Blog

Ο σακχαρώδης διαβήτης χαρακτηρίζεται ως μία «ύπουλη» ασθένεια, αφού σε πολλές περιπτώσεις μπορεί να εμφανιστεί χωρίς όμως να εκδηλώσει κάποια συγκεκριμένα συμπτώματα.

Είναι μια χρόνια μεταβολική νόσος που οδηγεί σε υψηλές τιμές γλυκόζης στο αίμα –το απλό δηλαδή σάκχαρο που δίνει ενέργεια στα κύτταρα– και αναπτύσσεται όταν ο οργανισμός δεν παράγει ή δεν χρησιμοποιεί αποτελεσματικά την ινσουλίνη –την ορμόνη που βοηθά στην απομάκρυνση του πλεονάσματος γλυκόζης από το αίμα.

Όταν όμως αυτές οι τιμές παραμένουν υψηλές για μεγάλο χρονικό διάστημα, μπορεί να εμφανιστούν συμπτώματα που συνδέονται με κάποια από τις θορυβώδεις επιπλοκές του, όπως η καρδιαγγειακή νόσος, νεφρική βλάβη κ.ά.

Ποια είναι τα σημεία που δεν πρέπει να αγνοήσουμε

• Πολυουρία: Όταν έχουμε υψηλά επίπεδα σακχάρου, μέρος αυτού αποβάλλεται κατά την ούρηση παρασύροντας και νερό. Αυτή η απώλεια νερού προκαλεί και κάποιου βαθμού αφυδάτωση.
• Ξηροστομία και πολυδιψία: Η αφυδάτωση με τη σειρά της οδηγεί σε στεγνό στόμα και ανάγκη για πολύ νερό. Η συχνή ανάγκη για ούρηση λοιπόν δεν οφείλεται στο ότι οι ασθενείς πίνουν πολύ νερό, αλλά το αντίθετο, θέλουν πολύ νερό επειδή αφυδατώνονται σε ένα βαθμό από την ούρηση. Σημειωτέον ότι κάποιοι κάνουν το λάθος να προσπαθούν να μην πίνουν νερό, γιατί τους ενοχλεί που πηγαίνουν συνέχεια στην τουαλέτα.
• Απώλεια βάρους: Μπορεί να συμβεί γιατί η έλλειψη ινσουλίνης αφήνει τα κύτταρα χωρίς θρεπτικά συστατικά και χωρίς ενέργεια. Έτσι ο ασθενής αδυνατίζει, αλλά αυτό που χάνει δεν είναι λίπος, είναι κυρίως μυϊκή μάζα. Αυτή η απώλεια βάρους συμβαίνει παρόλο που το άτομο δεν έχει μειώσει το πόσο τρώει, αλλά μπορεί αντιθέτως να τρώει ακόμα περισσότερο από πριν (πολυφαγία), σε μια προσπάθεια του οργανισμού να βρει αυτά τα θρεπτικά συστατικά που λείπουν από τα κύτταρα.
• Άλλα συμπτώματα που μπορεί να παρουσιαστούν είναι εύκολη κούραση (από έλλειψη ενέργειας), θολή όραση (από συσσώρευση γλυκόζης στο φακό του ματιού, η οποία προσελκύει και νερό και προκαλεί προσωρινό «φούσκωμα» του φακού), κράμπες στα πόδια, φαγούρα και μηκυτιάσεις στα γεννητικά όργανα κ.ά.

Ποια άτομα πρέπει να ελέγχονται για σακχαρώδη διαβήτη;

Στους παράγοντες κινδύνου ανάπτυξης προδιαβήτη ή διαβήτη τύπου 2 περιλαμβάνονται κυρίως:

• Οι τιμές γλυκόζης αίματος εκτός των κανονικών ορίων
• Η ηλικία άνω των 45 ετών
• Το οικογενειακό ιστορικό διαβήτη ανεξάρτητα από την ηλικία
• Το υπερβολικό βάρος ή η παχυσαρκία
• Η καθιστική ζωή σε συνδυασμό με τη σπάνια σωματική άσκηση
• Η υψηλή αρτηριακή πίεση
• Τα χαμηλά επίπεδα «καλής» (HDL) χοληστερόλης στο αίμα
• Τα υψηλά τριγλυκερίδια αίματος
• Ο διαβήτης κατά την εγκυμοσύνη
• Το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών
• Το ιστορικό με παθήσεις της καρδιάς, του εγκεφάλου ή των κάτω μελών
• Ορισμένες δερματικές παθήσεις όπως η μελανίζουσα ακάνθωση

Η αναγνώριση των προειδοποιητικών ενδείξεων είναι ένα από τα πρώτα βήματα για τη διαχείριση του διαβήτη. Ο επιβλέπον ιατρός θα κατευθύνει τον ασθενή σε ό,τι αφορά τη διενέργεια εξέτασης για τη νόσο και θα δώσει την θεραπευτική αγωγή.

Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι ένα χρόνιο μεταβολικό νόσημα, το οποίο χαρακτηρίζεται από υψηλά επίπεδα γλυκόζης (σακχάρου) στο αίμα. Αυτό συμβαίνει διότι ο οργανισμός παράγει λιγότερη ή και καθόλου ινσουλίνη – η ορμόνη που παίζει κύριο ρόλο στον μεταβολισμό των υδατανθράκων (σακχάρων) – ή χρησιμοποιεί την ινσουλίνη με μη αποτελεσματικό τρόπο.

Εκδηλώνεται έτσι αύξηση της συγκέντρωσης του σακχάρου στο αίμα (υπεργλυκαιμία) και διαταραχή του μεταβολισμού της γλυκόζης, η οποία προκύπτει είτε ως αποτέλεσμα της ελαττωμένης έκκρισης ινσουλίνης είτε λόγω της ελάττωσης της ευαισθησίας των κυττάρων του σώματος στη δράση της ινσουλίνης.

