Η παχυσαρκία σύμφωνα με πρόσφατη απόφαση της ΠΟΥ (Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας) θεωρείται νόσος και σαν τέτοια πρέπει να αντιμετωπίζεται και να θεραπεύεται ή καλύτερα να προλαμβάνεται. Θεωρείται πολυπαραγοντική που κύριο λόγο παίζουν η γενετική, η νευροχημεία και η ψυχολογία. Ανάλογα με το αίτιο που την προκαλεί διακρίνεται σε εξωγενή και ενδογενή.
Ο έλεγχος της παχυσαρκίας δεν είναι απλό μαθηματικό πρόβλημα όπου ελέγχεται το ισοζύγιο μεταξύ προσλαμβανομένων και καταναλισκομένων θερμίδων, αλλά ένα σύνθετο ιατρικό πρόβλημα, γι ‘ αυτό και πρέπει να ασχολείται με αυτό ομάδα ειδικών γιατρών.
Το σπουδαιότερο όμως από όλα αυτά είναι ότι πρέπει να εξασφαλισθεί η πλήρης συνεργασία του ασθενούς και του θεράποντος ιατρού, διότι πρέπει να γίνει κατανοητό ότι η προσπάθεια για απώλεια του περιττού σωματικού βάρους δεν τελειώνει με κάποιου είδους επέμβαση, αλλά ξεκινά την επομένη της εγχειρήσεως.
Πρέπει να γίνει κατανοητό ότι η χειρουργική αντιμετώπιση της παχυσαρκίας δεν είναι κάτι απλό που χρειάζεται να αφιερώσει κάποιος δέκα λεπτά από την ζωή του για την αντιμετώπισή της, ούτε είναι επέμβαση ρουτίνας που απαιτεί μόνο λίγες ώρες νοσηλείας.
Γιατί παχαίνουμε
Τα αίτια της παχυσαρκίας είναι πολύπλοκα και όχι απλά θέμα αυτοελέγχου και προσωπικής θέλησης.
Σε γενικές γραμμές, το αυξημένο βάρος προκαλείται από αυξημένη κατανάλωση θερμίδων, σε συνδυασμό με λίγη ή καθόλου άσκηση και γενετική προδιάθεση (αν ένας από τους δύο γονείς είναι παχύσαρκος αυξάνεται κατά 50% η πιθανότητα παχυσαρκίας στους απογόνους). Η παχυσαρκία προκαλείται όταν, για μεγάλο χρονικό διάστημα, το σώμα παίρνει περισσότερες θερμίδες από όσες χρησιμοποιεί. Οι ορμόνες παίζουν βασικό ρόλο στον ρυθμό αύξησης του βάρους και στην γενετική προδιάθεση κάποιων ανθρώπων να παχαίνουν πιο εύκολα από άλλους.
Η ραγδαία αύξηση της παχυσαρκίας τα τελευταία χρόνια δεν οφείλεται προφανώς σε κάποια ορμονική ή γονιδιακή διαταραχή. Η βασικές της αιτίες θεωρούνται:
– η καθιστική ζωή
– συντηρητικά και ενισχυτικά γεύσης στις τροφές, όπως η φρουκτόζη
– η κατανάλωση τροφών με πολύ υψηλά λιπαρά, υδατάνθρακες με υψηλό γλυκαιμικό δείκτη
– κουλτούρα που περιστρέφεται γύρω από την εύκολη απόλαυση
– το καθημερινό stress, γρήγορα, εύκολα γεύματα «στο πόδι»
Οι επιπτώσεις
Η παχυσαρκία συνδέεται με μια σειρά ασθενειών που αφορούν όλα τα συστήματα του ανθρωπίνου σώματος. Έτσι δημιουργούνται προβλήματα από:
α) το αναπνευστικό σύστημα
β) το καρδιαγγειακό σύστημα
γ) τις εκφυλίσεις μεγάλων αρθρώσεων
δ) την αύξηση χοληστερίνης, σακχάρου, χολολιθίαση, λιπώδη διήθηση ήπατος.
ε) τα γυναικολογικά προβλήματα
στ) την αυξημένη συχνότητα σε καρκίνο
ζ) τον αυξημένο κίνδυνο επιπλοκών μετά από εγχειρήσεις
η) τα ψυχολογικά προβλήματα που δημιουργούνται από την κοινωνική απόρριψη και απομόνωση.
