Η περιφερική αρτηριοπάθεια είναι μια κατάσταση κατά την οποία παρατηρείται ελάττωση της κυκλοφορίας του αίματος (ισχαιμία) σε ένα μέρος του σώματος με αποτέλεσμα την πλημμελή κυκλοφορία στην περιοχή και την μη ικανοποιητική οξυγόνωση του.
Οι αρτηρίες φυσιολογικά είναι λείες εσωτερικά, αλλά με την πάροδο της ηλικίας το εσωτερικό τους τοίχωμα μπορεί να γίνει παχύ και ανώμαλο από εναποθέσεις υλικών όπως χοληστερόλη, ασβέστιο, κατεστραμμένα κύτταρα και ινώδης ιστός. Οι εναποθέσεις αυτές αποτελούν τη λεγόμενη αθηρωματική πλάκα (αθηροσκλήρυνση). Όταν συσσωρευτεί αρκετή πλάκα σε βαθμό που να μειωθεί η ροή του αίματος και του οξυγόνου προς τα κάτω μέλη, τότε εμφανίζεται η πάθηση.
Κυριότερη αιτία είναι η αρτηριοσκλήρυνση που οφείλεται κυρίως στο κάπνισμα, ενώ ως δεύτερος παράγοντας πρόκλησης της περιφερικής αρτηριοπάθειας θεωρείται ο σακχαρώδης διαβήτης.
Η νόσος προσβάλλει άτομα μεγαλύτερης ηλικίας, συνήθως άνω των 60 ετών, με τους άνδρες να βρίσκονται σε μεγαλύτερο κίνδυνο από τις γυναίκες.
Η περιφερική αρτηριοπάθεια είναι πολύ συχνότερη σε καπνιστές, διαβητικούς, υπερτασικούς, ασθενείς με αυξημένη χοληστερόλη και παχύσαρκους, διότι αυτές οι καταστάσεις προδιαθέτουν για αθηροσκλήρυνση. Ο συνδυασμός διαφόρων παραγόντων κινδύνου αυξάνει σε μεγάλο βαθμό τον κίνδυνο εμφάνισης της νόσου.
Συμπτώματα
Η περιφερική αρτηριοπάθεια μπορεί να μην προκαλεί συμπτώματα στα αρχικά στάδια. Αν όμως προκαλεί αξιόλογη μείωση της ροής αίματος προς τα πόδια, μπορεί να εμφανιστεί διαλείπουσα χωλότητα ή σε σοβαρότερες περιπτώσεις κρίσιμη ισχαιμία.
Η διαλείπουσα χωλότητα είναι το συχνότερο σύμπτωμα, το οποίο εκδηλώνεται ως πόνος στα κάτω μέλη (γάμπες, μηρούς, γλουτούς ή πέλματα) κατά τη βάδιση. Η αίσθηση βέβαια μπορεί να μην είναι ακριβώς πόνος, αλλά σφίξιμο, βάρος ή αδυναμία στο μέλος. Η διαλείπουσα χωλότητα παρουσιάζεται γρηγορότερα κατά τη βάδιση σε ανηφόρα, ενώ με τον καιρό μπορεί να δημιουργηθεί ενόχλημα και στις μικρότερες αποστάσεις.
Σοβαρότερη κατάσταση που οφείλεται σε προχωρημένη περιφερική αρτηριοπάθεια είναι η κρίσιμη ισχαιμία. Η ροή του αίματος στους ιστούς των κάτω μελών κατά την κατάσταση αυτή είναι τόσο μειωμένη, ώστε δεν επαρκεί ούτε κατά τη διάρκεια της ανάπαυσής τους. Εκτός από πόνο στο περπάτημα μπορεί να εκδηλώνεται έντονος πόνος στην άκρη του ποδιού και στα δάκτυλα, ακόμη και σε ακινησία και ιδιαίτερα τη νύχτα. Μπορεί μάλιστα να υπάρχουν και πληγές στην κνήμη, το πόδι ή τα δάκτυλα που δεν επουλώνονται. Η κρίσιμη ισχαιμία απειλεί τη βιωσιμότητα του μέλους. Αν η κυκλοφορία δε βελτιωθεί, είναι πολύ πιθανό οι πληγές να εξελιχθούν σε νέκρωση των ιστών (γάγγραινα), όπου ο ειδικός μπορεί να συστήσει να γίνει ακρωτηριασμός του μέλους.
Θεραπεία
Η θεραπευτική αντιμετώπιση της περιφερικής αρτηριοπάθειας εξαρτάται από τη μορφή και την έκταση των αποφρακτικών βλαβών καθώς και από τη γενικότερη κατάσταση της υγείας τους ασθενούς. Η θεραπεία περιλαμβάνει είτε την αλλαγή τρόπου ζωής και τη λήψη φαρμακευτικής αγωγής, είτε τη χειρουργική ή ενδαγγειακή επέμβαση – επιλογή στην οποία προβαίνει ανάλογα ο ειδικός.
Πρόληψη
Υπάρχουν γενικά μέτρα τα οποία μπορούν να προλάβουν την εκδήλωση της νόσου. Σε αυτά περιλαμβάνονται η διακοπή του καπνίσματος, ο έλεγχος των επιπέδων σακχάρου στο αίμα, καθώς και της αρτηριακής πίεσης και της χοληστερόλης, η τακτική άσκηση και η μείωση κατανάλωσης ζωικών λιπών, ενώ σημαντική είναι και η διατήρηση του σωματικού βάρους σε κανονικά επίπεδα.
