Blog

Η 13η Νοεμβρίου 2015 και συγκεκριμένα η ερχόμενη Παρασκευή θα είναι η 2η Παγκόσμια Ημέρα για τον Καρκίνο του Παγκρέατος. Είναι μια ημέρα αφιερωμένη στην ενημέρωση και την ευαισθητοποίηση για έναν από τους πιο θανατηφόρους καρκίνους.

Το πάγκρεας είναι ένα σημαντικό όργανο του ανθρώπινου σώματος που βρίσκεται πίσω από το στομάχι και μπροστά από τη σπονδυλική στήλη. Βοηθάει τον οργανισμό να χρησιμοποιεί και να αποθηκεύει την ενέργεια της τροφής, παράγοντας ορμόνες που ελέγχουν το επίπεδο σακχάρου αλλά και ένζυμα για τη διάσπαση της τροφής και την πέψη.

Ο παγκρεατικός καρκίνος εμφανίζεται όταν τα κύτταρα στο πάγκρεας αυξάνονται και πολλαπλασιάζονται ανεξέλεγκτα, δημιουργώντας μία μάζα που ονομάζεται όγκος. Είναι από τις σοβαρότερες μορφές καρκίνου, ο οποίος προσβάλλει εξίσου τους άνδρες και τις γυναίκες.

Η αιτία εμφάνισης των περισσότερων περιπτώσεων παγκρεατικού καρκίνου είναι άγνωστη. Υπάρχουν κάποιοι αναγνωρισμένοι παράγοντες κινδύνου, όμως απαιτείται περισσότερη έρευνα για να γίνει κατανοητή η άμεση συσχέτισή τους με τη νόσο. Στους παράγοντες οι οποίοι μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο εμφάνισης παγκρεατικού καρκίνου περιλαμβάνονται: η ηλικία καθώς σε ποσοστό 90% ο παγκρεατικός καρκίνος εμφανίζεται σε άτομα ηλικίας 55 ετών και άνω, το οικογενειακό ιστορικό, το κάπνισμα, το αλκοόλ, η παχυσαρκία, η αυξημένη πρόσληψη λιπαρών, καθώς και η ύπαρξη διαβήτη ή χρόνιας παγκρεατίτιδας.

Συμπτώματα

Η ανίχνευση και διάγνωση της νόσου παρουσιάζουν δυσκολίες διότι στα αρχικά στάδια δεν εμφανίζονται αξιοσημείωτα σημεία ή συμπτώματα, ενώ όταν υπάρχουν, είναι παρόμοια με αυτά πολλών άλλων ασθενειών. Επίσης, η ανατομική θέση του παγκρέατος δεν ευκολύνει τη διάγνωση, ενώ και οι εξετάσεις που χρειάζονται για αυτήν δεν είναι εύκολες. Για τους λόγους αυτούς σπάνια γίνεται στα αρχικά στάδια, ενώ η νόσος έχει και την τάση να κάνει μεταστάσεις νωρίς στην εξέλιξη της.

Το ποια ακριβώς συμπτώματα εμφανίζονται εξαρτάται από πολλές παραμέτρους που συμπεριλαμβάνουν τον τύπο του παγκρεατικού καρκίνου, το πού εντοπίζεται ο καρκίνος στο πάγκρεας και τις επιπτώσεις που έχει στον οργανισμό. Η συγκεκριμένη νόσος μάλιστα, καθώς αναπτύσσεται, τείνει να πυροδοτεί περισσότερα συμπτώματα.

Στα συνηθέστερα περιλαμβάνονται: πόνοι στην κοιλιακή χώρα και στη μέση της πλάτης, ναυτία, σημεία/εμφάνιση ίκτερου, κατάθλιψη, έναρξη διαβήτη μη σχετιζόμενου με αύξηση βάρους, εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση, ανεξήγητη απώλεια βάρους, καθώς και αλλαγές στις εντερικές συνήθειες όπως διάρροια/ στεατόρροια.

