Η τροφική δυσανεξία είναι μία διαταραχή της φυσιολογίας του οργανισμού, η οποία οφείλεται σε ένα χημικό ή τοξικό ερέθισμα που προκαλείται με την κατανάλωση κάποιας τροφής ή πρόσθετης ουσίας της για την ενίσχυση της γεύσης, του χρωματισμού και της αντισηψίας. Κατά την περίπτωση αυτή υπάρχει αδυναμία κατανάλωσης, απορρόφησης, αφομοίωσης και μεταβολισμού της τροφής από τον οργανισμό.
Το αποτέλεσμα είναι να προκύπτουν ορισμένα παθολογικά συμπτώματα που εμφανίζονται μεμονωμένα ή σε συνδυασμό. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται η διάρροια, η δυσκοιλιότητα, η δύσπνοια, το φούσκωμα, ο κοιλιακός πόνος, ο κνησμός, ο πονοκέφαλος, η ζάλη, η εφίδρωση, κάποιο εξάνθημα και η λιποθυμία.
Κάθε άτομο με τροφική δυσανεξία παρουσιάζει διαφορετικά συμπτώματα τα οποία διαφέρουν ως προς τον βαθμό αντίδρασης, την ηλικία εκδήλωσης, τη διάρκεια, τη γεωγραφική περιοχή όπου εντοπίζονται και την ποσότητα της τροφής που χρειάζεται για να τα προκαλέσει.
Το ίδιο τρόφιμο μπορεί να προκαλέσει διαφορετικά συμπτώματα σε διαφορετικούς ανθρώπους, ενώ διαφορετικά τρόφιμα μπορούν να προκαλέσουν διαφορετικά συμπτώματα στο ίδιο άτομο.
Οι μορφές της τροφικής δυσανεξίας
Η δυσανεξία σε τρόφιμα εμφανίζεται με δύο μορφές. Στη μία περίπτωση μπορεί να οφείλεται σε αλλεργία κατά την οποία υπάρχει μια γενικευμένη αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος στο υπεύθυνο πρόσθετο, που πολλές φορές μπορεί να βρίσκεται σε πρόσμιξη με κάποια αλλεργιογόνο πρωτεΐνη.
Η συχνότερη αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος είναι η παραγωγή ειδικών αντισωμάτων έναντι του αλλεργιογόνου συστατικού της τροφής. Το αποτέλεσμα είναι η απελευθέρωση από τα κύτταρα τεράστιων ποσοτήτων χημικών ουσιών, όπως η ισταμίνη που είναι υπεύθυνη για τα συμπτώματα της αλλεργικής αντίδρασης ανάλογα με τον ιστό στον οποίο απελευθερώνονται.
Τα συμπτώματα μπορεί να είναι ήπια έως σοβαρά. Μια σοβαρή αλλεργική αντίδραση μπορεί να προκαλέσει αλλεργικό σοκ, το οποίο εκδηλώνεται με λιποθυμία και πτώση πίεσης που μπορεί να οδηγήσει σε θάνατο.
Η άλλη μορφή δυσανεξίας σε πρόσθετα τροφίμων είναι η μη αλλεργική και προκαλείται από ενώσεις όπως το όξινο γλουταμινικό νάτριο (ενισχυτικό γεύσης), τα νιτρικά άλατα (συντήρηση κρεάτων) και τα θειώδη (παρεμπόδιση μούχλας).
Οι μη αλλεργικές αντιδράσεις δυσανεξίας σε πρόσθετα, εκτός από τοπικές αντιδράσεις δυσπεψίας, μπορεί να προκαλέσουν πονοκέφαλο, κοκκίνισμα, δυσφορία στο στήθος και αισθήσεις ζεστασιάς. Στις περισσότερες περιπτώσεις όμως το μόνο σύμπτωμα που προκαλείται μετά την κατανάλωση του ύποπτου πρόσθετου είναι ο πονοκέφαλος.