Blog

Η διφθερίτιδα είναι μια σπάνια βακτηριακή και λοιμώδης νόσος, η οποία χαρακτηρίζεται από τον σχηματισμό μιας μεμβράνης στις αμυγδαλές, στην σταφυλή (η μικρή σαρκώδης απόφυση που κρέμεται στο βάθος του στόματος), στη μαλακή υπερώα (το πίσω μέρος του στόματος προς το φάρυγγα) και στον οπίσθιο φάρυγγα, ενώ περιστασιακά και στο δέρμα. Η μεμβράνη δημιουργείται από ένα πηκτό, φλεγμονώδες εξίδρωμα.

Η σοβαρή αυτή ασθένεια παλαιότερα μπορούσε να προκαλέσει και θανάτους, ωστόσο σήμερα έχει εξαφανιστεί από τις αναπτυγμένες χώρες λόγω του εμβολιασμού.

Ο οργανισμός που ευθύνεται για τη νόσο είναι το κορυνοβακτηρίδιο της διφθερίτιδας, ο οποίος μεταδίδεται από άτομο σε άτομο μέσω των αερομεταφερόμενων σταγονιδίων. Η ασθένεια έχει χρόνο επώασης 2-6 ημέρες και προσβάλλει συνήθως παιδιά ηλικίας μεγαλύτερης του ενός έτους. Τα μικρότερα και κυρίως τα κάτω των 6 μηνών προστατεύονται από τα μητρικά αντισώματα.

Η νόσος αρχίζει με μέτριο πυρετό και συμπτώματα από το ανώτερο αναπνευστικό. Στον φάρυγγα οι αμυγδαλές καλύπτονται από ρυπαρό και δύσοσμο επίχρισμα, το οποίο σχηματίζει τις διφθέρες ή ψευδομεμβράνες που αποκολλώνται δύσκολα και αιμορραγούν. Δημιουργείται επίσης τοπικός πόνος, δυσκολία στην κατάποση και διόγκωση των τραχηλικών λεμφαδένων. Εάν η νόσος επεκταθεί και στον λάρυγγα, τότε θα παρουσιασθεί και βράγχος φωνής (βραχνάδα) μέχρι και αφωνία, βήχας και δύσπνοια.

Οι επιπλοκές που μπορεί να προκύψουν είναι αρκετά σοβαρές, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται η παράλυση των περιφερικών νεύρων και η μυοκαρδίτιδα. Άλλες επιπλοκές μπορεί να είναι η νεφρίτιδα, η ατελεκτασία και η πνευμονία.

Η άμεση αντιμετώπιση με χρήση αντιδιφθεριτικού ορού και αντιβιοτικών για μερικές ημέρες είναι η πρώτη θεραπευτική προσέγγιση, ενώ απαραίτητη είναι και η αντιμετώπιση τυχών επιπλοκών.

Η οξεία ρινοφαρυγγίτιδα, γνωστή και ως κοινό κρυολόγημα, αποτελεί την πιο συχνή μορφή λοίμωξης του αναπνευστικού συστήματος, ιδιαίτερα κατά τη χειμερινή περίοδο.

Η εμφάνισή της οφείλεται σε λοίμωξη από διάφορους ιούς και για το λόγο αυτό ο ανθρώπινος οργανισμός αδυνατεί να αναπτύξει ανοσία κατά της ασθένειας. Αυτό συμβαίνει διότι τα αντισώματα που δημιουργούνται έναντι του ενός ιού δεν μπορούν να προστατεύσουν από τον επόμενο υπεύθυνο.

Η μετάδοση της νόσου γίνεται είτε με τα σταγονίδια που εκπέμπει ένας άρρωστος με το φτάρνισμα, το βήχα ή και την ομιλία, τα οποία ταξιδεύουν με μεγάλη ταχύτητα στον αέρα, είτε μέσω επαφής με μολυσμένη επιφάνεια από σάλιο με τα χέρια μας που στη συνέχεια θα το μεταφέρουν στη μύτη.

