Blog

Η υπέρταση, δηλαδή η υψηλή αρτηριακή πίεση, σήμερα αποτελεί ένα από τα πιο διαδεδομένα προβλήματα υγείας. Εκτιμάται ότι περίπου ένας στους τρεις ενήλικες έχει υπέρταση, που αν δεν αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά, μπορεί να οδηγήσει σε επιπλοκές, όπως είναι η νεφρική βλάβη, η καρδιακή ανεπάρκεια και το εγκεφαλικό επεισόδιο.

Αν και συχνά απαιτείται φαρμακευτική αγωγή για τον έλεγχο της, υπάρχουν αρκετές περιπτώσεις όπου η πίεση μπορεί να ρυθμιστεί με αλλαγές στον τρόπο ζωής. Σ’ αυτό το άρθρο στοχεύουμε να σας ενημερώσουμε σχετικά με τις πρακτικές και τεκμηριωμένες μεθόδους που μπορούν να βοηθήσουν στη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης χωρίς φαρμακευτική αγωγή, εφόσον ο επιβλέπων ιατρός το θεωρεί εφικτό. Η έγκαιρη παρέμβαση και οι σωστές επιλογές μπορεί να αποτελέσουν ένα σημαντικό όπλο πρόληψης και αντιμετώπισης της υπέρτασης.

Υγιεινή διατροφή: ο ρόλος της μεσογειακής διατροφής

Η διατροφή αποτελεί βασικό παράγοντα για τη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης. Συγκεκριμένα, η Μεσογειακή διατροφή έχει αποδειχθεί ότι βοηθά στην προστασία του καρδιαγγειακού συστήματος και στη μείωση της πίεσης. Η δίαιτα αυτή περιλαμβάνει μεγάλη ποικιλία τροφών πλούσιων σε θρεπτικά συστατικά, όπως:

• Φρέσκα φρούτα και λαχανικά
• Δημητριακά ολικής άλεσης
• Ελαιόλαδο
• Ψάρια και θαλασσινά
• Όσπρια και ξηρούς καρπούς

Η μειωμένη κατανάλωση κόκκινου κρέατος και η αντικατάστασή του με πηγές πρωτεΐνης από φυτικές τροφές ή ψάρι συμβάλλουν επίσης στη μείωση της πίεσης. Επιπλέον, η μείωση της πρόσληψης αλατιού είναι κρίσιμη για τους υπερτασικούς ασθενείς, καθώς το αλάτι συνδέεται άμεσα με την αύξηση της αρτηριακής πίεσης. Συνίσταται η αντικατάσταση του αλατιού με μυρωδικά και βότανα για περισσότερη γεύση στα φαγητά.

Μείωση του σωματικού βάρους

Το αυξημένο βάρος, ιδιαίτερα το περιττό λίπος στην κοιλιακή περιοχή, σχετίζεται άμεσα με την υπέρταση. Ακόμη και μια μικρή μείωση του σωματικού βάρους μπορεί να έχει θετικό αντίκτυπο στην πίεση. Για παράδειγμα, η απώλεια 5-10% του αρχικού σωματικού βάρους μπορεί να οδηγήσει σε σημαντική μείωση της πίεσης.

Η περιφέρεια της μέσης είναι ένας σημαντικός δείκτης που συνδέεται με τον κίνδυνο υπέρτασης. Για τους άνδρες, η περιφέρεια μέσης δεν θα πρέπει να ξεπερνά τα 102 εκ. ενώ για τις γυναίκες τα 88 εκ.

Σωματική άσκηση

Η σωματική άσκηση είναι ένας από τους πιο αποτελεσματικούς τρόπους για τη φυσική μείωση της πίεσης. Οι αερόβιες δραστηριότητες όπως το περπάτημα, το τρέξιμο, η ποδηλασία και η κολύμβηση μπορούν να βοηθήσουν στην ενδυνάμωση της καρδιάς και στη μείωση της πίεσης.

Η σύσταση είναι τουλάχιστον 150 λεπτά ήπιας άσκησης ή 75 λεπτά έντονης άσκησης την εβδομάδα. Ενθαρρύνεται επίσης η καθημερινή κίνηση, όπως το να παίρνετε τις σκάλες αντί για το ασανσέρ, ή να κάνετε σύντομους περιπάτους κατά τη διάρκεια της ημέρας.

