Blog

Αυτή είναι μία αρκετά συχνή ερώτηση που δεχόμαστε στο ιατρείο. Ευθύνεται όμως πράγματι ο μεταβολισμός στη δυσκολία μας να χάσουμε περιττά κιλά;

Για να απαντήσουμε στο ερώτημα, ας δούμε συγκεκριμένα τι είναι ο μεταβολισμός και με ποιον τρόπο μπορεί να επηρεάζει την απώλεια βάρους. Ο μεταβολισμός είναι ένα σύνολο βιοχημικών διεργασιών που συμβαίνουν στον οργανισμό μας για να μετατρέψει την τροφή σε ενέργεια. Αν ο μεταβολισμός λειτουργεί ομαλά, τότε η προσπάθεια απώλειας του περιττού βάρους πρέπει να είναι πιο εύκολη.

Στην αντίθετη περίπτωση, η προσπάθεια που δεν αποδίδει τόσο εύκολα, μπορεί να οφείλεται σε παράγοντες που επηρεάζουν τη λειτουργία του μεταβολισμού. Ανάμεσα σε αυτούς είναι η ηλικία, το φύλο, η γενετική προδιάθεση και η σωματική σύνθεση. Αυξημένη ηλικία μπορεί να σημαίνει μειωμένος μεταβολισμός, ενώ οι άνδρες συνήθως έχουν υψηλότερο μεταβολισμό από τις γυναίκες. Επίσης, η σύνθεση του σώματος, δηλαδή η αναλογία των μυών μας ως προς το λίπος, επηρεάζει το ρυθμό μεταβολισμού.

Εξίσου σημαντικό ρόλο παίζει και ο κλινικά εκδηλωμένος υποθυρεοειδισμός, όταν δηλαδή η θυρεοτρόπος ορμόνη (TSH) βρίσκεται σε αρκετά ψηλότερα επίπεδα πάνω από το φυσιολογικό. Στην πλειονότητα όμως των περιπτώσεων, μελέτες που μέτρησαν αντικειμενικά την ποσότητα των προσλαμβανόμενων θερμίδων και τον πραγματικό βαθμό της απώλειας μέσω της φυσικής άσκησης σε ασθενείς που ανέφεραν «ανθεκτικότητα» στις εφαρμοζόμενες δίαιτες, δεν υπάρχει ουσιαστικά πρόβλημα μεταβολισμού. Σύμφωνα με τα ίδια τα λόγια των συγγραφέων μιας πολύ αξιόλογης τέτοιας μελέτης «…η αδυναμία κάποιων παχύσαρκων ατόμων να χάσουν βάρος ενώ κάνουν δίαιτα χαμηλής θερμιδικής πρόσληψης, οφείλεται σε μία υποεκτίμηση της ενεργειακής πρόσληψης και μία υπερεκτίμηση του βαθμού της φυσικής άσκησης και όχι σε διαταραχές της θερμογένεσης», του «κάψιμου» δηλαδή των θερμίδων.

Τέλος, άλλοι παράγοντες που επηρεάζουν τη λειτουργία του μεταβολισμού μας είναι ο ανεπαρκής ύπνος, καθώς μπορεί να επηρεάσει τις ορμόνες που ρυθμίζουν την όρεξη και τον μεταβολισμό, αλλά και το χρόνιο στρες, το οποίο μπορεί να αυξήσει τα επίπεδα της κορτιζόλης, που μπορεί με τη σειράς της να οδηγήσει σε αύξηση βάρους.

Τι μπορούμε να κάνουμε για να αυξήσουμε τον μεταβολισμό μας;

Εάν παρά τις προσπάθειές σας δεν βλέπετε αποτελέσματα, μπορείτε να εξετάσετε κάποιες πιθανές αλλαγές.

