Η λοιμώδης μονοπυρήνωση είναι ένα κλινικό σύνδρομο που προκαλείται από έναν ιό που ονομάζεται Epstein-Barr (EBV), ο οποίος ανήκει στην οικογένεια των ερπητοϊών και είναι ιδιαίτερα κοινός στους εφήβους και τα παιδιά.
Στους ενήλικες μεταδίδεται μέσω του φιλιού, γι’ αυτό και έχει πάρει την κοινή ονομασία «η ασθένεια του φιλιού». Στα παιδιά μεταδίδεται είτε από τον οικογενειακό περίγυρο είτε από το σίελο των συμμαθητών τους, ενώ επίσης είναι δυνατό να μεταδοθεί και με άλλους μηχανισμούς όπως με τον βήχα ή το φτέρνισμα.
Η πρόληψη της εξάπλωσης του ιού δεν είναι εύκολη (όπως προκύπτει και από τους αριθμούς) καθώς προκαλούνται σπάνια συμπτώματα. Αλλά ακόμα και όταν υπάρχουν, κάποιος μπορεί να είναι μεταδοτικός πριν από την εμφάνισή τους.
Παγκοσμίως είναι πιο συχνή κατά την πρώιμη παιδική ηλικία και αργά κατά την εφηβεία με αποτέλεσμα το 90% των ενηλίκων να έχουν προσβληθεί από τον ιό και να έχουν αντισώματα. Πιο συχνά συμβαίνει σε νεαρούς ενήλικες.
Η λοίμωξη είναι διαδεδομένη – σε ορισμένες υπανάπτυκτες χώρες, 80-100% των παιδιών έχουν προσβληθεί μέχρι τα 3-6 χρόνια τους. Στις πιο ανεπτυγμένες χώρες, η λοίμωξη συνήθως πλήττει εφήβους ή νεαρούς ενηλίκους.
Συμπτώματα
Τις περισσότερες φορές η λοιμώδης μονοπυρήνωση στα παιδιά (βρέφη και νεαρά παιδιά) εμφανίζεται χωρίς συμπτώματα ή εμφανίζεται ως φαρυγγίτιδα, με ή χωρίς αμυγδαλίτιδα.
Αντιθέτως, το 75% των εφήβων εμφανίζεται με συμπτώματα από τα οποία τα συχνότερα είναι:
- Μη ειδικά: Πυρετός, κόπωση, μυαλγίες, πονοκέφαλο, κοιλιακό πόνο, ναυτία ή εμέτους
- Λεμφαδενοπάθεια τραχήλου (διόγκωση λεμφαδένων στην πρόσθια επιφάνεια του λαιμού)
- Φαρυγγαλγία (πονόλαιμο)
- Εξάνθημα, σπανιότερα, στα χέρια ή στον κορμό
- Ηπατομεγαλία/σπληνομεγαλία (διόγκωση ήπατος/σπληνός)
Συνήθως τα συμπτώματα διαρκούν 2-4 εβδομάδες, ωστόσο, η καταβολή δυνάμεων και η αδυναμία συγκέντρωσης μπορεί να διαρκέσουν για μήνες.
Η θεραπεία
Η νόσος κάνει το κύκλο της σε μια χρονική περίοδο τεσσάρων εως έξι εβδομάδων και στο διάστημα αυτό θεωρείται απαραίτητη η ιατρική παρακολούθηση , ακόμα και αν δεν έχουν χορηγηθεί φάρμακα. Παράλληλα ο ασθενής με λοιμώδη μονοπυρήνωση θα πρέπει να μειώσει τις έντονες δραστηριότητες.
- Ανάπαυση (ελάττωση των κοπιαστικών δραστηριοτήτων, όπως το γυμναστήριο, τα σπορ κλπ. και της έντονης εργασίας).
- Λήψη άφθονων υγρών.
- Γαργάρες με χαμομήλι και αντισηπτικές ταμπλέτες για το φάρυγγα.
- Αντιφλεγμονώδη (μόνο στην περίπτωση που υπάρχει πυρετός ή έντονος πονόλαιμος που δεν υποχωρεί).
Αντιβιοτικά δίνονται μόνο σε περίπτωση επιμόλυνσης από μικρόβια, οπότε λόγω της μειωμένης άμυνας του οργανισμού, υπάρχει κίνδυνος να παρουσιαστεί αμυγδαλίτιδα, φαρυγγίτιδα ή ακόμα και πνευμονία.
Σημειώνεται επίσης ότι υπάρχουν και συγκεκριμένες προφυλάξεις που προτείνονται σε όλους τους πάσχοντες από λοιμώδη μονοπυρήνωση. Αυτές είναι:
- Ανάπαυση ή και παραμονή στο κρεβάτι, ιδιαίτερα κατά την εμπύρετο φάση της νόσου.
- Αποφυγή καταστάσεων, όπως η άρση βάρους, που θα μπορούσαν ν’ αυξήσουν την ενδοκοιλιακή πίεση ή να προκαλέσουν ένα τραύμα στην κοιλιά.
- Αποχή από την κατανάλωση αλκοόλ για την ελαχιστοποίηση της επιβάρυνσης του ήπατος.