Περιορισμός του αλκοόλ και αποφυγή του καπνίσματος

Το αλκοόλ μπορεί να έχει τόσο προστατευτικές όσο και επιβαρυντικές συνέπειες για την πίεση, ανάλογα με την ποσότητα που καταναλώνεται. Η μέτρια κατανάλωση είναι συνήθως ανεκτή και μπορεί ακόμη και να ωφελήσει, αλλά σε μεγαλύτερες ποσότητες αυξάνει τον κίνδυνο υπέρτασης. Συνιστάται στους άνδρες να περιορίζονται σε έως δύο ποτά την ημέρα και στις γυναίκες σε ένα.

Το κάπνισμα αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους κινδύνους για το καρδιαγγειακό σύστημα. Οι τοξικές ουσίες του καπνού βλάπτουν τα αιμοφόρα αγγεία, αυξάνοντας την αρτηριακή πίεση και τον κίνδυνο για καρδιαγγειακές παθήσεις.

Διαχείριση του στρες

Το χρόνιο στρες αποτελεί σημαντικό παράγοντα που επηρεάζει αρνητικά την αρτηριακή πίεση. Τεχνικές διαχείρισης του στρες, όπως η γιόγκα, ο διαλογισμός, και η ενσυνειδητότητα (mindfulness), μπορούν να συμβάλλουν στη χαλάρωση και στη μείωση της πίεσης. Επίσης, το να βρείτε τρόπους για να εντάξετε μικρά διαλείμματα χαλάρωσης κατά τη διάρκεια της ημέρας μπορεί να βοηθήσει στην καλύτερη διαχείριση των πιέσεων της καθημερινότητας.

Βελτίωση της ποιότητας ύπνου

Ο επαρκής και ποιοτικός ύπνος είναι απαραίτητος για τη σωστή λειτουργία του καρδιαγγειακού συστήματος. Η αϋπνία και η ακανόνιστη ποιότητα ύπνου συνδέονται με αυξημένη πίεση, καθώς κατά τη διάρκεια του ύπνου οι δείκτες της πίεσης πέφτουν φυσικά. Συνιστάται να προσπαθήσετε να κοιμάστε τουλάχιστον 7-8 ώρες καθημερινά και να ακολουθείτε σταθερό πρόγραμμα ύπνου.

Καθημερινή παρακολούθηση της πίεσης και συνεργασία με τον γιατρό

Η παρακολούθηση της πίεσης στο σπίτι είναι ένας απλός τρόπος να γνωρίζετε την πορεία της υγείας σας και την αποτελεσματικότητα των αλλαγών που εφαρμόζετε στον τρόπο ζωής.

Επιπλέον, η συνεργασία με τον γιατρό σας είναι κρίσιμη για τη σωστή διαχείριση της υπέρτασης. Ο γιατρός σας μπορεί να σας παρέχει καθοδήγηση και να σας υποστηρίξει στην προσπάθεια σας να μειώσετε την πίεση φυσικά, διασφαλίζοντας παράλληλα ότι αυτές οι μέθοδοι είναι ασφαλείς για εσάς.

Άγγελος Κλείτσας, Ειδικός Παθολόγος – Διαβητολόγος

Όταν η αρτηριακή μας πίεση είναι υψηλή αλλά όχι σε επίπεδο ώστε να θεωρείται υπέρταση, τότε μιλάμε για προϋπέρταση. Πρόκειται δηλαδή για μία κατάσταση κατά την οποία η αρτηριακή μας πίεση βρίσκεται μεταξύ των φυσιολογικών και των υψηλών επιπέδων.

Εάν ξεπεράσει αυτό το εύρος, τότε μιλάμε για υπέρταση. Οπότε στην περίπτωση της υπέρτασης η δύναμη του αίματος που πιέζει τα τοιχώματα στις αρτηρίες είναι πολύ υψηλή, γεγονός το οποίο αυξάνει τον κίνδυνο για ανάπτυξη καρδιακής ανεπάρκειας, νεφρικής νόσου κ.ά.

Η προϋπέρταση δεν θεωρείται ασθένεια και συνήθως δεν προκαλεί συμπτώματα. Ωστόσο, όταν βρισκόμαστε στο στάδιο της προϋπέρτασης, σημαίνει ότι έχουμε αυξημένο κίνδυνο να αναπτύξουμε υπέρταση. Και επομένως δεν πρέπει να την αγνοήσουμε.

