Γράφει ο Γιώργος Γκουδέλης, ορθοπαιδικός χειρουργός – διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών
Το σύνδρομο υπακρωμιακής προστριβής ή σύνδρομο πρόσκρουσης αποτελεί τη συχνότερη αιτία του πόνου στον ώμο στους ενήλικες. Δημιουργείται από τη προστριβή του τενοντίου πετάλου των στροφέων μυών του ώμου με το ακρώμιο, το οποίο αποτελεί μια οστική προεξοχή (επωμίδα) του οστού της ωμοπλάτης καλύπτοντας προς τα πάνω το βραχιόνιο οστούν. Η συμπτωματολογία είναι πιο έντονη όταν το άτομο σηκώνει το άνω άκρο του πέρα των 90°.
Οι ασθενείς με σύνδρομο πρόσκρουσης παραπονούνται για πόνο, δυσκολία επιτέλεσης κινήσεων πάνω από το κεφάλι και πίσω από τη πλάτη, δυσκαμψία και αδυναμία. Χαρακτηριστικά οι γυναίκες ασθενείς αναφέρουν δυσκολία στο να κουμπώσουν το στηθόδεσμο. Νυχτερινός πόνος ειδικά όταν το βάρος του σώματος πέφτει στον πάσχων ώμο υποδηλώνει συνήθως και βλάβη στο τενόντιο πέταλο των στροφέων μυών του ώμου.
Ο πόνος μπορεί να αφορά στον ώμο ή να αντανακλά στο βραχίονα και ο ασθενής να παραπονείται για άλγος στο άνω άκρο.
Διάγνωση και απεικονιστικός έλεγχος
Η διάγνωση του συνδρόμου πρόσκρουσης βασίζεται στο ιστορικό του ασθενούς και στη λεπτομερή κλινική εξέταση.
Ο απλός ακτινολογικός έλεγχος μπορεί να αναδείξει επασβεστώσεις στους τένοντες του ώμου ειδικά αν το πρόβλημα είναι χρόνιο. Επίσης ανατομικές οστικές ανωμαλίες, οστεοφυτικές εξεργασίες (οστεόφυτα του ακρωμίου ή της ακρωμιοκλειδικής άρθρωσης), φαίνονται στην εξέταση αυτή.
Το υπερηχογράφημα, διερευνά αλλαγές στη μορφολογία των τενόντων του πετάλου των στροφέων μυών όπως ρήξης, φλεγμονές. Επίσης διευκρινίζει την ανατομική της περιοχής όπως η μορφολογία της κεφαλής του βραχιονίου και του δελτοειδή μυ.
Η Μαγνητική τομογραφία αποτελεί τη μέθοδο εκλογής για την απεικόνιση των λεπτομερειών των μυϊκών ομάδων καθώς και τη μορφολογία των οστών αναδεικνύοντας τις ανατομικές λεπτομέρειες δίνοντας επίσης τη δυνατότητα στο γιατρό για ακριβής μετρήσεις των ανατομικών διαστημάτων.
Συντηρητική αγωγή
Οι περισσότεροι ασθενείς στα αρχικά στάδια του συνδρόμου υπακρωμιακής προστριβής θεραπεύονται με επιτυχία δίχως χειρουργική επέμβαση. Η συντηρητική αγωγή αποτελεί τη πρώτη θεραπευτική επιλογή αφού αποκλειστούν αιτίες όπως μεγάλα οστεόφυτα στην κάτω επιφάνεια του ακρωμίου και της ακρωμιοκλειδικής άρθρωσης.
Η ανάπαυση, η αποφυγή των δραστηριοτήτων που προκαλούν τα συμπτώματα, αντιφλεγμονώδη παυσίπονα φάρμακα, φυσικοθεραπεία καθώς και τοπικές ενέσεις κορτιζόνης με ιδιαίτερη φειδώ συμπληρώνουν τον κύκλο της συντηρητικής αγωγής.
Σήμερα υπάρχει η θεραπευτική αγωγή της έγχυσης PRP (Platelet Rich Plasma), αυτόλογα αιμοπετάλια από τον ίδιο τον ασθενή τα οποία περιέχουν αυξητικούς παράγοντες που προάγουν την άρση της τοπικής φλεγμονής και την επούλωση των ιστών. Βέβαια η αγωγή αυτή δεν αφαιρεί το αίτιο που προκαλεί το σύνδρομο της υπακρωμιακής προστριβής όπως μια οστεοφυτική εξεργασία στην κάτω επιφάνεια του ακρωμίου, αλλά μπορεί να ανακουφίσει τον ασθενή από τα έντονα συμπτώματα.
Χειρουργική θεραπεία
Όταν η συντηρητική αγωγή δεν μπορεί να ανακουφίσει τον ασθενή από τον πόνο και εφαρμοστεί για τουλάχιστον 6 μήνες τότε ο ορθοπαιδικός πρέπει να συστήσει τη χειρουργική αντιμετώπιση. Ο στόχος της επέμβασης είναι να αφαιρεθούν τα αίτια που προκαλούν το σύνδρομο της υπακρωμιακής προστριβής και να δημιουργηθεί με τον τρόπο αυτό αρκετός χώρος για το τενόντιο πέταλο των στροφέων μυών του ώμου. Έτσι με τον τρόπο αυτό ο ασθενής θα μπορεί να λειτουργήσει δίχως συμπτώματα τον ώμο του σε όλες τις ανατομικές κινήσεις.
Η συνηθέστερη επέμβαση ονομάζεται ακρωμιοπλαστική και σήμερα γίνεται με τη σύγχρονη αρθροσκοπική μέθοδο.
Αρθροσκόπηση
Η Αρθροσκόπηση αποτελεί την πιο σύγχρονη ορθοπαιδική χειρουργική μέθοδο στον κόσμο, που επιτρέπει στον εξειδικευμένο ορθοπαιδικό χειρουργό να διαγνώσει και να παρέμβει θεραπευτικά χρησιμοποιώντας χειρουργικά εργαλεία σε μέγεθος ενός στυλό τα οποία εισάγονται μέσα στην άρθρωση από τρεις κυρίως οπές στη πρόσθια, πλάγια και οπίσθια επιφάνεια του ώμου.
Το αρθροσκόπιο περιέχει οπτικές ίνες που μεταδίδουν την εικόνα που λαμβάνουν από το εσωτερικό του ώμου και με εξωτερικό επεξεργαστή την προβάλουν σε μόνιτορ (τηλεόραση). Από την εικόνα που προβάλλεται στο μόνιτορ ο ορθοπαιδικός χειρουργός εξετάζει προσεκτικά και με μεγάλη λεπτομέρεια το εσωτερικό της άρθρωσης και αποφασίζει για τη φύση του προβλήματος καθώς και τη θεραπεία αυτού.
Κατά τη διάρκεια της αρθροσκόπησης ο γιατρός μπορεί να εισάγει ειδικά χειρουργικά εργαλεία από τη δεύτερη οπή ή την τρίτη οπή δρώντας με τον τρόπο αυτό διαγνωστικά και θεραπευτικά.