Συμπτώματα

Μετά από την αρχική λοίμωξη η περίοδος επώασης του ιού κυμαίνεται στις 8 με 12 ώρες.
Τα συμπτώματα μπορεί να εμφανισθούν συνήθως μετά από 10-12 ώρες ή μπορεί να ξεκινήσουν μετά από 2 με 5 μέρες από τη μόλυνση. Σε αυτά περιλαμβάνονται:

– Βήχας από ήπιος έως πολύ έντονος
– Πονόλαιμος
– Φτάρνισμα
– Ρινική καταρροή
– Αίσθημα απόφραξης της μύτης με δυσκολία στην αναπνοή
– Αδυναμία ή και μυαλγίες
– Πονοκέφαλος
– Ανορεξία
– Πυρετός

Τα συμπτώματα συνήθως διαρκούν λίγες μέρες αλλά σε μερικές περιπτώσεις μπορεί να διαρκέσουν 7-14 μέρες, με τον βήχα συνήθως να υποχωρεί τελευταίο.

Τα άτομα των οποίων η γενική κατάσταση δεν είναι καλή ή που πάσχουν και από άλλες αρρώστιες που επηρεάζουν την άμυνα του οργανισμού, είναι πολύ ευαίσθητα στα κρυολογήματα, ενώ ακόμη τα συμπτώματα και γενικά η νόσος εμφανίζονται σχετικά πιο βαριά, αυξάνοντας παράλληλα την πιθανότητα σοβαρών επιπλοκών.

Οι επιπλοκές, εάν συμβούν, αφορούν περισσότερο τους πολύ ηλικιωμένους, τους πολύ νεαρούς ή εκείνους που έχουν εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα. Μπορεί μάλιστα να εμφανιστούν και δευτερογενείς βακτηριακές λοιμώξεις οδηγώντας σε ιγμορίτιδα, λοίμωξη του αυτιού, πνευμονία, χρόνια βρογχίτιδα, φαρυγγίτιδα και λαρυγγίτιδα.

Αντιμετώπιση

Η καλύτερη αντιμετώπιση της ρινοφαρυγγίτιδας είναι η πρόληψη. Σε γενικές γραμμές συνίσταται η αποφυγή της επαφής με άτομο που νοσεί ή με μολυσμένο υλικό που περιέχει τον ιό. Επιπλέον, πρέπει να γίνεται συχνά πλύση των χεριών, να αποφεύγουμε να πιάνουμε συχνά το πρόσωπο, τη μύτη και το στόμα, ενώ σε χώρους με πολλά άτομα να αποφεύγονται οι χειραψίες και τα φιλιά. Στην αντίθετη περίπτωση τα χέρια και το πρόσωπο θα πρέπει να πλένονται καλά.

Η θεραπεία συνήθως στοχεύει να καταπολεμήσει τα συμπτώματα καθώς είναι αναποτελεσματική ενάντια στον ιό. Η αντιμετώπιση της ασθένειας βασίζεται στο ανοσοποιητικό σύστημα, ενώ η καλή ενυδάτωση, η αποφυγή καταπόνησης και κούρασης, τα αναλγητικά και τα αντιπυρετικά είναι ορισμένα από τα μέτρα που μπορεί να βοηθήσουν.

Τα αντιβιοτικά αποτελούν μια κατηγορία σωτήριων φαρμάκων τα οποία έχουν συμβάλλει σημαντικά στην αντιμετώπιση των λοιμώξεων.

Ωστόσο, ένα σημαντικό πρόβλημα που σχετίζεται με τη συνεχή χρήση τους είναι το ότι αυτά σχετικά γρήγορα χάνουν την αποτελεσματικότητά τους, διότι τα μικρόβια εύκολα αναπτύσσουν μηχανισμούς με τους οποίους καθίστανται ανθεκτικά. Τα μικρόβια είναι μικροοργανισμοί με μεγάλες ικανότητες προσαρμογής και οι λοιμώξεις σήμερα από ανθεκτικά μικρόβια αποτελούν ένα από τα σοβαρότερα και πιο δυσεπίλυτα προβλήματα.

Τα αντιβιοτικά είναι χημικές ουσίες που χορηγούνται για την αντιμετώπιση βακτηριακών και όχι ιογενών λοιμώξεων που προσβάλλουν τον ανθρώπινο οργανισμό. Για παράδειγμα, δεν είναι αποτελεσματικά στο κοινό κρυολόγημα, στη γρίπη ή και στη βρογχίτιδα.

