Blog

Η άνοια, ως όρος, περιγράφει όλα τα συμπτώματα μιας μεγάλης ομάδας ασθενειών που προκαλούν σταδιακή παρακμή στη λειτουργία ενός ατόμου. Χρησιμοποιείται γενικότερα για να περιγράψει την απώλεια της μνήμης, τη λογικότητα, την κοινωνικότητα, τη διανοητικότητα καθώς και τις φυσιολογικές συναισθηματικές αντιδράσεις.

Η συχνότητα της άνοιας έχει σχέση με την ηλικία. Υπολογίζεται ότι σε ηλικίες κάτω των 65 ετών αφορά περίπου το 1-2% του πληθυσμού. Για τις μεγαλύτερες ηλικίες όμως η συχνότητα διπλασιάζεται για κάθε 5ετία. Έτσι, στις ηλικίες των 85-90 ετών το 32% εμφανίζει άνοια.

Υπάρχουν πολλές διαφορετικές μορφές άνοιας και η καθεμία έχει τις δικές της αιτίες:

1. Νόσος Αλτσχάιμερ
2. Νόσος Πάρκινσον
3. Νόσος Χάντιγκτον
4. Αγγειακή Άνοια
5. Άνοια με Λιούη σώματα (προκαλείται από τον εκφυλισμό και καταστροφή νευρικών κυττάρων του εγκεφάλου)
6. Άνοια που σχετίζεται με το αλκοόλ
7. Νοσος Κροϋτσφελτ-Τζάκομπ
8. Εκφυλισμός πρόσθιου εγκεφαλικού λοβού

Συμπτώματα

Ένα άτομο με άνοια μπορεί να εκδηλώνει τα εξής:

1. Ξεχνάει. Δεν θυμάται δηλαδή που μένει ή πως είναι το όνομα ενός αγαπημένου του προσώπου.
2. Δυσκολεύεται στις κινήσεις.
3. Δεν σκέφτεται λογικά.
4. Εκνευρίζεται εύκολα.
5. Έχει αλλάξει η προσωπικότητά του
6. Εμφανίζει παρανοϊκές σκέψεις όπως ότι τον παρακολουθούν ή ότι του βάζουν δηλητήριο στο φαγητό.
7. Δυσκολεύεται να πάρει μια απόφαση ή να οργανώσει τη ζωή του.
8. Έχει απρεπή συμπεριφορά, π.χ. βρίζει ή βγάζει τα ρούχα του μέσα σε κόσμο.
9. Έχει ψευδαισθήσεις.

Η πορεία της άνοιας

Κάθε πάθηση ξεκινά με διαφορετικά συμπτώματα. Με το πέρασμα του χρόνου προστίθενται συμπτώματα που αφορούν τις υπόλοιπες νοητικές λειτουργίες, όπως και προβλήματα συμπεριφοράς. Σε προχωρημένα στάδια εμφανίζονται προβλήματα κίνησης, τα οποία καθηλώνουν εν τέλει το άτομο στο κρεβάτι, ενώ στους ασθενείς που βρίσκονται σε τελικά στάδια υπάρχουν οι κίνδυνοι της καθήλωσης (ουρολοιμώξεις, κ.λπ.).

Συνήθως η πορεία είναι συνεχώς εξελισσόμενη ή με την πρόσκαιρη εμφάνιση περιόδων σχετικής σταθερότητας. Το προσδόκιμο επιβίωσης ανάλογα με τις διάφορες παθήσεις είναι 5-10 χρόνια.

Πρόληψη

1. Η σωματική άσκηση βελτιώνει τη ροή αίματος και την παροχή οξυγόνου στον εγκέφαλο. Στις περιοχές εκείνες που σχετίζονται με την μνήμη, γίνεται καλύτερη αιμάτωση του εγκεφάλου, οδηγώντας στην ενίσχυση της νοητικής λειτουργίας και επομένως βελτίωση της μνήμης.

2. Κατανάλωση άφθονων λαχανικών.

3. Μείωση των επιπέδων της ινσουλίνης. Ο επιθετικός έλεγχος του σακχάρου που έχει ως αποτέλεσμα τα χαμηλά επίπεδα ώστε να είναι αναγκαία η επίσκεψη στο νοσοκομείο μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο άνοιας στους ηλικιωμένους με διαβήτη τύπου ΙΙ.

