Η κίρρωση είναι μια επιπλοκή πολλών νόσων του ήπατος, η οποία χαρακτηρίζεται από ανώμαλη δομή και λειτουργία του ήπατος. Οι ασθένειες που οδηγούν σε αυτή, την προκαλούν μέσω σοβαρής βλάβης ή και θανάτου των κυττάρων του ήπατος, οπότε μετά η προκαλούμενη φλεγμονή και οι μηχανισμοί επιδιόρθωσης των βλαβών από τον θάνατο των κυττάρων οδηγεί στο σχηματισμό ινώδους συνδετικού ιστού για την επούλωση των βλαβών.
Τα κύτταρα του ήπατος που δεν έχουν καταστραφεί, πολλαπλασιάζονται προσπαθώντας να αντικαταστήσουν τα κατεστραμμένα κύτταρα. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα τον σχηματισμό μεγάλων ομάδων νεοσχηματισμένων κυττάρων (αναγεννητικά οζίδια), εντός του ινώδους ιστού.
Αιτίες
Οι αιτίες της κίρρωσης του ήπατος είναι πολλές. Σ’ αυτές συμπεριλαμβάνονται διάφορες χημικές ουσίες (αλκοόλ, λίπος, καθώς και διάφορα φάρμακα), ιοί, τοξικά μέταλλα (όπως ο σίδηρος και ο χαλκός που συσσωρεύονται στο ήπαρ σαν αποτέλεσμα κληρονομικών ασθενειών), καθώς και διάφορες αυτοάνοσες ασθένειες του ήπατος, κατά τις οποίες το ανοσοποιητικό σύστημα του σώματος επιτίθεται στο ήπαρ.
Συμπτώματα
Οι ασθενείς με κίρρωση μπορεί να έχουν ελάχιστα έως καθόλου συμπτώματα, ενώ μερικά μπορεί να μην είναι ειδικά, με την έννοια ότι δεν υποδηλώνουν πως η αιτία τους είναι το ήπαρ.
Σε γενικές γραμμές είναι πιθανόν να εμφανιστούν: κνησμός, ακραία κόπωση και αδυναμία, αιμορραγίες της μύτης και μώλωπες, πόνος στην κοιλιά ή δυσφορία, απώλεια βάρους, κιτρίνισμα του δέρματος, συσσώρευση υγρών στα πόδια και στην κοιλιά, σύγχυση και αιμορραγία στο στομάχι ή στον οισοφάγο.
Επιπλέον, οι ασθενείς με κίρρωση εμφανίζουν σημεία και συμπτώματα από τις επιπλοκές της:
- Ίκτερος
- Υποθρεψία
- Οίδημα (το νερό συσσωρεύεται στα πόδια – οίδημα αστραγάλου)
- Ασκίτης
- Μώλωπες και αιμορραγία. (μειωμένη παραγωγή των πρωτεϊνών πήξης του αίματος προκαλεί μπλε κηλίδες)
- Χολόλιθοι αναπτύσσονται όταν η κίρρωση εμποδίζει την παροχέτευση της χολή στην χοληδόχο κύστη
- Ηπατική εγκεφαλοπάθεια
- Ερύθημα Palmar, (κοκκινίλες στις παλάμες)
- Πυλαία υπέρταση
- Οστεοπόρωση
- Κιρσοί οισοφάγου – (Κιρσορραγία)
- Η αντίσταση στην ινσουλίνη με αποτέλεσμα την εμφάνιση του διαβήτη τύπου 2
- Καρκίνος του ήπατος
- Σεξουαλική ανικανότητα
- Νεφρική ανεπάρκεια
Αντιμετώπιση
Η κίρρωση είναι μια κατάσταση που δεν αντιστρέφεται. Αυτό σημαίνει πως αν το συκώτι καταστραφεί τελείως δεν υπάρχει περίπτωση να ξαναγίνει όπως ήταν. Αυτό που χρειάζεται είναι η προσπάθεια να ελεγχθούν οι αιτίες που προκάλεσαν τη βλάβη.
Η μόνη αποτελεσματική θεραπευτική επιλογή είναι η μεταμόσχευση του ήπατος. Η υπόλοιπη φαρμακευτική θεραπεία στοχεύει κυρίως στην ανακούφιση από τα συμπτώματα. Για το λόγο αυτό προέχει το ζήτημα της πρόληψης υπό την έννοια της διακοπής της κατάχρησης οινοπνεύματος, του εμβολιασμού κατά των ιών που προκαλούν ηπατίτιδα και του συχνού ελέγχου της λειτουργίας του για τα άτομα που ανήκουν στις ομάδες υψηλού κινδύνου για κίρρωση του ήπατος.
Πρόγνωση
Οι σημαντικότερες αιτίες που προκαλούν κίρρωση είναι η κατάχρηση αλκοόλ όπως προαναφέρθηκε, οι ηπατίτιδες και το λίπος στο συκώτι. Η διακοπή του αλκοόλ, η λήψη θεραπείας για ηπατίτιδες, ο έλεγχος του σωματικού βάρους, η ρύθμιση του διαβήτη και των λιπιδίων του αίματος μπορούν να βοηθήσουν. Επιπλέον, χρειάζεται τακτικός έλεγχος για τις επιπλοκές. Συνήθως ο ασθενής συνίσταται να κάνει εμβόλιο για ηπατίτιδα Α και Β αν δε έχει εμβολιαστεί, αλλά και να προσέχει τα κρυολογήματα, καθώς η άμυνά του είναι μειωμένη και ο κίνδυνος από λοιμώξεις μεγάλος.