• Πρώτα απ’ όλα, επικεντρωθείτε στην ποιότητα της διατροφής σας. Επιλέξτε τρόφιμα με υψηλή θρεπτική αξία και περιορίστε την κατανάλωση επεξεργασμένων τροφών και ζάχαρης.
• Επίσης, προσθέστε περισσότερη φυσική δραστηριότητα στην καθημερινότητά σας. Δώστε έμφαση στην καρδιοαναπνευστική άσκηση και προσθέστε ασκήσεις αντοχής. Η μυϊκή μάζα επίσης επηρεάζει τον μεταβολισμό, οπότε η ενδυνάμωση των μυών μπορεί να βοηθήσει.
• Βεβαιωθείτε ότι κοιμάστε αρκετές ώρες κάθε νύχτα.
• Τέλος, βρείτε τρόπους για να διαχειριστείτε το άγχος σας, όπως η άσκηση, ο διαλογισμός ή η γιόγκα.

Συνολικά, η απώλεια βάρους είναι μια σύνθετη διαδικασία που επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες. Ανακαλύψτε τι λειτουργεί καλύτερα για εσάς και συμβουλευτείτε έναν ειδικό για το πλάνο της διατροφής ή της άσκησής σας για προσαρμοσμένη στήριξη.

Η παχυσαρκία είναι μία πολυπαραγοντική νόσος. Αυτό σημαίνει ότι είναι αποτέλεσμα περισσότερων από ένα αιτιών. Οι ειδικοί έχουν διακρίνει αυτούς τους παράγοντες σε περιβαλλοντικούς, συμπεριφορικούς, ορμονικούς και γενετικούς ή συνδυασμού αυτών.

Το βασικό αίτιο πρόκλησης της παχυσαρκίας είναι η αύξηση της ενεργειακής πρόσληψης μέσω της διατροφής σε σχέση με την ενέργεια που καταναλώνει το σώμα μας. Πιο απλά, συμβαίνει όταν οι θερμίδες που προσλαμβάνουμε υπερβαίνουν τις θερμίδες που καταναλώνει το σώμα για τις βασικές του ανάγκες και τη δραστηριότητα του.

Περιβαλλοντικά αίτια 

Ο σύγχρονος τρόπος ζωής έχει οδηγήσει πολλούς ανθρώπους να έχουν μία ασταθή διατροφή. Σπανίως βρίσκονται στο οικογενειακό τραπέζι για ένα καλά μαγειρεμένο γεύμα.

Αντίθετα, τρώνε συνεχώς σνακ και τροφές πλούσιες σε θερμίδες, καταναλώνουν γρήγορα φαγητό με υψηλή περιεκτικότητα σε λίπος, και μερικές φορές καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες τροφής σε ένα μόνο γεύμα κατά τη διάρκεια της ημέρας. Αυτές οι συνήθειες οδηγούν σε αυξημένη κατανάλωση θερμίδων και στη διαταραχή του ισοζυγίου.

Επιπλέον, η υπερκατανάλωση τροφίμων και η εύκολη πρόσβαση σε υψηλής θερμιδικής αξίας σνακ και γλυκίσματα επιδεινώνει το πρόβλημα. Οι άνθρωποι συχνά επιλέγουν να καταναλώνουν τα προϊόντα που είναι εύκολα προσβάσιμα και άμεσα διαθέσιμα.

Παράλληλα, η μείωση της φυσικής δραστηριότητας είναι ένας σημαντικός παράγοντας που συμβάλλει στην παχυσαρκία. Διάφορες έρευνες έχουν δείξει ότι σήμερα πολλοί άνθρωποι ασκούνται λιγότερο σε σχέση με το παρελθόν, ενώ ο καθιστικός τρόπος ζωής έχει εισέλθει στην καθημερινότητα πολλών ανθρώπων εδώ και αρκετά χρόνια.

