Ο ίλιγγος είναι μια αίσθηση περιστροφής περί τον εαυτό, ακόμη κι όταν κάποιος είναι απόλυτα ακίνητος. Δεν πρόκειται για μια νόσο αλλά για ένα σύμπτωμα, το οποίο είναι αποτέλεσμα κάποιας διαταραχής των συστημάτων που συμμετέχουν στη διατήρηση της ισορροπίας και του προσανατολισμού στο χώρο, η οποία μπορεί να οφείλεται σε πολλούς παράγοντες. Όσον αφορά τη διάρκειά του ο ίλιγγος που προκαλείται αυτομάτως ή μετά από τραυματισμό, έχει την τάση να διαρκεί πολλές ώρες ή και ημέρες πριν εξαφανισθεί.
Από τι προκαλείται
Είναι διάφορες οι αιτίες που προκαλούν ίλιγγο. Ανάλογα με εκείνες μπορεί να ορισθεί σε κεντρικής και περιφερικής αιτιολογίας. Ο κεντρικής αιτιολογίας οφείλεται σε αίτια που βρίσκονται στον εγκέφαλο ή στον νωτιαίο μυελό, ενώ ο περιφερικής αιτιολογίας σε προβλήματα που εντοπίζονται εντός του εσωτερικού αυτιού (έσω ους). Σ’ αυτή την περίπτωση μπορεί να εμφανισθεί φλεγμονή εκεί λόγω μιας ασθένειας, ή όταν οι μικροσκοπικοί ωτόλιθοι, που βρίσκονται φυσιολογικά εντός του έσω ωτός, υποστούν κάποια μετατόπιση και προκαλέσουν έναν ερεθισμό στα μικρά τριχωτά κύτταρα που βρίσκονται στους ημικύκλιους σωλήνες, προκαλώντας έτσι τον ίλιγγο.
Σε γενικές γραμμές πάντως μπορεί να οφείλεται στα εξής:
- ένα χτύπημα στο κεφάλι
- ταξίδι με πλοίο, τρένο, κλπ.
- ωτίτιδα
- πολλαπλή σκλήρυνση
- καλοήθη παροξυσμικό ίλιγγο θέσης
- ορισμένα φάρμακα, όπως διουρητικά, αντιεπιληπτικά
- όγκους εγκεφάλου πχ ακουστικό νευρίνωμα
- αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο
- νόσο του Μενιέρ (Meniere)
- λαβυρινθίτιδα.
Συμπτώματα
Όπως προαναφέρθηκε τα συμπτώματα του ιλίγγου περιλαμβάνουν την αίσθηση της περιστροφής ή της κίνησης, ακόμα και όταν κάποιος είναι απολύτως ακίνητος. Κίνηση της κεφαλής ή του σώματος, όπως περιστροφή στο κρεβάτι μπορεί να επιδεινώσει τα συμπτώματα. Επίσης πολλά άτομα εμφανίζουν συγχρόνως ναυτία ή έμετο, ενώ θα πρέπει σημειωθεί ότι τα συμπτώματα είναι διαφορετικά από την αίσθηση της λιποθυμίας.
Μερικοί ασθενείς μαζί με τον ίλιγγο εμφανίζουν και διαταραχή της ισορροπίας. Εάν αυτή η διαταραχή διαρκέσει περισσότερο από λίγες ημέρες, ή εάν ο ίλιγγος συνοδεύεται από αδυναμία ή από έλλειψη συντονισμού της μιας πλευράς του σώματος, τότε η υποψία για εγκεφαλικό επεισόδιο ή άλλο πρόβλημα στον εγκέφαλο είναι πολύ μεγαλύτερη. Κατά την εξέταση συχνά εμφανίζονται ανώμαλες κινήσεις των οφθαλμών και το σημείο αυτό ονομάζεται νυσταγμός.
Πότε είναι απαραίτητη η επίσκεψη σε γιατρό
Θα πρέπει να επισκεφθείτε αμέσως το γιατρό σας αν ταυτόχρονα με ζάλη προκύψουν και τα εξής:
- αιφνίδιος πονοκέφαλος, τάση προς εμετό
- χτύπημα στο κεφάλι
- απώλεια των αισθήσεων
- πόνο στο στήθος, δυσκολία στην αναπνοή
- ένα νευρολογικό σύμπτωμα, όπως αδυναμία στο χέρι ή το πόδι, ελάττωση της όρασης, δυσκολία στην ομιλία, διπλωπία, πτώση της γωνίας στόματος, κλπ.
Η διάγνωση περιλαμβάνει τη λεπτομερή σωματική εξέταση –πλήρη ωτορινολαρυγγολογικό και νευρολογικό έλεγχο– ενώ μπορεί να απαιτηθούν διάφορες παρακλινικές εξετάσεις, όπως μαγνητική ή αξονική τομογραφία, ακοομετρικό έλεγχο και μερικές φορές ηλεκτρο-νυσταγμογραφία (ηλεκτρική αξιολόγηση του ιλίγγου).
Θεραπεία
Σε γενικές γραμμές παρέχονται σχετικές οδηγίες. Αυτές είναι η παραμονή στο κρεβάτι για τον περιορισμό της βαρύτητας του οξέος ιλίγγου, ενώ στην περίπτωση του χρόνιου ή του υποτροπιάζοντα ίλιγγου μία από τις καλύτερες θεραπείες είναι η φυσική άσκηση. Η μυϊκή δραστηριότητα ενισχύει σε σημαντικό βαθμό την ικανότητα του κεντρικού νευρικού συστήματος για αντιστάθμιση της λειτουργίας του λαβύρινθου και πρέπει να ενθαρρύνεται μόλις η ναυτία και ο έμετος υποχωρήσουν.
Τέλος, η θεραπευτική προσέγγιση μπορεί επίσης να περιλαμβάνει φαρμακευτική αγωγή ή και χειρουργείο εάν ο ασθενής παραμένει σε σημαντική αναπηρία παρά την εφαρμογή μακροχρόνιας φαρμακευτικής θεραπείας και σωματικής άσκησης.