Μπορούμε να καταλάβουμε αν έχουμε προϋπέρταση;

Συνήθως η υπέρταση δεν προκαλεί συμπτώματα και γι’ αυτό χαρακτηρίζεται ως “σιωπηλή νόσος”. Σε πολλούς ασθενείς η διάγνωση γίνεται είτε σε κάποια τυχαία μέτρηση είτε όταν έχει πλέον οδηγήσει σε κάποια από τις προαναφερθείσες επιπλοκές.

Οπότε ο μόνος τρόπος για να μάθουμε εάν έχουμε προϋπέρταση είναι να μετρήσουμε την αρτηριακή μας πίεση. Όταν η μέτρηση της συστολικής πίεσης (σε ενήλικες άνω των 18 ετών) είναι μεταξύ 120-139 mmHg και της διαστολικής 80-89 mmHg, τότε μιλάμε για προϋπέρταση.

Κάθε πότε πρέπει να ελέγχουμε την αρτηριακή πίεση; 

Όταν η αρτηριακή πίεση είναι φυσιολογική, οι ειδικοί συνιστούν να την ελέγχουμε τουλάχιστον μία φορά κάθε δύο χρόνια. Εάν είναι υψηλή, ο επιβλέπων ιατρός μπορεί να συστήσει πιο συχνές μετρήσεις. Η καλύτερη συχνότητα θα εξαρτηθεί επίσης από το ιατρικό και οικογενειακό ιστορικό.

Ποιοι κινδυνεύουν να εμφανίσουν υψηλή αρτηριακή πίεση; 

Όλοι μπορούν να εμφανίσουν υψηλή αρτηριακή πίεση, ωστόσο ορισμένοι άνθρωποι κινδυνεύουν περισσότερο. Στους ανθρώπους με αυξημένο κίνδυνο υψηλής αρτηριακής πίεσης, περιλαμβάνονται:

• Οι καπνιστές
• Οι ενήλικες ηλικίας άνω των 60 ετών
• Οι άνθρωποι με καθιστικό τρόπο ζωής
• Οι διαβητικοί 
• Οι υπέρβαροι 
• Οι άνθρωποι με υψηλή χοληστερόλη 
• Οι γυναίκες μέσης ηλικίας 
• Οι γυναίκες που λαμβάνουν από του στόματος αντισυλληπτικά

Πώς αντιμετωπίζεται η προϋπέρταση;

Η προϋπέρταση μπορεί να αντιστραφεί. Κάνοντας βασικές αλλαγές στον τρόπο ζωής, είναι δυνατό να μειώσουμε την αρτηριακή πίεση σε υγιή επίπεδα και να προστατέψουμε τις αρτηρίες από βλάβες.

• Η θεραπεία περιλαμβάνει αλλαγές στον τρόπο ζωής, όπως: 
• αύξηση της φυσικής δραστηριότητας 
• διαχείριση ψυχικού και συναισθηματικού στρες 
• μείωση της κατανάλωσης νατρίου (αλάτι) 
• περιορισμός ή αποφυγή αλκοόλ 
• διακοπή του καπνίσματος.

Η υπέρταση ή αλλιώς υψηλή αρτηριακή πίεση είναι μία χρόνια πάθηση κατά την οποία η πίεση, που ασκεί το αίμα στο εσωτερικό τοίχωμα των μεγάλων αρτηριών του σώματος, είναι αυξημένη σε επίπεδα άνω των φυσιολογικών τιμών.

Πρόκειται για μια κατάσταση η οποία δεν εμφανίζει πάντα συμπτώματα, περνώντας συχνά απαρατήρητη. Μακροχρόνια ωστόσο μπορεί να προκαλέσει σοβαρές επιπλοκές εάν παραμείνει αρρύθμιστη, συμπεριλαμβανομένων του εγκεφαλικού επεισοδίου και της καρδιακής και νεφρικής ανεπάρκειας.

Υπάρχουν διάφορα αίτια που συνδέονται με την υπέρταση, μεταξύ των οποίων είναι η γήρανση, η διατροφή με αυξημένη περιεκτικότητα σε αλάτι και λίπος, καθώς και παθολογικές καταστάσεις όπως η νεφρική νόσος.

Η διαχείρισή της σε γενικές γραμμές περιλαμβάνει αλλαγές στον τρόπο ζωής, όπως συγκεκριμένες διατροφικές συνήθειες, σωματική άσκηση και έλεγχο του βάρους, ενώ άλλες φορές μπορεί να χρειάζεται και φαρμακευτική αγωγή, ανάλογα με το αίτιο που την προκάλεσε.

