Blog

Η δυσαπορρόφηση είναι μια πάθηση που περιγράφει τη μειωμένη ικανότητα του οργανισμού να πραγματοποιήσει τη διαδικασία της πέψης ή και απορρόφησης των θρεπτικών συστατικών από τα τρόφιμα, όπως ορισμένα σάκχαρα, λίπη, πρωτεΐνες και βιταμίνες. Πρόκειται για μια κατάσταση η οποία συνδέεται με μια ποικιλία ασθενειών και μπορεί να οδηγήσει σε γενικό υποσιτισμό ή σε συμπτώματα που σχετίζονται με ελλείψεις συγκεκριμένων θρεπτικών συστατικών.

Το σώμα μας γενικότερα απαιτεί μια σταθερή παροχή θρεπτικών συστατικών για πολλαπλές λειτουργίες. Τα θρεπτικά συστατικά προέρχονται από τη διατροφή και περιλαμβάνουν πολλές βασικές βιταμίνες και μέταλλα (ιχνοστοιχεία), τα οποία λαμβάνονται μέσω της διαδικασίας της πέψης. Η διαταραχή της πέψης όμως μπορεί να προκαλέσει τη δυσαπορρόφηση. Στην περίπτωση αυτή οι θρεπτικές ουσίες αποβάλλονται από το σώμα με τα κόπρανα.

Υπάρχουν ορισμένες παθήσεις που μπορούν να προκαλέσουν δυσαπορρόφηση, μεταξύ των οποίων είναι η κοιλιοκάκη, η νόσος Crohn, η δυσανεξία σε γάλα σόγιας αλλά και σε τροφές κυρίως από αγελαδινό γάλα, οι λοιμώξεις από παράσιτα, μερικές κακοήθειες όπως το λέμφωμα, καθώς και η απόφραξη των χολιφόρων και η χολόσταση.

Συμπτώματα

Το πιο κοινό σύμπτωμα της φυσικής δυσαπορρόφησης είναι οι συχνές εξάρσεις διάρροιας. Όταν το σώμα δεν είναι σε θέση να επεξεργαστεί τα θρεπτικά συστατικά, τα περισσότερα από τα τρόφιμα και υγρά που καταναλώνονται, αποβάλλονται γρήγορα ως απόβλητα. Τα ανοιχτόχρωμα αποτελούν σημάδια ότι το λίπος δεν αφομοιώνεται σωστά. Ο κοιλιακός πόνος, οι κράμπες, η ναυτία και η απώλεια βάρους είναι συνηθισμένες καταστάσεις στις χρόνιες ελλείψεις βιταμινών και πρωτεϊνών.

Άλλα σημεία και συμπτώματα που προκαλούνται από τη δυσαπορρόφηση είναι η συσσώρευση υγρού στην κοιλιά (ασκίτης), η φλεγμονή της γλώσσας (γλωσσίτιδα), η ανεξήγητη απώλεια βάρους, ο πόνος στα οστά και στους μύες, κλπ.

Αντιμετώπιση

Η θεραπεία περιλαμβάνει την αντιμετώπιση της υποκείμενης αιτίας, ώστε να ελαχιστοποιηθούν τα συμπτώματα της δυσαπορρόφησης και η εντερική βλάβη. Μπορεί επίσης να χρειαστεί η αποκατάσταση της έλλειψης θρεπτικών συστατικών, ενώ συχνά συνίσταται και η διατροφή με τρόφιμα υψηλής διατροφικής αξίας. Σε κάποιους ανθρώπους συνιστάται δίαιτα χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά και σε άλλους διατροφή υψηλής περιεκτικότητας σε πρωτεΐνες ή ακόμα δίαιτα ελεύθερη γλουτένης.

Πάνω από 25.000 άνθρωποι χάνουν κάθε χρόνο τη ζωή τους στην Ευρώπη, λόγω της κατάχρησης αντιβιοτικών. Η Ελλάδα δυστυχώς παραμένει πολύ ψηλά στη λίστα της υπερσυνταγογράφισης αντιβιοτικών και της υψηλής αντοχής των αντιβιοτικών στην κοινότητα, ενώ κατέχει τα πρωτεία στην κατανάλωση αντιβιοτικών στην Ευρώπη.

Με αφορμή την Ευρωπαϊκή Ημέρα Ενημέρωσης για τα Αντιβιοτικά (18 Νοεμβρίου), ο επίτροπος για την Υγεία και την Ασφάλεια των Τροφίμων, Βιτένις Αντρουκάιτις, παρουσίασε στις Βρυξέλες στοιχεία σύμφωνα με τα οποία η κατάχρηση αντιβιοτικών προκαλεί ανθεκτικότητα σε πολλά κοινά μικρόβια και καθιστά τους ανθρώπους ευάλωτους σε θανατηφόρες λοιμώξεις.

«Οι λοιμώξεις από βακτήρια ανθεκτικά στα αντιβιοτικά σκοτώνουν πλέον χιλιάδες ανθρώπους κάθε χρόνο και ευθύνονται για την απώλεια 1.500.000.000 ευρώ σε έξοδα νοσηλείας, συμπεριλαμβανομένων και των ωρών εργασίας που χάνονται», υπογράμμισε ο ευρωπαίος αξιωματούχος.

