Blog

Η διαβητική κετοξέωση είναι μία σοβαρή επιπλοκή του σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1, η οποία συμβαίνει σε ένα μικρό ποσοστό των ασθενών, αλλά μπορεί ακόμη σπανιότερα να εμφανιστεί και σε άτομα με διαβήτη τύπου 2.

Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι μία χρόνια πάθηση, η οποία εμφανίζεται όταν το πάγκρεας δεν παράγει αρκετή ινσουλίνη (τύπου 1) ή όταν ο οργανισμός δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει αποτελεσματικά την παραγόμενη ινσουλίνη (τύπου 2). Η ινσουλίνη είναι μια ορμόνη που επιτρέπει στα κύτταρα να συλλέξουν το σάκχαρο από το αίμα και να το χρησιμοποιήσουν μεταξύ άλλων ως πηγή ενέργειας.

Η διαβητική κετοξέωση μπορεί να εμφανιστεί ύστερα από κάποιο γεγονός που απορυθμίζει το σάκχαρο του ασθενή (λοίμωξη, τραυματισμός, στρες, καρδιακή προσβολή, εγκεφαλικό επεισόδιο, χειρουργική επέμβαση) και δεν γίνει ανάλογη προσαρμογή της δόσης ινσουλίνης. Χαρακτηρίζεται από σημαντική αύξηση της γλυκόζης στο αίμα (άνω των 250mg/dl) και παρουσία αυξημένων επιπέδων κετονικών σωμάτων στο αίμα και τα ούρα.

Λόγω της έλλειψης ινσουλίνης τα κύτταρα αδυνατούν να χρησιμοποιήσουν τη γλυκόζη, η οποία αυξάνει στο αίμα και ο οργανισμός στρέφεται στη χρησιμοποίηση προϊόντων διάσπασης του λίπους ως εναλλακτική πηγή ενέργειας. Ο μεταβολισμός των λιπαρών οξέων οδηγεί στην παραγωγή προϊόντων που είναι γνωστά ως «κετονικά σώματα» ή κετόνες. Η παρουσία στο αίμα αυξημένων συγκεντρώσεων κετονικών σωμάτων οδηγεί σε οξέωση, η οποία αν δεν θεραπευτεί άμεσα είναι ιδιαίτερα επικίνδυνη.

Η Ευγλυκαιμική Διαβητική Κετοξέωση (ΕΔΚ) είναι η ίδια περίπτωση με την διαβητική κετοξέωση με την διαφορά ότι αυτή εμφανίζεται σε σχετικά φυσιολογικές τιμές σακχάρου, αλλά μόνο σε άτομα που λαμβάνουν μια συγκεκριμένη κατηγορία αντι-διαβητικών φάρμακων: τους SGLT-2 αναστολείς.

Η δράση των φαρμάκων αυτών είναι πολύ αποτελεσματική στη μείωση του σακχάρου και συγχρόνως βοηθά στη μείωση της πίεσης και στην απώλεια βάρους των ασθενών. Ωστόσο, σε πολύ σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να οδηγήσουν σε ΕΔΚ.

Στην εκδήλωσή της συμβάλουν παράγοντες όπως η έντονη άσκηση, η ελαττωμένη λήψη τροφής, η κατανάλωση αλκοόλ, η παρουσία λοίμωξης, καθώς και καταστάσεις που προκαλούν έντονο άγχος, όπως χειρουργικές επεμβάσεις.

Συμπτώματα

Τα αυξημένα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα προκαλούν συμπτώματα όπως πολυουρία, συχνουρία, αφυδάτωση, έντονη δίψα και απώλεια ηλεκτρολυτών (κυρίως νατρίου, καλίου, μαγνησίου). Η απώλεια ηλεκτρολυτών μαζί με την οξέωση οδηγούν σε προοδευτική εμφάνιση πονοκεφάλου, ναυτίας με εμέτους, πόνου στην κοιλιά, ταχυπαλμία, καθώς και σε διαταραχή του επιπέδου συνείδησης σε περίπτωση καθυστέρησης της αντιμετώπισης.

Αντιμετώπιση

Τα άτομα που πάσχουν από διαβήτη και λαμβάνουν τα SGLT-2 θα πρέπει, όταν αισθανθούν κάποια από τα παραπάνω συμπτώματα, να μετρούν το σάκχαρο και συγχρόνως τις κετόνες στο αίμα. Η διαδικασία είναι εύκολη με τους νέας τεχνολογίας μετρητές σακχάρου.

