Blog

Η τροφική δυσανεξία είναι μία διαταραχή της φυσιολογίας του οργανισμού, η οποία οφείλεται σε ένα χημικό ή τοξικό ερέθισμα που προκαλείται με την κατανάλωση κάποιας τροφής ή πρόσθετης ουσίας της για την ενίσχυση της γεύσης, του χρωματισμού και της αντισηψίας. Κατά την περίπτωση αυτή υπάρχει αδυναμία κατανάλωσης, απορρόφησης, αφομοίωσης και μεταβολισμού της τροφής από τον οργανισμό.

Το αποτέλεσμα είναι να προκύπτουν ορισμένα παθολογικά συμπτώματα που εμφανίζονται μεμονωμένα ή σε συνδυασμό. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται η διάρροια, η δυσκοιλιότητα, η δύσπνοια, το φούσκωμα, ο κοιλιακός πόνος, ο κνησμός, ο πονοκέφαλος, η ζάλη, η εφίδρωση, κάποιο εξάνθημα και η λιποθυμία.

Κάθε άτομο με τροφική δυσανεξία παρουσιάζει διαφορετικά συμπτώματα τα οποία διαφέρουν ως προς τον βαθμό αντίδρασης, την ηλικία εκδήλωσης, τη διάρκεια, τη γεωγραφική περιοχή όπου εντοπίζονται και την ποσότητα της τροφής που χρειάζεται για να τα προκαλέσει.

Το ίδιο τρόφιμο μπορεί να προκαλέσει διαφορετικά συμπτώματα σε διαφορετικούς ανθρώπους, ενώ διαφορετικά τρόφιμα μπορούν να προκαλέσουν διαφορετικά συμπτώματα στο ίδιο άτομο.

Οι μορφές της τροφικής δυσανεξίας

Η δυσανεξία σε τρόφιμα εμφανίζεται με δύο μορφές. Στη μία περίπτωση μπορεί να οφείλεται σε αλλεργία κατά την οποία υπάρχει μια γενικευμένη αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος στο υπεύθυνο πρόσθετο, που πολλές φορές μπορεί να βρίσκεται σε πρόσμιξη με κάποια αλλεργιογόνο πρωτεΐνη.

Η συχνότερη αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος είναι η παραγωγή ειδικών αντισωμάτων έναντι του αλλεργιογόνου συστατικού της τροφής. Το αποτέλεσμα είναι η απελευθέρωση από τα κύτταρα τεράστιων ποσοτήτων χημικών ουσιών, όπως η ισταμίνη που είναι υπεύθυνη για τα συμπτώματα της αλλεργικής αντίδρασης ανάλογα με τον ιστό στον οποίο απελευθερώνονται.

Τα συμπτώματα μπορεί να είναι ήπια έως σοβαρά. Μια σοβαρή αλλεργική αντίδραση μπορεί να προκαλέσει αλλεργικό σοκ, το οποίο εκδηλώνεται με λιποθυμία και πτώση πίεσης που μπορεί να οδηγήσει σε θάνατο.

Η άλλη μορφή δυσανεξίας σε πρόσθετα τροφίμων είναι η μη αλλεργική και προκαλείται από ενώσεις όπως το όξινο γλουταμινικό νάτριο (ενισχυτικό γεύσης), τα νιτρικά άλατα (συντήρηση κρεάτων) και τα θειώδη (παρεμπόδιση μούχλας).

Οι μη αλλεργικές αντιδράσεις δυσανεξίας σε πρόσθετα, εκτός από τοπικές αντιδράσεις δυσπεψίας, μπορεί να προκαλέσουν πονοκέφαλο, κοκκίνισμα, δυσφορία στο στήθος και αισθήσεις ζεστασιάς. Στις περισσότερες περιπτώσεις όμως το μόνο σύμπτωμα που προκαλείται μετά την κατανάλωση του ύποπτου πρόσθετου είναι ο πονοκέφαλος.

