Blog

Η φυσική δραστηριότητα είναι ένα από τα πιο ισχυρά εργαλεία που έχουμε στη διάθεσή μας για να βελτιώσουμε τη σωματική και ψυχική μας υγεία. Δεν χρειάζεται να είστε αθλητής για να απολαύσετε τα οφέλη της. Μόλις 30 λεπτά κίνησης την ημέρα μπορούν να φέρουν θεαματικές αλλαγές στη ζωή σας, από την αύξηση των επιπέδων ενέργειας μέχρι τη βελτίωση της καρδιακής υγείας και του σακχάρου στο αίμα.

Ας δούμε γιατί η άσκηση είναι τόσο σημαντική, πώς μπορείτε να την εντάξετε στην καθημερινότητά σας και ποια είναι τα τεκμηριωμένα οφέλη της για την υγεία.

Γιατί η φυσική δραστηριότητα είναι σημαντική

Η τακτική άσκηση συνδέεται με μακροχρόνια οφέλη τόσο για το σώμα όσο και για το μυαλό:

• Καρδιαγγειακή υγεία: Βελτιώνει τη ροή του αίματος, μειώνει την αρτηριακή πίεση και ενισχύει την υγεία της καρδιάς.
• Ρύθμιση σακχάρου: Ενισχύει την ευαισθησία στην ινσουλίνη, μειώνοντας τον κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη τύπου 2.
• Ενέργεια και διάθεση: Αυξάνει τα επίπεδα ενέργειας και μειώνει τα συμπτώματα κατάθλιψης και άγχους.
• Μακροζωία: Συμβάλλει στη μείωση της θνησιμότητας από χρόνιες παθήσεις.

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), οι ενήλικες πρέπει να επιδιώκουν τουλάχιστον 150 λεπτά μέτριας έντασης άσκησης την εβδομάδα, ή 30 λεπτά την ημέρα, για σημαντικά οφέλη.

Εύκολες και αποτελεσματικές ιδέες για άσκηση

Ακόμη και αν δεν έχετε χρόνο για το γυμναστήριο, υπάρχουν πολλοί τρόποι να είστε ενεργοί καθημερινά:

1. Γρήγορο περπάτημα: Το περπάτημα είναι μια εξαιρετική άσκηση που δεν απαιτεί εξοπλισμό. Μπορείτε να περπατήσετε στη γειτονιά, στο πάρκο ή ακόμη και στη δουλειά.
2. Ποδήλατο: Είτε χρησιμοποιείτε ποδήλατο στο δρόμο είτε στατικό ποδήλατο στο σπίτι, αυτή η μορφή άσκησης ενισχύει την καρδιά και τους μύες των ποδιών.
3. Χορός: Χορέψτε με τη μουσική που αγαπάτε στο σπίτι. Είναι μια διασκεδαστική και ευχάριστη δραστηριότητα που καίει θερμίδες και βελτιώνει τη διάθεση.
4. Γιόγκα ή διατάσεις: Η γιόγκα βελτιώνει την ευλυγισία και μειώνει το άγχος, ενώ οι διατάσεις είναι ιδανικές για χαλάρωση και αποφυγή τραυματισμών.
5. Σύντομες ασκήσεις αντοχής: Κάντε καθίσματα, κάμψεις ή κοιλιακούς για λίγα λεπτά την ημέρα. Δεν απαιτείται εξοπλισμός, μόνο λίγος χώρος στο σπίτι σας.

Πώς να παραμείνετε συνεπείς

Η συνέπεια είναι απαραίτητη για να αποκομίσετε τα οφέλη της άσκησης. Ακολουθούν μερικές συμβουλές για να παραμείνετε ενεργοί:

• Βρείτε κάτι που αγαπάτε: Δοκιμάστε διαφορετικές δραστηριότητες μέχρι να βρείτε αυτή που σας ταιριάζει.
• Θέστε ρεαλιστικούς στόχους: Ξεκινήστε με λίγα λεπτά την ημέρα και αυξήστε σταδιακά το χρόνο.
• Βάλτε το πρόγραμμα σας: Προγραμματίστε την άσκηση όπως κάθε άλλη σημαντική υποχρέωση.
• Ζητήστε από φίλους ή την οικογένεια να συμμετέχουν κι αυτοί: Η άσκηση γίνεται πιο ευχάριστη όταν την κάνετε με παρέα.