Ορμονικά αίτια

Υπάρχουν ενδοκρινικά αίτια που συχνά συνδέονται με την παχυσαρκία και είναι τα εξής:

• Υπολειτουργία του θυρεοειδούς αδένα: Σε ορισμένες περιπτώσεις ο θυρεοειδής μπορεί να παράγει λιγότερη θυροξίνη, μια ορμόνη δηλαδή που αυξάνει τον μεταβολισμό και κινητοποιεί καλύτερα το σώμα στην πρόσληψη τροφής. Ωστόσο, αυτό συμβαίνει σπάνια και σε σοβαρές περιπτώσεις και συνήθως δεν είναι η κύρια αιτία παχυσαρκίας.
• Σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών: Είναι συχνά συνδεδεμένο με την παχυσαρκία και διαταραχές στον κύκλο της γυναίκας, αλλά δεν είναι αυτή καθαυτή η αιτία της παχυσαρκίας.
• Υπερκορτιζολισμός και διαταραχές επινεφριδίων: Ο υπερκορτιζολισμός μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένη συσσώρευση λίπους στον κορμό. Η περίπτωση αυτή μπορεί να αντιμετωπιστεί με φαρμακευτική ή χειρουργική θεραπεία.

Συναισθηματικά αίτια

Ένα σημαντικό στοιχείο που πρέπει να λάβουμε υπόψη είναι η τάση ορισμένων ανθρώπων που αντιμετωπίζουν άγχος ή απογοήτευση στον επαγγελματικό και προσωπικό τους βίο, να βρίσκουν παρηγοριά στο φαγητό. 

Αυτό μπορεί να δημιουργήσει ένα φαύλο κύκλο, καθώς το άτομο μαθαίνει να βασίζεται στο φαγητό για να αντιμετωπίσει τα συναισθηματικά του προβλήματα και να οδηγηθεί σε κακή σωματική εμφάνιση και υγεία.

Κληρονομικά αίτια

Μελέτες έχουν δείξει ότι εάν ένας γονέας είναι παχύσαρκος, τότε το παιδί έχει 50% πιθανότητες να γίνει παχύσαρκο. Εάν και οι 2 γονείς είναι παχύσαρκοι, τότε το ποσοστό αυτό ανέρχεται στο 80%.

Το άγχος και η αύξηση του σωματικού βάρους είναι δύο παράγοντες που συχνά συζητούνται για τον αντίκτυπό τους στην υγεία μας. Είναι γεγονός πως η ζωή μας γεμίζει με πολλές προκλήσεις και αβεβαιότητες, που μπορούν να προκαλέσουν έντονο άγχος. Αλλά πώς σχετίζεται αυτό το άγχος με το βάρος του σώματός μας;

Η ερευνητική δραστηριότητα πάνω σε αυτό το θέμα έχει αυξηθεί, με σκοπό να ανακαλυφθεί η πιθανή σύνδεση ανάμεσα σε αυτούς τους δύο παράγοντες. Τα αποτελέσματα των μελετών μέχρι σήμερα έχουν αναδείξει διάφορους τρόπους με τους οποίους το άγχος μπορεί να συσχετισθεί με την αύξηση βάρους.

Η παχυσαρκία αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες πανδημίες του 21ου αιώνα. Εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο αντιμετωπίζουν ασθένειες οι οποίες σχετίζονται με την παχυσαρκία, όπως ο διαβήτης τύπου 2, οι καρδιαγγειακές παθήσεις και ο καρκίνος.

Είναι ευρέως γνωστό ότι οι κύριες συστάσεις για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας είναι η υιοθέτηση ενός εξατομικευμένου πλάνου διατροφής και η σωματική άσκηση. Ωστόσο σε ορισμένες περιπτώσεις ο επιβλέπον ιατρός συστήνει και τη φαρμακευτική αγωγή.

Το τελευταίο διάστημα η ουσία σεμαγλουτίδη έχει γίνει ευρέως διαδεδομένη, χάρη στα αποτελέσματα που επέδειξε στις κλινικές μελέτες για τη μείωση του βάρους, ενώ ξεκίνησε και ως τάση από διάσημες προσωπικότητες.

Τι είναι και πώς λειτουργεί η σεμαγλουτίδη;

Η σεμαγλουτίδη είναι μια ουσία που μιμείται την ορμόνη GLP-1. Η ορμόνη αυτή εκκρίνεται από τα κύτταρα του εντέρου όταν η τροφή φτάσει σε αυτό. Ο σκοπός της έκκρισης είναι να ενεργοποιηθεί το πάγκρεας για την παραγωγή ινσουλίνης, πριν ακόμα η συγκέντρωση της γλυκόζης αυξηθεί λόγω του φαγητού.