Πώς θα ζήσουμε καλύτερα με τον διαβήτη

Οταν μάθουμε ότι πάσχουμε από διαβήτη – ή ότι βρισκόμαστε στον προθάλαμο για να τον εκδηλώσουμε – είναι κάτι που σίγουρα μας στενοχωρεί και μας δημιουργεί άγχος, είναι όμως πολύ σημαντικό να αποδεχθούμε την κατάσταση, να μάθουμε όσο περισσότερα γίνεται και να συνειδητοποιήσουμε ότι πρόκειται για μία ασθένεια της οποίας η έκβαση περνάει ουσιαστικά από τα δικά μας χέρια. Ετσι, συστήνεται να εφαρμόζουμε κάποιες αλλαγές στον τρόπο ζωής μας, όπως οι εξής:

1) Μαθαίνουμε να τρώμε σωστά

Αντίθετα με τα όσα ίσως πιστεύουμε ή έχουμε ακούσει, το γεγονός ότι έχουμε διαβήτη δεν σημαίνει ότι χρειάζεται να πεθαίνουμε από την πείνα, σημαίνει όμως ότι θα πρέπει να ακολουθούμε μία υγιεινή, ισορροπημένη, μεσογειακή διατροφή. Μελέτες δείχνουν ότι άνθρωποι που ακολουθούσαν μία διατροφή πλούσια σε ίνες και σύνθετους υδατάνθρακες βελτίωσαν τον έλεγχο του σακχάρου τους κατά 95%.

2) Βάζουμε τη σωματική άσκηση στη ζωή μας

Το να ασκούμαστε αν όχι καθημερινά, 3 με 4 φορές την εβδομάδα (το να περπατάμε μισή ώρα την ημέρα με γοργό βήμα αρκεί), μπορεί να αποδειχθεί σωτήριο για την υγεία μας. Μάλιστα μελέτες έχουν δείξει ότι οι άνθρωποι που βρίσκονται στον «προθάλαμο» του διαβήτη ακολουθώντας μέτρια άσκηση μειώνουν κατά 40% τον κίνδυνο να εμφανίσουν τελικά διαβήτη. Επίσης, έχει φανεί ότι μετά από κάποια αθλητική δραστηριότητα πέφτουν τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα κατά 20% με 30%.

3) Αδυνατίζουμε

Η απώλεια βάρους είναι πάρα πολύ σημαντική τόσο για να απομακρύνουμε την πιθανότητα να εμφανίσουμε διαβήτη όσο και για να ελέγξουμε την έκβαση της ασθένειας αν τελικά μας προκύψει. Αλλωστε έχει αποδειχθεί ότι η παχυσαρκία αυξάνει τον κίνδυνο να εμφανίσουμε διαβήτη κατά 90%, ενώ η έλλειψη σωματικής άσκησης κατά 25%.

4) Κρατάμε χαμηλά την πίεσή μας

Σε γενικές γραμμές αυτό σημαίνει ότι η μεγάλη θα πρέπει να είναι 14 (140 χιλιοστά της στήλης υδραργύρου) και η μικρή 8,5 (85 χιλιοστά της στήλης υδραργύρου). Αν όμως υπάρχουν και άλλα προβλήματα (π.χ. καρδιολογικά, νεφρολογικά) τότε, σε συνεννόηση με τον ειδικό γιατρό, είναι πιθανό να χρειάζεται να είναι η πίεση χαμηλότερη. Στην περίπτωση που η πίεσή μας είναι εκτός των επιθυμητών ορίων χρειάζεται να παίρνουμε ειδική φαρμακευτική αγωγή, σύμφωνα με τις οδηγίες του γιατρού μας, ώστε να την κρατάμε στα επιθυμητά επίπεδα.

5) Ελέγχουμε τις τιμές των λιπιδίων μας

Αυτό σημαίνει ότι τα λιπίδιά μας θα πρέπει να είναι: Χοληστερόλη κάτω από 200 mgr%, τριγλυκερίδια κάτω από 150 mgr%, HDL (καλή χοληστερίνη) πάνω από 45 mgr%, LDL (κακή χοληστερίνη) κάτω από 100 mgr%. Οπως και με την πίεση έτσι και με τα λιπίδια, αν υπάρχουν και άλλοι παράγοντες κινδύνου (π.χ. έμφραγμα, εγκεφαλικό κ.ά.) είναι πιθανό να χρειάζεται να είναι οι τιμές ακόμη χαμηλότερα, και αυτό είναι κάτι που θα καθορίσει ο ειδικός γιατρός. Αν οι τιμές των λιπιδίων στο αίμα μας είναι υψηλότερες από τις επιθυμητές τιμές, ο γιατρός μας θα μας καθοδηγήσει σχετικά με την ειδική φαρμακευτική αγωγή, που θα πρέπει να πάρουμε.

6) Μετράμε μόνοι μας το σάκχαρό μας

Παρά την τακτική εξέταση του σακχάρου νηστείας αλλά και της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης που κάνουμε στον μικροβιολόγο μας, πρέπει να γνωρίζουμε ότι θα πρέπει να ελέγχουμε το σάκχαρό μας σε τακτά χρονικά διαστήματα στο σπίτι μόνοι μας, να σημειώνουμε τις τιμές και έπειτα κατά τις επισκέψεις στον διαβητολόγο μας να του δίνουμε τα αποτελέσματα. Με βάση την κατάστασή μας ο γιατρός μας θα μας πει πόσο συχνά πρέπει να μετριόμαστε και με ποιον τρόπο.