Ξεκινήστε σήμερα και κάντε την άσκηση μέρος της καθημερινότητάς σας!

Άγγελος Κλείτσας, Ειδικός Παθολόγος – Διαβητολόγος

Βιβλιογραφικές αναφορές

1. American Diabetes Association. (2016). Physical activity/exercise and diabetes. Diabetes Care, 39(Supplement_1), S38-S43.
2. Colberg, S. R., et al. (2016). Exercise and Type 2 Diabetes. Medicine & Science in Sports & Exercise, 48(11), 2282-2302.
3. Powell, K. E., et al. (2018). The scientific foundation for the physical activity guidelines for Americans, 2nd edition. Journal of Physical Activity and Health, 15(1), 1-11.
4. Haskell, W. L., et al. (2007). Physical Activity and Public Health: Updated Recommendation for Adults. Circulation, 116(9), 1081-1093.
5. Lee, I. M., et al. (2012). Effect of physical inactivity on major non-communicable diseases worldwide: an analysis of burden of disease and life expectancy. The Lancet, 380(9838), 219-229.
6. World Health Organization. (2020). Physical activity.

Η σιδηροπενία είναι μια κατάσταση κατά την οποία υπάρχει έλλειψη σιδήρου στον οργανισμό. Ο σίδηρος είναι ένα σημαντικό μέταλλο που παίζει κεντρικό ρόλο στη λειτουργία της αιμοσφαιρίνης, η οποία μεταφέρει το οξυγόνο από τους πνεύμονες στους ιστούς του σώματος. Όταν υπάρχει ανεπάρκεια σιδήρου, μπορεί να προκύψει μια σειρά από προβλήματα, κυρίως λόγω της μειωμένης ικανότητας του οργανισμού να μεταφέρει οξυγόνο στους ιστούς.

Ποιους προσβάλλει συχνότερα η σιδηροπενία

Η σιδηροπενία είναι ιδιαίτερα συχνή σε ορισμένες ομάδες του πληθυσμού, λόγω αυξημένων αναγκών σε σίδηρο, περιορισμένης πρόσληψης ή μειωμένης απορρόφησης του σιδήρου. Ειδικότερα, επηρεάζει συχνότερα:

1. Τις γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας: Οι γυναίκες που βρίσκονται σε αναπαραγωγική ηλικία και έχουν έμμηνο ρύση συχνά έχουν αυξημένο κίνδυνο για σιδηροπενία λόγω της μηνιαίας απώλειας αίματος. Ιδιαίτερα όσες έχουν έντονη ή παρατεταμένη εμμηνόρροια (μηνορραγία) είναι πιο ευάλωτες στην έλλειψη σιδήρου.
2. Έγκυες: Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, οι ανάγκες του οργανισμού σε σίδηρο αυξάνονται σημαντικά, καθώς το σώμα πρέπει να υποστηρίξει την ανάπτυξη του εμβρύου και την αύξηση του όγκου αίματος.
3. Βρέφη και μικρά παιδιά: Τα βρέφη, ειδικά εκείνα που γεννιούνται πρόωρα ή με χαμηλό βάρος, έχουν αυξημένο κίνδυνο σιδηροπενίας, καθώς τα αποθέματα σιδήρου τους είναι χαμηλά. Επίσης, τα παιδιά που δεν λαμβάνουν επαρκείς ποσότητες σιδήρου μέσω του θηλασμού ή της φόρμουλας (ειδικά μετά τους έξι μήνες) ή που ακολουθούν διατροφή χαμηλή σε σίδηρο ενδέχεται να εμφανίσουν σιδηροπενία.
4. Έφηβοι: Οι έφηβοι βρίσκονται σε στάδιο ταχείας ανάπτυξης, κατά το οποίο οι ανάγκες τους σε σίδηρο αυξάνονται. Επιπλέον, οι έφηβες έχουν αυξημένο ρίσκο λόγω της εμμηνόρροιας και της ενδεχόμενης ανεπαρκούς πρόσληψης σιδήρου.
5. Άτομα με περιοριστικές διατροφές: Οι χορτοφάγοι και οι vegan μπορεί να διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο για σιδηροπενία, καθώς δεν καταναλώνουν κρέας, το οποίο είναι πλούσιο σε αιμικό σίδηρο, μια μορφή σιδήρου που απορροφάται εύκολα από το σώμα. Παρότι υπάρχουν φυτικές πηγές σιδήρου (π.χ., όσπρια, πράσινα λαχανικά, ξηροί καρποί), ο μη-αιμικός σίδηρος από φυτικά τρόφιμα απορροφάται λιγότερο αποτελεσματικά.
6. Ηλικιωμένοι: Οι ηλικιωμένοι είναι επίσης επιρρεπείς στη σιδηροπενία, κυρίως λόγω προβλημάτων στην απορρόφηση του σιδήρου που σχετίζονται με τη γήρανση, αλλά και λόγω κακής διατροφής ή χρόνιων παθήσεων. Παθήσεις του πεπτικού συστήματος, όπως η γαστρίτιδα ή το σύνδρομο δυσαπορρόφησης, είναι επίσης πιο συχνές στους ηλικιωμένους και μπορεί να επηρεάσουν την απορρόφηση του σιδήρου.
7. Αθλητές υψηλής απόδοσης: Οι αθλητές, ειδικά οι δρομείς μεγάλων αποστάσεων, έχουν μεγαλύτερη απώλεια σιδήρου μέσω του ιδρώτα, της γαστρεντερικής οδού ή ακόμη και λόγω της αιμόλυσης από τις επαναλαμβανόμενες προσκρούσεις (π.χ., οι κραδασμοί κατά το τρέξιμο). Επιπλέον, η αυξημένη απαίτηση οξυγόνου από τους μυς τους κάνει να χρειάζονται υψηλότερα επίπεδα σιδήρου.
8. Άτομα με χρόνιες παθήσεις: Ορισμένες παθήσεις, όπως οι φλεγμονώδεις νόσοι του εντέρου (π.χ., νόσος του Crohn, ελκώδης κολίτιδα), η κοιλιοκάκη και οι διάφορες μορφές γαστρίτιδας, μπορεί να οδηγήσουν σε μειωμένη απορρόφηση σιδήρου και, επομένως, να αυξήσουν τον κίνδυνο για σιδηροπενία.
9. Ασθενείς που έχουν υποστεί αιμορραγία: Οι ασθενείς που έχουν υποστεί αιμορραγία, είτε εξαιτίας τραυματισμών, χειρουργικών επεμβάσεων είτε λόγω εσωτερικών αιμορραγιών από έλκη, πολύποδες ή καρκίνο, συχνά εμφανίζουν σιδηροπενία λόγω απώλειας αίματος.

Ποια είναι τα συμπτώματα της σιδηροπενίας

Τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα της σιδηροπενίας περιλαμβάνουν:

• Κούραση και αδυναμία
• Ωχρότητα του δέρματος
• Δυσκολία στην αναπνοή και αυξημένη καρδιοαναπνευστική προσπάθεια
• Κεφαλαλγία
• Ζαλάδα ή λιποθυμίες
• Ξηροί και εύθραυστοι νύχια
• Μειωμένη συγκέντρωση και πνευματική κόπωση
• Σύνδρομο ανήσυχων ποδιών

Πώς μπορεί να προληφθεί η σιδηροπενία

Η σιδηροπενία μπορεί σε μεγάλο βαθμό να προληφθεί μέσω σωστών διατροφικών επιλογών, έγκαιρης διάγνωσης και κατάλληλης παρακολούθησης, ειδικά σε άτομα που διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο για την εμφάνισή της. Αν και δεν είναι πάντα εφικτό να προληφθεί πλήρως, υπάρχουν αρκετοί τρόποι που βοηθούν στη μείωση του κινδύνου και στη διατήρηση επαρκών επιπέδων σιδήρου στον οργανισμό:

1. Υγιεινή διατροφή με άφθονο σίδηρο: Η κατανάλωση τροφών πλούσιων σε σίδηρο είναι το πρώτο βήμα στην πρόληψη της σιδηροπενίας. Ο σίδηρος από ζωικές πηγές (π.χ., κόκκινο κρέας, πουλερικά, ψάρια, συκώτι) απορροφάται πιο εύκολα από τον οργανισμό. Οι φυτικές πηγές σιδήρου (π.χ., όσπρια, πράσινα φυλλώδη λαχανικά, σπόροι, ξηροί καρποί) περιέχουν σίδηρο που δεν απορροφάται τόσο αποτελεσματικά, γι’ αυτό είναι καλό να συνδυάζονται με τροφές πλούσιες σε βιταμίνη C (π.χ., εσπεριδοειδή, πιπεριές, ντομάτες) για να βελτιώσουν την απορρόφηση του σιδήρου.
2. Σωστή αντιμετώπιση των αιτίων αιμορραγίας: Η χρόνια απώλεια αίματος, όπως σε περιπτώσεις έντονων εμμηνορροϊκών κύκλων, έλκους ή εσωτερικής αιμορραγίας, μπορεί να προκαλέσει σιδηροπενία. Η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία αυτών των καταστάσεων είναι κρίσιμη για την πρόληψη της σιδηροπενίας.
3. Συμπληρώματα σιδήρου σε ορισμένες περιόδους: Ορισμένες ομάδες ανθρώπων διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο για σιδηροπενία, όπως οι έγκυες γυναίκες, οι θηλάζουσες μητέρες, τα μικρά παιδιά και οι ηλικιωμένοι. Σε αυτές τις περιπτώσεις, μπορεί να είναι απαραίτητη η προληπτική χορήγηση συμπληρωμάτων σιδήρου, ιδίως εάν η διατροφή δεν καλύπτει πλήρως τις ανάγκες.
4. Προσοχή στην απορρόφηση σιδήρου: Ορισμένα τρόφιμα και φάρμακα μπορεί να επηρεάσουν την απορρόφηση του σιδήρου, όπως το γάλα, τα αντιόξινα φάρμακα ή η καφεΐνη και οι τανίνες (που περιέχονται σε τσάι και καφέ). Εάν καταναλώνονται σε μεγάλες ποσότητες, αυτά τα τρόφιμα και ποτά μπορεί να μειώσουν την ικανότητα του οργανισμού να απορροφήσει τον σίδηρο από τις τροφές. Επομένως, είναι καλό να προσπαθούμε να αποφεύγουμε την κατανάλωση αυτών των ουσιών αμέσως μετά το γεύμα που περιλαμβάνει πηγές σιδήρου.

Η σιδηροπενία είναι μια αναστρέψιμη κατάσταση που μπορεί να αντιμετωπιστεί με την κατάλληλη διατροφή, συμπληρώματα και την αντιμετώπιση των υποκείμενων αιτίων. Εάν παραμείνει αδιάγνωστη και αθεράπευτη, μπορεί να οδηγήσει σε αναιμία ή και άλλες επιπλοκές, γι’ αυτό είναι σημαντικό να παρακολουθείτε τα επίπεδα σιδήρου σας και να συμβουλεύεστε τον γιατρό σας για τυχόν συμπτώματα.

Άγγελος Κλείτσας, Ειδικός Παθολόγος – Διαβητολόγος

Featured article photo designed by Freepik

Στον σύγχρονο, γρήγορο ρυθμό ζωής, ο ύπνος συχνά θεωρείται πολυτέλεια. Ωστόσο, η επιστήμη μάς υπενθυμίζει συνεχώς ότι ο ποιοτικός ύπνος είναι απαραίτητος για την υγεία, την ευεξία και την απόδοσή μας.