Τον χειμώνα

Οι χαμηλές θερμοκρασίες είναι ένας παράγοντας για τον οποίο τα άτομα με υπέρταση θα πρέπει να δίνουν ιδιαίτερη προσοχή. Εκτός από την έξαρση των ιώσεων, σε περιόδους με χαμηλές θερμοκρασίες προκαλείται και έξαρση της υπέρτασης.

Η πίεση είναι κατά κανόνα υψηλότερη τον χειμώνα και χαμηλότερη το καλοκαίρι και ο λόγος γι’ αυτό είναι ότι οι χαμηλές θερμοκρασίες προκαλούν συστολή των αιμοφόρων αγγείων.

Εξαιτίας αυτού απαιτείται μεγαλύτερη πίεση για την κυκλοφορία του αίματος μέσα στα αγγεία και τις φλέβες, οπότε και προκύπτει η υπέρταση. Εκτός από το κρύο, αυτό που μπορεί επίσης να επηρεάσει την πίεση κατά τη διάρκεια του χειμώνα είναι η απότομη αλλαγή του καιρού, όπως για παράδειγμα το ξέσπασμα μιας καταιγίδας.

Το σώμα, οπότε και τα αιμοφόρα αγγεία, μπορεί να αντιδράσουν στις απότομες αλλαγές της υγρασίας και της ατμοσφαιρικής πίεσης με τον ίδιο τρόπο που αντιδρούν στο κρύο. Αυτές οι μεταβολές στην πίεση του αίματος που σχετίζονται με τις καιρικές συνθήκες είναι πιο συχνές σε άτομα ηλικίας 65 ετών και πάνω.

Άλλες αιτίες της εποχιακής υπέρτασης (υψηλή αρτηριακή πίεση) περιλαμβάνουν την αύξηση του σωματικού βάρους και τη μειωμένη σωματική δραστηριότητα, που παρατηρείται στους περισσότερους ανθρώπους το χειμώνα.

Πρόληψη

Το άτομο με υπέρταση σε περίοδο με χαμηλές θερμοκρασίες οφείλει να συνεχίσει να παρακολουθεί τις μετρήσεις της αρτηριακής πίεσης και να επικοινωνήσει με τον γιατρό του. Εκείνος μπορεί να συστήσει κάποια αλλαγή στη δοσολογία του φαρμάκου που ενδεχομένως λαμβάνει για την πίεση ή να τον καθοδηγήσει προς μία εναλλακτική φαρμακευτική αγωγή.

People photo created by jcomp – www.freepik.com

Η υψηλή αρτηριακή πίεση ή υπέρταση (HTN) είναι μια χρόνια πάθηση, η οποία κάνει την καρδιά να εργάζεται πιο εντατικά από το φυσιολογικό για την κυκλοφορία του αίματος.

Αποτελεί έναν από τους κυριότερους παράγοντες κινδύνου ανάπτυξης καρδιαγγειακών παθήσεων και συνιστά ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα υγείας στις αναπτυγμένες χώρες.

Συχνά παραγνωρίζεται από τους πάσχοντες διότι για αρκετό καιρό μπορεί να μην εμφανιστούν συμπτώματα. Οι επιπλοκές της αρρύθμιστης αρτηριακής πίεσης όμως είναι πολύ σοβαρές, ενώ στο πρόβλημα έρχονται να προστεθούν και ορισμένοι μύθοι που διαδίδονται αναφορικά με την αντιμετώπισή της.

Διαβάστε παρακάτω για μερικούς από τους πιο συχνούς μύθους γύρω από την υπέρταση:

Μύθος: Ο κύριος στόχος για τη μείωση της υπέρτασης είναι η μείωση στην πρόσληψη αλατιού

Ο κυριότερος στόχος είναι το σωματικό βάρος, δηλαδή η μείωση του σωματικού βάρους και μετά η μείωση του νατρίου και η αύξηση του καλίου. Το νάτριο δεν βρίσκεται μόνο στο αλάτι αλλά και σε τρόφιμα όπως το ψωμί και το τυρί, ενώ είναι και συστατικό ορισμένων συντηρητικών. Έτσι, αν η καθημερινή πρόσληψη για παράδειγμα ψωμιού και τυριού είναι υψηλή, μπορεί η πρόσληψη νατρίου να υπερβαίνει τις συστάσεις χωρίς καν να χρησιμοποιείται αλάτι για το μαγείρεμα.