7) Δεν αμελούμε το τσεκ απ

Η τακτική παρακολούθησή μας από τον διαβητολόγο μας, 4 φορές τον χρόνο, σε συνδυασμό με τη διενέργεια των εξετάσεων που αυτός θα μας συστήσει (σε συγκεκριμένα χρονικά διαστήματα) ώστε να διασφαλίζεται η καλή κατάσταση όλων των οργάνων (μάτια, νεφρά, αγγεία, καρδιά κ.λπ.) που μπορεί να απειληθούν από τον διαβήτη, αλλά και η σωστή φροντίδα των ποδιών μας (θα πρέπει να επισκεπτόμαστε ένα εξειδικευμένο ιατρείο διαβητικού ποδιού μία φορά τον χρόνο) είναι πολύ σημαντικές για την καλή ρύθμιση και πορεία του διαβήτη μας. Επίσης θα πρέπει να επισκεφθούμε ένα διατροφολόγο-διαιτολόγο με την έναρξη του διαβήτη και αν χρειαστεί και στη συνέχεια.

Πηγή: in.gr

Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι ένα χρόνιο μεταβολικό νόσημα, το οποίο χαρακτηρίζεται από υψηλά επίπεδα γλυκόζης (σακχάρου) στο αίμα. Αυτό συμβαίνει διότι ο οργανισμός παράγει λιγότερη ή και καθόλου ινσουλίνη – η ορμόνη που παίζει κύριο ρόλο στον μεταβολισμό των υδατανθράκων (σακχάρων) – ή χρησιμοποιεί την ινσουλίνη με μη αποτελεσματικό τρόπο.

Εκδηλώνεται έτσι αύξηση της συγκέντρωσης του σακχάρου στο αίμα (υπεργλυκαιμία) και διαταραχή του μεταβολισμού της γλυκόζης, η οποία προκύπτει είτε ως αποτέλεσμα της ελαττωμένης έκκρισης ινσουλίνης είτε λόγω της ελάττωσης της ευαισθησίας των κυττάρων του σώματος στη δράση της ινσουλίνης.

Γιατί είναι απαραίτητος για όλους ο προληπτικός έλεγχος

Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι μία «ύπουλη» ασθένεια καθώς στην πλειονότητα των περιπτώσεων δεν εκδηλώνεται έγκαιρα με κάποια συμπτώματα. Τα επίπεδα σακχάρου όταν παραμένουν υψηλά για μεγάλο χρονικό διάστημα μπορούν να βλάψουν πολλά από τα όργανα του σώματος και να οδηγήσουν σε σοβαρές επιπλοκές.

Ο διαβήτης αποτελεί το πρώτο αίτιο νεφρικής ανεπάρκειας που χρήζει αιμοκάθαρσης, καθώς και το πρώτο αίτιο της τύφλωσης των ενηλίκων, του εμφράγματος και του εγκεφαλικού επεισοδίου, του ακρωτηριασμού των κάτω άκρων και της στυτικής δυσλειτουργίας.

Για αυτό και η έγκαιρη πρόληψη είναι μείζονος σημασίας.

Ποια είναι τα κλασικά συμπτώματα του διαβήτη

Ο τρόπος με τον οποίο εκδηλώνεται, εξαρτάται από πολλούς παράγοντες και κυρίως από τον τύπο του διαβήτη. Γενικά ο τύπος 1 είναι αυτός που είναι πιθανότερο να εκδηλωθεί ξαφνικά – και σε μικρότερη ηλικία – με τα θορυβώδη συμπτώματα της οξείας επιπλοκής του, της διαβητικής κετοξέωσης, ενώ ο τύπος 2 συνήθως ακολουθεί πιο «ύπουλη» πορεία ή μπορεί να είναι ακόμα και τελείως ασυμπτωματικός.

Πάντως συμπτώματα που μπορεί να υπάρχουν και θεωρούνται κλασικά για κάθε τύπο διαβήτη είναι:

– Συχνοουρία – Πολυουρία
– Απώλεια Βάρους
– Αδυναμία / Καταβολή
– Πολυδιψία – Πολυφαγία
– Έλλειψη ενδιαφέροντος και συγκέντρωσης
– Εμετοί και στομαχικός πόνο
– Μουδιάσματα στα άκρα
– Πληγές που αργούν να επουλωθούν
– Θολή όραση
– Συχνές λοιμώξεις

Πρόληψη

Το πρώτο βήμα για την πρόληψη είναι να γνωρίζουμε τι κίνδυνο έχουμε να αναπτύξουμε διαβήτη. Στους παράγοντες κινδύνου ανάπτυξης προδιαβήτη ή διαβήτη τύπου 2 περιλαμβάνονται:

– Οι τιμές γλυκόζης αίματος εκτός των κανονικών ορίων
– Η ηλικία άνω των 45 ετών
– Το οικογενειακό ιστορικό διαβήτη ανεξάρτητα από την ηλικία
– Το υπερβολικό βάρος ή η παχυσαρκία
– Η καθιστική ζωή σε συνδυασμό με τη σπάνια σωματική άσκηση
– Η υψηλή αρτηριακή πίεση
– Τα χαμηλά επίπεδα «καλής» (HDL) χοληστερόλης στο αίμα
– Τα υψηλά τριγλυκερίδια αίματος
– Ο διαβήτης κατά την εγκυμοσύνη
– Το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών
– Το ιστορικό με παθήσεις της καρδιάς, του εγκεφάλου ή των κάτω μελών
– Ορισμένες δερματικές παθήσεις όπως η μελανίζουσα ακάνθωση

Τέλος, στην κατηγορία εντάσσονται τα άτομα που ανήκουν σε εθνικές ομάδες υψηλού κινδύνου όπως Λατινοαμερικάνοι, Ισπανικής προέλευσης, Αφρικανοαμερικανοί, Ινδιάνοι της Αμερικής, ιθαγενείς της Αλάσκας και Αμερικανοασιάτες.