4. Κόψιμο του καπνίσματος που συνδέεται άμεσα με τη μείωση της οξυγόνωσης του εγκεφάλου. Ο καπνός του τσιγάρου περιέχει πολυάριθμες τοξικές ουσίες οι οποίες μπορούν να επηρεάσουν τη  λειτουργικότητα και ακεραιότητα των νευρώνων (πχ. το μονοξείδιο του άνθρακα και κάποια είδη αντιδρώντος  οξυγόνου, και αυτό μπορεί να επηρεάσει μακροπρόθεσμα την επιβίωση των νευρώνων. Το κάπνισμα έχει σαν  άμεσο αποτέλεσμα αύξηση στη ροή του αίματος και στο μεταβολισμό στην παρεγκεφαλίδα, στους μετωπιαίους και στους βρεγματικο-ινιακούς λοβούς των ενήλικων ατόμων. Το χρόνιο κάπνισμα έχει συνδεθεί με τη μειωμένη σφαιρική εγκεφαλική ροή αίματος και κατά τη διάρκεια των επεισοδίων οξείας κατανάλωσης, με  μειωμένο μεταβολισμό γλυκόζης στην παρεγκεφαλίδα, το θάλαμο, και τον κροταφικό φλοιό άμφω. Οι ηλικιωμένοι με Ήπια Νοητική Διαταραχή ή Άνοια, παρουσιάζουν εκφύλιση σε πολλές από αυτές τις περιοχές του εγκεφάλου, όπως έδειξαν μελέτες με FDG PET σε μεγάλους αριθμούς ασθενών με νόσο Alzheimer.

5. Λιγότερο κατανάλωση αλατιού.  Όπως αποκαλύπτει μελέτη, λίγο περισσότερο από ένα κουταλάκι του γλυκού αλάτι την ημέρα… «φέρνει πιο κοντά» τη νόσο του Alzheimer.

6. Έλεγχος της υπέρτασης. Περίπου ένας στους τέσσερις ανθρώπους πάσχει από υπέρταση και σε πολλές περιπτώσεις η πάθηση είναι αδιάγνωστη ή δεν γίνεται θεραπεία. Ο ακριβής λόγος που η υπέρταση αυξάνει τον κίνδυνο άνοιας δεν είναι πλήρης κατανοητός αν και πολλοί επιστήμονες πιστεύουν ότι στερεί τον εγκέφαλο από την αιματική ροή και το οξυγόνο που μεταφέρει το αίμα. Οι πάσχοντες από υπέρταση υποφέρουν από περιορισμένη αιματική ροή και συχνά περιγράφονται ως πάσχοντες από «αγγειακή άνοια», αναλογώντας περίπου στο ένα τέταρτο των πασχόντων από άνοια. Άλλοι τύποι άνοιας, όπως η νόσος Αλτσχάιμερ, δεν έχουν εμφανή σχέση με την αιματική ροή, αλλά μερικοί ερευνητές πιστεύουν ότι η αρτηριακή πίεση μπορεί κατά κάποιο τρόπο να συνεισφέρει σε ορισμένες περιπτώσεις.

7. Έλεγχος σωματικού βάρους: η παχυσαρκία συνδέεται με την αύξηση των κρουσμάτων άνοιας και Αλτσχάιμερ. Οι υπέρβαροι κινδυνεύουν περισσότερο με άνοια. Επιστημονική έρευνα καταδεικνύει ότι, οι υπέρβαροι στις δεκαετίες των 30, των 40 και των 50 ετών, έχουν 70% μεγαλύτερες πιθανότητες να προσβληθούν από γεροντική άνοια.

8. Μια νέα μελέτη υποστηρίζει ότι τα άτομα που αντιμετωπίζουν κατάθλιψη είναι αρκετά πιθανότερο να εμφανίσουν άνοια σε μελλοντικό στάδιο της ζωής τους.

9. Ελάττωση της κατανάλωσης της ζάχαρης και των συναφών γλυκαντικών και τελικά όλων των επεξεργασμένων υδατανθράκων. Έχετε υπόψη ότι και ο διαβήτης είναι ισχυρός προδιαθεσικός παράγοντας. Ο διαβήτης αυξάνει τον κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου, επειδή η αυξημένη γλυκόζη (σάκχαρο) προκαλεί βλάβες στα αιμοφόρα αγγεία.

10. Λήψη επαρκών ωμέγα-3 λιπαρών από ζωικές πηγές. Για μας τους Έλληνες ιδανική πηγή είναι οι σαρδέλες! Η κατανάλωση ψαριών διεγείρει την ροή αίματος στον εγκέφαλο και έτσι μειώνει τις πιθανότητες να εκδηλώσουμε άνοια αργότερα στη ζωή μας, ανακάλυψαν Βρετανοί επιστήμονες. Μελετώντας νεαρούς εθελοντές ηλικίας 18 έως 35 ετών, διαπίστωσαν πως ένα είδος ωμέγα-3 λιπαρών οξέων, το DHA, αυξάνει τη ροή αίματος στα τμήματα του εγκεφάλου που ενεργοποιούνται όταν εκτελούμε δύσκολες νοητικές δραστηριότητες. Αυτό, σύμφωνα με τη «Βρετανική Επιθεώρηση Διατροφής», μπορεί να εξηγεί τα ευρήματα προγενέστερων μελετών που έχουν δείξει πως όσοι τρώνε πολλά ψάρια διατρέχουν μειωμένο κίνδυνο να παρουσιάσουν νοητική εκφύλιση και άνοια όταν γεράσουν.

Πηγές