Mύθος: Η υψηλή πίεση σημαίνει πάντα πως είμαστε υπερτασικοί

Η αρτηριακή πίεση δεν είναι σταθερή κατά τη διάρκεια του 24ωρου, αλλά διακυμαίνεται αναλόγως της δραστηριότητας του κάθε ατόμου. Κατά τη σωματική άσκηση, την κίνηση, τη συγκίνηση και το στρες, η πίεση ανεβαίνει. Αντιθέτως κατά την ανάπαυση ή το βαθύ ύπνο ελαττώνεται και ξανανεβαίνει κατά τις πρωινές ώρες λίγο πριν από το ξύπνημα.

Για να χαρακτηρισθεί κανείς υπερτασικός θα πρέπει να υπάρχει συστηματική άνοδος της αρτηριακής του πίεσης πάνω από τα επίπεδα που θεωρούνται για αυτόν φυσιολογικά. Η στιγμιαία άνοδος της πίεσης που είναι συνέπεια ενός έντονου στρες δεν κατατάσσει το άτομο στην κατηγορία των υπερτασικών.

Μύθος: Το σκόρδο και το κρεμμύδι μειώνουν την αρτηριακή πίεση

Υπάρχουν κάποιες μελέτες που έχουν δείξει ότι όντως τα αποτελέσματα είναι ευεργετικά για την υπέρταση. Όμως για να υπάρξουν αυτά τα ευεργετικά αποτελέσματα η πρόσληψη πρέπει να είναι ιδιαίτερα μεγάλη, να καταναλώνονται δηλαδή 15-20 σκελίδες σκόρδου την ημέρα, ενώ προσλήψεις της τάξεως των 1-2 σκελίδων την ημέρα δεν επιφέρουν κάποιο αξιοσημείωτο αποτέλεσμα. Επίσης, μελέτες που χρησιμοποίησαν συμπυκνωμένα συμπληρώματα σκόρδου κατέληξαν σε αντικρουόμενα αποτελέσματα.

Μύθος: Τα φάρμακα για υπέρταση λαμβάνονται δια βίου

Η έναρξη φαρμακευτικής αγωγής αποφασίζεται από τον γιατρό, είτε εάν η πίεση του ασθενούς είναι πολύ υψηλότερα από τα φυσιολογικά όρια και ο καρδιαγγειακός του κίνδυνος υψηλός είτε επειδή η τρίμηνη περίοδος αλλαγής τρόπου ζωής με απώλεια βάρους και μείωση στην κατανάλωση άλατος απέτυχε. Εάν κάποια στιγμή στο μέλλον ένας παχύσαρκος και με κακές διατροφικές συνήθειες υπερτασικός ασθενής, ο οποίος λαμβάνει αντιυπερτασική θεραπεία, αποφασίσει να αλλάξει τον τρόπο που ζει, να χάσει βάρος και να μειώσει το αλάτι, μπορεί να μην χρειάζεται πλέον αντιυπερτασική αγωγή.

Μύθος: Μετά την έναρξη αντιυπερτασικής αγωγής δεν χρειάζεται ο έλεγχος της πίεσης

Η ρύθμιση της υπέρτασης είναι δύσκολο να επιτευχθεί. Είναι χαρακτηριστικό ότι τα επίπεδα της ρύθμισης τόσο στη χώρας μας όσο και διεθνώς είναι μικρά. Οι λόγοι για αυτήν την αποτυχία είναι πολλαπλοί.

Πολλοί πιστεύουν ότι από την ώρα που ξεκινάς αντιυπερτασική αγωγή δεν χρειάζεται να ελέγχεις πια την πίεση γιατί λαμβάνεις θεραπεία. Ο έλεγχος όμως είναι απαραίτητος διότι τα επίπεδα καθορίζουν και τη δοσολογία των φαρμάκων.

Από την άλλη, ένας από τους κυριότερους παράγοντες είναι η μη συμμόρφωση του ασθενή με την φαρμακευτική του αγωγή. Συνήθως όσο αυξάνεται ο αριθμός των δισκίων που πρέπει να παίρνει ένας ασθενής τόσο ελαττώνεται η συμμόρφωσή του, δηλαδή ξεχνά ή αρνείται να πάρει τα φάρμακά του.

