Ως υποθερμία θεωρείται η κατάσταση κατά την οποία η θερμοκρασία του σώματός μας πέφτει κάτω από το όριο των 35 βαθμών Κελσίου, το οποίο είναι απαραίτητο για τη διατήρηση του μεταβολισμού μας σε φυσιολογικά επίπεδα.
Φυσιολογικά η θερμοκρασία του σώματός μας κυμαίνεται από 36,4 – 37,5 βαθμούς Κελσίου, ωστόσο ο ανθρώπινος οργανισμός μπορεί να λειτουργεί φυσιολογικά και σε ένα εύρος θερμοκρασιών που μπορεί να κυμαίνεται από 34,4 έως 37,8 βαθμών Κελσίου.
Στο φυσιολογικό άτομο οι διαταραχές θερμοκρασίας που μπορεί να προκύψουν από τη μεταβολική δραστηριότητα του σώματος και την διακύμανση της θερμοκρασίας του περιβάλλοντος εξισορροπούνται, με αποτέλεσμα η φυσιολογική διακύμανση της θερμοκρασίας του σώματος να βρίσκεται σε στενά επίπεδα, παρά τις περιβαλλοντικές αλλαγές. Η θερμοκρασία του ανθρώπινου σώματος ελέγχεται από τον υποθάλαμο του εγκεφάλου στον οποίο βρίσκονται τα θερμορυθμιστικά κέντρα, που λειτουργούν ως «θερμοστάτες» στο ανθρώπινο σώμα.
Παρά το γεγονός ότι θερμοκρασίες σώματος πάνω από 37,2 και κάτω από 35,5 είναι γενικώς παθολογικές, η θερμορυθμιστική λειτουργία του σώματος διαφέρει από άτομο σε άτομο και τροποποιείται με την πάροδο της ηλικίας.
Κατηγορίες υποθερμίας
Υπάρχουν τέσσερις κατηγορίες υποθερμίας, οι οποίες έχουν ως εξής:
- Χρόνια: Συνήθως παρατηρείται στους αλκοολικούς, ηλικιωμένους και άλλους με ιατρικά προβλήματα όπως ο διαβήτης, ο βραδύς μεταβολισμός, οι διαταραχές κυκλοφορίας, οι ορμονικές διαταραχές και η σήψη.
- Υποθερμία από φυσιολογικά αίτια: Ιδιοσυγκρασία, έκθεση στο κρύο, βύθισμα σε κρύο νερό ή προ της ωορρηξίας.
- Υποθερμία από φάρμακα.
- Κρίσεις που συμβαίνουν σε υγιή άτομα που εκτίθενται σε περιβαλλοντολογικά στρες.
Προδιαθεσικοί παράγοντες
Υπάρχουν επίσης ορισμένοι προδιαθεσικοί παράγοντες που συμβάλλουν στην εμφάνιση της υποθερμίας:
- Ανεπαρκής οικιακή θέρμανση
- Ανεπαρκής ή ακατάλληλη ένδυση σε σχέση με τη θερμοκρασία του περιβάλλοντος.
- Μπάνιο σε κρύο νερό – υγρά ρούχα – παρατεταμένη επαφή σε κρύο έδαφος.
- Κακή διατροφή, υποσιτισμός
- Καθιστική ζωή
- Σακχαρώδης διαβήτης
- Υπολειτουργία θυρεοειδή
- Ανεπάρκεια επινεφριδίων ή και υποφύσεως (ορμονικές διαταραχές)
- Νεφρική ανεπάρκεια (αύξηση ουρίας)
Τα συμπτώματα
Όταν ξεκινάει η υποθερμία το άτομο θα αρχίσει να έχει ρίγη, προβλήματα κίνησης, επιβράδυνση και ανεπαρκή συντονισμό. Οι άνθρωποι που βιώνουν υποθερμία θα εμφανίσουν επίσης ζαλάδες, αποπροσανατολισμό ή σύγχυση και μπορεί να έχουν προβλήματα στην ομιλία ή να ενεργούν σαν να βρίσκονται υπό την επήρεια ναρκωτικών ή αλκοόλ.
Αν η υποθερμία χειροτερέψει, ο ρυθμός της αναπνοής και της καρδιά μπορεί να επιβραδυνθεί σε επικίνδυνα επίπεδα με αποτέλεσμα να χάνονται οι αισθήσεις και να επακολουθεί ο θάνατος.
Αντιμετώπιση – Πρόληψη
Εάν η υποθερμία είναι πρωτοεμφανιζόμενη, ο ασθενής θα πρέπει να εξετασθεί άμεσα ιατρικώς. Η θεραπεία διαφοροποιείται ανάλογα με το αίτιο.
Σε γενικές γραμμές θα πρέπει να αποφεύγονται οι απότομες μεταβολές θερμοκρασίας, η πολύωρη παραμονή στο κρύο και τα κρύα ρεύματα. Τα ρούχα όταν είναι βρεγμένα να αλλάζονται άμεσα, αλλά και να προτιμούνται τα αδιάβροχα. Επιπλέον, πάντα να φοριούνται κάλτσες το χειμώνα, ενώ να αποφεύγονται και τα ρούχα που παρεμποδίζουν την κυκλοφορία (π.χ. στενές ζώνες, παντελόνια).
Σημαντική είναι και η καθημερινή βάδιση, καθώς τονώνει την κυκλοφορία και ομαλοποιεί την ικανότητα του σώματος να ρυθμίζει την θερμοκρασία, ενώ ακόμη σημειώνεται ότι η υπερκόπωση μπορεί να προκαλέσει διαταραχές στη θερμοκρασία του σώματος.
Τέλος, επισημαίνεται ότι η κατανάλωση αλκοόλ, αντίθετα με τις παραδοσιακές πεποιθήσεις, επιδεινώνει την υποθερμία, αφού το οινόπνευμα μπορεί να προκαλέσει αγγειοδιαστολή, δηλαδή άνοιγμα των αιμοφόρων αγγείων που οδηγεί σε ταχύτερη ψύξη του σώματος.