Γιατί ο ύπνος είναι τόσο σημαντικός;

Ο ύπνος δεν είναι απλά μια παύση στις δραστηριότητές μας. Είναι μια ενεργή διαδικασία που παίζει ζωτικό ρόλο σε πολλές λειτουργίες του οργανισμού μας, όπως:

1. Αποκατάσταση και επιδιόρθωση: Κατά τη διάρκεια του ύπνου, το σώμα μας επιδιορθώνει ιστούς, συνθέτει πρωτεΐνες και απελευθερώνει αυξητικές ορμόνες.
2. Ενίσχυση του ανοσοποιητικού: Ο επαρκής ύπνος ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα, βοηθώντας μας να καταπολεμήσουμε λοιμώξεις και ασθένειες.
3. Εδραίωση της μνήμης: Ο εγκέφαλός μας επεξεργάζεται και εδραιώνει τις πληροφορίες που έμαθε κατά τη διάρκεια της ημέρας.
4. Ρύθμιση του μεταβολισμού: Ο ύπνος παίζει σημαντικό ρόλο στη ρύθμιση των ορμονών που ελέγχουν την όρεξη και τον μεταβολισμό.
5. Συναισθηματική υγεία: Ο καλός ύπνος συμβάλλει στη συναισθηματική σταθερότητα και στη διαχείριση του στρες.

Οι συνέπειες της έλλειψης ύπνου

Η χρόνια έλλειψη ύπνου μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία μας:

• Αυξημένος κίνδυνος για καρδιαγγειακά νοσήματα
• Μειωμένη γνωστική λειτουργία και προβλήματα συγκέντρωσης
• Αυξημένος κίνδυνος παχυσαρκίας και διαβήτη τύπου 2
• Εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα
• Αυξημένος κίνδυνος για κατάθλιψη και άγχος

Πώς να βελτιώσετε την ποιότητα του ύπνου σας

Η καλή υγιεινή ύπνου μπορεί να κάνει τη διαφορά στην ποιότητα του ύπνου σας. Ακολουθούν μερικές πρακτικές συμβουλές:

1. Τηρήστε ένα σταθερό πρόγραμμα ύπνου: Ο ανθρώπινος οργανισμός λειτουργεί με βάση τον κιρκάδιο ρυθμό, τον εσωτερικό μας “βιολογικό ρολόι”.

• Προσπαθήστε να πηγαίνετε για ύπνο και να ξυπνάτε την ίδια ώρα κάθε μέρα, ακόμη και τα Σαββατοκύριακα.
• Δημιουργήστε μια χαλαρωτική ρουτίνα πριν τον ύπνο, όπως ένα ζεστό μπάνιο ή λίγο διάβασμα.

2. Δημιουργήστε το ιδανικό περιβάλλον για ύπνο: Το περιβάλλον του υπνοδωματίου παίζει σημαντικό ρόλο στην ποιότητα του ύπνου.

• Διατηρήστε το δωμάτιο σκοτεινό, ήσυχο και δροσερό (ιδανικά γύρω στους 18-20°C).
• Επενδύστε σε ένα άνετο στρώμα και μαξιλάρια.
• Αποφύγετε να χρησιμοποιείτε το κρεβάτι για εργασία ή παρακολούθηση τηλεόρασης.

3. Προσέξτε τι καταναλώνετε: Αυτό που τρώτε και πίνετε μπορεί να επηρεάσει σημαντικά τον ύπνο σας.

• Αποφύγετε την καφεΐνη αργά το απόγευμα και το βράδυ.
• Περιορίστε το αλκοόλ – μπορεί να σας κάνει να νυστάξετε αρχικά, αλλά διαταράσσει τον
  ύπνο αργότερα τη νύχτα
• Αποφύγετε τα βαριά γεύματα λίγο πριν τον ύπνο.

4. Διαχειριστείτε την έκθεση στο φως: Το φως παίζει καθοριστικό ρόλο στη ρύθμιση του κιρκάδιου ρυθμού μας.

• Εκτεθείτε σε φυσικό φως κατά τη διάρκεια της ημέρας.
• Περιορίστε την έκθεση σε μπλε φως από οθόνες (κινητά, tablets, υπολογιστές) τουλάχιστον μία ώρα πριν τον ύπνο.
• Χρησιμοποιήστε λάμπες με θερμό φωτισμό το βράδυ.

5. Ασκηθείτε τακτικά: Η τακτική άσκηση μπορεί να βελτιώσει σημαντικά την ποιότητα του ύπνου.

• Στοχεύστε σε τουλάχιστον 30 λεπτά μέτριας έντασης άσκηση τις περισσότερες μέρες της
  εβδομάδας.
• Αποφύγετε την έντονη άσκηση αργά το βράδυ, καθώς μπορεί να διεγείρει τον οργανισμό.