Αρτηριακή υπέρταση ονομάζεται η αύξηση της πίεσης του αίματος, που κυκλοφορεί στις αρτηρίες, σε επίπεδα που μακροχρόνια συνεπάγονται αύξηση του κινδύνου ασθένειας και θανάτου από καρδιαγγειακά νοσήματα. Πρόκειται για ένα αρκετά διαδεδομένο πρόβλημα στις μέρες μας, το οποίο συχνά παραγνωρίζεται από τους πάσχοντες διότι για αρκετό καιρό μπορεί να μην εμφανιστούν συμπτώματα.

Οι επιπλοκές της αρρύθμιστης αρτηριακής πίεσης όμως είναι πολύ σοβαρές. Η μακροχρόνια υπέρταση προκαλεί αρτηριοσκλήρυνση με αποτέλεσμα τη στένωση ή απόφραξη των αρτηριών και μειωμένη αιμάτωση σημαντικών οργάνων, που μπορεί να οδηγήσει σε ισχαιμία της καρδιάς (στηθάγχη, έμφραγμα ή στεφανιαία νόσος), του εγκεφάλου (εγκεφαλικό επεισόδιο) ή σε νεφρική βλάβη.

Ρύθμιση χωρίς φάρμακα

Αυτό μπορεί να κριθεί και να συστηθεί μόνο από τον επιβλέποντα ιατρό. Για την αντιμετώπιση του προβλήματος, εκτός από τα φάρμακα, η αλλαγή στον τρόπο ζωής και στις διατροφικές συνήθειες μπορεί σε κάποιο βαθμό να βοηθήσει στη μείωση της πίεσης σε όλα τα υπερτασικά άτομα, ανεξάρτητα από το αν παίρνουν ή όχι αντιυπερτασικά φάρμακα.

Τα άτομα αυτά θα χρειαστεί να ακολουθήσουν μια δίαιτα η οποία περιλαμβάνει λαχανικά, φρούτα και γαλακτοκομικά χωρίς λίπη. Επιπλέον, απαραίτητη είναι η μείωση της πρόσληψης του αλατιού με το φαγητό, ιδιαίτερα για τους υπερτασικούς μεγαλύτερης ηλικίας, ενώ σημαντικό ρόλο παίζει και ο περιορισμός της κατανάλωσης οινοπνευματωδών ποτών: μέχρι δύο ποτά την ημέρα για τους άνδρες και ένα για τις γυναίκες.

Σωματική άσκηση

Όσον αφορά τους υπέρβαρους υπερτασικούς, η ελάττωση του σωματικού βάρους είναι ο αποτελεσματικότερος τρόπος για τη μείωση της πίεσης χωρίς φάρμακα. Η σωματική άσκηση με γρήγορο περπάτημα ή ποδήλατο για τουλάχιστον μισή ώρα τη μέρα, αρκετές φορές την εβδομάδα, μπορεί να βοηθήσει στη μείωση της πίεσης και στη βελτίωση άλλων παραγόντων κινδύνου όπως είναι η αυξημένη χοληστερίνη.

Τέλος, η διακοπή του καπνίσματος, το οποίο εντάσσεται στους παράγοντες κινδύνου υψηλής αρτηριακής πίεσης, αποτελεί τον πρώτο στόχο στους υπερτασικούς καπνιστές καθώς μπορεί να δημιουργήσει σοβαρές επιπλοκές, όπως έμφραγμα, εγκεφαλικό ή άλλο καρδιαγγειακό επεισόδιο.

Photo credit: Freepik

Το πρόβλημα της αύξησης της αρτηριακής πίεσης είναι αρκετά διαδεδομένο στις μέρες μας και συχνά παραγνωρίζεται από τους πάσχοντες, καθώς για αρκετό καιρό μπορεί να μην εμφανίζονται συμπτώματα.

Η υπέρταση είναι μια κατάσταση στην οποία η αρτηριακή πίεση είναι αυξημένη σε επίπεδα άνω των φυσιολογικών ορίων. Η πίεση καταγράφεται με δύο αριθμούς. Ο μεγαλύτερος αριθμός (συστολική ή «μεγάλη») δείχνει την πίεση που ασκείται στις αρτηρίες σε κάθε συστολή (σύσπαση) της καρδιάς και ο μικρότερος αριθμός (διαστολική ή «μικρή») δείχνει την πίεση που ασκεί το αίμα στα τοιχώματα των αρτηριών, όταν η καρδιά χαλαρώνει για να υποδεχτεί νέο αίμα.