Από την πλευρά του, ο γενικός διευθυντής του Τομέα Υγείας και Ασφάλειας Τροφίμων στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Χαβιέρ Πρατς Μονέ, υποστήριξε ότι «επιστρέφουμε στην σκοτεινή πλευρά της ιατρικής, στην εποχή πριν τον Φλέμινγκ και τον Παστέρ, που δεν υπήρχε αποτελεσματική θεραπεία για τις λοιμώξεις».

Σύμφωνα με στοιχεία του Ευρωπαϊκού Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ECDC), η κατάσταση συνεχίζει να επιδεινώνεται για τα περισσότερα βακτηρίδια και αντιβιοτικά υπό επιτήρηση.

Σε τουλάχιστον τρεις χώρες, την Ιταλία την Ελλάδα και τη Μάλτα, η αντίσταση στα πιο πρόσφατα αντιβιοτικά έχει γίνει ενδημικό πρόβλημα, που σημαίνει ότι τα νοσοκομεία σ’ αυτές τις χώρες δεν είναι σε θέση να θεραπεύσουν αποτελεσματικά ασθενείς που έχουν μολυνθεί με ανθεκτικά βακτήρια.

Ωστόσο, για πρώτη φορά σημειώνεται σημαντική μείωση στην κατανάλωση αντιβιοτικών στην κοινότητα σε πέντε ευρωπαϊκές χώρες, τη Δανία, το Λουξεμβούργο, τη Σλοβενία, την Ισπανία και τη Σουηδία, παρότι η κατανάλωση αντιβιοτικών στα νοσοκομεία εξακολουθεί να αυξάνεται.

Πηγή: health.in.gr

Ο σίδηρος είναι ένα απαραίτητο συστατικό για τον ανθρώπινο οργανισμό καθώς συμβάλλει στη σύνθεση της αιμοσφαιρίνης, η οποία μεταφέρει το οξυγόνο από τους πνεύμονες προς τους ιστούς και τα διάφορα όργανα του σώματος, ενώ παράλληλα απομακρύνει και το διοξείδιο του άνθρακα.

Όταν τα επίπεδα σιδήρου είναι χαμηλά, ο οργανισμός αντιδρά με έντονες ζαλάδες, αδυναμία και διάφορα άλλα συμπτώματα που μπορεί να προκαλέσουν σοβαρά προβλήματα. Η έλλειψή του αποτελεί μια συχνή διατροφική ανεπάρκεια που ταλαιπωρεί κυρίως τις γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας.

Διακρίνεται σε δύο είδη: στον αιμικό ο οποίος βρίσκεται κυρίως στο κρέας, στο ψάρι και στα πουλερικά και είναι περισσότερο απορροφήσιμος και στον μη-αιμικό, ο οποίος συναντάται κυρίως στα φυτικής προέλευσης τρόφιμα και παρουσιάζει μικρή απορρόφηση. Τρόφιμα που είναι πλούσια σε μη-αιμικό σίδηρο είναι τα φασόλια, τα σκουροπράσινα φυλλώδη λαχανικά, οι ξηροί καρποί, τα αποξηραμένα φρούτα και τα προϊόντα ολικής άλεσης.

Παρά τη φτωχή απορρόφηση του μη-αιμικού σιδήρου υπάρχουν κάποιοι διαιτητικοί παράγοντες που μπορούν να αυξήσουν ή να μειώσουν την απορρόφησή του, συμβάλλοντας καθοριστικά στα επίπεδα του στον οργανισμό μας.

Παράγοντες που αυξάνουν την απορρόφηση του μη-αιμικού σιδήρου:

1. Η βιταμίνη C μπορεί να αυξήσει σημαντικά την απορρόφηση του σιδήρου, διότι μετατρέπει τον τρισθενή σίδηρο σε δισθενή, δημιουργώντας ένα απορροφήσιμο σύμπλεγμα.
2. Η κατανάλωση ταυτόχρονα του μη-αιμικού σιδήρου με κρέας, ψάρι ή κοτόπουλο.
3. Τα σάκχαρα όπως η φρουκτόζη η οποία περιέχεται στα φρούτα.
4. Οργανικά οξέα όπως το κιτρικό οξύ (στα λεμόνια), το οξικό οξύ (στο ξύδι) και το γαλακτικό οξύ αυξάνουν μέτρια την απορρόφηση σιδήρου.

Παράγοντες που μειώνουν την απορρόφηση του μη-αιμικού σιδήρου:

1. Φυτικό οξύ: Εμπεριέχεται στα όσπρια, τα δημητριακά και το ρύζι και μπορεί να μειώσει την απορρόφηση σιδήρου φυτικής προέλευσης.
2. Πολυφαινόλες: Εμπεριέχονται στα φρούτα, τα λαχανικά, τον καφέ, το τσάι, το κρασί και τα μπαχαρικά. Μπορούν να εμποδίσουν σημαντικά την απορρόφηση του σιδήρου φυτικής προέλευσης.
3. Η πρωτεΐνη της σόγιας μειώνει την απορρόφηση σιδήρου ανεξάρτητα από το φυτικό οξύ.
4. Τροφές πλούσιες σε φυτικές ίνες.
5. Η φωσβιτίνη η οποία αποτελεί μια πρωτεΐνη του αβγού.
6. Το αιθυλένοδιαμινοτετραοξικό οξύ (EDTA) το οποίο αποτελεί πρόσθετο των τροφίμων και δρα ως σταθεροποιητής.
7. Διάφορα θρεπτικά συστατικά όπως το ασβέστιο, ο ψευδάργυρος, το μαγγάνιο και το νικέλιο.