Σαφώς υπάρχουν παράγοντες για τους οποίους δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι ώστε να προλάβουμε τη νόσο, γεγονός το οποίο ισχύει κατά βάση στην περίπτωση του διαβήτη τύπου 1. Η γνώση όμως των παραπάνω σε συνδυασμό με τη λήψη ορισμένων μέτρων, όπως ο προληπτικός έλεγχος και η υιοθέτηση ενός υγιέστερου τρόπου ζωής μπορούν να βοηθήσουν σε αυτή την κατεύθυνση.

Πηγές

• Ελληνική Διαβητολογική Εταιρεία, Κατευθυντήριες Οδηγίες για τη Διαχείριση του Διαβητικού Ασθενούς, 2018., www.ede.gr/wp-content/uploads/2012/odigies.pdf
• World Health Organisation, “Definition, Diagnosis and Classification of Diabetes Mellitus and its Complications” (1999). Archived (PDF)from the original on 2003-03-08.
• World Health Organization, ‘About diabetes’, Archived from the original on 31 March 2014. Retrieved 4 April 2014.

Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι μια χρόνια μεταβολική νόσος, η οποία τα τελευταία χρόνια έχει αποκτήσει μεγάλη τάση ανάπτυξης σε πολλές χώρες, επηρεάζοντας ένα σημαντικό μέρος του γενικού πληθυσμού λόγω του δυτικού τρόπου ζωής.

Πρόκειται για μια πάθηση που χαρακτηρίζεται από υψηλές τιμές γλυκόζης στο αίμα – το απλό σάκχαρο που δίνει ενέργεια στα κύτταρα – η οποία αναπτύσσεται όταν ο οργανισμός δεν παράγει ή δεν χρησιμοποιεί αποτελεσματικά την ινσουλίνη. Η ινσουλίνη είναι μια ορμόνη που βοηθά στην απομάκρυνση του πλεονάσματος γλυκόζης από το αίμα.

Βασικό χαρακτηριστικό του σακχαρώδη διαβήτη είναι ότι τις περισσότερες φορές δεν εκδηλώνονται συμπτώματα, καθιστώντας την ως μία «σιωπηλή νόσο». Όταν όμως παραμένει αρρύθμιστος για μεγάλο χρονικό διάστημα μπορεί να εμφανιστούν συμπτώματα που συνδέονται με κάποια από τις θορυβώδεις επιπλοκές του, όπως η καρδιαγγειακή νόσος, τύφλωση, νεφρική βλάβη κ.ά.

Ποια είναι τα συμπτώματα δεν πρέπει να αγνοούνται

Η ικανότητα αναγνώρισης των προειδοποιητικών ενδείξεων είναι ένα από τα πρώτα βήματα για την αντιμετώπιση του διαβήτη. Δείτε ποια είναι τα συμπτώματα που δεν πρέπει να αγνοούνται:

• Πολλά ούρα (πολυουρία) που οφείλονται στο ότι όταν υπάρχει πολύ σάκχαρο στο αίμα, αυτό διαφεύγει και στα ούρα παρασύροντας και νερό. Αυτή η απώλεια νερού με τα ούρα προκαλεί και κάποιου βαθμού αφυδάτωση.
• Η αφυδάτωση με τη σειρά της οδηγεί σε στεγνό στόμα (ξηροστομία) και ανάγκη για πολύ νερό (πολυδιψία). Τα πολλά ούρα λοιπόν δεν οφείλονται στο ότι οι ασθενείς πίνουν πολύ νερό, αλλά το αντίθετο (θέλουν πολύ νερό επειδή έχουν πολλά ούρα). Σημειωτέον ότι κάποιοι κάνουν το λάθος να προσπαθούν να μην πίνουν νερό, γιατί τους ενοχλεί που πηγαίνουν συνέχεια στην τουαλέτα!
• Απώλεια βάρους, η οποία μπορεί να συμβεί γιατί η έλλειψη ινσουλίνης αφήνει τα κύτταρα χωρίς θρεπτικά συστατικά και χωρίς ενέργεια. Έτσι ο ασθενής αδυνατίζει, αλλά αυτό που χάνει δεν είναι λίπος, είναι κυρίως μυϊκή μάζα.
• Αυτή η απώλεια βάρους συμβαίνει παρόλο που το άτομο δεν έχει μειώσει το πόσο τρώει, αλλά μπορεί αντιθέτως να τρώει ακόμα περισσότερο από πριν (πολυφαγία), σε μια προσπάθεια του οργανισμού να βρει αυτά τα θρεπτικά συστατικά που λείπουν από τα κύτταρα.
• Άλλα συμπτώματα που μπορεί να παρουσιαστούν είναι εύκολη κούραση (από έλλειψη ενέργειας), θολή όραση (από συσσώρευση γλυκόζης στο φακό του ματιού, η οποία προσελκύει και νερό και προκαλεί προσωρινό «φούσκωμα» του φακού), κράμπες στα πόδια, φαγούρα και μηκυτιάσεις στα γεννητικά όργανα κ.ά.

