Τι είναι το AIDS και πώς μπορώ να προστατευθώ

Το Σύνδρομο Επίκτητης Ανοσολογικής Ανεπάρκειας (Acute ImmunoDeficiency Syndrome ή AIDS) προκαλείται από τον ιό HIV (Human Immunodeficiency Virus). Η λοίμωξη από τον ιό HIV προκαλεί σταδιακή καταστροφή του ανοσοποιητικού συστήματος του ανθρώπου, την άμυνα δηλαδή του οργανισμού του.

Μπορεί να μεταδοθεί μέσω της χωρίς προφυλακτικό σεξουαλικής επαφής (πρωκτική, κολπική, στοματική) ή μέσω της από κοινού χρήσης αιχμηρών αντικειμένων (ξυραφάκια, βελόνες, σύριγγες) με HIV οροθετικό άτομο και από μία HIV οροθετική μητέρα στο νεογνό κατά τη διάρκεια της κύησης, του τοκετού και του θηλασμού.

Ο ιός δεν μεταδίδεται μέσω της καθημερινής κοινωνικής επαφής (χειραψία, αγκαλιά, φιλί στο μάγουλο), των κουνουπιών ή άλλων εντόμων, της από κοινού χρήσης οικιακών σκευών, του σάλιου, των δακρύων, του ιδρώτα, του αέρα ή του νερού.

Συμπτώματα

Τα πρώτα συμπτώματα εμφανίζονται στο 87% των ατόμων που μολύνονται από τον ιό HIV, εκδηλώνονται 2-4 εβδομάδες μετά την μόλυνση και μοιάζουν με τα συμπτώματα του κοινού κρυολογήματος ή της γρίπης (πυρετός, πονόλαιμος, πονοκέφαλος, υπνηλία, εξάντληση). Τα συμπτώματα της πρωτολοίμωξης μπορεί να είναι παρόμοια και με συμπτώματα άλλων σεξουαλικών μεταδιδόμενων νοσημάτων και άλλων λοιμώξεων όπως η λοιμώδης μονοπυρήνωση ή η ηπατίτιδα, που είναι πιο διαδεδομένες και μεταδίδονται ευκολότερα. Επίσης το άγχος, ο φόβος και η ανασφάλεια μπορεί να προκαλέσουν συμπτώματα σε κάποιους ανθρώπους, ακόμα και αν δεν έχουν HIV.

Μερικοί άνθρωποι που μολύνονται με HIV παρουσιάζουν πολύ έντονα συμπτώματα, ενώ άλλοι δεν αισθάνονται τίποτα απολύτως. Όσοι έχουν συμπτώματα συνήθως παρουσιάζουν πυρετό, κούραση ή αλλεργία. Άλλα συνηθισμένα συμπτώματα μπορεί να είναι: πονοκέφαλος, πρησμένοι αδένες και πονόλαιμος. Αυτά τα συμπτώματα μπορεί να παρουσιαστούν μερικές μέρες ή εβδομάδες μετά την μόλυνση με τον ιό. Αυτή η περίοδος λέγεται πρωτολοίμωξη ή οξεία HIV λοίμωξη.

Σημειώνεται ότι καθώς δεν υπάρχουν συγκεκριμένα συμπτώματα που σχετίζονται με την πρωτολοίμωξη ή την οξεία HIV λοίμωξη, τα συμπτώματα δεν είναι αξιόπιστος τρόπος για την διάγνωση της HIV λοίμωξης. Ο μόνος τρόπος για να διαπιστωθεί αν κάποιος έχει μολυνθεί, είναι να κάνει ένα τεστ αντισωμάτων HIV, αν και το τεστ αντισωμάτων αποδίδει αποτελέσματα μόνο όταν το ανοσοποιητικό σύστημα του μολυσμένου ατόμου αναπτύξει αντισώματα στον HIV. Κατά τη διάρκεια της περιόδου μεταξύ της μόλυνσης και της ανάπτυξης αντισωμάτων, τα τεστ αντισωμάτων έναντι του ιού είναι άχρηστα, διότι βγαίνουν αρνητικά.

