Blog

Η δυσανεξία στη γλουτένη, ή αλλιώς κοιλιοκάκη, είναι μια κληρονομική αυτοάνοση πάθηση κατά την οποία ο οργανισμός αντιδρά παράγοντας αντιγλιαδινικά αντισώματα και καταστρέφοντας έτσι το εσωτερικό τοίχωμα του λεπτού εντέρου. Το αποτέλεσμα είναι η μεγάλη μείωση της απορρόφησης των θρεπτικών συστατικών των τροφών οδηγώντας σε μεγάλη ανεπάρκεια θρεπτικών στοιχείων, βιταμινών και μετάλλων.

Η γλουτένη είναι μια αποθηκευτική πρωτεΐνη που βρίσκεται στο σιτάρι και σε άλλα δημητριακά, όπως η σίκαλη, το κριθάρι και η βρώμη. Η κληρονομικότητα σε συνδυασμό με την κατανάλωση τροφών με γλουτένη μπορεί ενδεχομένως να οδηγήσει στην εκδήλωση της νόσου. Σημειώνεται επίσης ότι η κοιλιοκάκη εμφανίζεται και στα μωρά όταν αρχίσουν να καταναλώνουν δημητριακά στη διατροφή τους.

Συμπτώματα

Η κοιλιοκάκη εμφανίζει μια σειρά εξουθενωτικών συμπτωμάτων, από τα οποία οι πάσχοντες μπορούν να ανακάμψουν πλήρως με την κατάλληλη διατροφή που αποφεύγει τη γλουτένη.

Χαρακτηριστικό είναι ότι οι άνθρωποι με κοιλιοκάκη μπορεί να μην έχουν κανένα σύμπτωμα, αλλά μπορούν να αναπτύξουν επιπλοκές της νόσου με την πάροδο του χρόνου. Τα συμπτώματα εξαρτώνται από το βαθμό της κακής απορρόφησης των τροφών και μπορεί να μην εμφανιστούν, να είναι λίγα ή ήπια, έως και σοβαρά.

Οι κατηγορίες των συμπτωμάτων είναι δύο: Μπορεί πρώτον να οφείλονται στην κακή απορρόφηση των θρεπτικών ουσιών ή και δεύτερον στην έλλειψη των βιταμινών και των μετάλλων.

Συμπτώματα λόγω κακής απορρόφησης:

1. Διάρροια
2. Δύσοσμα αέρια κοιλίας
3. Στεατόρροια (αυξημένη ποσότητα λίπους στα κόπρανα)

Συμπτώματα λόγω ελλιπούς διατροφής και ανεπάρκειας βιταμινών και μετάλλων:

1. Απώλεια βάρους και κατακράτηση υγρών
2. Οστεοπόρωση
3. Αναιμία
4. Στειρότητα
5. Συχνά αιματώματα
6. Παθολογικά ηπατικά τεστ
7. Περιφερική νευροπάθεια (καταστροφή νεύρων)
8. Μυϊκή αδυναμία

Θεραπεία

Η δυσανεξία στη γλουτένη στις περισσότερες περιπτώσεις αντιμετωπίζεται επιτυχώς με πλήρη αποχή του ασθενούς από προϊόντα που περιέχουν γλουτένη, με αποτέλεσμα τη σταδιακή επαναφορά του τοιχώματος του εντέρου στη φυσιολογική του κατάσταση.

Η βρώμη, το ρύζι, η πατάτα, η σόγια και ο αραβόσιτος είναι κάποια από τα τρόφιμα που μπορεί να καταναλώνει εναλλακτικά ο ασθενής. Απαραίτητη είναι όμως η συνδρομή κάποιου ειδικού.

Υπάρχουν πάντως και περιπτώσεις που η νόσος δεν μπορεί να ελεγχθεί μονάχα με τη δίαιτα. Αυτές είναι οι ανθεκτικές μορφές της νόσου. Η θεραπεία της ανθεκτικής νόσου περιλαμβάνει την αγωγή με ανοσοκατασταλτικά φάρμακα και την πλήρωση με διάφορα σκευάσματα των απωλειών των ασθενών σε βιταμίνες και ιχνοστοιχεία.

Photo credit: Freepik

Η κοιλιοκάκη, η οποία είναι γνωστή και ως δυσανεξία στη γλουτένη, είναι μια αυτοάνοση πάθηση που πυροδοτείται από τη γλουτένη σε γενετικά προδιαθετιμένα άτομα.