Σημειωτέον ότι για την αντιμετώπιση της έλλειψης σιδήρου δεν αρκεί η λήψη σκευασμάτων σιδήρου διότι το πρόβλημα δεν θα διορθωθεί μόνιμα. Απαιτείται ολοκληρωμένη αντιμετώπιση με εργαστηριακό έλεγχο σε τακτά χρονικά διαστήματα και εκτίμηση της συμπτωματολογίας του ατόμου.

Η 13η Νοεμβρίου 2015 και συγκεκριμένα η ερχόμενη Παρασκευή θα είναι η 2η Παγκόσμια Ημέρα για τον Καρκίνο του Παγκρέατος. Είναι μια ημέρα αφιερωμένη στην ενημέρωση και την ευαισθητοποίηση για έναν από τους πιο θανατηφόρους καρκίνους.

Το πάγκρεας είναι ένα σημαντικό όργανο του ανθρώπινου σώματος που βρίσκεται πίσω από το στομάχι και μπροστά από τη σπονδυλική στήλη. Βοηθάει τον οργανισμό να χρησιμοποιεί και να αποθηκεύει την ενέργεια της τροφής, παράγοντας ορμόνες που ελέγχουν το επίπεδο σακχάρου αλλά και ένζυμα για τη διάσπαση της τροφής και την πέψη.

Ο παγκρεατικός καρκίνος εμφανίζεται όταν τα κύτταρα στο πάγκρεας αυξάνονται και πολλαπλασιάζονται ανεξέλεγκτα, δημιουργώντας μία μάζα που ονομάζεται όγκος. Είναι από τις σοβαρότερες μορφές καρκίνου, ο οποίος προσβάλλει εξίσου τους άνδρες και τις γυναίκες.

Η αιτία εμφάνισης των περισσότερων περιπτώσεων παγκρεατικού καρκίνου είναι άγνωστη. Υπάρχουν κάποιοι αναγνωρισμένοι παράγοντες κινδύνου, όμως απαιτείται περισσότερη έρευνα για να γίνει κατανοητή η άμεση συσχέτισή τους με τη νόσο. Στους παράγοντες οι οποίοι μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο εμφάνισης παγκρεατικού καρκίνου περιλαμβάνονται: η ηλικία καθώς σε ποσοστό 90% ο παγκρεατικός καρκίνος εμφανίζεται σε άτομα ηλικίας 55 ετών και άνω, το οικογενειακό ιστορικό, το κάπνισμα, το αλκοόλ, η παχυσαρκία, η αυξημένη πρόσληψη λιπαρών, καθώς και η ύπαρξη διαβήτη ή χρόνιας παγκρεατίτιδας.

Συμπτώματα

Η ανίχνευση και διάγνωση της νόσου παρουσιάζουν δυσκολίες διότι στα αρχικά στάδια δεν εμφανίζονται αξιοσημείωτα σημεία ή συμπτώματα, ενώ όταν υπάρχουν, είναι παρόμοια με αυτά πολλών άλλων ασθενειών. Επίσης, η ανατομική θέση του παγκρέατος δεν ευκολύνει τη διάγνωση, ενώ και οι εξετάσεις που χρειάζονται για αυτήν δεν είναι εύκολες. Για τους λόγους αυτούς σπάνια γίνεται στα αρχικά στάδια, ενώ η νόσος έχει και την τάση να κάνει μεταστάσεις νωρίς στην εξέλιξη της.

Το ποια ακριβώς συμπτώματα εμφανίζονται εξαρτάται από πολλές παραμέτρους που συμπεριλαμβάνουν τον τύπο του παγκρεατικού καρκίνου, το πού εντοπίζεται ο καρκίνος στο πάγκρεας και τις επιπτώσεις που έχει στον οργανισμό. Η συγκεκριμένη νόσος μάλιστα, καθώς αναπτύσσεται, τείνει να πυροδοτεί περισσότερα συμπτώματα.

Στα συνηθέστερα περιλαμβάνονται: πόνοι στην κοιλιακή χώρα και στη μέση της πλάτης, ναυτία, σημεία/εμφάνιση ίκτερου, κατάθλιψη, έναρξη διαβήτη μη σχετιζόμενου με αύξηση βάρους, εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση, ανεξήγητη απώλεια βάρους, καθώς και αλλαγές στις εντερικές συνήθειες όπως διάρροια/ στεατόρροια.

Θεραπευτικές επιλογές

Η αντιμετώπιση του παγκρεατικού καρκίνου εξαρτάται από το στάδιο του καρκίνου και το σημείο που εντοπίζεται ο όγκος. Εάν ο όγκος είναι αρκετά μικρός, ο καρκίνος δεν έχει εξαπλωθεί, ενώ και ο ασθενής είναι σε καλή φυσική κατάσταση και αρκετά υγιής, τότε προτείνεται χειρουργική επέμβαση και ολοκληρωτική αφαίρεση του όγκου.

Εάν ο όγκος είναι μη αφαιρέσιμος, δηλαδή ο καρκίνος είναι είτε πολύ προχωρημένος εντός και πέριξ του παγκρέατος είτε έχει εξαπλωθεί σε άλλα σημεία του σώματος, ο σκοπός της θεραπείας είναι ο έλεγχος των συμπτωμάτων και η καλύτερη δυνατή ποιότητα ζωής.

