Blog

Η δοκιμασία ανοχής της γλυκόζης ή αλλιώς «καμπύλη σακχάρου» πραγματοποιείται στις περιπτώσεις όπου υπάρχουν αμφιβολίες για τη διάγνωση του διαβήτη.

Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι μια πάθηση όπου το σώμα δεν είναι σε θέση να χρησιμοποιήσει αποτελεσματικά τη γλυκόζη για τη μετατροπή της σε ενέργεια. Χαρακτηρίζεται από αύξηση της συγκέντρωσης του σακχάρου στο αίμα (υπεργλυκαιμία) και διαταραχή του μεταβολισμού της γλυκόζης, είτε ως αποτέλεσμα ελαττωμένης έκκρισης της ινσουλίνης από το πάγκρεας, είτε λόγω ελάττωσης της ευαισθησίας των κυττάρων του σώματος στην ινσουλίνη.

Η διαδικασία για τη δοκιμασία έχει ως εξής:

Πριν από την ημέρα της εξέτασης

– Χρειάζεται μια ισορροπημένη δίαιτα που να περιέχει τουλάχιστον 150 γραμμάρια υδατανθράκων την ημέρα για 3 ημέρες πριν την εξέταση. Φρούτα, ψωμιά, δημητριακά, crackers και αμυλούχα λαχανικά, όπως πατάτες, φασόλια και καλαμπόκι είναι καλή πηγή υδατανθράκων.
– Το άτομο θα πρέπει να μην έχει φάει και πιει, να μην καπνίσει να μην ασκηθεί έντονα τουλάχιστον 8 ώρες πριν την εξέταση.
– Οι έγκυες θα πρέπει να ενημερώσουν τον μαιευτήρα τους για τη λήψη οποιουδήποτε συνταγογραφούμενου ή μη φαρμάκου, διότι μπορεί να συστηθεί η διακοπή του πριν την εξέταση.

Την ημέρα της εξέτασης

– Το άτομο πάει στο μικροβιολογικό εργαστήριο το πρωί, νηστικό. Μπορεί να έχει πιει μόνο νερό. Τις προηγούμενες 3 μέρες έχει φάει ελεύθερα έτσι ώστε να έχει πάρει αρκετούς υδατάνθρακες και το πάγκρεας του να έχει «ξυπνήσει» καλά για να μπορέσει να ανταποκριθεί όσο γίνεται καλύτερα στη δοκιμασία.
– Στο εργαστήριο λαμβάνεται μια μικρή ποσότητα αίματος (από τη φλέβα) για έλεγχο του σακχάρου.
– Ο εξεταζόμενος πίνει ένα ποτήρι νερό μέσα στο οποίο έχουν διαλυθεί 75g άνυδρης γλυκόζης, μια σκόνη που μπορεί να πάρει ο εξεταζόμενος από το φαρμακείο. Καθώς είναι πολύ γλυκό, η κατάποσή του πρέπει να είναι μέσα σε 5-10 λεπτά.
– Ακολουθούν 2 ώρες κατά τις οποίες ο εξεταζόμενος πρέπει να παραμείνει καθιστός σε μια καρέκλα, να μην καπνίσει και να μη φάει τίποτα.
-Στο δίωρο αυτό μεσολαβούν αιμοληψίες 30, 60 και 90 λεπτά μετά τη λήψη του διαλύματος γλυκόζης.
– Στις 2 ώρες γίνεται άλλη μια αιμοληψία για να διαπιστωθεί το πόσο έχει ανέβει το σάκχαρο.

Φυσιολογικά στις 2 ώρες πρέπει να βρίσκεται κάτω από 140 mg/dl. Η διάγνωση του διαβήτη γίνεται αν το σάκχαρο έχει φτάσει ή ξεπεράσει τα 200 mg/dl. Οι ενδιάμεσες τιμές χαρακτηρίζονται ως «διαταραγμένη ανοχή στη γλυκόζη».