6. Διαχειριστείτε το άγχος: Το στρες και το άγχος είναι από τους κύριους παράγοντες που επηρεάζουν τον ύπνο.

• Δοκιμάστε τεχνικές χαλάρωσης όπως ο διαλογισμός ή οι ασκήσεις αναπνοής.
• Κρατήστε ένα ημερολόγιο δίπλα στο κρεβάτι για να καταγράφετε τις σκέψεις που σας απασχολούν.
• Αν δεν μπορείτε να κοιμηθείτε μετά από 20 λεπτά, σηκωθείτε και κάντε κάτι χαλαρωτικό μέχρι να νυστάξετε.

Πότε να αναζητήσετε βοήθεια

Αν παρά τις προσπάθειές σας αντιμετωπίζετε συνεχή προβλήματα με τον ύπνο, μπορεί να υπάρχει υποκείμενη διαταραχή ύπνου. Συμπτώματα που χρήζουν διερεύνησης είναι:

• Συχνή δυσκολία να αποκοιμηθείτε ή να παραμείνετε κοιμισμένοι
• Έντονη υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας
• Δυνατό ροχαλητό ή παύσεις στην αναπνοή κατά τον ύπνο

Σε αυτές τις περιπτώσεις, μη διστάσετε να συμβουλευτείτε τον γιατρό σας. Ο ύπνος είναι ένας από τους πιο σημαντικούς πυλώνες της υγείας μας, μαζί με τη διατροφή και την άσκηση. Επενδύοντας στην ποιότητα του ύπνου σας, επενδύετε στην υγεία, την ευεξία και την απόδοσή σας.

Άγγελος Κλείτσας, Ειδικός Παθολόγος – Διαβητολόγος

Η γενική αίματος είναι μία από τις πιο συχνές και σημαντικές εργαστηριακές εξετάσεις που διενεργούμε σήμερα, παρέχοντας μια συνολική εικόνα για την υγεία μας.

Στο παρόν άρθρο, θα αναλύσουμε τις βασικές παραμέτρους που μας δείχνει, τις περιπτώσεις όπου είναι απαραίτητη, καθώς και τη συχνότητα με την οποία πρέπει να γίνεται σε διάφορες ηλικιακές ομάδες και καταστάσεις.

Ποιους δείκτες περιλαμβάνει η γενική αίματος

Η εξέταση αναλύει τρεις κύριους τύπους κυττάρων του αίματος αλλά μετρά επίσης την αιμοσφαιρίνη και τον αιματοκρίτη. Συγκεκριμένα περιλαμβάνει:

• Αιματοκρίτης (Hct): το ποσοστό του όγκου του αίματος που καταλαμβάνουν τα ερυθρά αιμοσφαίρια
• Αιμοσφαιρίνη (Hb): η πρωτεΐνη στα ερυθρά αιμοσφαίρια που μεταφέρει οξυγόνο
• Αριθμός λευκών αιμοσφαιρίων (WBC): περιλαμβάνει διάφορους τύπους όπως ουδετερόφιλα, λεμφοκύτταρα, μονοκύτταρα, ηωσινόφιλα και βασεόφιλα
• Αριθμός αιμοπεταλίων (PLT): σημαντικά για την πήξη του αίματος σε οποιαδήποτε βλάβη του αγγειακού συστήματος, είτε αυτή είναι στο δέρμα είτε σε εσωτερικούς ιστούς και όργανα
• Μέσος όγκος ερυθρών (MCV): δείχνει το μέγεθος των ερυθρών αιμοσφαιρίων
• Μέση περιεκτικότητα αιμοσφαιρίνης (MCH): η ποσότητα αιμοσφαιρίνης ανά ερυθρό αιμοσφαίριο
• Μέση συγκέντρωση αιμοσφαιρίνης ερυθροκυττάρων (MCHC): η συγκέντρωση αιμοσφαιρίνης σε δεδομένο όγκο ερυθρών αιμοσφαιρίων

Τι δείχνει η γενική αίματος

Ανά περίπτωση, η εξέταση μπορεί να δείξεις τις εξής καταστάσεις:

• Αναιμία: χαμηλός αριθμός ερυθρών αιμοσφαιρίων ή αιμοσφαιρίνης
• Λοιμώξεις: αυξημένος αριθμός λευκών αιμοσφαιρίων
• Φλεγμονές: μπορεί να προκαλέσουν αύξηση των λευκών αιμοσφαιρίων
• Αιματολογικές διαταραχές: όπως λευχαιμία ή λεμφώματα
• Προβλήματα πήξης: μη φυσιολογικός αριθμός αιμοπεταλίων
• Διατροφικές ελλείψεις: π.χ. έλλειψη σιδήρου ή βιταμίνης Β12
• Αφυδάτωση: μπορεί να φανεί από αυξημένο αιματοκρίτη
• Παρενέργειες φαρμάκων: ορισμένα φάρμακα μπορεί να επηρεάσουν τις τιμές του αίματος

Πότε είναι απαραίτητη

• Ως μέρος του ετήσιου check-up
• Όταν υπάρχουν συμπτώματα όπως κόπωση, αδυναμία, πυρετός
• Πριν από χειρουργικές επεμβάσεις
• Για την παρακολούθηση χρόνιων παθήσεων

Σε ποιες ηλικίες είναι απαραίτητη;

Η γενική εξέταση αίματος είναι σημαντική σε όλες τις ηλικίες, αλλά η συχνότητα και η αναγκαιότητά της μπορεί να διαφέρει ανάλογα με την ηλικιακή ομάδα και την κατάσταση υγείας του ατόμου. Ας δούμε πιο αναλυτικά:

Νεογέννητα:

• Συνήθως γίνεται έλεγχος αμέσως μετά τη γέννηση για να ελεγχθούν πιθανές συγγενείς διαταραχές.

Παιδιά και έφηβοι:

• Κατά τη διάρκεια των τακτικών παιδιατρικών ελέγχων.
• Πριν από την έναρξη του σχολείου ή συμμετοχή σε αθλητικές δραστηριότητες.

Ενήλικες (18-40 ετών):

• Τουλάχιστον κάθε 2-3 χρόνια, εφόσον είναι υγιείς.
• Ετησίως αν υπάρχουν παράγοντες κινδύνου ή χρόνιες παθήσεις.

Ενήλικες (40-50 ετών):

• Ετησίως, ως μέρος του ετήσιου check-up.

Ενήλικες (άνω των 50 ετών):

• Ετησίως ή και πιο συχνά, ανάλογα με την κατάσταση υγείας.

Έγκυες γυναίκες:

• Κατά την έναρξη της εγκυμοσύνης και περιοδικά κατά τη διάρκειά της.

Άτομα με χρόνιες παθήσεις:

• Συχνότητα καθορίζεται από τον θεράποντα ιατρό, συνήθως πιο συχνά από τον γενικό πληθυσμό.

Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι αυτές είναι γενικές οδηγίες και η ακριβής συχνότητα θα πρέπει να καθορίζεται από τον θεράποντα ιατρό, λαμβάνοντας υπόψη το ατομικό ιατρικό ιστορικό, τους παράγοντες κινδύνου και την τρέχουσα κατάσταση υγείας του κάθε ατόμου.

Featured article image by freepik

Η κρεατινική κινάση ή αλλιώς κρεατινική φωσφοκινάση (CK ή CPK) είναι ένα ένζυμο που βρίσκεται κυρίως στους μύες μας, αλλά και σε άλλα μέρη του σώματός μας, όπως η καρδιά και ο εγκέφαλος. Ο ρόλος της είναι να συμβάλλει στην παραγωγή ενέργειας για να λειτουργούν σωστά οι μύες μας.

Όταν γενικά κινούμε τους μυς μας ή αθλούμαστε, η CK βοηθά στη μεταφορά ενός μορίου που ονομάζεται φωσφορικό άλας από μια ουσία που ονομάζεται κρεατίνη σε ένα άλλο μόριο που ονομάζεται ΑΤΡ, το οποίο είναι σαν καύσιμο για τους μυς μας.