Η χημειοθεραπεία ή και η ακτινοθεραπεία μπορεί να χρησιμοποιηθούν για να συρρικνωθεί ο όγκος και να επιβραδυνθεί η ανάπτυξή του, αλλά καμία από τις επιλογές δεν θα επιφέρει ίαση του καρκίνου. Υπάρχουν και νεότερες θεραπείες που στοχεύουν μόνον κάποια συγκεκριμένα χαρακτηριστικά των καρκινικών κυττάρων. Επειδή τα φυσιολογικά κύτταρα δεν προσβάλλονται κατά τον ίδιο τρόπο όπως γίνεται κατά τη χημειοθεραπεία, τα νέα φάρμακα σχετίζονται με λιγότερες παρενέργειες.

Φανατικοί καπνιστές παραμένουν οι Έλληνες και αψηφώντας τον σχετικό νόμο συνεχίζουν να καπνίζουν σε κλειστούς χώρους. Παράλληλα, απέχουν από το μεσογειακό πρότυπο διατροφής, έχουν αυξημένο σωματικό βάρος και δεν κάνουν προληπτικές ιατρικές εξετάσεις, σύμφωνα με τα αποτελέσματα της πανελλαδικής έρευνας Hellas Health VΙ.

Η μελέτη για την υγεία των Ελλήνων πραγματοποιήθηκε από το Ινστιτούτο Κοινωνικής και Προληπτικής Ιατρικής (ΙΚΠΙ), σε συνεργασία με το Κέντρο Μελετών Υπηρεσιών Υγείας της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ και παρουσιάστηκε σήμερα από τον Γιάννη Τούντα, διευθυντή του ΙΚΠΙ και του Κέντρου Μελετών Υπηρεσιών Υγείας και τον Κυριάκο Σουλιώτη, επίκουρο καθηγητή Πολιτικής Υγείας της Σχολής Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου.

Οι ερευνητές εντόπισαν αντιπροσωπευτικό δείγμα 1.001 ατόμων, ηλικίας άνω των 18 ετών, τον Απρίλιο του 2015 και τους ρώτησαν για μια σειρά παραμέτρων που επηρεάζουν την υγεία και τον τρόπο ζωής τους.

Από την επεξεργασία των απαντήσεων του δείγματος προέκυψε ότι:

• Μόνο το 41% του ενήλικου ελληνικού πληθυσμού δηλώνει ότι η υγεία του είναι «εξαιρετική» (12%) ή «πολύ καλή» (29%). «Κακή υγεία» δηλώνουν σε υπερδιπλάσιο ποσοστό οι συνταξιούχοι (14%) και οι έχοντες βασική εκπαίδευση (17%).
• Ο δείκτης ψυχικής υγείας είναι σημαντικά μειωμένος (45,8) σε σχέση με το 2010 (49,5).
• Το 39% απέχει από οποιαδήποτε σωματική δραστηριότητα (μέτρια φυσική άσκηση), ενώ το ποσοστό αυτό στα χαμηλότερα κοινωνικό-οικονομικά στρώματα κυμαίνεται γύρω στο 50%.
• Εξαιρετικά υψηλό, παρά τη μείωση των τελευταίων ετών, εξακολουθεί να παραμένει το ποσοστό των καπνιστών (37%), με 40% στους άνδρες και 34% στις γυναίκες, καθώς και το παθητικό κάπνισμα στους χώρους εργασίας (27%), στα εστιατόρια (78%) και στις καφετέριες μπαρ (92%).
• Το 9% δεν καταναλώνει καμία μερίδα λαχανικών την ημέρα και το 15% δεν καταναλώνει κανένα φρούτο.
• Μόνο το 41% έχει κανονικό βάρος σώματος (17% παχύσαρκοι, 42% υπέρβαροι).

Σε ό,τι αφορά τη χρήση υπηρεσιών υγείας και το φάρμακο διαπιστώθηκαν μεταξύ άλλων:

• Χαμηλά ποσοστά στη χρήση προληπτικών εξετάσεων, κυρίως μαστογραφίας (57%), μικροσκοπική κοπράνων (14%), ενώ 2 στους 10 Έλληνες δεν έχουν μετρήσει την αρτηριακή τους πίεση, τη χοληστερόλη και το σάκχαρο αίματος.
• Αυξημένη προσφυγή σε ιδιώτες γιατρούς (60%) και μειωμένη χρήση ιατρείων ασφαλιστικού ταμείου (8%).
• Το 22% δεν έλαβε τη θεραπεία ή/και τις εξετάσεις που ήθελε.
• Μόνο ένας στους τρεις γνωρίζει καλά τι είναι τα γενόσημα φάρμακα και μόνο ένας στους πέντε τα εμπιστεύεται. Το 83% δεν ζητά από τον ιατρό να προτείνει γενόσημο φάρμακο.
• Η εμπιστοσύνη στον φαρμακοποιό ότι θα δώσει το φθηνότερο γενόσημο είναι υψηλή (64%).
• Το 61% δεν γνωρίζει εάν υπάρχουν φθηνότερα φάρμακα σε σύγκριση με αυτό που προτείνει ο γιατρός.
• Το 44% διαθέτει μηνιαίως για υπηρεσίες υγείας και φάρμακα πάνω από 5% του εισοδήματος, ενώ περισσότεροι από το 15% διαθέτουν πάνω από το 10% του εισοδήματός τους.