Η διαβητική κετοξέωση (ΔΚΟ) είναι μία σοβαρή επιπλοκή του διαβήτη τύπου 1. Ο ασθενής μετά από κάποιο γεγονός που απορρυθμίζει το σάκχαρό του (λοίμωξη, τραυματισμός, στρες, καρδιακή προσβολή, εγκεφαλικό επεισόδιο, χειρουργική επέμβαση), δεν προσαρμόζει τη δόση ινσουλίνης ανάλογα, με αποτέλεσμα την απότομη απορρύθμιση του σακχάρου και την εμφάνιση κέτωσης, δηλαδή την συσσώρευση στον οργανισμό κετονικών σωμάτων ως αποτέλεσμα του κακού μεταβολισμού.

Πριν από την εμφάνισή της κέτωσης προηγούνται για μια ή περισσότερες ώρες, πολυουρία, πολυδιψία, κόπωση, ναυτία και έμετοι και τελικά εμφανίζεται λήθαργος, που εξελίσσεται σε κώμα. Ο ασθενής μπορεί να παρουσιαστεί σε κώμα ή με διαταραγμένο το νοητικό επίπεδο, αναπνέει γρήγορα και αποπνέει οξόνη (εκπνοή με χαρακτηριστική οσμή). Η υπόταση και η ταχυκαρδία είναι σημεία βαριάς αφυδάτωσης και απώλειας ηλεκτρολυτών. Ανάμεσα στα συμπτώματα περιλαμβάνονται επίσης η εμφάνιση υψηλών επιπέδων σακχάρου στο αίμα (>240 mg/dL [> 13,3 mmol/L]), κετόνες στα ούρα, μειωμένη όρεξη, καθώς και εξάψεις.

Θεραπεία

Η θεραπεία στηρίζεται σε ορισμένους άξονες. Αυτοί είναι η αντικατάσταση των υγρών, η υποκατάσταση της ινσουλίνης, η αντικατάσταση του καλίου και των φωσφορικών και η θεραπεία πιθανής υποκείμενης λοίμωξης.

Ο ασθενής είναι σημαντικό να αντιληφθεί τη διαβητική κέτωση και να μεταφερθεί επειγόντως στο νοσοκομείο, διότι αλλιώς κινδυνεύει η ζωή του. Επιπλέον είναι βασικό να γνωρίζει ότι κύριο πρόβλημα από την κέτωση είναι ουσιαστικά η αφυδάτωση. Συνεπώς το πρώτο βήμα της θεραπείας είναι η εντατική χορήγηση ενδοφλεβίων υγρών, ενώ για τη ρύθμιση του σακχάρου αίματος δεν χρειάζονται υψηλές δόσεις ινσουλίνης. Μόλις τα επίπεδα της γλυκόζης επανέλθουν, θα πρέπει να ληφθεί μέριμνα για την αντιμετώπιση της εμφανιζόμενης υποκαλιαιμίας.

Πρόγνωση

Για να προληφθεί η εμφάνισή της ο ασθενής θα πρέπει να προβαίνει στα εξής:

– Να παίρνει πάντα την ινσουλίνη του, ακόμα και όταν δεν μπορεί να φάει.
– Να ελέγχει το σάκχαρο στο αίμα τουλάχιστον μία φορά την ημέρα και κατά προτίμηση περισσότερες από μία φορές. Να καταγράφει τις χρονικές στιγμές των μετρήσεων και τα επίπεδα γλυκόζης.
– Να ελέγχει τα ούρα για κετόνες όποτε το σάκχαρο στο αίμα είναι υψηλότερο από 240 mg dL (13,3 mmol/L) ή αισθάνεται αδιαθεσία.
– Να καλέσει γιατρό όταν έχει κετόνες και αυξημένο σάκχαρο στο αίμα. Η διαβητική κετοξέωση μπορεί να επέλθει ταχύτατα, αλλά είναι αποτρέψιμη.

Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι μια πάθηση που χαρακτηρίζεται από υψηλές τιμές γλυκόζης στο αίμα (το απλό σάκχαρο που δίνει ενέργεια στα κύτταρα του ανθρώπινου οργανισμού) και αναπτύσσεται όταν ο οργανισμός δεν παράγει ή δεν χρησιμοποιεί αποτελεσματικά μια ορμόνη που ονομάζεται ινσουλίνη, η οποία βοηθά στην απομάκρυνση του πλεονάσματος γλυκόζης από το αίμα.

Για τη σωστή ρύθμισή του, η διατροφή αποτελεί έναν από τους βασικότερους παράγοντες. Οι ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1 και 2 με τις σύγχρονες ινσουλίνες και με τη γνώση των ισοδυνάμων υδατανθράκων μπορούν να επιτύχουν την άριστη ρύθμισή και παράλληλα να έχουν μεγάλη ποικιλία καθημερινά στο διαιτολόγιό τους.

Τα φαγητά χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες: υδατάνθρακες, πρωτεΐνες και λίπη. Καθώς όμως οι υδατάνθρακες επηρεάζουν το ζάχαρο περισσότερο από τις πρωτεΐνες και τα λίπη, είναι απαραίτητο να γνωρίζετε το ποια τρόφιμα τους περιέχουν για καλύτερη ρύθμιση του σακχάρου.

Υδατάνθρακες

Πριν γίνει διαθέσιμη η ινσουλίνη, οι γιατροί συμβούλευαν ότι οι διαβητικοί δεν έπρεπε να τρώνε υδατάνθρακες καθώς ήταν γνωστό ότι αυξάνουν το σάκχαρο μεταγευματικά. Σήμερα όμως μπορούν να απολαμβάνουν μια υγιεινή και ισορροπημένη διατροφή, που πρέπει να τους περιλαμβάνει.

Το άμυλο και τα σάκχαρα είναι υδατάνθρακες. Το άμυλο λαμβάνεται από δημητριακά προγεύματος, ψωμιά, κράκερ, παξιμάδια, όσπρια, ρύζι και αμυλούχα λαχανικά. Υδατάνθρακες επίσης λαμβάνονται από φρούτα, γαλακτοκομικά προϊόντα, καθώς και από γλυκά (κέικ, μπισκότα, σοκολάτες).

Σε γενικές γραμμές ο διαβητικός θα πρέπει να επιλέγει τους σύνθετους υδατάνθρακες που είναι πλούσιοι σε φυτικές ίνες και μη επεξεργασμένοι, όπως μαύρο ψωμί ή πολύσπορο, ζυμαρικά ολικής αλέσεως και ρύζι μη αποφλοιωμένο. Επιπλέον, μπορεί να τρώει όλα τα φρούτα της αρεσκείας του, αλλά άγουρα, τα ζυμαρικά ενδείκνυται να μην τα καταναλώνει πολύ βρασμένα, ακόμη θα πρέπει να προτιμά τα ωμά λαχανικά που έχουν φυτικές ίνες και καθυστερούν την απορρόφηση γλυκόζης, ώστε μεταγευματικά να μην αυξάνεται το σάκχαρό του.

Παιδί και διαβήτης

Ένα διαβητικό παιδί πρέπει να τρώει όποτε πεινάει. Με τα χρόνια τα παιδιά χρειάζονται περισσότερη ινσουλίνη, καθώς οι εξετάσεις αίματος και ούρων είναι θετικές και το επιβάλλουν. Η χαμηλή γλυκόζη αίματος μπορεί να δείχνει ότι το παιδί χρειάζεται ή λιγότερη ινσουλίνη ή περισσότερη τροφή.