Ένα άτομο θεωρείται υπερτασικό όταν η συστολική του πίεση είναι πάνω από 140mmHg και η διαστολική του πίεση πάνω από 90mmHg. Συνήθως διαπιστώνεται από τυχαίες μετρήσεις λόγω του ότι δεν εμφανίζει συμπτώματα. Ωστόσο, μερικοί άνθρωποι με υψηλή αρτηριακή πίεση αναφέρουν συμπτώματα όπως πονοκεφάλους (ειδικά στο πίσω μέρος του κεφαλιού και κατά τις πρωινές ώρες), ζαλάδα, ίλιγγο, εμβοές (βόμβο ή σφύριγμα στα αυτιά), διαταραχές στην όραση ή λιποθυμικά επεισόδια.

Αντιμετώπιση

Στην περίπτωση που τεθεί η διάγνωση της υπέρτασης, το άτομο θα πρέπει να χάσει βάρος εάν είναι υπέρβαρος, να ακολουθήσει ένα πρόγραμμα άσκησης, καθώς είναι ένας από τους καλύτερους τρόπους μείωσης της υπέρτασης, να διακόψει το κάπνισμα, να περιορίσει την κατανάλωση του αλκοόλ, να ακολουθεί μια διατροφή με χαμηλά λιπαρά και λίγο αλάτι, αλλά και να αποφεύγει την κατανάλωση καφέ (όχι πάνω από ένα το 24ωρο).

Καλό είναι επίσης να τρώει περισσότερα φρούτα και λαχανικά. Οι πατάτες, τα καρότα, τα βερίκοκα, οι μπανάνες και τα μήλα είναι πλούσια σε κάλιο, το οποίο μειώνει την αρτηριακή πίεση.

Τέλος, θα πρέπει να μάθει να χαλαρώνει και να αποφεύγει το υπερβολικό άγχος. Εάν χρειαστεί, θα υποβληθεί σε κάποιες περαιτέρω εξετάσεις διερεύνησης της πίεσης ή θα ξεκινήσει συγκεκριμένη φαρμακευτική αγωγή.

Προσοχή

Ένα σύνηθες σφάλμα που κάνει ο υπερτασικός, εάν δεν εμφανίζει συμπτώματα, είναι να μην συμμορφώνεται με τις ενδεικνυόμενες ιατρικές οδηγίες. Η υπέρταση, καθώς είναι μια χρόνια νόσος, απαιτεί πολλές φορές μόνιμη και συνεχή αγωγή και οι παραλείψεις εκθέτουν τον υπερτασικό σε σημαντικούς κινδύνους.

Ο υπερτασικός θα πρέπει ακόμη να γνωρίζει ότι η αγωγή που λαμβάνει, ενδέχεται να τροποποιηθεί με την πάροδο του χρόνου λόγω αντοχής στην λαμβανόμενη θεραπεία ή τροποποιήσεως λόγω ηλικίας και συνοδών παθήσεων, του είδους και της δοσολογίας των φαρμάκων.

Πρόληψη

Οι επιπλοκές της αρρύθμιστης αρτηριακής πίεσης είναι πολύ σοβαρές για να τις παραβλέψει κανείς.

Η ετήσια προληπτική παθολογική εξέταση είναι πολύ σημαντική, όχι μόνο για την πρώιμη ανίχνευση της υπέρτασης σε άτομα που δεν εμφανίζουν συμπτώματα, αλλά και για τον εξατομικευμένο καθορισμό των επιπέδων της πίεσης που πρέπει να έχει το κάθε άτομο ξεχωριστά ανάλογα με τη συνολική κατάσταση της υγείας του.

Επίσης, κατά την ετήσια προληπτική παθολογική εξέταση εντοπίζονται τα άτομα που λόγω κακής κληρονομικότητας ή κλινικών ευρημάτων ευρίσκονται σε ομάδα υψηλού κινδύνου για να αναπτύξουν αργότερα υπέρταση. Πολλά από αυτά τα άτομα θα επωφεληθούν από προγράμματα πρόληψης της υπέρτασης.