Η Ελλάδα σύμφωνα με το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕΕΛΠΝΟ) συγκαταλέγεται στις ευρωπαϊκές χώρες με τα υψηλότερα επίπεδα μικροβιακής αντοχής, ενώ είναι πρώτη στη συνολική κατανάλωση αντιμικροβιακών παραγόντων.

Η διασπορά στελεχών ανθεκτικών στα περισσότερα αντιβιοτικά ευθύνεται για την πρόκληση σοβαρών λοιμώξεων, ιδίως σε βαρέως πάσχοντες ασθενείς με αποτέλεσμα την παράταση της νοσηλείας τους, την αύξηση της θνητότητας και την αύξηση του κόστους νοσηλείας για τα νοσηλευτικά ιδρύματα.

Οι λοιμώξεις από πολυανθεκτικά παθογόνα αποτελούν καθημερινή πραγματικότητα και για τα ελληνικά νοσοκομεία και καθιστούν επιτακτική την ανάγκη λήψης και εφαρμογής αποτελεσματικών μέτρων για την πρόληψη και τον έλεγχό τους.

Οι λόγοι της ανάπτυξης αντοχής από τα μικρόβια στα διάφορα αντιβιοτικά είναι πολλοί, αλλά ο σπουδαιότερος φαίνεται να είναι η κακή και αλόγιστη χρήση τους.

Ένα φαινόμενο που παρατηρείται είναι ότι η κατανάλωση αντιβιοτικών κατά τους χειμερινούς μήνες πολλαπλασιάζεται, διότι πολλοί ασθενείς καταφεύγουν από μόνοι τους στα φαρμακεία ζητώντας κάποιο αντιβιοτικό για την αντιμετώπιση βήχα ή φτερνισμάτων.

Η κατάχρηση των αντιβιοτικών εκτός του κινδύνου της ανάπτυξης ανθεκτικών μικροβίων εγκυμονεί και σοβαρούς κινδύνους παρενεργειών, οι οποίες όχι σπάνια βάζουν σε κίνδυνο και τη ζωή του ασθενούς. Εάν η χορήγηση του αντιβιοτικού δόθηκε για την αντιμετώπιση κάποιας σοβαρής λοίμωξης από την οποία το άτομο πιθανότατα να κινδύνευε, τότε τα αναμενόμενα οφέλη είναι πολύ περισσότερα από τους πιθανούς κινδύνους εμφάνισης σοβαρών ανεπιθύμητων ενεργειών. Αν όμως η λήψη του αντιβιοτικού έγινε άσκοπα, όπως για παράδειγμα για την αντιμετώπιση ενός κοινού κρυολογήματος τότε το άτομο εκτίθεται σε σοβαρούς κινδύνους.

Αποφεύγετε λοιπόν να λαμβάνετε από μόνοι σας οποιαδήποτε αντιβίωση και συμβουλευτείτε τον γιατρό σας για οποιονδήποτε πυρετό ή λοίμωξη παρουσιάσετε.

Φέτος το Φεβρουάριο ανακοινώθηκε επιδημία ιογενούς αιμορραγικού πυρετού από ιό Έμπολα στη Γουινέα της Δυτικής Αφρικής. Μέχρι τις 25 Σεπτεμβρίου, σύμφωνα με το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕΕΛΠΝΟ), είχαν αναφερθεί  6.263 κρούσματα συμπεριλαμβανομένων 2.917 θανάτων στην ευρύτερη αυτή περιοχή της Αφρικανικής Ηπείρου.

Η πλειονότητα των κρουσμάτων είναι ενήλικες ηλικίας 15 – 59 ετών. Από τον έλεγχο επιβεβαιωμένων εργαστηριακά κρουσμάτων διαπιστώθηκε η  γονιδιακή ομοιότητα του στελέχους σε ποσοστό 98% με το στέλεχος που προκάλεσε την επιδημία από ιό Έμπολα στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό το 2009.

Το ποσοστό θνησιμότητας κυμαίνεται από 25% μέχρι 90% στον άνθρωπο, σύμφωνα με το ΚΕΕΛΠΝΟ.