Το δέρμα είναι το μεγαλύτερο όργανο του σώματός μας που έρχεται σε άμεση επαφή με το περιβάλλον. Για ακριβώς αυτό τον λόγο διαθέτει ορισμένες ιδιότητες που είναι απαραίτητες για την επιβίωση μας. Είναι αδιαπέραστο από μικροοργανισμούς και χημικές ουσίες, δεν επιτρέπει την προς τα έξω απώλεια υγρών και προστατεύει από τη βλαπτική δράση της υπεριώδους ακτινοβολίας, αποτελώντας έναν μη ειδικό μηχανισμό άμυνας.

Ακριβώς όπως το υγιές δέρμα μπορεί να συμβάλλει στην διατήρηση της υγείας μας, έτσι και η κατάσταση μας μπορεί να αντανακλάται στο δέρμα μας. Ορισμένες αλλαγές σε αυτό μπορούν να προειδοποιήσουν για κάποια υποβόσκουσα πάθηση.

Αλλεργίες

Με τον όρο αλλεργία εννοείται η παθολογική κατάσταση κατά την οποία ο οργανισμός αντιδρά απέναντι σε αβλαβείς περιβαλλοντικές ουσίες, που ονομάζονται αλλεργιογόνα.

Τα εξανθήματα που εμφανίζονται στο δέρμα και ο κνησμός, συχνά οφείλονται σε κάποια αλλεργία. Τέτοιες μπορεί να είναι τροφικές αλλεργίες, αλλεργίες που οφείλονται σε φάρμακα, σε έντομα κλπ. Πολλές φορές μάλιστα, επειδή το εξάνθημα μπορεί να εμφανιστεί αρκετή ώρα μετά την επαφή με το αλλεργιογόνο, είναι δύσκολο να εντοπιστεί το αίτιο για την αλλεργία. Για αυτό και σε άτομα που υποφέρουν από αλλεργίες συστήνονται ειδικά τεστ ώστε να εντοπιστεί και να αποφεύγεται η επαφή με το αλλεργιογόνο αίτιο.

Έρπης ζωστήρας

Ο έρπης ζωστήρας η πιο συνηθισμένη του μορφή εμφανίζεται με τη μορφή φυσαλιδώδους εξανθήματος που «ζώνει» (εξού και το όνομά του) τη μια πλευρά του σώματος, σημειώνοντας πόνο ή και έντονο κνησμό. Εμφανίζεται σε όσους έχουν νοσήσει στο παρελθόν από ανεμοβλογιά διότι πρόκειται για τον ίδιο ιό και συνήθως πυροδοτείται σε άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα. Εάν η αναγνώριση του προβλήματος και η θεραπεία καθυστερήσει, σε σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να υπάρξουν σοβαρές επιπλοκές  σε άτομα με κακή λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος, όπως  απώλεια όρασης η ακοής.

Υποθυρεοειδισμός

Ο υποθυρεοειδισμός είναι μια διαταραχή του θυρεοειδούς κατά την οποία ο αδένας  εργάζεται λιγότερο σε σχέση με τις ανάγκες του οργανισμού, δηλαδή υπάρχει μειωμένη παραγωγή των θυρεοειδικών ορμονών. Η πάθηση είναι δυνατόν να εξελιχθεί σταδιακά και ανεπαίσθητα, με αποτέλεσμα να πάσχει κάποιος για χρόνια και να μην το ξέρει.

Οι γυναίκες με υποθυρεοειδισμό συνήθως παραπονιούνται για αδικαιολόγητη κούραση, άγχος, μη αντοχή στο κρύο και τη ζέστη αλλά και για εύθραυστα νύχια και μαλλιά, καθώς και για ξηρό, άτονο, σταχτιάς απόχρωσης δέρμα. Επίσης άτομα με προχωρημένο υποθυρεοειδισμό ίσως παρατηρήσουν πάχυνση του δέρματος στις κνήμες τους. Τα συμπτώματα αυτά ωστόσο περιορίζονται όταν ελεγχθεί η λειτουργία του θυρεοειδούς.

Διαβήτης

Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι πάθηση που χαρακτηρίζεται από υψηλές τιμές γλυκόζης στο αίμα (το απλό σάκχαρο που δίνει ενέργεια στα κύτταρα του ανθρώπινου οργανισμού). Ο διαβήτης αναπτύσσεται όταν ο οργανισμός δεν παράγει ή δεν χρησιμοποιεί αποτελεσματικά μια ορμόνη που ονομάζεται ινσουλίνη, η οποία βοηθά στην απομάκρυνση του πλεονάσματος γλυκόζης από το αίμα.