Επιπλέον, δεν θα πρέπει να τρώνε κρυφά σοκολάτες και γλυκά. Σε περίπτωση όμως που το κάνουν, δεν θα πρέπει για να αντισταθμιστούν οι επιπλέον υδατάνθρακες στον οργανισμό τους, να μειωθούν τα φυσιολογικά επίπεδα τροφής. Σε μεγαλύτερα παιδιά οι γονείς πρέπει να εξηγούν γιατί δεν πρέπει να τρώνε κρυφά γλυκά και σοκολάτες και τι κινδύνους ενέχουν αυτά για την κατάσταση της υγείας τους.

 Γενικές οδηγίες

1. Τρώτε πολλά φρούτα και λαχανικά. Προσπαθήστε να επιλέγετε από όλα τα χρώματα για να αυξήσετε την ποικιλία.
2. Επιλέξτε ολικής άλεσης δημητριακά προϊόντα . Επιλέξτε μαύρο ψωμί, καστανό ρύζι και μακαρόνια ολικής άλεσης.
3. Χρησιμοποιήστε ελαιόλαδο, αλλά προσοχή στις θερμίδες!
4. Πίνετε νερό αντί αναψυκτικά, τα οποία έχουν πολλές θερμίδες.
5. Επιλέξτε όσπρια για τα γεύματα σας.
6. Επιλέξτε άπαχα γαλακτοκομικά προϊόντα.
7. Προτιμήστε άπαχα κρέατα.
8. Τρώτε ψάρι τουλάχιστον δυο φορές την εβδομάδα.
9. Τέλος, προσοχή στην ποσότητα! Τρώγοντας μεγάλες ποσότητες, ακόμα και από τα υγιεινά φαγητά, μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση του σωματικού βάρους.

Το διαβητικό πόδι είναι μια από τις σοβαρότερες επιπλοκές που απειλούν τα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη.

Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι μια χρόνια μεταβολική ασθένεια, η οποία χαρακτηρίζεται από αύξηση της συγκέντρωσης του σακχάρου στο αίμα (υπεργλυκαιμία) και διαταραχή του μεταβολισμού της γλυκόζης, είτε ως αποτέλεσμα ελαττωμένης έκκρισης της ινσουλίνης από το πάγκρεας, είτε λόγω ελάττωσης της ευαισθησίας των κυττάρων του σώματος στην ινσουλίνη.

Ο χρόνο εμφάνισης ενός διαβητικού ποδιού συνήθως προκύπτει έπειτα από τουλάχιστον 10 με 15 χρόνια αρρύθμιστου διαβήτη και είναι πιο συχνός σε διαβητικούς τύπου 1. Σε εκείνους δηλαδή που χρειάζονται ινσουλίνη για τη θεραπεία αφού το πάγκρεας τους δεν λειτουργεί.

Βασικές αιτίες

Ο βαθμός αύξησης της γλυκόζης στο αίμα και η παραμονή των αυξημένων τιμών της για μεγάλο χρονικό διάστημα βλάπτουν κυρίως τα μικρά αγγεία, προκαλώντας διαβητική νευροπάθεια, νεφροπάθεια, αμφιβληστροειδοπάθεια κ.λπ. με σοβαρές συνέπειες σε πολλά οργανικά συστήματα, όπως νεφρική ανεπάρκεια, μόνιμη βλάβη στους οφθαλμούς, η οποία μπορεί να οδηγήσει και σε τύφλωση, έλκη στα πόδια κλπ.

Οι βασικές αιτίες για τη δημιουργία έλκους στα πόδια είναι δυο σοβαρές επιπλοκές της νόσου: η νευροπάθεια και η περιφερική αρτηριοπάθεια. Κατά την εμφάνισή της χάνεται η προστατευτική αίσθηση του πόνου και το σκέλος του διαβητικού ασθενούς δεν «πονάει» όταν κάποιο αιχμηρό αντικείμενο ή θερμό ερέθισμα του προκαλέσουν βλάβη.