Μέθοδοι αντιμετώπισης

Άτομα με HIV λοίμωξη πρέπει να ενημερωθούν λεπτομερώς για τη νόσο και τη θεραπεία της και σε συνεργασία με τον ιατρό τους να καθορίζουν το είδος της θεραπείας που θα ακολουθήσουν και τις αλλαγές στη ζωή τους. 

Χρήσιμοι κανόνες υγιεινής (ειδικά στα πρώιμα στάδια της λοίμωξης):

1. Χρησιμοποιείτε πάντα προφυλακτικό και έχετε σεξουαλικές επαφές με ασφάλεια. Η νόσος έχει υψηλή μεταδοτικότητα, ιδιαίτερα τους πρώτους μήνες της μόλυνσης.
2. Ακολουθείστε μια διατροφή πλούσια σε θερμίδες
3. Αποφύγετε να έρθετε σε επαφή με άτομα που παρουσιάζουν οξεία λοιμώδη νόσο
4. Ασκηθείτε ήπια, χωρίς να εξαντλήστε
5. Διατηρείστε θετικές κοινωνικές επαφές, χόμπι, ενδιαφέροντα, κατοικίδια ζώα, κλπ και προσπαθήστε να μειώσετε το άγχος σας

Υπάρχουν πλέον πολλές κατηγορίες αντιρετροικών φαρμάκων ενώ ακόμα περισσότερα βρίσκονται στο στάδιο της έρευνας. Χορηγούμενα σε συνδυασμό προσφέρουν μακροχρόνια ύφεση της νόσου, όμως έχουν και πολλές ανεπιθύμητες ενέργειες που ταλαιπωρούν τους ασθενείς. Οι πάσχοντες πρέπει να απευθύνονται έγκαιρα στον γιατρό τους για παρακολούθηση και θεραπεία.

Πρόγνωση

Η HIV λοίμωξη αποτελεί μια μακροχρόνια νόσο για την οποία ακολουθείται θεραπευτική αγωγή, ωστόσο δεν υπάρχει ίαση. Ζωτικής σημασίας είναι η πρόληψη των επιπλοκών και η καθυστέρηση της εξέλιξης σε AIDS. Επί του παρόντος, δεν εξελίσσονται όλες οι περιπτώσεις της λοίμωξης HIV σε AIDS, αν και στην πλειοψηφία τους τελικά αυτό συμβαίνει. 

Ασφαλείς σεξουαλικές επαφές μειώνουν την πιθανότητα προσβολής και μετάδοσης της λοίμωξης. Παραμένει ωστόσο ο κίνδυνος προσβολής ακόμη και με ασφαλές σεξ, μιας και τα προφυλακτικά μπορεί να σπάσουν. Η αποχή είναι ο μόνος σίγουρος τρόπος πρόληψης της σεξουαλικής μετάδοσης του ιού του HIV.

Σημαντικές οδηγίες:

1. Μην έχετε σεξουαλικές επαφές χωρίς προστασία ή με πολλαπλούς ερωτικούς συντρόφους ή με άτομο που έχει πολλούς ερωτικούς συντρόφους ή με άτομο που κάνει χρήση ενδοφλέβιων ναρκωτικών ουσιών ή με άτομο που γνωρίζετε – ή απλά υποπτεύεστε – ότι πάσχει από AIDS
2. Αποφύγετε τη χρήση ενδοφλέβιων ναρκωτικών. Αν είστε χρήστης, μη μοιράζεστε βελόνες ή σύριγγες με κανέναν και διακόψτε άμεσα τη χρήση τους
3. Άτομα που πάσχουν από AIDS ή παρουσίασαν θετική εξέταση αντισωμάτων του HIV, μπορούν να μεταδώσουν τη νόσο σε άλλους και δεν πρέπει να γίνονται δότες αίματος, οργάνων ή σπέρματος.

Photo credit: sassy mom / Foter.com / CC BY-NC