Ακόμα και πριν διαγνωστούν υψηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα, το δέρμα μπορεί να προειδοποιήσει για την ύπαρξη διαβήτη με μία δερματική κατάσταση που ονομάζεται λιποειδική νεκροβίωση. Τα υψηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα οδηγούν σε αλλαγές στα αιμοφόρα αγγεία του δέρματος με αποτέλεσμα τη δημιουργία κηλίδων, οι οποίες στην αρχή έχουν θαμπό, κόκκινο χρώμα και στη συνέχεια το δέρμα στο σημείο γυαλίζει και η κηλίδα αποκτά μωβ περίγραμμα. Περιοχές με υπερμελάγχρωση ή πιο σκούρο δέρμα επίσης μπορεί να υποδηλώνουν την ύπαρξη διαβήτη.

Καθώς η πάθηση εξελίσσεται, το αυξημένο σάκχαρο μπορεί να παρεμποδίσει την προστατευτική ιδιότητα φραγμού του δέρματος. Επιπλέον, καθώς διαταράσσεται η κυκλοφορία του αίματος και η αίσθηση στα άκρα, ο ασθενής κινδυνεύει από μολύνσεις. Για το λόγο αυτό τα άτομα που πάσχουν από διαβήτη, πρέπει να ελέγχουν καθημερινά τα πέλματά τους για πιθανά κοψίματα και πληγές με σκοπό την αποφυγή επιπλοκών.

Ηπατικές παθήσεις

Το ήπαρ είναι ένα όργανο υπεύθυνο για πολλές λειτουργίες όπως η αποθήκευση και το φιλτράρισμα του αίματος, η παραγωγή χολής, ο μεταβολισμός λιπών και ζαχάρων και η κατασκευή ενώσεων που ελέγχουν τον όγκο και την πήξη του αίματος. Στις παθήσεις του ήπατος περιλαμβάνονται η ηπατίτιδα, η κίρρωση και τα αποστήματα, ενώ ο ίκτερος είναι από τα πιο συνηθισμένα προβλήματα του.

Με το δέρμα σχετίζονται η έντονη φαγούρα που μπορεί σε κάποιες περιπτώσεις να είναι σύμπτωμα κίρρωσης του ήπατος ή ηπατίτιδας, ενώ η ηπατίτιδα C μπορεί επίσης να προκαλέσει την εμφάνιση υπερυψωμένων κόκκινων περιοχών στα πόδια.

Υψηλή Χοληστερόλη

Η χοληστερόλη είναι μία λιπαρή ουσία, η οποία αποτελεί βασικό συστατικό των λιποπρωτεϊνικών συμπλοκών που σχηματίζουν τις κυτταρικές μεμβράνες. Είναι αναγκαία για τον οργανισμό, καθώς αποτελεί πρόδρομη ουσία μιας σειράς ορμονών. Επίσης ένα από τα παράγωγά της (7-διυδροχοληστερόλη), μετατρέπεται σε βιταμίνη D με την επίδραση του ηλιακού φωτός στο δέρμα.

Τα άτομα με μη ελεγχόμενη υψηλή χοληστερόλη μπορούν να εμφανίσουν εναπόθεση λίπους γύρω από τα μάτια, που εμφανίζεται με τη μορφή κίτρινων εξογκωμάτων, γνωστών και ως ξανθελάσματα. Συνήθως εμφανίζονται σε ανθρώπους με αυξημένη χοληστερόλη ή τριγλυκερίδια που οφείλεται σε γενετική διαταραχή (όπως η οικογενειακή υπερχοληστερολαιμία)  ή σε ηπατική διαταραχή (όπως η πρωτοπαθής χολική κίρρωση).

Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών

Το Σύνδρομο των Πολυκυστικών Ωοθηκών (ΣΠΩ) είναι μια συχνή ορμονική διαταραχή που η διάγνωσή της γίνεται στις έφηβες ή στην ηλικία των 20 – 30 ετών, ενώ δεν έχει και γνωστή παθογένεια.