Έτσι, μπορεί να δημιουργηθεί οποιαδήποτε πληγή χωρίς ο ασθενής να την αντιληφθεί. Η πληγή όμως αυτή ταυτόχρονα συνεπάγεται και είσοδο μικροβίων στον οργανισμό. Με τον τρόπο αυτόν δημιουργείται φλεγμονή στο πόδι, η οποία εάν δεν αντιμετωπιστεί άμεσα και ορθολογικά, αφενός επεκτείνεται πολύ γρήγορα και αφετέρου καταλήγει σε ακρωτηριασμό.

Εάν «μαυρίσει» ή αλλάξει το χρώμα του ποδιού προς το σκούρο, υπάρχει συνήθως βλάβη των αγγείων, δηλαδή απόφραξη των αρτηριών που φέρνουν το αίμα στα κάτω άκρα. Αυτή η επιπλοκή ονομάζεται περιφερική αρτηριοπάθεια. Το άκρο που δεν αιματώνεται νεκρώνεται ολόκληρο ή κάποια δάκτυλα. Ενίοτε η άμεση παρέμβαση που θα ανοίξει την απόφραξη και θα αποκαταστήσει την κυκλοφορία του αίματος σώζει το πόδι. Σε αντίθετη περίπτωση –για παράδειγμα με την καθυστερημένη ενημέρωση του ιατρού–  θα πρέπει να διενεργηθεί και πάλι ακρωτηριασμός.

Οι αθηροσκληρυντικές βλάβες των αρτηριών επιτείνονται στην παρουσία του διαβήτη, δημιουργώντας ταχύτατα στενώσεις, ή και αποφράξεις του αυλού των αγγείων. Οι αλλοιώσεις αυτές προσβάλλουν εν δυνάμει όλα τα αγγεία του σώματος.

Οι βλάβες εστιάζονται στις περιφερικές κυρίως αρτηρίες κάτω από το γόνατο, που είναι αγγεία μεσαίου και μικρού διαμετρήματος, γεγονός το οποίο χαρακτηρίζει την ιδιομορφία του προβλήματος. Πρέπει να σημειωθεί ότι στην εγκατάσταση και την ταχεία εξέλιξη της διαβητικής αγγειοπάθειας συμβάλλουν παράγοντες όπως ο χρόνος εμφάνισης και η ρύθμιση του διαβήτη, η υψηλή αρτηριακή πίεση, το κάπνισμα, η υπερλιπιδαιμία και η παχυσαρκία.

Η παρουσία των αποφρακτικών αρτηριακών βλαβών στα κάτω άκρα υποδηλώνεται από ένα συνδυασμό συμπτωμάτων στο μεγαλύτερο αριθμό των ασθενών, ενώ περίπου στο 1/3 των πασχόντων δεν υπάρχουν συμπτώματα. Είναι ιδιαίτερα σημαντική η αξιολόγηση του προβλήματος σε πρώιμα στάδια, καθώς μπορεί να ανακοπεί η πορεία της νόσου σε κρίσιμη ισχαιμία. Η κρίσιμη ισχαιμία αποτελεί τη σοβαρότερη εξέλιξη της αρτηριοπάθειας, οφείλεται, κυρίως, σε εκτεταμένες και πολυεπίπεδες αλλοιώσεις και συνοδεύεται, τις περισσότερες φορές, από την εμφάνιση ελκών ή νεκρώσεων στα δάκτυλα και την πτέρνα.

Η αντιμετώπιση της διαβητικής αρτηριοπάθειας των κάτω άκρων συνδέεται άμεσα με την ποιότητα ζωής, πρακτικά με τη δυνατότητα να βαδίζει κανείς. Για το λόγο αυτόν ο κύριος άξονας αυτής της ποιότητας ζωής είναι η διάσωση του άκρου.

