Η υψηλή αρτηριακή πίεση ή υπέρταση (HTN) είναι μια χρόνια πάθηση, η οποία κάνει την καρδιά να εργάζεται πιο εντατικά από το φυσιολογικό για να κυκλοφορεί το αίμα μέσω των αιμοφόρων αγγείων.
Μπορεί να υπάρχει τόσο σε παιδιά όσο και σε ενήλικες, ωστόσο είναι συχνότερη σε άτομα άνω των 35 ετών. Η αύξηση της ηλικίας, το υπερβολικό σωματικό βάρος και η παχυσαρκία αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισής της. Μεγαλύτερο κίνδυνο να προσβληθούν έχουν, επιπλέον, τα άτομα που καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες αλκοόλ, οι διαβητικοί, οι γυναίκες που παίρνουν αντισυλληπτικά χάπια, οι νεφροπαθείς, αυτοί που πάσχουν από ποδάγρα, καθώς και εκείνοι στων οποίων τις οικογένειες υπάρχει ιστορικό με υψηλή πίεση. Να σημειωθεί πάντως ότι οι τελευταίοι δεν είναι σίγουρο πως θα την παρουσιάσουν.
Όσον αφορά τα συμπτώματα, η υπέρταση εμφανίζει σπάνια και η αναγνώρισή της συνήθως γίνεται μέσω προσυμπτωματικού ελέγχου ή όταν το άτομο αναζητά φροντίδα για κάποιο άλλο πρόβλημα υγείας. Μερικά άτομα με υψηλή αρτηριακή πίεση αναφέρουν πονοκεφάλους (ειδικά στο πίσω μέρος του κεφαλιού και κατά τις πρωινές ώρες), καθώς και ζαλάδα, ίλιγγο, εμβοές (βόμβο ή σφύριγμα στα αυτιά), διαταραχές στην όραση ή λιποθυμικά επεισόδια. Η υψηλή πίεση, επίσης, αυξάνει τον κίνδυνο για καρδιοπάθειες, καρδιακή προσβολή και εγκεφαλικά επεισόδια.
Υπολογίζεται ότι μέχρι και το ένα τέταρτο του πληθυσμού παρουσιάζει υψηλή πίεση, ωστόσο μόνος ένας στους τρεις πάσχοντες το γνωρίζει. Ο μόνος τρόπος για να διαπιστωθεί εάν κάποιος έχει υψηλή πίεση είναι να την μετρήσει. Η μέτρησή της πρέπει να γίνεται κάτω από κατάλληλες συνθήκες και με το σωστό τρόπο. Ο ασθενής θα πρέπει να είναι ήρεμος και συνίσταται να είναι ξαπλωμένος για 30 λεπτά προτού γίνει η μέτρηση. Επίσης σημαντικό είναι το περιτύλιγμα του πιεσόμετρου να έχει πλάτος ανάλογο με την ηλικία, το σωματικό βάρος και τη σωματική διάπλαση του ασθενή.
Υψηλή πίεση στους ενήλικες υπάρχει όταν η συστολική πίεση είναι μεγαλύτερη ή ίση με 140 mmHg και η διαστολική μεγαλύτερη ή ίση με 90 mmHg. Στα παιδιά οι φυσιολογικές τιμές εξαρτώνται και από την ηλικία τους.
Προσοχή εφίσταται στο γεγονός ότι το να έχει κάποιος υψηλή πίεση δεν σημαίνει ότι είναι νευρικός, νιώθει ένταση ή ότι είναι υπερβολικά δραστήριος. Μπορεί κάποιος να είναι ήρεμος, άνετος και χαλαρός αλλά να έχει υψηλή πίεση.