Τι πρέπει να κάνουμε

Αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι να θέσουμε υπό έλεγχο τους παράγοντες κινδύνου που συνδέονται με το διαβήτη και που φυσικά έχουμε τη δυνατότητα να ρυθμίσουμε. Αυτοί είναι:

• Η παχυσαρκία
• Η καθιστική ζωή
• Το κάπνισμα
• Τα επίπεδα κακής χοληστερόλης

Στους παράγοντες κινδύνου που δεν έχουμε τη δυνατότητα να ελέγξουμε, είναι:

• Η εθνικότητα ή φυλή: Σύμφωνα με μελέτες τα άτομα Ισπανικής καταγωγής, Αφροαμερικανοί και Ασιάτες έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να νοσήσουν από διαβήτη.
• Η κληρονομικότητα.
• Η ηλικία, καθώς από τα 45 και μετά οι πιθανότητες αυξάνονται.

Το διαβητικό πόδι είναι ένας όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει την κατάσταση της υγείας των ποδιών των ατόμων με σακχαρώδη διαβήτη, στα οποία έχουν προκληθεί σημαντικές επιπλοκές. Πρόκειται για μία από τις σοβαρότερες επιπλοκές για τα άτομα με διαβήτη, που οφείλεται κυρίως στην ανεπαρκής επί μεγάλου χρονικού διαστήματος ρύθμιση των επιπέδων του σακχάρου στο αίμα.

Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι μια χρόνια μεταβολική ασθένεια, η οποία χαρακτηρίζεται από αύξηση της συγκέντρωσης του σακχάρου στο αίμα (υπεργλυκαιμία) και διαταραχή του μεταβολισμού της γλυκόζης. Αυτό συμβαίνει είτε ως αποτέλεσμα ελαττωμένης έκκρισης της ινσουλίνης από το πάγκρεας, μιας ορμόνης που είναι απαραίτητη για να κρατήσει επίπεδα του σακχάρου στο αίμα υπό έλεγχο, είτε λόγω ελάττωσης της ευαισθησίας των κυττάρων του σώματος στην ινσουλίνη. Το αποτέλεσμα είναι να επηρεάζονται πολλαπλά όργανα του σώματος και μακροχρόνια ο οργανισμός να εκτίθεται σε αυξημένο κίνδυνο σοβαρών επιπλοκών, όπως το διαβητικό πόδι.

Τα άτομα με διαβήτη, όταν πλέον έχει προκληθεί βλάβη, μπορεί να παρουσιάσουν συμπτώματα πόνου, μουδιάσματος και βάρους στα κάτω άκρα – γεγονός που τα βάζει σε κίνδυνο για δημιουργία τραυμάτων που δεν μπορούν να επουλωθούν γρήγορα και έτσι μπορεί να δημιουργηθούν διαβητικά έλκη.

Γιατί προκαλείται το διαβητικό πόδι

Ο βαθμός αύξησης της γλυκόζης στο αίμα και η παραμονή των αυξημένων τιμών της για μεγάλο χρονικό διάστημα βλάπτουν κυρίως τα μικρά αγγεία, προκαλώντας διαβητική νευροπάθεια, νεφροπάθεια, αμφιβληστροειδοπάθεια κ.λπ. Αυτό έχει σοβαρές συνέπειες σε πολλά οργανικά συστήματα, όπως νεφρική ανεπάρκεια, μόνιμη βλάβη στους οφθαλμούς, η οποία μπορεί να οδηγήσει και σε τύφλωση, έλκη στα πόδια κ.ά.

Οι βασικές αιτίες για τη δημιουργία έλκους στα πόδια είναι δυο σοβαρές επιπλοκές της νόσου: η νευροπάθεια και η περιφερική αρτηριοπάθεια. Κατά την εμφάνιση της νευροπάθειας χάνεται η προστατευτική αίσθηση του πόνου και το σκέλος του διαβητικού ασθενούς δεν «πονάει» όταν κάποιο αιχμηρό αντικείμενο ή θερμό ερέθισμα του προκαλέσουν βλάβη.

Έτσι, μπορεί να δημιουργηθεί οποιαδήποτε πληγή χωρίς ο ασθενής να την αντιληφθεί. Η πληγή όμως αυτή ταυτόχρονα συνεπάγεται και είσοδο μικροβίων στον οργανισμό. Με τον τρόπο αυτόν δημιουργείται φλεγμονή στο πόδι, η οποία εάν δεν αντιμετωπιστεί άμεσα και ορθολογικά, αφενός επεκτείνεται πολύ γρήγορα και αφετέρου καταλήγει σε ακρωτηριασμό.

Εάν «μαυρίσει» ή αλλάξει το χρώμα του ποδιού προς το σκούρο, υπάρχει συνήθως βλάβη των αγγείων, δηλαδή απόφραξη των αρτηριών που φέρνουν το αίμα στα κάτω άκρα. Αυτή η επιπλοκή ονομάζεται περιφερική αρτηριοπάθεια. Το άκρο που δεν αιματώνεται νεκρώνεται ολόκληρο ή κάποια δάκτυλα.

Ενίοτε η άμεση παρέμβαση που θα ανοίξει την απόφραξη και θα αποκαταστήσει την κυκλοφορία του αίματος σώζει το πόδι. Σε αντίθετη περίπτωση –για παράδειγμα με την καθυστερημένη ενημέρωση του ιατρού– θα πρέπει να γίνει ακρωτηριασμός.