Η υψηλή αρτηριακή πίεση ή υπέρταση αυξάνει τις πιθανότητες απόκτησης στεφανιαίας νόσου (καρδιακό νόσημα), παθήσεων των νεφρών και εγκεφαλικού επεισοδίου. Οποιοσδήποτε μπορεί να εκδηλώσει υπέρταση ανεξαρτήτως ηλικίας, φύλου ή φυλής, ενώ εκτιμάται ότι ένας στους τέσσερις ενήλικες έχουν υπέρταση. Όταν η υπέρταση εκδηλωθεί, συνήθως παραμένει για την υπόλοιπη ζωή του ασθενούς. Ο έλεγχος και η αποτροπή της υπέρτασης είναι εφικτή με τα κατάλληλα μέτρα.

Ποιοι κινδυνεύουν να εμφανίσουν υψηλή αρτηριακή πίεση;

Όλοι μπορούν να εμφανίσουν υψηλή αρτηριακή πίεση, ωστόσο ορισμένοι άνθρωποι κινδυνεύουν περισσότερο από τους άλλους. Οι άνθρωποι που κινδυνεύουν από υψηλή αρτηριακή πίεση πρέπει να απευθύνονται στους επαγγελματίες υγείας σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο να αντιμετωπίσουν την αρτηριακή τους πίεση. Στους ανθρώπους με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης υψηλής αρτηριακής πίεσης, περιλαμβάνονται:

• Οι καπνιστές
• Οι ενήλικες ηλικίας άνω των 60 ετών
• Οι άνθρωποι με καθιστικό τρόπο ζωής
• Οι διαβητικοί
• Οι υπέρβαροι
• Οι άνθρωποι με υψηλή χοληστερόλη
• Οι γυναίκες μέσης ηλικίας και οι γυναίκες που λαμβάνουν αντισυλληπτικά από το στόμα

Παράγοντες κινδύνου

Η ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης σε ασφαλή επίπεδα δεν είναι εύκολη υπόθεση καθώς εμπλέκονται πολλοί παράγοντες από τους οποίους μερικοί μπορούν να ελεγχθούν και κάποιοι δεν μπορούν. Χαρακτηριστικά παραδείγματα η αύξηση της ηλικίας και το οικογενειακό ιστορικό υπέρτασης.

Οι παράγοντες που μπορεί να ελεγχθούν από τον ασθενή είναι η αποφυγή του καπνίσματος, η συστηματική σωματική άσκηση, η διατήρηση του σωματικού βάρους σε φυσιολογικά επίπεδα και η αποφυγή καταστάσεων στρες. Σημαντικό ρόλο στη ρύθμιση της πίεσης, διαδραματίζει η υγιεινή διατροφή. Ελαττώνοντας το αλάτι και την κατανάλωση αλκοόλ και τρώγοντας πράσινα λαχανικά, φρούτα, γαλακτοκομικά προϊόντα με χαμηλά λιπαρά και τροφές πλούσιες σε φυτικές ίνες μπορεί να επιτευχθεί μείωση της αρτηριακής πίεσης.

Η υψηλή αρτηριακή πίεση μπορεί να αντιμετωπιστεί με επιτυχία

Η υπόδειξη που γίνεται πάντα στα άτομα που πάσχουν από υψηλή αρτηριακή πίεση είναι να προχωρήσουν σε αλλαγές στον τρόπο ζωής, όπως η δίαιτα και η άσκηση. Ωστόσο, οι περισσότεροι πρέπει να λαμβάνουν δύο ή περισσότερα φάρμακα για να θέσουν την αρτηριακή τους πίεση εντός των φυσιολογικών ορίων. Θετικό είναι το γεγονός ότι, εάν η υψηλή αρτηριακή πίεση ελεγχθεί σωστά, η συχνότητα των εγκεφαλικών επεισοδίων μπορεί να μειωθεί σχεδόν κατά το ήμισυ, των καρδιακών προσβολών κατά 25% και της καρδιακής ανεπάρκειας κατά το ήμισυ.

Θεραπεία

Αν και οι αλλαγές του τρόπου ζωής επιφέρουν θετική επίδραση στη μείωση των τιμών της αρτηριακής πίεσης, είναι πιθανόν οι υπερτασικοί ασθενείς να χρειαστούν φαρμακευτική αγωγή. Υπάρχουν περιπτώσεις που ακόμα και με μια φαρμακευτική αγωγή να μην επιτυγχάνεται ο επιθυμητός στόχος. Στις περιπτώσεις αυτές, ο γιατρός μπορεί να συστήσει την αύξηση της δοσολογίας ή την προσθήκη ενός ή και περισσοτέρων αντιυπερτασικών φαρμάκων.