Αντιμετώπιση

Ο καλύτερος, λοιπόν, τρόπος αντιμετώπισης της ταχείας εξέλιξης και των επιπλοκών της διαβητικής περιφερικής αρτηριοπάθειας σαφώς είναι η πρόληψή της, με την απομάκρυνση των παραγόντων κινδύνου. Έτσι, η σωστή ρύθμιση του διαβήτη, η διακοπή του καπνίσματος, ο έλεγχος της υπερλιπιδαιμίας και της υπέρτασης, η καταπολέμηση της παχυσαρκίας και η άσκηση είναι μερικοί από τους βασικούς κανόνες έλεγχου της εξέλιξης της νόσου.

Όταν όμως οι αθηροσκληρωτικές βλάβες των αρτηριών είναι σοβαρές, δεν ανταποκρίνονται στα συντηρητικά μέτρα θεραπείας και η νόσος εξελίσσεται ταχύτατα με σοβαρό κίνδυνο επιπλοκών (λοίμωξη του ποδιού, έλκη, νεκρώσεις), τότε η χειρουργική θεραπεία είναι απαραίτητη προκειμένου να αποκατασταθεί η αρτηριακή κυκλοφορία του ποδιού, να επουλωθούν τα ισχαιμικά έλκη και να αποφευχθεί ο ακρωτηριασμός.

Συμβουλές για την πρόληψη

1. Μην περπατάτε ποτέ ξυπόλητοι, υπάρχει κίνδυνος τραυματισμού.
2. Φοράτε άνετα παπούτσια για να προστατεύσετε τα πόδια σας από την πίεση και την δημιουργία σκληρύνσεων. Ελέγχετε καθημερινά το εσωτερικό των υποδημάτων σας έτσι ώστε να μην υπάρχουν σκισίματα στην εσωτερική επιφάνεια καθώς και ξένα αντικείμενα.
3. Παρατηρείτε καθημερινά τα πόδια σας. Να βλέπετε τα πέλματά σας με ένα καθρέπτη. Αν δεν βλέπετε καλά Θα πρέπει να βοηθηθείτε από ένα μέλος της οικογένειάς σας ή από ένα φιλικό πρόσωπο.
4. Κάντε ποδόλουτρο καθημερινά, αλλά μην τα αφήνετε στο νερό περισσότερο από 5΄. Μία μεγαλύτερη παραμονή στο νερό αφαιρεί το απαραίτητο λίπος από το δέρμα και προκαλεί ελαφρά ξηρότητα και σχισίματα. Προσέχετε την θερμοκρασία του νερού να μην υπερβαίνει τους 38 βαθμούς Κελσίου.
5. Σκουπίζετε τα πόδια σας καλά, ιδιαίτερα μεταξύ δακτύλων.
6. Χρησιμοποιείτε ενυδατική κρέμα για να διατηρήσετε το δέρμα ελαστικό (προσοχή, όχι κρέμα στο ενδιάμεσο των δακτύλων).
7. Κόβετε τα νύχια σας με πολύ προσοχή, είναι προτιμότερο να τα κονταίνετε με λίμα.
8. Χρησιμοποιείστε αντιιδρωτικά προϊόντα και απορροφητική-αντιμηκητισιακή πούδρα για τα πόδια που ιδρώνουν.
9. Ποτέ μην αφαιρείτε κάλους μόνοι σας. Απευθυνθείτε στον γιατρό σας.
10. Αποφύγετε την υπερβολική ζέστη στα πόδια σας. Μην χρησιμοποιείτε θερμοφόρες ή ηλεκτρικά θερμαινόμενα μαξιλάρια.

Μπορείτε επίσης να δείτε τη σχετική παρουσίαση της Εταιρείας Μελέτης Παθήσεων Διαβητικού Ποδιού (ΕΜΕΔΙΠ).

Να θυμάστε ότι το πόδι που πονά, άλλαξε χρώμα (κόκκινο ή μελανό), είναι θερμό (όλο ή ένα μέρος του), έχει άσχημη οσμή ή εμφάνισε φουσκάλες ή μικρές πληγές, αποτελούν σημάδια για τα οποία θα πρέπει να ζητήσετε ιατρική συμβουλή.