθήσει στη λήψη της ινσουλίνης που χρειάζεται µε τον τρόπο που θα έκανε ο οργανισµός, εάν δεν είχε επηρεαστεί από τον διαβήτη. Συγκεκριμένα θα αναφέρει:

1. Τον τύπο ινσουλίνης που θα πρέπει να ληφθεί
2. Πόση ινσουλίνη χρειάζεται
3. Πότε θα πρέπει να ληφθεί

Ο σχεδιασμός του πλάνου βασίζεται σε παράγοντες όπως:

1. Στο πότε και το πόσο ο ασθενής τρώει
2. Στο τρέχον επίπεδο της γλυκόζης αίµατος
3. Στο επίπεδο της σωµατικής δραστηριότητας
4. Στον τρόπο ζωής

Γενικότερα, οι ανάγκες για ινσουλίνη αυξοµειώνονται καθηµερινά και εξαρτώνται από το τι κάνει ο ασθενής, αλλά και από τα επίπεδα της γλυκόζης που περιέχονται στο αίµα. Για παράδειγµα μπορεί να χρειάζεται περισσότερη ινσουλίνη µετά από το γεύµα. Η αξιολόγηση της ινσουλινοθεραπείας στο γεύµα γίνεται 2 ώρες µετά από τη λήψη του. Μπορεί μάλιστα να χρειάζεται περισσότερη ινσουλίνη κατά τη διάρκεια μιας ασθένειας ή λιγότερη κατά τη διάρκεια του ύπνου ή της άσκησης.

Γράφει η δρ. Δ. Καραγιάννη, παθολόγος – διαβητολόγος

Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι μια πάθηση όπου το σώμα δεν είναι σε θέση να χρησιμοποιήσει αποτελεσματικά τη γλυκόζη που λαμβάνουμε από τα τρόφιμα για τη μετατροπή της σε ενέργεια. Χαρακτηρίζεται από αύξηση της συγκέντρωσης του σακχάρου στο αίμα (υπεργλυκαιμία) και διαταραχή του μεταβολισμού της γλυκόζης, είτε ως αποτέλεσμα ελαττωμένης έκκρισης της ινσουλίνης από το πάγκρεας, είτε λόγω ελάττωσης της ευαισθησίας των κυττάρων του σώματος στην ινσουλίνη.

Διάγνωση του σακχαρώδους διαβήτη

1. Όταν το πρωινό σάκχαρο νηστείας σε δύο μετρήσεις είναι 126 mg/dl και πάνω (νηστικός για περισσότερο από οκτώ ώρες και η μέτρηση σε μικροβιολογικό εργαστήριο).

2. Όταν σε τυχαία μέτρηση η τιμή του σακχάρου είναι πάνω από 200 mg/dl σε κάποιο άτομο με συμπτώματα διαβήτη.

3. Όταν στην εξέταση καμπύλης σακχάρου η τιμή του σακχάρου δύο ώρες μετά την αρχική λήψη της γλυκόζης είναι πάνω από 200 mg/dl.

Προδιαβήτης

Πρόκειται για μεταβατικό-ενδιάμεσο στάδιο μεταξύ της φυσιολογικής κατάστασης και του σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2.

Τα κριτήρια για τη διάγνωσή του είναι: σάκχαρο νηστείας 100 έως 125 mg/dl ή σε καμπύλη σακχάρου τιμή στις δύο ώρες 140 έως 199 mg/dl. Παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον κυρίως για δυο λόγους. Πρώτον διότι χωρίς παρέμβαση, δηλαδή απώλεια βάρους, σωστή διατροφή και σωματική άσκηση είναι δυνατόν να εξελιχτεί σε σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 (κίνδυνος έως 50% σε 5 έτη), ενώ αντίθετα η υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής είναι δυνατόν να αναστρέψει την πορεία προς τον σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2. Δεύτερον διότι σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου.

Γράφει η δρ. Δ. Καραγιάννη, παθολόγος-διαβητολόγος 

Ο γλυκαιμικός δείκτης (GI) είναι ένα «εργαλείο» που μας δείχνει πόσο αυξάνουν τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα, 2 με 3 ώρες μετά την κατανάλωση ενός τροφίμου που περιέχει 50 γραμμάρια υδατάνθρακες, σε σύγκριση με ένα τρόφιμο αναφοράς (γλυκόζη ή λευκό ψωμί). O ΓΔ παρέχει μέτρο της ποιότητας των υδατανθράκων σε μια κλίμακα από 0 έως 100 και δεν αναφέρεται στην ποσότητα. Δηλαδή ο ΓΔ παραμένει ίδιος είτε μιλάμε για κατανάλωση 10 γραμμαρίων υδατάνθρακα είτε για 100.

Γιατί μας ενδιαφέρει ο γλυκαιμικός δείκτης

Τα τρόφιμα με υψηλό ΓΔ προκαλούν απότομη και μεγάλη αύξηση του σακχάρου στο αίμα και άμεση έκκριση ινσουλίνης. Αντίθετα τα τρόφιμα χαμηλού ΓΔ λόγω της αργής πέψης και απορρόφησης τους, αυξάνουν σταδιακά τα επίπεδα σακχάρου και ινσουλίνης και έτσι συμβάλουν σε καλύτερο γλυκαιμικό έλεγχο στους διαβητικούς. Έχει φανεί ότι έχουν αποδεδειγμένα οφέλη για την υγεία καθώς συμβάλουν σε μείωση των λιπιδίων του ορού και έχουν συνδεθεί με υψηλότερα επίπεδα συγκεντρώσεων HDL-χοληστερόλης και μειωμένο κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη και καρδιαγγειακών παθήσεων.