Πηγή: health.in.gr

Η φλεβική θρόμβωση είναι ένας όρος που περιγράφει το σχηματισμό πηγμάτων αίματος μέσα σε φλεβικά αγγεία. Πρόκειται για μια σχετικά συχνή πάθηση, η οποία πολλές φορές διαφεύγει της διάγνωσης και αποτελεί σημαντική αιτία νοσηρότητας και θνησιμότητας.

Η φλεβική θρόμβωση προκαλεί ιστολογική βλάβη, η οποία αρχίζει πρώτα με τη βλάβη του αγγείου και τη συνάθροιση αιμοπεταλίων και την οποία ακολουθεί έκκριση θρομβοπλαστινικών ουσιών και σχηματισμός ινικής, που παγιδεύει τα ερυθρά αιμοσφαίρια.

Η διάγνωσή της συχνά καθυστερεί να γίνει, διότι τα συμπτώματα μπορεί να είναι ακαθόριστα, ενώ είναι δυνατόν να γίνει αντιληπτή σε προχωρημένα και επικίνδυνα στάδια.

Υπάρχουν δύο διαφορετικοί τύποι θρομβώσεων που εμφανίζονται στις φλέβες. Η θρόμβωση που σχηματίζεται στην εσωτερική φλέβα του ποδιού ονομάζεται εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση, ενώ όταν ο θρόμβος μεταφερθεί μέσω του αίματος στους πνεύμονες το περιστατικό ονομάζεται πνευμονική εμβολή. Στην περίπτωση αυτή απαιτείται άμεση ιατρική παρέμβαση γιατί μπορεί να κινδυνεύσει η ζωή του ασθενούς.

Ο συνδυασμός αυτών των δύο περιστατικών ονομάζεται φλεβική θρομβοεμβολική νόσος και είναι η τρίτη πιο συχνή αιτία θανάτου καρδιαγγειακής αιτιολογίας σε όλο τον κόσμο.

Επίσης, μπορεί να εμφανιστούν θρόμβοι και σε άλλες φλέβες του σώματος, όπως στους βραχίονες.

Παράγοντες κινδύνου

Η θρόμβωση μπορεί να εμφανιστεί σε οποιονδήποτε ασθενή που παραμένει στο κρεβάτι για μέρες, σε ασθενή που υπέστη ένα απλό κάταγμα, καθώς και σε όποιον υπεβλήθη σε μικρής ή μεγάλης βαρύτητας χειρουργική επέμβαση. Γι’ αυτό και η Παγκόσμια Ημέρα Θρόμβωσης (13 Οκτωβρίου) προωθεί τη σημασία αξιολόγησης του θρομβοεμβολικού κινδύνου κατά την εισαγωγή κάθε ασθενούς στο νοσοκομείο.

Άλλοι παράγοντες που προκαλούν τους θρόμβους του αίματος είναι η φαρμακευτική αγωγή με οιστρογόνα, η καρδιακή ανεπάρκεια, η οξεία πνευμονοπάθεια, η υπερπηκτικότητα από νόσους όπως ο καρκίνος, η εγκυμοσύνη, η παχυσαρκία, οι συχνές πτήσεις σε μεγάλες αποστάσεις, καθώς και η κληρονομικότητα.

Συμπτώματα

Τα σημάδια και τα συμπτώματα ενός θρόμβου αίματος στο πόδι ή του θρόμβου στον πνεύμονα που μπορεί να προκαλέσει πνευμονική εμβολή διαφέρουν.

Η εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση μπορεί να μην παρουσιάσει καθόλου συμπτώματα και να μην γίνει αντιληπτή από τον ασθενή, οδηγώντας σε μόνιμη βλάβη στο πόδι, γνωστή και ως μεταθρομβωτικό σύνδρομο, σε χρόνια φλεβική ανεπάρκεια ή σε δυνητικά θανατηφόρο πνευμονική εμβολή.

Το κύριο σύμπτωμα είναι το οίδημα του μέλους που μπορεί να συνδυάζεται και με άλγος. Άλλες εκδηλώσεις είναι η ερυθρότητα, η γενικότερη αίσθηση δυσφορίας του μέλους και  σπανιότερα ο πυρετός. Τα συμπτώματα αυτά λαμβάνονται σοβαρά υπ΄ όψιν στους  ασθενείς με αυξημένους προδιαθεσικούς παράγοντες. Στις παραμελημένες περιπτώσεις παρατηρείται μεγάλο οίδημα του σκέλους, κυάνωση, φυσαλίδες και εκτεταμένες νεκρώσεις του δέρματος.

Η πνευμονική εμβολή εμφανίζεται κυρίως με δύσπνοια και πλευριτικό άλγος. Σπανιότερα εμφανίζεται βήχας, αιμόπτυση και εφίδρωση, ενώ η απώλεια αισθήσεων αποτελεί βαριά  εκδήλωση της νόσου. Υπάρχει όμως και η πιθανότητα να εκδηλωθεί πνευμονική εμβολή χωρίς κλινική σημειολογία, που είναι σαφώς καλύτερης πρόγνωσης αλλά εξίσου επικίνδυνη, καθώς μπορεί να εξελιχθεί αθόρυβα σε βαριά μορφή.