Μετάδοση του ιού Έμπολα

Ο ιός Έμπολα χαρακτηρίζεται από υψηλή μεταδοτικότητα, ιδιαίτερα κατά την οξεία φάση της νόσου και κυρίως κατά τη διάρκεια αιμορραγικών εκδηλώσεων. Μεταδίδεται από άτομο σε άτομο μέσω στενής επαφής με αίμα, εκκρίσεις, άλλα σωματικά υγρά ή ιστούς ασθενών ή και νεκρών σωμάτων, είτε άμεσα είτε μέσω επαφής με μολυσμένα ιατρικά εργαλεία και αντικείμενα. Μπορεί επίσης να μεταδοθεί μέσω σεξουαλικής επαφής για διάστημα έως και 7 εβδομάδες μετά την ανάρρωση, αλλά και μέσω επαφής με ζώντα ή νεκρά μολυσμένα ζώα (π.χ. νυχτερίδες).

Σημειωτέον ότι η εξάπλωση του ιού Έμπολα μεταξύ των ανθρώπων μέσω αιωρούμενων σταγονιδίων δεν έχει αναφερθεί ποτέ, συνιστάται όμως η χρήση μάσκας σε περίπτωση που ο ασθενής εμφανίζει αναπνευστικά συμπτώματα.

Συμπτώματα

Μέσα σε 2 έως 21 μέρες από τη μόλυνση με τον ιό εκδηλώνονται αιφνίδιος και υψηλός πυρετός, μυαλγία, διάρροια, πονοκέφαλος, κόπωση και πόνος στην κοιλιά. Μπορεί επίσης να υπάρχει δερματικό εξάνθημα, πονόλαιμος και επιπεφυκίτιδα. Εντός 7 ημερών μάλιστα αναπτύσσεται σοκ (καταπληξία), κυρίως εξαιτίας της αιμορραγίας. Ο ασθενής καθίσταται μολυσματικός μόλις εκδηλωθεί ο πυρετός.

Θεραπεία 

Δεν υπάρχουν αποτελεσματικά εμβόλια ή φάρμακα εναντίον των ιών Έμπολα του αιμορραγικού πυρετού και η θεραπεία περιορίζεται σε υποστηρικτικά μέτρα για τη διατήρηση της αρτηριακής πίεσης, της οξυγόνωσης και του ισοζυγίου υγρών και ηλεκτρολυτών.

Όσον αφορά την πρόληψη, το ΚΕΕΛΠΝΟ δημοσίευσε τον ακόλουθο πίνακα πληροφοριών.

Η οστεομυελίτιδα είναι μια φλεγμονή των οστών και του μυελού, η οποία συνήθως οφείλεται σε λοίμωξη από ποικίλους μικροοργανισμούς και προκύπτει συχνότερα σε μακρά οστά ή στη σπονδυλική στήλη.

Λοίμωξη στα οστά μπορεί να συμβεί μέσω πολλαπλών οδών. Συνήθως τα μικρόβια μεταφέρονται σε αυτό ως αποτέλεσμα αιματογενούς λοίμωξης, μπορεί να  εισβάλλουν από ένα γειτονικό σημείο, όπως ένα έλκος κατάκλισης (που δημιουργείται από εξωτερικά ασκούμενη πίεση στο δέρμα και τους ιστούς) ή ένα μολυσμένο φατνίο (η υποδοχή που δημιουργείται στις σιαγόνες για τα δόντια), ή και μπορεί να παρουσιαστούν στη διάρκεια τραυματισμού ή οστικού χειρουργείου.

Υπάρχει ωστόσο και άλλος τρόπος να προκύψει η οστεομυελίτιδα. Περίπου στους μισούς ασθενείς δεν εντοπίζεται κάποιος οργανισμός. Η γήρανση, ο υποσιτισμός, η περιφερειακή αγγειακή νόσος, οι λοιμώξεις της ουροποιητικής οδού, η δρεπανοκυτταρική αναιμία, οι προσθετικές αρθρώσεις, ο σακχαρώδης διαβήτης και οι λοιμώξεις των μαλακών μορίων αυξάνουν τον κίνδυνό της. Στους προδιαθεσικούς παράγοντες μάλιστα περιλαμβάνονται και τα ανοιχτά κατάγματα, η ανοσολογική ανεπάρκεια, οι κακοήθειες, η φλεβική στάση, η χρόνια υποξία και η χειρουργική ανάταξη καταγμάτων.