Πώς να αποφύγετε τις επιπλοκές

1. Μην περπατάτε ποτέ ξυπόλητοι, υπάρχει κίνδυνος τραυματισμού.
2. Φοράτε άνετα παπούτσια για να προστατεύσετε τα πόδια σας από την πίεση και την δημιουργία σκληρύνσεων. Ελέγχετε καθημερινά το εσωτερικό των υποδημάτων σας έτσι ώστε να μην υπάρχουν σκισίματα στην εσωτερική επιφάνεια καθώς και ξένα αντικείμενα.
3. Παρατηρείτε καθημερινά τα πόδια σας. Να βλέπετε τα πέλματά σας με ένα καθρέπτη. Αν δεν βλέπετε καλά Θα πρέπει να βοηθηθείτε από ένα μέλος της οικογένειάς σας ή από ένα φιλικό πρόσωπο.
4. Κάντε ποδόλουτρο καθημερινά, αλλά μην τα αφήνετε στο νερό περισσότερο από 5΄. Μία μεγαλύτερη παραμονή στο νερό αφαιρεί το απαραίτητο λίπος από το δέρμα και προκαλεί ελαφρά ξηρότητα και σχισίματα. Προσέχετε την θερμοκρασία του νερού να μην υπερβαίνει τους 38 βαθμούς Κελσίου.
5. Σκουπίζετε τα πόδια σας καλά, ιδιαίτερα μεταξύ δακτύλων.
6. Χρησιμοποιείτε ενυδατική κρέμα για να διατηρήσετε το δέρμα ελαστικό (προσοχή, όχι κρέμα στο ενδιάμεσο των δακτύλων).
7. Κόβετε τα νύχια σας με πολύ προσοχή, είναι προτιμότερο να τα κονταίνετε με λίμα.
8. Χρησιμοποιείστε αντιιδρωτικά προϊόντα και απορροφητική-αντιμηκητισιακή πούδρα για τα πόδια που ιδρώνουν.
9. Ποτέ μην αφαιρείτε κάλους μόνοι σας. Απευθυνθείτε στον γιατρό σας.
10. Αποφύγετε την υπερβολική ζέστη στα πόδια σας. Μην χρησιμοποιείτε θερμοφόρες ή ηλεκτρικά θερμαινόμενα μαξιλάρια.

Σημειωτέον ότι το πόδι που πονά, άλλαξε χρώμα (κόκκινο ή μελανό), είναι θερμό (όλο ή ένα μέρος του), έχει άσχημη οσμή ή εμφάνισε φουσκάλες ή μικρές πληγές, αποτελούν σημάδια για τα οποία θα πρέπει να ζητήσετε ιατρική συμβουλή.

Featured photo created by freepik – www.freepik.com

* Γράφουν οι Δρ. Αλέξανδρος Γιακουστίδης MD PhD FRCS, Γενικός Χειρουργός με εξειδίκευση στη χειρουργική ογκολογία ήπατος, παγκρέατος, γαστρεντερικού και στη λαπαροσκοπική/ρομποτική χειρουργική και ο Άγγελος Κλείτσας, ειδικός παθολόγος-διαβητολόγος.

Ο καρκίνος παγκρέατος αποτελεί μία ιδιαίτερα επιθετική μορφή καρκίνου με ιστορικό χαμηλών ποσοστών επιβίωσης. Ερευνητικές ομάδες από τα μεγαλύτερα νοσοκομεία και ιδρύματα παγκοσμίως, μέσω των ερευνητικών τους πρωτοκόλλων, συνεισφέρουν θετικά νέα όσον αφορά τις θεραπευτικές εξελίξεις και του ουσιαστικού στόχου εν τέλει: της αύξησης της επιβίωσης των ασθενών με διάγνωση παγκρεατικού καρκίνου και βελτίωση της ποιότητας ζωής τους. Η χειρουργική αντιμετώπιση και εξαίρεση του τμήματος του παγκρέατος όπου εντοπίζεται ο όγκος είναι η ιδανική θεραπεία εφόσον υπάρχουν κριτήρια εξαιρεσιμότητας και επίσης χημειοθεραπευτικά σχήματα έχουν οδηγήσει σε αύξηση της επιβίωσης των ασθενών τα τελευταία χρόνια.

Δυστυχώς η διάγνωση σε ασθενείς με παγκρεατικό καρκίνο γίνεται συχνά σε προχωρημένο στάδιο με αποτέλεσμα να περιορίζεται το εύρος της θεραπευτικής αντιμετώπισης της νόσου. Για αυτό το λόγο έχει δοθεί έμφαση ερευνητικά παγκοσμίως σε τρόπους διαγνωστικής πρόληψης του παγκρεατικού καρκίνου, όπως π.χ. συμβαίνει με τον καρκίνο μαστού ή τον καρκίνο παχέος εντέρου. Συγκεκριμένα διερευνάται η πιθανή σύνδεση του παγκρεατικού καρκίνου και του σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2.

Στον σακχαρώδη διαβήτη, η ινσουλίνη που είναι παγκρεατική ορμόνη, δεν παράγεται σε αρκετή ποσότητα ή δεν χρησιμοποιείται όπως πρέπει από τον οργανισμό με αποτέλεσμα να υπάρχει διαταραχή στα επίπεδα γλυκόζης. Η παρουσία διαβήτη μπορεί να αποτελέσει πιθανό προδιαθετικό παράγοντα εμφάνισης καρκίνου παγκρέατος αλλά και η γένεση κάποιου όγκου στο πάγκρεας μπορεί να οδηγήσει σε απορρύθμιση των επιπέδων της γλυκόζης και εμφάνιση διαβήτη. Επίσης η χειρουργική εξαίρεση του τμήματος παγκρέατος που πάσχει μπορεί να οδηγήσει σε προσωρινή η πιο μόνιμη εμφάνιση σακχαρώδους διαβήτη.