Έτσι, η σεμαγλουτίδη χρησιμοποιείται για τη διαχείριση του διαβήτη τύπου 2, καθώς αυξάνει την ποσότητα της ινσουλίνης που απελευθερώνεται από το πάγκρεας μετά τη λήψη τροφής, συντελώντας στον έλεγχο των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα.

Τι έδειξαν οι μελέτες για την απώλεια βάρους

Στην κλινική δοκιμή που δημοσιεύτηκε στο έγκριτο διεθνές επιστημονικό περιοδικό «New England Journal of Medicine», με επικεφαλής τον δρ Ρόμπερτ Κούσνερ της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Northwestern του Σικάγο, οι ερευνητές δοκίμασαν τη σεμαγλουτίδη ως θεραπεία κατά του υπερβολικού βάρους.

Στην πολυκεντρική μελέτη, που πραγματοποιήθηκε σε 129 ιατρικά κέντρα, οι σχεδόν 2.000 συμμετέχοντες έπαιρναν κάθε εβδομάδα είτε σεμαγλουτίδη, είτε πλασίμπο (εικονικό φάρμακο) επί 68 εβδομάδες. Όσοι έπαιρναν το πραγματικό φάρμακο, είχαν μέση απώλεια βάρους της τάξης του 15%, έναντι 2,4% της ομάδας ελέγχου του πλασίμπο. Πάνω από το ένα τρίτο της ομάδας της σεμαγλουτίδης έχασαν περισσότερο από 20% του βάρους τους, ενώ τα συμπτώματα του διαβήτη και προδιαβήτη βελτιώθηκαν σε πολλούς ασθενείς.

Οι ειδικοί εντόπισαν δύο μηχανισμούς της σεμαγλουτίδης ως προς την απώλεια βάρους:

1. Μιμείται την απελευθέρωση ορμονών που διεγείρουν το αίσθημα πληρότητας που έχει κανείς μετά το φαγητό, μειώνοντας την όρεξη.
2. Μετριάζει την ισχυρή παρόρμηση για φαγητό, διότι καθυστερεί την απομάκρυνση των τροφών μετά το γεύμα, δίνοντας έτσι την αίσθηση του γρήγορου και παρατεταμένου κορεσμού.

Ενδείκνυται για παιδιά και εφήβους;

Ο Αμερικανικός Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) τον Ιανουάριο ανακοίνωσε την έγκριση της εβδομαδιαίας υποδόριας χορήγησης σεμαγλουτίδης για τη θεραπεία της παχυσαρκίας σε εφήβους 12 ετών και άνω.

Η έγκριση στηρίζεται σε μελέτη που δημοσιεύτηκε στο «New England Journal of Medicine», στην οποία συμμετείχαν 201 έφηβοι ηλικίας 12 ως 18 ετών. Οι συμμετέχοντες ήταν με παχυσαρκία με δείκτη μάζας σώματος (ΔΜΣ) στο 95ο εκατοστημόριο ή υψηλότερο ή υπέρβαροι με ΔΜΣ στο 85ο εκατοστημόριο ή υψηλότερο και τουλάχιστον μία συνυπάρχουσα πάθηση που σχετίζεται με το αυξημένο σωματικό βάρος.

Τα αποτελέσματα έδειξαν μεταβολή του ΔΜΣ από την έναρξη ως το τέλος της μελέτης -16,1% με τη σεμαγλουτίδη και 0,6% με εικονικό φάρμακο, το οποίο επιτεύχθηκε παράλληλα με υγιεινοδιαιτητικές παρεμβάσεις.

Τι ισχύει εάν διακοπεί η θεραπεία;

Οι μελέτες έδειξαν ότι τα οφέλη των ασθενών από τη σεμαγλουτίδη εξαφανίζονται σχεδόν εντελώς όταν διακόπτεται η φαρμακευτική αγωγή. Τα βιολογικά σήματα προς τον εγκέφαλο από το φάρμακο σταματούν και στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, σύμφωνα με τους ειδικούς, τα κιλά επανέρχονται σταδιακά μετά τη διακοπή της θεραπείας.