Συμπτώματα της οστεομυελίτιδας

Ανάλογα με την ηλικία του ασθενούς ποικίλει και η κλινική εικόνα της οστεομυελίτιδας. Στους ενήλικες οι εκδηλώσεις της μπορεί να είναι ακαθόριστες. Ο πόνος είναι συχνά το κυρίαρχο σύμπτωμα με διάρκεια από έναν ως τρεις μήνες, ενώ ορισμένες φορές περιλαμβάνεται και πυρετός, ρίγος, διόγκωση και ερυθρότητα πάνω από το οστό.

Στα νεογνά οι κλινικές εκδηλώσεις είναι ελάχιστες, καθώς στερείται συμπτωμάτων αλλά και τοπικών ευρημάτων. Στα παιδιά εμφανίζεται με αιφνίδιο πυρετό, οίδημα, ευερεθιστότητα, λήθαργο, πόνο και ελαττωμένη κινητικότητα.

Θεραπεία

Η οστεομυελίτιδα είναι μια σοβαρή πάθηση με κίνδυνο υποτροπών όταν δεν παρέχεται θεραπεία. Ο ασθενής οποιασδήποτε ηλικίας χρήζει παρεντερικής χορήγησης αντιμικροβιακών ουσιών για τουλάχιστον 2 εβδομάδες η οποία συνεχίζεται και από του στόματος. Στους ενήλικες συχνά απαιτείται παράλληλα χειρουργικός καθαρισμός, διάνοιξη και παροχέτευση του αποστήματος.

Ιδιαίτερα συχνά κατά το καλοκαίρι είναι τα λοιμώδη νοσήματα που μεταδίδονται λόγω διαφόρων παραγόντων. Καθώς πολλοί επιλέγουν τη θάλασσα ως προορισμό τη συγκεκριμένη εποχή, θα πρέπει να προσέχουν για ορισμένα πράγματα.

Μεγάλη μερίδα των λοιμωδών νοσημάτων οφείλεται στα μολυσμένα ύδατα. Οι παθογόνοι μικροοργανισμοί συνηθέστερα καταπίνονται με μικροποσότητες μολυσμένου ύδατος ή εισέρχονται από το αυτί, τον κόλπο και λύσεις της συνέχειας του δέρματος. Συμπτώματα όπως πόνος στο αυτί, διάρροια, εξανθήματα,ουρολοιμώξεις αλλά και κολπίτιδες είναι ανάμεσα στα πιο κοινά.

Αρκετοί παθογόνοι μικροοργανισμοί καιροφυλαχτούν επίσης και στις παραλίες. Στην περίπτωση αυτή, οι πύλες εισόδου είναι κυρίως μικροτραυματισμοί του δέρματος, οι οποίοι είναι συχνοί λόγω της συνήθειας των λουόμενων να κυκλοφορούν ξυπόλητοι.

Είναι σημαντικό λοιπόν να τηρούνται ορισμένοι βασικοί κανόνες κατά την κολύμβηση και την παραμονή στην παραλία. Είναι προφανές ότι θα πρέπει να υπάρχει προτίμηση για τις καθαρές θάλασσες. Το νερό δεν θα πρέπει να καταπίνεται, τα αυτιά να προφυλάσσονται από την απευθείας επαφή μαζί του, ενώ αν είναι δύσκολο αυτό αποφύγετε τις βουτιές.

Καθώς η υγρασία ευνοεί τον τοπικό πολλαπλασιασμό μικροβίων, σε περίπτωση που στα αυτιά έχει εγκλωβιστεί νερό, αποφύγετε την τοποθέτηση βάμβακος για απομάκρυνση του ή και άλλων αντικειμένων γιατί μπορεί να επιδεινώσει την κατάσταση.

Αποφύγετε ακόμη το μπάνιο εάν έχετε ανοιχτές πληγές, διάρροια ή είστε άρρωστοι, πλυθείτε πάντα με νερό και σαπούνι μετά την θάλασσα, μην περπατάτε ξυπόλητοι και χρησιμοποιείτε πάντα πετσέτα ή κάποιο κάλυμμα για να καθίσετε στην παραλία.

Αντίστοιχοι κανόνες ισχύουν και στην περίπτωση της πισίνας. Στις πισίνες επιβάλλονται συχνά ντους κάθε φορά που ετοιμάζεστε να μπείτε στην πισίνα και κάθε φορά που βγαίνετε από αυτήν. Συνίστανται τέλος οι παντόφλες για την αποφυγή τουλάχιστον των μυκητιάσεων των ποδιών.