Θεραπεία

Η καλύτερη θεραπεία της φλεβικής θρόμβωσης είναι η πρόληψη. Η κυριότερη μορφή αντιμετώπισης των δύο τύπων είναι η φαρμακευτική αντιπηκτική αγωγή. Η θεραπεία μπορεί επίσης να περιλαμβάνει χρήση αντιθρομβωτικών καλτσών, αντιθρομβωτικών αντλιών στα κάτω άκρα, χορήγηση χαπιών ή ενέσεων για την πρόληψη δημιουργίας θρόμβου, ελαφριά εξάσκηση των κάτω άκρων και των ποδιών στο κρεβάτι, καθώς και έγερση από το κρεβάτι και περπάτημα το συντομότερο δυνατό.

Οι θεραπείες αυτές μπορούν να μειώσουν σημαντικά τον κίνδυνο δημιουργίας θρόμβων.

Πρόληψη

Για την πρόληψη των θρομβοεμβολικών επεισοδίων συνίσταται γενικότερα η κατά το δυνατόν αποφυγή παρατεταμένων χρονικών διαστημάτων ακινησίας. Για παράδειγμα κατά τη διάρκεια ενός πολύωρου αεροπορικού ταξιδιού, συνιστάται καλή ενυδάτωση, αποφυγή κατανάλωσης αλκοόλ και άσκηση των ποδιών, είτε με μυϊκή σύσπαση των μυών της γάμπας είτε με περπάτημα στο διάδρομο του αεροπλάνου κάθε 30 λεπτά.

Στους υπέρβαρους ασθενείς συνίσταται η απώλεια βάρους, καθώς η παχυσαρκία αποτελεί σημαντικό παράγοντα κινδύνου για την εμφάνιση εν τω βάθει φλεβικής θρόμβωσης.

Κάθε φορά που ο οργανισμός μας λαμβάνει πρωτεΐνες μέσω της διατροφής, ξεκινά ένα σύνολο βιοχημικών αντιδράσεων για την αξιοποίησή τους, με τελικό αποτέλεσμα την παραγωγή της ουρίας.

Η ουρία συντίθεται στο ήπαρ μέσω του κύκλου της ουρίας, γνωστός και ως κύκλος της ορνιθίνης, όπου ο οργανισμός σε μια προσπάθειά του να απομακρύνει την τοξική αμμωνία την μετατρέπει σε ουρία, η οποία είναι λιγότερο τοξική και αποβάλλεται από τους νεφρούς.

Η ουρία παράγεται και αποβάλλεται καθημερινά, ενώ η ημερήσια απέκκριση της σε έναν ενήλικα είναι της τάξεως των 20g. Ο καλός μεταβολισμός της προϋποθέτει καλή κυκλοφορία και επάρκεια αίματος και καλή λειτουργία του ουροποιητικού συστήματος, το οποίο δρα ως απεκκριτικό φίλτρο των άχρηστων προϊόντων του μεταβολισμού. Γι’ αυτό και οι αυξημένες τιμές της στο αίμα συνδέονται με κακή λειτουργία των νεφρών.

Πότε αυξάνεται

Η διατροφή, η ηλικία, η πρόσληψη νερού και αλκοόλ, ο ρυθμός του μεταβολισμού, η μυϊκή μάζα, τα προσλαμβανόμενα φάρμακα και η θερμοκρασία είναι στοιχεία που επηρεάζουν τα επίπεδα της ουρίας. Η συγκέντρωσή της στο αίμα στο υγιές άτομο σχετίζεται με το ποσό των προσλαμβανόμενων πρωτεϊνών.

Υπάρχουν όμως και άλλοι παράγοντες που επηρεάζουν τα επίπεδά της, υποδηλώνοντας κακή νεφρική λειτουργία. Στη λίστα περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων:

– Διατροφή με υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες
– Αύξηση καταβολισμού των πρωτεϊνών
– Όλες οι νεφρικές παθήσεις
– Αιμορραγία σε τμήμα του πεπτικού συστήματος με ταυτόχρονη αύξηση της κρεατινίνης
– Λιθίαση του ουροποιητικού συστήματος
– Ήπια λευκωματουρία
– Υπέρταση
– Πάροδος της ηλικίας και λήψη κορτικοστεροειδών ή τετρακυκλίνης
– Μειωμένη ροή αίματος στους νεφρούς.

Αντιμετώπιση

Η μείωση των επιπέδων της ουρίας για την επαναφορά της στα φυσιολογικά όρια (10 – 50 mg/dL, SI: 1,7 – 8,3 mmol/L) επιτυγχάνεται με την έγκαιρη θεραπεία τυχόν υποκείμενων συστηματικών αιτιών που οδήγησαν στη συγκεκριμένη κατάσταση.

Εάν όμως δεν συντρέχει τέτοιος λόγος, τότε συνίσταται καλή ενυδάτωση με τουλάχιστον 2 λίτρα υγρών ημερησίως, η μέτριας έντασης άσκηση, ο περιορισμός της κατανάλωσης του αλκοόλ, καθώς και διαμόρφωση της διατροφής.