Θεραπευτικές επιλογές

Η αντιμετώπιση του παγκρεατικού καρκίνου εξαρτάται από το στάδιο του καρκίνου και το σημείο που εντοπίζεται ο όγκος. Εάν ο όγκος είναι αρκετά μικρός, ο καρκίνος δεν έχει εξαπλωθεί, ενώ και ο ασθενής είναι σε καλή φυσική κατάσταση και αρκετά υγιής, τότε προτείνεται χειρουργική επέμβαση και ολοκληρωτική αφαίρεση του όγκου.

Εάν ο όγκος είναι μη αφαιρέσιμος, δηλαδή ο καρκίνος είναι είτε πολύ προχωρημένος εντός και πέριξ του παγκρέατος είτε έχει εξαπλωθεί σε άλλα σημεία του σώματος, ο σκοπός της θεραπείας είναι ο έλεγχος των συμπτωμάτων και η καλύτερη δυνατή ποιότητα ζωής.

Η χημειοθεραπεία ή και η ακτινοθεραπεία μπορεί να χρησιμοποιηθούν για να συρρικνωθεί ο όγκος και να επιβραδυνθεί η ανάπτυξή του, αλλά καμία από τις επιλογές δεν θα επιφέρει ίαση του καρκίνου. Υπάρχουν και νεότερες θεραπείες που στοχεύουν μόνον κάποια συγκεκριμένα χαρακτηριστικά των καρκινικών κυττάρων. Επειδή τα φυσιολογικά κύτταρα δεν προσβάλλονται κατά τον ίδιο τρόπο όπως γίνεται κατά τη χημειοθεραπεία, τα νέα φάρμακα σχετίζονται με λιγότερες παρενέργειες.

Το πάγκρεας είναι ένα όργανο που βρίσκεται πίσω από το στομάχι και μπροστά από τη σπονδυλική στήλη. Είναι ένα όργανο του πεπτικού συστήματος, το οποίο παράγει τα απαραίτητα για την πέψη ένζυμα, καθώς και ορμόνες που ρυθμίζουν τη γλυκόζη αίματος.

Ο καρκίνος του παγκρέατος είναι από τις σοβαρότερες μορφές καρκίνου. Είναι μια ύπουλη, επιθετική και σχετικά σιωπηρή νόσος που σπάνια εμφανίζεται σε άτομα ηλικίας μικρότερης των 45 χρόνων. Η μέγιστη συχνότητα είναι ανάμεσα στις ηλικίες 60 και 70 ετών.

Η ανίχνευση και διάγνωση της νόσου παρουσιάζουν δυσκολίες διότι στα αρχικά στάδια δεν εμφανίζονται αξιοσημείωτα σημεία ή συμπτώματα, ενώ όταν υπάρχουν, είναι παρόμοια με αυτά πολλών άλλων ασθενειών. Επίσης, η ανατομική θέση του παγκρέατος δεν ευκολύνει τη διάγνωση, ενώ και οι εξετάσεις που χρειάζονται για αυτήν δεν είναι εύκολες. Για τους λόγους αυτούς σπάνια γίνεται στα αρχικά στάδια, ενώ η νόσος έχει και την τάση να κάνει μεταστάσεις νωρίς στην εξέλιξη της.

Από τι προκαλείται ο καρκίνος παγκρέατος

Τα αίτια στα οποία οφείλεται ο καρκίνος του παγκρέατος δεν είναι ακόμα γνωστά. Υπάρχουν μερικοί παράγοντες που σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο για τη νόσο. Οι εν λόγω παράγοντες περιλαμβάνουν την αύξηση της ηλικίας, το άρρεν φύλο (η νόσος είναι συχνότερη στους άνδρες), το κάπνισμα, ο διαβήτης, η χρόνια παγκρεατίτιδα, καθώς και το οικογενειακό ιστορικό. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι οι άνθρωποι που έχουν τέτοιους παράγοντες, θα παρουσιάσουν τη νόσο. Επίσης άνθρωποι που δεν έχουν παράγοντες κινδύνου, μπορούν να προσβληθούν από τον καρκίνο αυτό.