Όταν οι μύες μας είναι υγιείς, τα επίπεδα της CK στο αίμα μας είναι συνήθως φυσιολογικά. Ωστόσο, εάν υπάρχει βλάβη ή στρες στους μύες μας, η CK μπορεί να διαρρεύσει στην κυκλοφορία του αίματος και κατ’ επέκταση παρατηρούμε αυξημένα επίπεδα μετά την εξέταση.

Ποιες είναι οι φυσιολογικές τιμές

Η εξέταση της CK γίνεται κατόπιν αιμοληψίας. Η τιμή της εξαρτάται από παράγοντες όπως το φύλο, η ηλικία, η φυλή και η φυσική κατάσταση του ατόμου. Σε ένα γενικό πλαίσιο οι φυσιολογικές τιμές κυμαίνονται συνήθως μεταξύ 24 – 195 IU/L για τους άνδρες και 24-170U/L για τις γυναίκες, με ελαφριά απόκλιση των τιμών ή χρήση διαφορετικών μονάδων μέτρησης από εργαστήριο σε εργαστήριο.

Οι άντρες και τα άτομα με πιο αυξημένη μυϊκή μάζα εμφανίζουν ελαφρώς υψηλότερες τιμές CK, ενώ τα επίπεδα CK των αθλητών εξετάζονται με διαφορετικά κριτήρια που σχετίζονται με το άθλημα και τη φυσική τους κατάσταση, στα πλαίσια του απαραίτητου αθλητιατρικού ελέγχου.

Ποιες καταστάσεις αυξάνουν την τιμή της CK στο σώμα μας

Οι παράγοντες αύξησης των τιμών της είναι ποικίλοι. Αύξηση της CK παρατηρείται στα νεογέννητα, με τα αγόρια να έχουν ελαφρά υψηλότερη τιμή από τους ενήλικες και οι ενήλικες υψηλότερη από τα άτομα της τρίτης ηλικίας.

Παρατηρείται μάλιστα και σε διάφορες παθολογικές καταστάσεις, όπως σε περιπτώσεις:

• μυϊκής δυστροφίας
• νόσων του κεντρικού νευρικού συστήματος
• υποθυρεοειδισμού
• καρδιακών νοσημάτων
• τραύματος
• λοιμωδών νοσημάτων
• νοσημάτων των μυών
• ισχαιμικού αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου
• πνευμονικής εμβολής
• καρκινωμάτων
• αιμόλυσης
• ορμονικών διαταραχών

Τα επίπεδά της CK αυξάνουν επίσης και η σκληρή και παρατεταμένη άσκηση, η οποία όμως εξαρτάται από το φύλο, τη φυλή και τον βαθμό στον οποίο το άτομο έχει αθληθεί. Μόνιμη αύξηση προκαλείται μετά από συχνή προπόνηση ή αγώνα, ειδικά σε ασκήσεις που περιλαμβάνουν βάρη ή αντιστάσεις, ενώ αύξηση του ενζύμου παρατηρείται και σε λήψη ορισμένων φαρμάκων (π.χ. σαλικυλικά και υπολιπιδαιμικά).

Τι σημαίνει η αύξηση της κρεατινικής κινάσης

Τα αυξημένα επίπεδα της CK στο αίμα μπορεί να είναι ένα σημάδι ότι κάτι μπορεί να μην “πηγαίνει καλά” με τους μύες ή την καρδιά μας. Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι τα επίπεδα CK από μόνα τους δεν μπορούν να μας πουν τι ακριβώς συμβαίνει, αλλά μπορούν να αποτελέσουν ένα χρήσιμο στοιχείο για τον επιβλέποντα ιατρό ώστε να διερευνήσει περαιτέρω και να διαγνώσει τη συγκεκριμένη αιτία της αυξημένης CK.

Έτσι, με απλά λόγια, η κινάση της κρεατίνης είναι μια πρωτεΐνη που βοηθά τους μυς να παράγουν ενέργεια και τα υψηλότερα επίπεδα της CK στο αίμα μπορεί να υποδεικνύουν μυϊκά ή καρδιακά προβλήματα που χρειάζονται ιατρική φροντίδα.

Άγγελος Κλείτσας
Ειδικός Παθολόγος-Διαβητολόγος

Featured mage by prostooleh on Freepik