Η έλευση αυτή της θεραπείας συνεπώς δεν αναιρεί τη σημασία της υιοθέτησης υγιεινών διατροφικών επιλογών και της σωματικής άσκησης.

Ποιες είναι οι παρενέργειες;

Στις χαμηλότερες δόσεις που συνταγογραφούνται για τον διαβήτη, οι παρενέργειες όπως ο έμετος και η διάρροια, ήταν ήπιες. Όμως μπορεί να καταγραφούν και άλλες, καθώς τα φάρμακα χρησιμοποιούνται ευρύτερα και σε υψηλότερες δόσεις.

Δοκιμές σε ζώα έχουν δείξει υψηλότερη συχνότητα εμφάνισης καρκίνου του θυρεοειδούς, ενώ η σεμαγλουτίδη σχετίζεται και με μια σπάνια μορφή παγκρεατίτιδας. Λίγα είναι γνωστά για τις παρενέργειες της χορήγησης κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ή πριν από αυτή.

Μάλιστα οι πιθανές μακροπρόθεσμες συνέπειές αυτών των φαρμάκων δεν είναι ακόμη γνωστές. Χρειάζονται πολλές και προσεκτικές μελέτες προτού δοθεί το «πράσινο φως», καθώς πολλοί ασθενείς ενδεχομένως να λαμβάνουν δόσεις glp-1 για μια ζωή, δεδομένου ότι η δράση του σταματά όταν η θεραπεία διακόπτεται.

Όλοι αισθανόμαστε μία στο τόσο την ανάγκη να απολαμβάνουμε ένα γλυκό επιδόρπιο. Είναι σημαντικό ωστόσο, να προσέχετε πόση ζάχαρη καταναλώνετε, αφού δεν κάνει καλό ούτε στην υγεία ούτε στη σιλουέτα σας.

Αν για κάποιους λόγους φάγατε περισσότερα γλυκά απ’ όσα πρέπει, είναι πιθανό να ταλαιπωρηθείτε από δυσάρεστα συμπτώματα όπως ο στομαχόπονος, το τρέμουλο ή η έλλειψη ενέργειας και συγκέντρωσης. Αυτό συμβαίνει επειδή η ζάχαρη προκαλεί απότομη αυξομείωση στα επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα, η οποία μεταφράζεται σε εναλλαγές στη διάθεση και στα επίπεδα ενέργειας.

Επίσης, όταν πέσουν πολύ χαμηλά τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα, θα νιώσετε ξανά έντονη πείνα ή λιγούρα. Τι πρέπει να κάνετε για κλείσει αυτός ο φαύλος κύκλος;

Φάτε ένα σνακ με πρωτεΐνες και φυτικές ίνες

Οι πρωτεΐνες και οι φυτικές ίνες διασπώνται με αργό ρυθμό, οπότε θα σταθεροποιήσουν τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα σας. Μερικές καλές ιδέες για σνακ είναι ένα μήλο με μία κουταλιά φιστικοβούτυρο, ένα βραστό αυγό και μία χούφτα φιστίκια ή λίγο χούμους με λαχανικά.

Κάντε λίγη γυμναστική

Πολλές φορές ο λόγος που στρεφόμαστε στη ζάχαρη και σε άλλα ανθυγιεινά φαγητά και σνακ είναι το έντονο στρες. Το τρέξιμο, το ποδήλατο ή ακόμη και το περπάτημα θα σας βοηθήσουν να απελευθερώσετε την ένταση και την πίεση που νιώθετε για να σταματήσετε να λαχταράτε τη ζάχαρη.

Φάτε ένα γιαούρτι

Στο γαστρεντερικό σύστημα υπάρχουν «κακά» βακτήρια που τρέφονται από τη ζάχαρη. Για να εξισορροπήσετε τη λεγόμενη μικροχλωρίδα του εντέρου, χρειάζεστε μερικά «καλά» βακτήρια, δηλαδή προβιοτικά, τα οποία μπορείτε να βρείτε στο γιαούρτι.

Πηγή: onmed.gr

Featured image credit: Cake photo created by onlyyouqj – www.freepik.com