Η νοσογόνος παχυσαρκία αποτελεί τη σοβαρότερη μορφή παχυσαρκίας και συνδέεται με σημαντικούς κινδύνους για την υγεία. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO), ένας ενήλικας χαρακτηρίζεται ως νοσογόνα παχύσαρκος όταν ο Δείκτης Μάζας Σώματος (ΔΜΣ) είναι 40 kg/m² ή υψηλότερος, ή όταν είναι τουλάχιστον 35 kg/m² και συνοδεύεται από σοβαρά προβλήματα υγείας, όπως ο διαβήτης τύπου 2 ή η υπέρταση.
Πότε η παχυσαρκία χαρακτηρίζεται ως νοσογόνος;
Η παχυσαρκία χαρακτηρίζεται ως νοσογόνος όταν φτάνει σε επίπεδο που το υπερβολικό βάρος αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο ή έχει ήδη προκαλέσει σοβαρές επιπλοκές στην υγεία.
Δεν σημαίνει ότι κάθε περίπτωση παχυσαρκίας είναι αυτομάτως νοσογόνος – η διάγνωση βασίζεται τόσο στον Δείκτη Μάζας Σώματος (ΔΜΣ) ≥40 (ή ≥35 με συνυπάρχουσες παθήσεις) όσο και στην παρουσία συνοδών νοσημάτων όπως σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2, υπέρταση, αποφρακτική υπνική άπνοια, καρδιαγγειακές παθήσεις, ορθοπεδικά προβλήματα (π.χ. οστεοαρθρίτιδα γονάτων) κ.ά.
Επομένως, η παχυσαρκία από μόνη της δεν είναι πάντα νοσογόνος, αλλά γίνεται όταν προκαλεί ή ενισχύει σημαντικά προβλήματα υγείας.
Οι κίνδυνοι για την υγεία
Η νοσογόνος παχυσαρκία αυξάνει τον κίνδυνο ανάπτυξης σοβαρών παθήσεων, όπως:
- Καρδιαγγειακές νόσοι (υπέρταση, στεφανιαία νόσος, εγκεφαλικά επεισόδια)
- Διαβήτης τύπου 2
- Αναπνευστικά προβλήματα (άπνοια ύπνου, χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια)
- Ορθοπεδικά προβλήματα (οστεοαρθρίτιδα, χρόνιος πόνος στις αρθρώσεις)
- Ορισμένες μορφές καρκίνου (μαστού, παχέος εντέρου, ήπατος)
- Ψυχικές διαταραχές (κατάθλιψη, άγχος, χαμηλή αυτοεκτίμηση)
Αιτίες και Παράγοντες Κινδύνου
Η νοσογόνος παχυσαρκία δεν είναι απλά αποτέλεσμα υπερβολικής πρόσληψης θερμίδων. Παίζουν ρόλο πολλοί παράγοντες, όπως:
- Γενετική προδιάθεση
- Ορμονικές διαταραχές (αντίσταση στην ινσουλίνη, διαταραχές θυρεοειδούς)
- Τρόπος ζωής (κακή διατροφή, έλλειψη φυσικής δραστηριότητας, καθιστική ζωή)
- Ψυχολογικοί παράγοντες (συναισθηματική υπερφαγία, στρες)
- Φαρμακευτική αγωγή (κορτικοστεροειδή, αντικαταθλιπτικά)
Αντιμετώπιση και Θεραπευτικές Επιλογές
Η θεραπεία της νοσογόνου παχυσαρκίας απαιτεί μια πολυδιάστατη προσέγγιση που περιλαμβάνει:
- Διατροφή & Άσκηση: Προσαρμοσμένα προγράμματα διατροφής και αύξηση της φυσικής δραστηριότητας.
- Ιατρική παρακολούθηση: Φαρμακευτική αγωγή όταν κρίνεται απαραίτητη.
- Βαριατρική χειρουργική: Σε περιπτώσεις όπου άλλες μέθοδοι δεν είναι αποτελεσματικές, μπορεί να προταθεί χειρουργική επέμβαση όπως γαστρική παράκαμψη ή γαστρικό μανίκι.
- Ψυχολογική Υποστήριξη: Συμβουλευτική και ψυχολογική παρέμβαση για αλλαγή της σχέσης με το φαγητό.
Εν κατακλείδι, η νοσογόνος παχυσαρκία είναι μια σοβαρή κατάσταση που επηρεάζει πολλαπλά την υγεία και την ποιότητα ζωής. Η έγκαιρη διάγνωση και η σωστή προσέγγιση θεραπείας μπορούν να συμβάλουν σημαντικά στη βελτίωση της υγείας και στη μείωση των επιπλοκών.
Άγγελος Κλείτσας, Ειδικός Παθολόγος – Διαβητολόγος
Βιβλιογραφία
- World Health Organization. Obesity and overweight. https://www.who.int
- National Institutes of Health. Clinical guidelines on the identification, evaluation, and treatment of overweight and obesity in adults. https://www.nih.gov
- Bray GA, Kim KK, Wilding JPH. Obesity: a chronic relapsing progressive disease process. Endocrine Reviews. 2017;38(1):1-17.
- Mechanick JI, Apovian C, Brethauer S, et al. Clinical practice guidelines for the perioperative nutrition, metabolic, and nonsurgical support of patients undergoing bariatric procedures. Obesity (Silver Spring). 2019;27(3):1-19.