Εάν εμφανιστεί αύξηση της τριχοφυΐας στο πρόσωπο ή κυστική ακμή που αντιστέκεται στις παραδοσιακές θεραπείες της ακμής, το δέρμα ίσως προειδοποιεί  για την ύπαρξη πολυκυστικών ωοθηκών. Σε αυτή την περίπτωση πρέπει να ελεγχθεί ο κύκλος, το ιστορικό και τα επίπεδα των ορμονών.

Δερματικός Ερυθηματώδης Λύκος

Ο λύκος είναι μια χρόνια φλεγμονώδης αυτοάνοση πάθηση που χαρακτηρίζεται από ένα ευρύτατο φάσμα κλινικών εκδηλώσεων και από την παρουσία στο αίμα μιας πληθώρας αυτοαντισωμάτων. Μπορεί να προσβάλει όχι μόνο τις αρθρώσεις και τους μυς, αλλά και το δέρμα, τα νεφρά, το νευρικό σύστημα, τους πνεύμονες, την καρδιά και τα αιμοποιητικά όργανα.

Για κάποιους ανθρώπους, οι στρογγυλές  κηλίδες στο δέρμα είναι τα πρώτα συμπτώματα που υποδεικνύουν την ύπαρξη Δερματικού Ερυθηματώδους Λύκου – έναν από τους διάφορους τύπους του. Οι περισσότεροι ασθενείς με λύκο θα αναπτύξουν κάποιο δερματικό σύμπτωμα κάποια στιγμή της ζωής τους, συχνά στις περιοχές που εκτίθενται στον ήλιο. Για τους πάσχοντες ο ήλιος είναι ακόμα πιο βλαβερός που σημαίνει ότι η σωστή και τακτική χρήση αντηλιακού και η φωτοπροστασία είναι ακόμα πιο σημαντική.

Photo credit: rosmary / Foter / CC BY 2.0

Με τον όρο αλλεργία εννοείται η παθολογική κατάσταση κατά την οποία ο οργανισμός αντιδρά απέναντι σε αβλαβείς περιβαλλοντικές ουσίες, που ονομάζονται αλλεργιογόνα.

Ως αλλεργιογόνα μπορούν να δράσουν ορισμένες τροφές όπως τα αυγά, τα ψάρια ή οι φράουλες, φάρμακα όπως η πενικιλλίνη, σκιαγραφικά σκευάσματα που χρησιμοποιούνται στην ακτινολογία, η σκόνη, χρώματα, καλλυντικά, η γύρη διαφόρων φυτών κ.α.

Μπορούν να φτάσουν στον οργανισμό μέσω της αναπνοής, με επαφή στο δέρμα ή ακόμη με την τροφή ή και ένεση. Όταν ο οργανισμός έρθει σε επαφή με μια ξένη ουσία που δρα ως αλλεργιογόνο, το ανοσοποιητικό του σύστημα βάζει σε λειτουργία τους αμυντικούς μηχανισμούς της χημικής και της κυτταρικής ανοσίας με σκοπό την εξουδετέρωση του αντιγόνου.

Η αλλεργία μπορεί να εμφανίζεται μόνο στο δέρμα και να μην έχει εποχιακή κατανομή, μπορεί να εντοπίζεται στα μάτια με τις επιπεφυκίτιδες, μπορεί να αφορά το ανώτερο αναπνευστικό με τις αλλεργικές ρινίτιδες, φαρυγγίτιδες και τέλος να παρουσιάζεται στο κατώτερο αναπνευστικό με τις αλλεργικές βρογχίτιδες και το αλλεργικό άσθμα, που είναι και η δυσκολότερη κατάσταση.

Η Ελληνική Εταιρεία Αλλεργιολογίας και Κλινικής Ανοσολογίας επίσης προειδοποιεί ότι οι αλλεργίες δεν εμφανίζονται μόνο την άνοιξη αλλά είναι δυνατόν να εκδηλωθούν ανά πάσα στιγμή και από οποιαδήποτε αιτία.

Οι συχνότερες αλλεργίες είναι οι εξής:

Αλλεργική ρινίτιδα: Η αλλεργική ρινίτιδα αποτελεί την πιο δημοφιλή αλλεργία η οποία αυξάνεται συνεχώς τα τελευταία χρόνια. Τα συμπτώματα της είναι το οίδημα και η φλεγμονή των ρινικών διόδων, η συμφόρηση, το φτέρνισμα και τα υγρά μάτια με φαγούρα. Τα αίτια που ενοχοποιούνται είναι διάφορα αλλεργιογόνα όπως η γύρη.