Στη διατροφή θα πρέπει να περιλαμβάνονται πρωτεΐνες υψηλής βιολογικής αξίας, όπως ημίπαχα γαλακτοκομικά προϊόντα, αυγά, κοτόπουλο, γαλοπούλα, άπαχο μοσχαρίσιο κρέας και ψάρι, καθώς και όσπρια, λαχανικά και δημητριακά.

Μειωμένα επίπεδα ουρίας

Η μείωση των επιπέδων της ουρίας είναι σπανιότερη. Η πτώση της μπορεί να οφείλεται σε ελαττωμένη παραγωγή, αυξημένη απέκκριση ή σε συνδυασμό των δύο μηχανισμών. Πιο συγκεκριμένα συμβαίνει όταν υπάρχει:

– Μειωμένη πρόσληψη πρωτεϊνών με την τροφή
– Αυξημένη χρήση για σύνθεση (υποσιτισμός, χρήση αναβολικών ορμονών κ.α.)
– Σοβαρή ηπατική νόσος που επηρεάζει τη σύνθεση της ουρίας
– Σύνδρομο απρόσφορης έκκρισης αντιδιουρητικής ορμόνης.

Η θεραπεία στις συγκεκριμένες περιπτώσεις επιτυγχάνεται με την αντιμετώπιση του υποκείμενου αιτίου.

Γράφει ο Διαμαντής Κλημεντίδης, κλινικός φαρμακοποιός

Αυτή θα είναι πιθανότατα η πιο εύκολη ανάρτηση στην ιστορία της ιστοσελίδας. Αν και πρέπει να παραδεχτώ ότι δεν αφιέρωσα ιδιαίτερα εκτεταμένο χρόνο στην έρευνα που συνήθως προηγείται των άρθρων μου, αναγκάστηκα να διακόψω πρόωρα την προσπάθεια, καθώς το επαναλαμβανόμενο μοτίβο της εμφάνισης του ίδιου αριθμού σχετικών δημοσιεύσεων σε κάθε αναζήτησή μου, με όλους τους πιθανούς συνδυασμούς λέξεων-κλειδιών, σε όλες τις επιστημονικές (και όχι μόνο) βάσεις δεδομένων όπου έχω πρόσβαση, δεν άφηνε περιθώρια αμφισβήτησης: Μηδέν.

Το ερώτημα

Πριν λίγες ημέρες εκδόθηκε η απόφαση του Υπουργείου Υγείας για τον εποχικό εμβολιασμό κατά τις γρίπης για τη σεζόν 2013-2014. Παραδοσιακά, αυτό σημαίνει αυξημένη ροή ασφαλισμένων που ανήκουν στις λεγόμενες ομάδες υψηλού κινδύνου προς τα φαρμακεία, ώστε να προμηθευτούν (και τις περισσότερες φορές να κάνουν επί τόπου) τα εμβόλιά τους. «Μήπως έχετε φάει ψάρι, αυγό ή κοτόπουλο σήμερα;», ρωτάει σε πολλές περιπτώσεις ο φαρμακοποιός. Αν ναι, τότε «καλύτερα να το κάνουμε αύριο ή σε δύο ημέρες», ενώ αν όχι, «παρακαλώ να αποφύγετε να τα καταναλώσετε για 1-2 μέρες μετά το εμβόλιο». Τα ίδια έχω πει κι εγώ αμέτρητες φορές τις δύο περιόδους αντιγριπικού εμβολιασμού που έζησα ως φαρμακοποιός του πάγκου, καθώς το άκουσα από τη μεγαλύτερη φαρμακοποιό και το υιοθέτησα -on the job training, που λένε.

Μια αναζήτηση στο Google φανερώνει πως την ίδια οδηγία δίνουν και αρκετοί παιδίατροι, όπως φαίνεται από συζητήσεις μαμάδων σε σχετικά forum.

Τις προάλλες συζητούσαμε για το θέμα με μία φίλη φαρμακοποιό. «Τι λες, να τους ρωτάω αν έχουν φάει ψάρι και αυγό;».

Αλήθεια όμως, γιατί να το κάνει κάποιος αυτό; Ποιος μπορεί να είναι ο μηχανισμός που συνδέει την κατανάλωση αυτών των τροφών με την πρόκληση ανεπιθύμητων ενεργειών από το εμβόλιο; Υπάρχει καν τέτοιος;

Τα δεδομένα

Θα είμαι σύντομος. Δεν υπάρχουν. Πουθενά… (σ.σ. για να είμαι πιο ακριβής, δεν βρήκα εγώ πουθενά. Αν κάποιος εκ των εκλεκτών αναγνωστών έχει άλλες πηγές και μπορεί να μας διαφωτίσει, ιδού πεδίο δόξης λαμπρό στα σχόλια!)

Το ενδεχόμενο εμφάνισης ανεπιθύμητων ενεργειών λόγω κατανάλωσης συγκεκριμένων τροφών την ημέρα του εμβολιασμού δεν αναφέρεται ούτε στα βιβλία ανοσολογίας^1,2, ούτε στις μονογραφίες και στα φύλλα οδηγιών των αντιγριπικών εμβολίων (Fluarix, Vaxigrip, Agrippal, Influvac), ούτε στην έκθεση του Institute of Medicine για τα δεδομένα γύρω από τις ανεπιθύμητες ενέργειες των εμβολίων³, ούτε στον τελευταίο οδηγό (2013) για την εκπαίδευση στον εμβολιασμό γιατρών, νοσηλευτών και λοιπών επαγγελματιών υγείας από την Αμερικανική Παιδιατρική Ακαδημία, ούτε στον οδηγό του CDC για τον εποχικό εμβολιασμό κατά της γρίπης, ούτε, τέλος, στο αντίστοιχο φυλλάδιο του ΚΕΕΛΠΝΟ.

