Η βιταμίνη Κ είναι ένα θρεπτικό στοιχείο, το οποίο απαιτεί ο οργανισμός μας σε μικρές και τακτικές ποσότητες. Είναι σημαντικό για την δημιουργία μιας ομάδας ουσιών, των λεγόμενων παραγόντων πήξεως, οι οποίοι λειτουργούν από κοινού προκειμένου να πήξει το αίμα όταν τραυματίζονται τα αιμοφόρα αγγεία.
Η ανεπάρκεια της βιταμίνης Κ μπορεί να οδηγήσει σε εκτενή αιμορραγία και στον άμεσο σχηματισμό εκχυμώσεων. Επίσης, τα χαμηλά επίπεδα της στο αίμα συνδέονται με χαμηλή οστική πυκνότητα, καθώς υπάρχουν ενδείξεις ότι όταν ευρίσκεται σε επαρκή επίπεδα μειώνεται ο κίνδυνος των καταγμάτων.
Υπάρχουν τρία διαφορετικά είδη βιταμίνης Κ:
– Η βιταμίνη Κ1 (φυλλοκινόνη) είναι ο τύπος που προέρχεται από τη διατροφή, ιδιαίτερα από τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά καθώς επίσης και από τα γαλακτοκομικά προϊόντα και τα φυτικά έλαια. Επιπλέον η Κ1 παρασκευάζεται τεχνικά προκειμένου να χορηγηθεί από το στόμα ή παρεντερικά σε ασθενείς που πάσχουν από νόσους που συνδέονται με υπερβολική αιμορραγία.
– Η βιταμίνη Κ2 (μενακινόνη) παράγεται από βακτήρια της φυσιολογικής χλωρίδας των εντέρων. Συμπληρώνει την Κ1 αλλά δεν επαρκεί για να καλύψει τις ανάγκες του σώματος.
– Η βιταμίνη Κ3 (μεναδιόνη) είναι μία συνθετική, υδατοδιαλυτή μορφή της βιταμίνης Κ, η οποία χρησιμοποιείται ως θεραπεία για τους ενηλίκους. Δε χορηγείται πλέον σε μικρά παιδιά καθώς μπορεί να προκαλέσει αιμολυτική αναιμία.
Σε ποιες τροφές περιέχεται
Το σώμα μας δεν είναι ικανό από μόνο του να παράγει επαρκή ποσότητα βιταμίνης Κ, γι’ αυτό θα πρέπει αυτή να λαμβάνεται από τη διατροφή. Παραδείγματα τροφών που περιέχουν υψηλές ποσότητες είναι τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά όπως το λάχανο, το σπανάκι, τα γογγύλια, τα πράσινα φύλλα του μαρουλιού καθώς και το μπρόκολο, τα φρέσκα κρεμμυδάκια, ο μαϊντανός και τα σπαράγγια.
Άλλες πηγές είναι τα γαλακτομικά προϊόντα, τα δημητριακά, τα φυτικά έλαια και οι σπόροι σόγιας. Οι τύποι Κ1 και Κ2, που παρέχονται από τη διατροφή αλλά παράγονται και από τον οργανισμό, είναι και οι δύο λιποδιαλυτές και αποθηκεύονται στο λιπώδη ιστό του σώματος και στο συκώτι. Ένας ενήλικας αποθηκεύει τυπικά ποσότητα ίση με τις εβδομαδιαίες ανάγκες της βιταμίνης Κ.
Αιτίες έλλειψης
Οι πιο συχνές αιτίες έλλειψης της βιταμίνης Κ είναι η ανεπαρκής διατροφική πρόσληψη, η ανεπαρκής απορρόφηση, η μειωμένη αποθήκευση της βιταμίνης Κ εξαιτίας ηπατικής νόσου, καθώς και η μειωμένη παραγωγή της από το έντερο.
Η διατροφική έλλειψη της βιταμίνης Κ, παρόλο που είναι σπάνια σε υγιείς ανθρώπους, είναι σχετικά συχνή σε όσους είναι σοβαρά άρρωστοι ή πάσχουν από ορισμένες χρόνιες παθήσεις (π.χ. σε καρκινοπαθείς, ασθενείς που έχουν εισαχθεί σε μονάδες εντατικής θεραπείας, κ.λπ.).
Η δυσαπορρόφηση και ειδικά η εξασθενημένη απορρόφηση των λιπών εξαιτίας ασθενειών όπως η κυστική ίνωση, η κοιλιοκάκη και οι χολοστατικές ηπατικές νόσοι μπορούν επίσης να προκαλέσουν έλλειψη της βιταμίνης Κ.
Τέλος, ορισμένα φάρμακα, όπως τα αντιβιοτικά ή και τα αντι-επιληπτικά, μπορούν να επηρεάσουν την απορρόφηση της βιταμίνης Κ1, να μειώσουν την ποσότητα του τύπου Κ2 που παράγεται στα έντερα ή να αυξήσουν τις απαιτήσεις του σώματος για βιταμίνη Κ.
Συμπτώματα
Τα συμπτώματα που σχετίζονται με την έλλειψη της βιταμίνης Κ μπορεί να περιλαμβάνουν εύκολη εμφάνιση μώλωπα, αιμορραγία από τη μύτη ή από τα ούλα, υπερβολική αιμορραγία από πληγές, δύσκολη έμμηνο ρύση, αιμορραγία από το γαστρεντερικό σύστημα, καθώς και αίμα στα ούρα ή και στα κόπρανα.
Θεραπεία
Η βραχυπρόθεσμη θεραπεία για την ανεπάρκεια της βιταμίνης Κ συνήθως περιλαμβάνει είτε δια του στόματος συμπληρώματα είτε παρεντερικά. Η μακροχρόνια ή εφ’ όρου ζωής λήψη συμπληρωμάτων μπορεί να είναι απαραίτητη σε άτομα που πάσχουν από υποκείμενες χρόνιες παθήσεις.