Προληπτικός έλεγχος ασθενών με σακχαρώδη διαβήτη

Αυτό σημαίνει ότι κάθε ασθενής με σακχαρώδη διαβήτη πρέπει να ελέγχεται συχνά προληπτικά για εμφάνιση παγκρεατικού όγκου;

Όχι, διότι μόνο ένα μικρό ποσοστό ασθενών με διαβήτη έχουν αυξημένη πιθανότητα ανάπτυξης παγκρεατικού καρκίνου αλλά θα ήταν πολύ σημαντικό με έναν αλγόριθμο να εντοπίζονταν οι ασθενείς που θα κρίνονταν σκόπιμο να εντάσσονται σε πρόγραμμα προληπτικής παρακολούθησης. Ερευνητική ομάδα από το MD Anderson της Αμερικής με υπεύθυνο τον καθηγητή Dr Suresh Chari, δημοσίευσε ότι σακχαρώδης διαβήτης που εμφανίζεται ξαφνικά σε ασθενή ιδιαίτερα άνω των 50 ετών, θα μπορούσε να είναι προειδοποιητικό σύμπτωμα εμφάνισης παγκρεατικού καρκίνου σε ένα μικρό ποσοστό ασθενών- συγκεκριμένα η πιθανότητα είναι 1% που φαίνεται ως πολύ μικρό ποσοστό αλλά είναι 8 φορές μεγαλύτερο από αυτό του γενικού πληθυσμού. Το National Cancer Institute στην Αμερική διενεργεί έρευνα με συμμετοχή 10.000 ατόμων με πρόσφατα διεγνωσμένο ξαφνικά σακχαρώδη διαβήτη σε μια προσπάθεια εύρεσης πιθανών δεικτών που θα χρησίμευαν ως διαγνωστικά τεστ πρόληψης.

Κρίναμε σκόπιμο να φιλοξενήσουμε στο άρθρο τον ειδικό παθολόγο-διαβητολόγο Άγγελο Κλείτσα από το YourDoc για διευκρινιστικές ερωτήσεις-απαντήσεις. Ο Άγγελος Κλείτσας, με εξειδίκευση στο σακχαρώδη διαβήτη, διατηρεί ιδιωτικό ιατρείο στην Καλαμαριά Θεσσαλονίκης.

Α.Γ: Ποια η γνώμη σας για την πιθανή σύνδεση -σε πολύ μικρό ποσοστό- νέας εμφάνισης ξαφνικά σακχαρώδους διαβήτη και παγκρεατικού καρκίνου και πώς θα μπορούσε να διενεργείται πρόληψη χωρίς πανικό και διαγνωστικές υπερβολές;

Α.Κ.: Με δεδομένο ότι τα νησίδια του παγκρέατος ασθενών με παγκρεατικό καρκίνο είναι μειωμένα σε αριθμό, γνωρίζουμε ότι η παραγωγή ινσουλίνης στους ασθενείς αυτούς υπολείπεται. Περίπου 45 – 65 % των ασθενών με παγκρεατικό καρκίνο πάσχει από σακχαρώδη διαβήτη (ΣΔ). Ιδιαίτερα σημαντικό είναι το γεγονός ότι το ποσοστό των ασθενών που έρχονται στο γιατρό με νεοδιαγνωσθείσα υπεργλυκαιμία τη στιγμή της διάγνωσης του παγκρεατικού καρκίνου αγγίζει το 80%. Θα έλεγε λοιπόν κανείς ότι η σύνδεση αιφνίδιας εμφάνισης ΣΔ και παγκρεατικού καρκίνου είναι πολύ μεγάλο θέμα συζήτησης ανάμεσα στο γιατρό και τον ασθενή. Αν μπορούσαμε να μιλήσουμε για πρόληψη, ένα τακτικό screening με τις απαραίτητες εργαστηριακές εξετάσεις θεωρείται επιβεβλημένο. Ασθενείς με οικογενειακό ιστορικό νεοπλασιών του πεπτικού αλλά και σακχαρώδη διαβήτη, πρέπει να ελέγχονται για την ύπαρξη ενδεχόμενης υπεργλυκαιμίας νηστείας. Αυτή με τη σειρά της θα οδηγήσει το γιατρό σε διερεύνηση του αιτίου της υπεργλυκαιμίας και θα θέσει σε σωστές βάσεις την αντιμετώπιση της κατάστασης με βάση τα συνολικά ευρήματα. Κρίνεται δε απαραίτητη η συνεργασία του διαβητολόγου με τον χειρουργό για τον καλύτερο σχεδιασμό της θεραπευτικής προσέγγισης.

Α.Γ.: Πόσο συχνά εμφανίζεται απορρύθμισης του σακχάρου στον οργανισμό μετά από χειρουργική εξαίρεση τμήματος του παγκρέατος. Είναι συνήθως παροδική κατάσταση ή μπορεί να εξελιχθεί σε μόνιμη νόσο σακχαρώδους διαβήτη;

Α.Κ.: Είναι ιδιαίτερα συχνή η απορρύθμιση του διαβήτη σε ασθενείς, που υποβάλλονται σε χειρουργική εξαίρεση τμήματος του παγκρέατος για τους λόγους τους εξήγησα παραπάνω. Όλοι ή σχεδόν όλοι οι ασθενείς, που κάνουν ένα τέτοιο χειρουργείο, παρουσιάζουν αυξημένες τιμές τόσο στη γλυκόζη νηστείας όσο και στη μεταγευματική. Καλείται επομένως ο θεράπων διαβητολόγος να τροποποιήσει το θεραπευτικό σχήμα ή ακόμη και να προβεί στην έναρξη νέας θεραπείας εάν ο διαβήτης είναι πρωτοεμφανιζόμενος. Η εμπειρία μας λέει ότι η κατάσταση αυτή είναι σχεδόν πάντα μόνιμη και δεν υποστρέφεται, δεδομένου ότι μέρος του παγκρέατος έχει αφαιρεθεί και έτσι η ινσουλίνη δεν παράγεται επαρκώς.