Μα, πώς;

Όλα δείχνουν πως πρόκειται για έναν αστικό μύθο και το ενδιαφέρον πλέον στρέφεται στην προέλευσή του. Μια πιθανή εξήγηση μπορεί να είναι η εξής λογική σειρά:

1. Τα αντιγριπικά εμβόλια παρασκευάζονται μέσω της καλλιέργειας των ιών σε αυγά κότας. Στη συνέχεια και μετά από κατάλληλη κατεργασία, τα ιικά στελέχη τεμαχίζονται και απενεργοποιούνται, έτσι ώστε το εμβόλιο να περιέχει μόνο τμήματα των ιών, ως αντιγόνα.

2. Παρά την τελειοποίηση της διαδικασίας, τουλάχιστον σε σχέση με παλιότερα, το τελικό προϊόν ενδέχεται να περιέχει και ίχνη πρωτεΐνης αυγού. Η τελευταία ανήκει στα πλέον γνωστά αντιγόνα που ενοχοποιούνται για αλλεργίες. Συγκεκριμένα, το 2% των παιδιών και <1% των ενηλίκων εμφανίζουν κάποιο είδος αλλεργίας στην πρωτεΐνη αυτή.

3. Αυτό όμως δεν έχει καμία σύνδεση με την ταυτόχρονη κατανάλωση αυγού πριν ή μετά το εμβόλιο. Ενδιαφέρει αν και μόνο αν κάποιος εμφανίζει αλλεργική αντίδραση αναφυλακτικού τύπου στο αυγό, οπότε σύμφωνα με τις οδηγίες πρέπει να αποφεύγει τον εμβολιασμό με αυτού του τύπου τα εμβόλια γενικά. Αξίζει μάλιστα να τονιστεί ότι η αλλεργία μη αναφυλακτικού τύπου στο αυγό, δεν αποτελεί αντένδειξη για τον εμβολιασμό, σύμφωνα με τους κατασκευαστές.

4. Δεν υπάρχει καμία ένδειξη, κανένα καταγεγραμμένο περιστατικό και κανένας μηχανισμός όπου η κατανάλωση αυγών, ψαριών, κοτόπουλου, σοκολάτας, ξηρών καρπών και γενικά οποιασδήποτε τροφής στην οποία ο εμβολιαζόμενος δεν είναι αλλεργικός, προκαλεί, με κάποιο τρόπο, υπερευαισθησία έναντι του εμβολίου, σε υγιείς ανθρώπους.

Από τα παραπάνω λοιπόν, προκύπτουν τα εξής:

α. Έχει (θεωρητικό) νόημα η σύσταση, όταν εμβόλιο που έχει παραχθεί με αυτό τον τρόπο πρόκειται να γίνει σε μωρό που δεν έχει φάει ποτέ αυγό, οπότε δεν ξέρουμε αν είναι αλλεργικό. Υπάρχει περίπτωση η πρώτη έκθεση να προκαλέσει ευαισθητοποίηση χωρίς συμπτώματα και η δεύτερη, αλλεργική αντίδραση. Όμως, ακόμα και σε αυτή την περίπτωση, ο χρονισμός δεν είναι σημαντικός. Ακόμα και μήνες να μεσολαβήσουν μεταξύ των δύο περιστατικών, το άτομο με έφεση στην αλλεργία, θα την εκδηλώσει.

β. Σε υγιείς ενήλικες, όπου είναι ασφαλές να υποθέσουμε ότι έχουν φάει και δεν έχουν αλλεργία (αλλιώς θα το γνώριζαν), η σύσταση δεν έχει κανένα απολύτως νόημα.

Συμπεραίνω ότι μάλλον κάποιου είδους «σπασμένο τηλέφωνο» οδήγησε στην ευρεία υιοθέτηση της σύστασης. Η ερώτηση «μήπως έχετε αλλεργία στο αυγό ή στο κοτόπουλο;» μετατράπηκε σε «έχετε φάει αυγό σήμερα;» και μπορεί κατά τη γνώμη μου να λάβει επάξια τη θέση της δίπλα σε άλλους καταξιωμένους μύθους, όπως ότι «η κατανάλωση αυγών από υγιείς ανθρώπους ανεβάζει τη χοληστερίνη» και «η κατανάλωση γλουτένης είναι βλαβερή για την υγεία, ακόμα και από όσους δεν έχουν αλλεργία, δυσανεξία ή κοιλιοκάκη».

Αναφορές

1. Janeway CA Jr, Travers P, Walport M, et al. Immunobiology: The Immune System in Health and Disease. 5th edition. New York: GarlandScience; 2001.
2. Kindt, T. J., Goldsby, R. A., Osborne, B. A., & Kuby, J. (2007). Kuby immunology. New York: W.H. Freeman.
3. IOM (Institute of Medicine). 2012. Adverse effects of vaccines: Evidence and causality. Washington, DC: The National Academies Press.

Πηγή: clinicalpharmacist.gr

Photo credit: Sanofi Pasteur / Foter / CC BY-NC-ND