Η γλουτένη είναι μια αποθηκευτική πρωτεΐνη που υπάρχει στο σιτάρι, το κριθάρι, τη βρώμη και τη σίκαλη και προκαλεί σε αυτά τα άτομα καταστροφή των απορροφητικών λαχνών του λεπτού εντέρου, με αποτέλεσμα ο οργανισμός τους να μην μπορεί να απορροφήσει τις απαραίτητες για τη λειτουργία του ουσίες, οδηγώντας έπειτα σε μεγάλη ανεπάρκεια θρεπτικών στοιχείων, βιταμινών και μετάλλων.

Η κληρονομικότητα σε συνδυασμό με την κατανάλωση τροφών με γλουτένη μπορεί ενδεχομένως να οδηγήσει στην εκδήλωση της νόσου, η οποία μπορεί να εμφανιστεί και στα μωρά όταν εντάσσονται τα δημητριακά στη διατροφή τους.

Γενικά θεωρείται σχετικά σπάνια νόσος, η συχνότητά της όμως τα τελευταία χρόνια με την ανάπτυξη ευαίσθητων βιοδεικτών μπορεί να αγγίζει παγκόσμια ακόμα και το 1% του πληθυσμού.

Παρόλα αυτά, λόγω της ποικιλομορφίας των συμπτωμάτων της, η διάγνωση κατά κύριο λόγο βασίζεται στην ισχυρή κλινική υποψία του γιατρού.

Συμπτώματα

Η κοιλιοκάκη εμφανίζει μια σειρά εξουθενωτικών συμπτωμάτων. Χαρακτηριστικό είναι ότι οι άνθρωποι με κοιλιοκάκη μπορεί να μην έχουν κανένα σύμπτωμα, αλλά μπορούν να αναπτύξουν επιπλοκές της νόσου με την πάροδο του χρόνου. Τα συμπτώματα εξαρτώνται από το βαθμό της κακής απορρόφησης των τροφών και μπορεί να μην εμφανιστούν, να είναι λίγα ή ήπια, έως και σοβαρά.

Οι κατηγορίες των συμπτωμάτων είναι δύο: Μπορεί πρώτον να οφείλονται στην κακή απορρόφηση των θρεπτικών ουσιών ή και δεύτερον στην έλλειψη των βιταμινών και των μετάλλων.

Συμπτώματα λόγω κακής απορρόφησης:

– Διάρροια
– Δύσοσμα αέρια κοιλίας
– Στεατόρροια (αυξημένη ποσότητα λίπους στα κόπρανα)

Συμπτώματα λόγω ελλιπούς διατροφής και ανεπάρκειας βιταμινών και μετάλλων:

– Απώλεια βάρους και κατακράτηση υγρών
– Οστεοπόρωση
– Αναιμία
– Στειρότητα
– Συχνά αιματώματα
– Παθολογικά ηπατικά τεστ
– Περιφερική νευροπάθεια (καταστροφή νεύρων)
– Μυϊκή αδυναμία

Αντιμετώπιση

Η σωστή και έγκαιρη διάγνωση και η χορήγηση ειδικής δίαιτας με τρόφιμα χωρίς γλουτένη επαναφέρει στο φυσιολογικό την απορροφητική ικανότητα του εντέρου, προκαλεί πλήρη υποχώρηση της συμπτωματολογίας και αποτρέπει δυσάρεστες επιπλοκές, όπως λέμφωμα ή καρκίνο σε περιπτώσεις αδιάγνωστες ή παραμελημένες που δεν τηρούν τις διαιτητικές οδηγίες.

Επειδή τα τελευταία χρόνια τα τρόφιμα χωρίς γλουτένη είναι ιδιαίτερα «της μόδας» και τυγχάνουν ευρείας κατανάλωσης, η υποχώρηση κάποιων συμπτωμάτων με την αποφυγή τροφίμων με γλουτένη δεν παραπέμπει στη διάγνωση της κοιλιοκάκης, η οποία απαιτεί βιοδείκτες και βιοψίες, αλλά στην αποκαλούμενη ευαισθησία στη γλουτένη, που δεν είναι αυτοάνοσο νόσημα αλλά έχει χαρακτηριστικά τροφικής αλλεργίας.