Τροφικές αλλεργίες: Είναι από τις συχνότερες οι οποίες εκδηλώνονται με εξανθήματα, διάρροια, βήχα, οίδημα στο πρόσωπο και έντονη φαγούρα, με την αλλεργία στα θαλασσινά να αποτελεί την πιο συνηθισμένη. Η επαφή με οστρακοειδή όπως είναι οι γαρίδες, τα μύδια, ο αστακός ή το καβούρι, μπορεί να προκαλέσει πρήξιμο στα χείλη στο πρόσωπο ή στο λαιμό, καθώς επίσης δύσπνοια, δυσφορία, διάρροια και ναυτία.

Άσθμα: Πρόκειται για μια φλεγμονή των πνευμόνων και των αεραγωγών που προκαλούνται από τα ίδια σχεδόν αλλεργιογόνα με εκείνα της αλλεργικής ρινίτιδας. Συνέπεια οι πάσχοντες να έχουν σφίξιμο στο στήθος, δύσπνοια αλλά και βήχα.

Αλλεργία στη βαφή: Διάφορες βαφές που χρησιμοποιούνται στα υφάσματα μπορεί να προκαλέσουν σε ορισμένους ανθρώπους αλλεργικά δερματικά εξανθήματα. Περισσότερο επιβλαβείς κρίνονται οι μπλε και πορτοκαλί χρωστικές ουσίες σε ρούχα και άλλα αντικείμενα. Επιπλέον, τα λάστιχα στις κάλτσες, τα εσώρουχα και τα σουτιέν λόγω του καουτσούκ, μπορούν να προκαλέσουν εξανθήματα σε αρκετούς ανθρώπους. Τα συνθετικά υλικά είναι επίσης ύποπτα όταν χρησιμοποιούνται σε εσώρουχα.

Τσίμπημα μέλισσας: Μία από τις πιο επικίνδυνες αλλεργικές αντιδράσεις, ειδικά για όσους έχουν σοβαρή αλλεργία σε τσιμπήματα μέλισσας. Εκδηλώνεται με οίδημα και φλεγμονή γύρω από το τσίμπημα και σε σοβαρές περιπτώσεις ενδεχομένως να υπάρξει αναφυλακτική αντίδραση, που μπορεί να οδηγήσει ακόμα και στον θάνατο. Τα συμπτώματα συνήθως είναι εξανθήματα, δύσπνοια, δυσκολία στην αναπνοή και την κατάποση, αυξημένοι καρδιακοί ρυθμοί κ.λπ.

Αλλεργική επιπεφυκίτιδα: Η αλλεργική επιπεφυκίτιδα είναι μια φλεγμονή του επιπεφυκότος του ματιού, η οποία μπορεί να ενεργοποιηθεί από την επαφή με ουσίες όπως σαμπουάν, καλλυντικά, βρωμιά, καπνό, χλώριο πισίνας ή διάφορα αλλεργιογόνα που υπάρχουν στη φύση.

Φάρμακα: Οι αλλεργικές αντιδράσεις ατόμων σε συγκεκριμένα φάρμακα είναι επίσης συχνές. Ορισμένες φαρμακευτικές αγωγές μπορούν να προκαλέσουν κνίδωση ή άλλα αλλεργικά συμπτώματα τα οποία χρήζουν άμεση ιατρική φροντίδα. Σε οποιαδήποτε περίπτωση ενημερώστε το γιατρό σας και την εκάστοτε εταιρία εάν δεν αναγράφεται η αλλεργία σας.

Έκζεμα: Πρόκειται για μια πολύ κοινή μορφή της δερματίτιδας και συχνά δια βίου κατάσταση για τα άτομα που παρουσιάζουν υπερευαισθησία. Στα συμπτώματά του συγκαταλέγονται το ξηρό και φολιδωτό δέρμα που εμφανίζεται στις κόκκινες περιοχές όπου υπάρχει φλεγμονή, η ακατάπαυστη φαγούρα, ενώ είναι έντονο και το αίσθημα του καψίματος.