θ) τις επιπλοκές κατά την εγκυμοσύνη
Θυρεοειδής αδένας
Η παχυσαρκία δεν προκαλείται αποκλειστικά από διαταραχές της θυρεοειδικής λειτουργίας όπως πολλοί νομίζουν. Παθήσεις όπως ο υποθυρεοειδισμός μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο αύξησης βάρους αλλά μόνο σε συνδυασμό με κακή διατροφή και αποχή από την άσκηση. Η αύξηση βάρους που μπορεί να προκαλέσει μια διαταραχή στη λειτουργία του θυρεοειδούς είναι συνήθως λίγα κιλά (4-5 το πολύ). Η υπολειτουργία του θυρεοειδούς όμως μπορεί να μειώσει το αποτέλεσμα της προσπάθειας για απώλεια βάρους και για το λόγο αυτό πάντα πρέπει να αξιολογείται η λειτουργία του όταν έχουμε δυσκολία στην απώλεια βάρους.
Ινσουλίνη
Η ινσουλίνη παράγεται από το πάγκρεας και είναι απαραίτητη για τον μεταβολισμό των υδατανθράκων ενώ παίζει σημαντικό ρόλο στην αποθήκευση λίπους μετά τα γεύματα. Η ινσουλίνη βοηθά τους διάφορους ιστούς να χρησιμοποιήσουν τη γλυκόζη για ενέργεια. Στην παχυσαρκία, και ειδικά όταν υπάρχει ιδιαίτερα αυξημένο λίπος στην κοιλιά και όργανα όπως το ήπαρ, δημιουργείται αντίσταση στην δράση της ινσουλίνης, η ινσουλίνη δεν μπορεί δηλαδή να δράσει εύκολα. Στα άτομα με αντίσταση στην ινσουλίνη διατροφή υψηλή σε υδατάνθρακες οδηγεί σε υπερινσουλιναιμία, αυξημένη εναπόθεση λίπους και επιδείνωση της παχυσαρκίας. Η αντίσταση στην ινσουλίνη είναι ο «προάγγελος» του σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2.
Η θεραπεία
Η θεραπεία της παχυσαρκίας διακρίνεται σε συντηρητική και χειρουργική. Στην πρώτη κατηγορία ανήκει η συστηματική και ελεγχόμενη από τον διατροφολόγο σωστή διατροφή, το ενδογαστρικό μπαλόνι σε συνδυασμό με σωστή και συστηματική σωματική άσκηση.
Οι χειρουργικές επεμβάσεις που εφαρμόζονται στην θεραπεία της παχυσαρκίας χωρίζονται σε δύο κατηγορίες: στην πρώτη ανήκουν αυτές που περιορίζουν την χωρητικότητα του στομάχου και στην δεύτερη αυτές που δημιουργούν δυσαπορρόφηση ή συνδυασμό και των δύο.
Περιοριστικού τύπου επεμβάσεις
α) η κάθετη γαστροπλαστική,
β) ο ρυθμιζόμενος γαστρικός δακτύλιος και
γ) η sleeve γαστρεκτομή που αποτελεί ίσως την πιο ιδανική λύση στην αντιμετώπιση της παχυσαρκίας σήμερα.
Επεμβάσεις που δημιουργούν δυσαπορρόφηση
α) τα διαφόρων ειδών γαστρικά by-pass και
β) οι χολοπαγκρεατικές παρακάμψεις.
Μια ξεχωριστή κατηγορία αποτελεί ο γαστρικός βηματοδότης, που όμως ακόμη βρίσκεται σε πειραματικό στάδιο (κάτι ανάλογο με τον βηματοδότη που τοποθετείται στην καρδιά).
Τι μπορείτε να κάνετε σε γενικές γραμμές
- – Να τρώτε 3-5 μικρά γεύματα την ημέρα
- – Περπατήστε τουλάχιστον 30 λεπτά την ημέρα
- – Μειώστε την κατανάλωση θερμίδων από λιπαρά και γλυκά
- – Κάντε τη σωστή μεσογειακή διατροφή πλούσια σε φρούτα και λαχανικά
- – Ζητήστε βοήθεια από τον ιατρό σας για να σχεδιάσετε ένα πλάνο απώλειας βάρους που θα είναι το κατάλληλο για εσάς και τις ορμόνες σας!