Συμπτώματα

Στα αρχικά στάδια, όπως προαναφέρθηκε, ο καρκίνος παγκρέατος δεν προκαλεί συμπτώματα. Με την αύξηση του όγκου όμως εμφανίζονται τα εξής:

– Πόνος στο πάνω μέρος της κοιλιάς και της πλάτης.

– Ίκτερος με κίτρινη χροιά του δέρματος, των ματιών, τα ούρα χρώματος σκούρου καφέ και τα κόπρανα άχρωμα. Εάν ο όγκος επεκταθεί σε σημείο που να αποφράσσει τα χοληφόρα αγγεία, διακόπτεται η ελεύθερη ροή της χολής προς τον πεπτικό σωλήνα.

– Κνησμός (φαγούρα)

– Κοιλιακό άλγος: Oπόνος που γίνεται αισθητός μεταξύ του θώρακα και της βουβωνικής χώρας.

– Ανορεξία, απώλεια βάρους: Η απώλεια βάρους προέρχεται όχι μόνο από την ανορεξία αλλά και από το γεγονός ότι το πάγκρεας δεν παράγει κανονικά τα ένζυμα που συμβάλλουν στην πέψη. Η ανορεξία μάλιστα μπορεί να συνδέεται και με κατάθλιψη. Ο ασθενής ως αποτέλεσμα δεν μπορεί να απορροφήσει τα διατροφικά στοιχεία που χρειάζεται, παρουσιάζει υποσιτισμό και χάνει βάρος.

– Αναγούλες και εμετοί: Ο όγκος μπορεί να προκαλεί συμπίεση του πεπτικού σωλήνα στο επίπεδο του δωδεκαδάκτυλου και του λεπτού εντέρου.

– Αδυναμία: Τα καρκινικά κύτταρα καταναλώνουν τα θρεπτικά στοιχεία με αποτέλεσμα ο οργανισμός να στερείται βασικών στοιχείων και ενέργειας γεγονός που οδηγεί σε αδυναμία και απώλεια βάρους.

– Θρομβοφλεβίτιδα: Φλεγμονή μιας φλέβας, συνηθέστερα στο πόδι ή το χέρι, με ταυτόχρονη δημιουργία θρόμβου μέσα στη φλέβα.

– Οξεία παγκρεατίτιδα: Μια κατάσταση που παρουσιάζεται με κοιλιακό άλγος και συνήθως συνοδεύεται από αυξημένες τιμές παγκρεατικών ενζύμων στον ορό ή/και τα ούρα, λόγω οξείας φλεγμονής του παγκρέατος.

Τονίζεται ότι τα πιο πάνω σημεία και συμπτώματα μπορεί να προκληθούν και από άλλους λόγους. Εάν κάποιος παρουσιάζει κάποιο από αυτά, δεν σημαίνει ότι πάσχει από καρκίνο παγκρέατος, ωστόσο η παρουσία τους επιβάλλει εξέταση από γιατρό.

Θεραπεία

Η θεραπεία των παγκρεατικών νεοπλασιών αποσκοπεί αρχικά στην ίαση, ενώ σε περιπτώσεις που δεν είναι εφικτή, στόχος είναι η παράταση του χρόνου ζωής με ταυτόχρονη όμως βελτίωση της ποιότητας της και αντιμετώπιση των επιπλοκών της νόσου, κυρίως του άλγους.

Στις θεραπευτικές επιλογές περιλαμβάνονται η χειρουργική, η χημειοθεραπεία ως συμπληρωματική της πρώτης και η ακτινοθεραπεία που είναι τοπική και χρησιμοποιεί υψηλής ενέργειας ακτίνες για να σκοτώσει τα καρκινικά κύτταρα.

Η ολική χειρουργική αφαίρεση του καρκίνου παγκρέατος πάντως είναι η μόνη ελπίδα ίασης στην περίπτωση που διηθήσει σε λεμφαδένες, αιμοφόρα αγγεία και άλλους ιστούς ή όργανα.