Πηγή: ygeiamou.gr
Woman photo created by freepik – www.freepik.com

Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι μια χρόνια μεταβολική ασθένεια, η οποία χαρακτηρίζεται από αύξηση της συγκέντρωσης του σακχάρου στο αίμα (υπεργλυκαιμία) και διαταραχή του μεταβολισμού της γλυκόζης. Αυτό προκύπτει είτε ως αποτέλεσμα ελαττωμένης έκκρισης μιας ορμόνης, που ονομάζεται ινσουλίνη, είτε λόγω ελάττωσης της ευαισθησίας των κυττάρων του σώματος στην ινσουλίνη.

Οι χαμηλές θερμοκρασίες του χειμώνα είναι γνωστό ότι μπορούν να επηρεάσουν σημαντικά διάφορες χρόνιες νόσους όπως είναι ο διαβήτης. Ιδιαίτερα λόγω των αυξημένων κρουσμάτων γρίπης και κρυολογημάτων η διαχείριση του διαβήτη γίνεται δυσκολότερη. Αυτό συμβαίνει διότι αυτές οι ασθένειες απορρυθμίζουν τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα, ενώ το ίδιο ισχύει και σε περιπτώσεις αλλαγών που γίνονται στις διατροφικές συνήθειες ή στον περιορισμό της σωματικής άσκησης.

Η ρύθμιση των επιπέδων του σακχάρου είναι ο κεντρικός στόχος της θεραπευτικής αντιμετώπισης του διαβήτη γι’ αυτό και ο ασθενής θα πρέπει λάβει τα κατάλληλα μέτρα προκειμένου να αποφύγει τους κινδύνους των επιπλοκών της νόσου.

Κρύο και γρίπη

Ο ασθενής θα πρέπει να μην είναι εκτεθειμένος για καιρό σε πολύ έντονο κρύο, καθώς αυτό μπορεί να κάνει το αίμα πιο παχύρρευστο και επιρρεπές στην πήξη.

Θα πρέπει να πλένει τα χέρια πιο συχνά, ενώ –εφόσον είναι δυνατό– να γίνεται και εμβολιασμός έναντι της γρίπης.

Όσοι έχουν αρρωστήσει από κοινό κρυολόγημα ή γρίπη θα πρέπει να καταναλώνουν πολλά υγρά, να μετρούν το σάκχαρο συχνότερα και να φροντίζουν να μένουν ζεστοί. Τα πόδια είναι σημαντικό να είναι ζεστά και προστατευμένα με άνετα παπούτσια και κάλτσες.

Οι συσκευές αυτοελέγχου θα πρέπει επίσης να προστατεύονται. Η συσκευή αυτοελέγχου της γλυκόζης στο αίμα και η αντλία ινσουλίνης πρέπει να διατηρούνται σε “κανονική” θερμοκρασία. Η ιδανική για μετρητές και ταινίες κυμαίνεται από 18 έως 30°C.

Σωματική άσκηση

Ο διαβητικός είναι σημαντικο να αναζητήσει τρόπους για να ασκείται καθημερινά, περπατώντας σε κάποιο τοπικό εμπορικό κέντρο ή να ασκηθεί σε γυμναστήριο.

Μαθήματα γυμναστικής σε ομάδες όπως εκείνα της κολύμβησης μπορούν να βοηθήσουν.

Δραστηριότητες που μπορούν να γίνουν ακόμα και στο σπίτι, όπως ισομετρικές ασκήσεις, ανυψώσεις στα πόδια ή τα χέρια την ώρα της τηλεόρασης ή ακούγοντας μουσική είναι επίσης χρήσιμες. Ακόμη, εάν ο ασθενής είναι σε θέση, θα μπορούσε να κάνει ως άσκηση το περπάτημα πάνω και κάτω τις σκάλες στο σπίτι του.

Διατροφή

Σε γενικές γραμμές οι διαβητικοί θα πρέπει να προσέχουν το σύνολο των γλυκών και των λιπαρών τροφών που καταναλώνουν.

Καλό είναι να προτιμούν περισσότερο τα φρούτα και λαχανικά που είναι στην εποχή τους.

Όσον αφορά το αλκοόλ θα πρέπει να υπάρχει μέτρο, ενώ όταν ο ασθενής λαμβάνει ινσουλίνη, είναι καλύτερο να ποθεί μαζί με το φαγητό.

Υπογλυκαιμία

Η υπογλυκαιμία είναι μία κατάσταση στην οποία το σάκχαρο του αίματος πέφτει κάτω από 70ml/dl και εκδηλώνεται με μια σειρά συγκεκριμένων συμπτωμάτων. Σε αυτά περιλαμβάνονται η πείνα, η εφίδρωση, ο πονοκέφαλος, η ζάλη, η θολή όραση, το τρέμουλο, η ναυτία, η ταχυκαρδία, η υπνηλία, η έλλειψη συγκέντρωσης, η νευρικότητα, η συμπεριφορά μεθυσμένου, η αδυναμία και η ξαφνική κούραση.

Ο ασθενής είναι πάντα καλό να έχει δισκία γλυκόζης ή άλλη θεραπεία υπογλυκαιμίας άμεσα διαθέσιμη, ανεξάρτητα από την περίοδο του χρόνου.

Προστασία από ακραίες θερμοκρασίες

Στις πολύ χαμηλές θερμοκρασίες είναι σημαντικό να αποφεύγεται η απώλεια υγρασίας από το δέρμα. Ενυδατικές κρέμες που “κλειδώνουν” μέσα στο δέρμα την υγρασία, αποφυγή του καυτού νερού στο μπάνιο, καθώς και έλεγχος στα πόδια συχνά για οποιαδήποτε σημάδια πιθανών προβλημάτων μπορούν να βοηθήσουν.