Τέλος συντελούν θετικά στη μείωση του βάρους, καθώς βοηθούν στον έλεγχο της όρεξης και επιβραδύνουν την πείνα.

Κυριότεροι παράγοντες που επηρεάζουν το γλυκαιμικό δείκτη:

– Ωρίμανση του τροφίμου

Όσο πιο ώριμα είναι τα φρούτα και τα λαχανικά, τόσο πιο υψηλό ΓΔ έχουν. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της μπανάνας. Η άγουρη έχει ΓΔ: 43 ενώ η γινωμένη 74. Αυτός είναι ο λόγος που συστήνεται στους διαβητικούς να αποφεύγουν την κατανάλωση ώριμων φρούτων.

– Παρουσία φυτικών ινών

Τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα φυτικών ινών έχουν χαμηλότερες τιμές γλυκαιμικού δείκτη. Αυτό συμβαίνει γιατί οι φυτικές είναι επιβραδύνουν την απορρόφηση των υδατανθράκων.

– Τρόπος και χρόνος μαγειρέματος

Το βράσιμο και το ψήσιμο αυξάνουν το ΓΔ καθώς είτε μαλακώνουν τις φυτικές ίνες του τροφίμου είτε κάνουν τους υδατάνθρακες τους πιο εύπεπτους. Επίσης όσο περισσότερο χρόνο μαγειρεύονται τα τρόφιμα τόσο περισσότερο αυξάνεται ο ΓΔ.

– Επεξεργασία που έχει υποστεί το τρόφιμο

Όσο μικρότερη κατεργασία έχει υποστεί το τρόφιμο, τόσο μικρότερο ΓΔ έχει. Πχ τα προϊόντα ολικής αλέσεως έχουν μικρότερο ΓΔ σε σχέση με τα λευκά καθώς αυξάνουν λιγότερο το σάκχαρο του αίματος.

– Σύσταση του γεύματος

Το λίπος και οι πρωτεΐνες επηρεάζουν την γλυκαιμική αντίδραση του τροφίμου. Το λίπος επιβραδύνει την κένωση του στομάχου, ενώ οι πρωτεΐνες διεγείρουν την έκκριση ινσουλίνης. Συνεπώς η παρουσία λίπους στο γεύμα χαμηλώνει το ΓΔ .

– Οξύτητα

Η προσθήκη όξινων ουσιών, όπως ο χυμός λεμονιού, μειώνει το ΓΔ.

Κατάταξη τροφίμων ανάλογα το ΓΔ

Χαμηλού – ΓΔ ≤55
Μετρίου – ΓΔ 56-69
Υψηλού – ΓΔ ≥70

Υψηλού ΓΔ

1. Ψωμί άσπρο
2. Επεξεργασμένα δημητριακά πρωινού
3. Πατάτα
4. Απλά μπισκότα ή κράκερ
5. Κέικ και μάφινς
6. φρούτα, όπως μπανάνα (ειδικά ώριμη), καρπούζι, πεπόνι
7. Μέλι
8. Ζάχαρη
9. Μαλακές καραμέλες
10. Βάφλες

Χαμηλού ΓΔ

1. Πολύσπορα ψωμιά
2. Δημητριακά ολικής άλεσης
3. Βρώμη, μούσλι, κουάκερ, All Bran
4. Μπισκότα βρώμης
5. Λαχανικά
6. Γιαούρτι
7. Ρύζι αναποφλοίωτο (π.χ. Basmati)
8. Φρούτα όπως μήλα, αχλάδια, κεράσια, πορτοκάλια, σταφύλια

Τι πρέπει να ξέρουμε

Δυστυχώς, ο ΓΔ είναι ένα δύσχρηστο εργαλείο για τους καταναλωτές. Όμως, χάρη σε αυτόν οι ειδικοί γνωρίζουν, για παράδειγμα, ότι το άγριο ρύζι είναι καλύτερο από το μπασμάτι, και αυτό από το λευκό, ότι τα ολόκληρα, λιγότερο γινωμένα φρούτα είναι καλύτερη επιλογή από τους χυμούς τους, όπως και το πολύσπορο ψωμί από το ψωμί ολικής άλεσης, και αυτό από το λευκό. Ακόμα, βασισμένοι στο δείκτη αυτό συστήνουν τα γεύματα να συνοδεύονται με λαχανικά και να καταναλώνουμε δημητριακά ολικής άλεσης και όσπρια αντί για ρύζι ή πατάτες.

Ορισμένα τρόφιμα «χωρίς ζάχαρη» (π.χ. μπισκότα) παραπλανούν, καθώς πολλοί θεωρούν ότι δεν έχουν θερμίδες ή ότι δεν επηρεάζουν το σάκχαρο. Ωστόσο, το άμυλο που περιέχουν αυξάνει το σάκχαρο και πολλές φορές η θερμιδική διαφορά από τα τρόφιμα «με ζάχαρη» είναι ασήμαντη. Διαβάζετε, λοιπόν, προσεκτικά τις ετικέτες.

Πηγή: Διαβητολογικό-Παθολογικό Ιατρείο