Αν το σάκχαρο είναι σχετικά καλό ή ελαφρά αυξημένο και ταυτόχρονα υπάρχει αύξηση στις κετόνες, θα πρέπει να υποψιαστούν την ΕΔΚ, να μην μειώσουν τη δόση της ινσουλίνης και να ενημερώσουν άμεσα τον γιατρό τους.

Η αντιμετώπιση της ΕΔΚ γίνεται με άφθονη χορήγηση υγρών, γλυκόζης και ινσουλίνης. Η όλη θεραπευτική προσέγγιση όμως θα πρέπει να γίνεται για λόγους ασφαλείας στο νοσοκομείο.

photo credit: Philips diabetes self-care app with integrated virtual community via photopin (license)

Η διαβητική κετοξέωση (ΔΚΟ) είναι μία σοβαρή επιπλοκή του διαβήτη τύπου 1. Ο ασθενής μετά από κάποιο γεγονός που απορρυθμίζει το σάκχαρό του (λοίμωξη, τραυματισμός, στρες, καρδιακή προσβολή, εγκεφαλικό επεισόδιο, χειρουργική επέμβαση), δεν προσαρμόζει τη δόση ινσουλίνης ανάλογα, με αποτέλεσμα την απότομη απορρύθμιση του σακχάρου και την εμφάνιση κέτωσης, δηλαδή την συσσώρευση στον οργανισμό κετονικών σωμάτων ως αποτέλεσμα του κακού μεταβολισμού.

Πριν από την εμφάνισή της κέτωσης προηγούνται για μια ή περισσότερες ώρες, πολυουρία, πολυδιψία, κόπωση, ναυτία και έμετοι και τελικά εμφανίζεται λήθαργος, που εξελίσσεται σε κώμα. Ο ασθενής μπορεί να παρουσιαστεί σε κώμα ή με διαταραγμένο το νοητικό επίπεδο, αναπνέει γρήγορα και αποπνέει οξόνη (εκπνοή με χαρακτηριστική οσμή). Η υπόταση και η ταχυκαρδία είναι σημεία βαριάς αφυδάτωσης και απώλειας ηλεκτρολυτών. Ανάμεσα στα συμπτώματα περιλαμβάνονται επίσης η εμφάνιση υψηλών επιπέδων σακχάρου στο αίμα (>240 mg/dL [> 13,3 mmol/L]), κετόνες στα ούρα, μειωμένη όρεξη, καθώς και εξάψεις.

Θεραπεία

Η θεραπεία στηρίζεται σε ορισμένους άξονες. Αυτοί είναι η αντικατάσταση των υγρών, η υποκατάσταση της ινσουλίνης, η αντικατάσταση του καλίου και των φωσφορικών και η θεραπεία πιθανής υποκείμενης λοίμωξης.

Ο ασθενής είναι σημαντικό να αντιληφθεί τη διαβητική κέτωση και να μεταφερθεί επειγόντως στο νοσοκομείο, διότι αλλιώς κινδυνεύει η ζωή του. Επιπλέον είναι βασικό να γνωρίζει ότι κύριο πρόβλημα από την κέτωση είναι ουσιαστικά η αφυδάτωση. Συνεπώς το πρώτο βήμα της θεραπείας είναι η εντατική χορήγηση ενδοφλεβίων υγρών, ενώ για τη ρύθμιση του σακχάρου αίματος δεν χρειάζονται υψηλές δόσεις ινσουλίνης. Μόλις τα επίπεδα της γλυκόζης επανέλθουν, θα πρέπει να ληφθεί μέριμνα για την αντιμετώπιση της εμφανιζόμενης υποκαλιαιμίας.

Πρόγνωση

Για να προληφθεί η εμφάνισή της ο ασθενής θα πρέπει να προβαίνει στα εξής:

– Να παίρνει πάντα την ινσουλίνη του, ακόμα και όταν δεν μπορεί να φάει.
– Να ελέγχει το σάκχαρο στο αίμα τουλάχιστον μία φορά την ημέρα και κατά προτίμηση περισσότερες από μία φορές. Να καταγράφει τις χρονικές στιγμές των μετρήσεων και τα επίπεδα γλυκόζης.
– Να ελέγχει τα ούρα για κετόνες όποτε το σάκχαρο στο αίμα είναι υψηλότερο από 240 mg dL (13,3 mmol/L) ή αισθάνεται αδιαθεσία.
– Να καλέσει γιατρό όταν έχει κετόνες και αυξημένο σάκχαρο στο αίμα. Η διαβητική κετοξέωση μπορεί να επέλθει ταχύτατα, αλλά είναι αποτρέψιμη.