Blog

Γράφει η Ντόρα Σιμοπούλου, ρευματολόγος

Ο κίνδυνος εμφάνισης ουρικής αρθρίτιδας* είναι ανάλογος της τιμής του ουρικού οξέος.

ΑΛΗΘΕΙΑ – Όσο πιο αυξημένο είναι το ουρικό στο αίμα τόσο πιο πιθανό είναι να συμβεί κρίση ουρικής αρθρίτιδας. Σε άτομα με ουρικό μεταξύ 7.0-8.0 mg/dl ο 5ετής κίνδυνος ουρικής αρθρίτιδας ήταν 3%, ενώ ανέβαινε στο 22% για τα άτομα με ουρικό >9.0mg/dl.

Η ουρική αρθρίτιδα προκαλείται λόγω υπερκατανάλωσης φαγητού και ποτού.

ΜΥΘΟΣ – Υπερκατανάλωση φαγητού, αλκοόλ ή δίαιτα πλούσια σε πουρίνες ενοχοποιούνται για την υψηλή συγκέντρωση του ουρικού οξέος στο αίμα (υπερουριχαιμία). Ωστόσο, στα αίτια της υπερουριχαιμίας περιλαμβάνονται και άλλοι παράγοντες που δεν σχετίζονται με τη δίαιτα, όπως η αποβολή του ουρικού οξέος από τους νεφρούς. Κρίση ουρικής αρθρίτιδας συμβαίνει σε άτομα με χρόνια υπερουριχαιμία όταν υπάρχει απότομη μεταβολή (αύξηση ή και μείωση) των επιπέδων του ουρικού οξέος, π.χ. μετά από ένα πλούσιο γεύμα, υπερκατανάλωση αλκοόλ ή έναρξη εξαντλητικής δίαιτας, ή έναρξη υποουριχαιμικής αγωγής χωρίς ταυτόχρονη λήψη προφυλακτικής αγωγής για ουρική αρθρίτιδα.

Η ουρική αρθρίτιδα μπορεί να υφεθεί αυτόματα, χωρίς συνέπειες.

ΜΥΘΟΣ – Τα συμπτώματα της κρίσης της ουρικής αρθρίτιδας μπορεί να υποχωρήσουν σε μερικές μέρες. Όμως, χωρίς θεραπεία, ο πρωτεύων παράγοντας κινδύνου (υπερουριχαιμία) παραμένει και οι κρίσεις ουρικής αρθρίτιδας μπορεί να γίνουν συχνότερες και πιο έντονες. Πιθανές μακροπρόθεσμες επιδράσεις της ουρικής αρθρίτιδας περιλαμβάνουν δημιουργία τόφων (εναποθέσεις κρυστάλλων ουρικού μονονατρίου στις αρθρώσεις), οστική καταστροφή και παραμορφώσεις, που συμβαίνουν και στα χρονικά διαστήματα μεταξύ των κρίσεων και όχι μόνο κατά τη διάρκεια τους. Επίσης, η υπερουριχαιμία σχετίζεται με τον καρδιαγγειακό κίνδυνο, την υπέρταση, τη νεφρολιθίαση και τη νεφρική νόσο.

Οι επιπτώσεις της ουρικής αρθρίτιδας μπορεί να ελεγχθούν μειώνοντας τα επίπεδα του ουρικού οξέος στο αίμα.

ΑΛΗΘΕΙΑ – Η μείωση των επιπέδων του ουρικού οξέος μπορεί να προφυλάξει από μελλοντικά επεισόδια αρθρίτιδας καθώς και από την ανάπτυξη τόφων, ενώ μπορεί να οδηγήσει και στην διάλυση υφιστάμενων τόφων.

Η ουρική αρθρίτιδα αφορά μόνο το μεγάλο δάκτυλο του ποδιού.

ΜΥΘΟΣ – Αν και το 90% των κρίσεων ουρικής αφορούν το μεγάλο δάκτυλο του ποδιού (ποδάγρα), η νόσος μπορεί να προσβάλλει όλες τις αρθρώσεις, ενώ μπορεί να συνοδεύεται και από συστηματικά συμπτώματα (π.χ. πυρετός).

Σε κρίση ουρικής αρθρίτιδας το ουρικό οξύ είναι πάντα αυξημένο.

ΜΥΘΟΣ – Περίπου το 30% των ασθενών που μετρούν το ουρικό οξύ κατά τη διάρκεια μιας κρίσης ουρικής αρθρίτιδας το βρίσκουν φυσιολογικό, ενώ πρόκειται για άτομα με χρόνια υπερουριχαιμία – δηλαδή έχουν υψηλές τιμές ουρικού σε περιόδους ελεύθερες αρθρίτιδας. Η εξήγηση είναι ότι το stress λόγω του πόνου που προκαλεί η αρθρίτιδα οδηγεί στην έκκριση ορμονών που προάγουν την αποβολή του ουρικού από τους νεφρούς.

Πηγή: simopoulou.wordpress.com

* Η ουρική αρθρίτιδα είναι μια φλεγμονώδης πάθηση των αρθρώσεων, η οποία οφείλεται στην εναπόθεση εντός αυτών ενός άλατος του ουρικού οξέος που λέγεται ουρικό μονονάτριο. Ο σχηματισμός του έχει τη μορφή κρυστάλλων και οφείλεται σε μεγάλη αύξηση των επιπέδων του ουρικού οξέος στο αίμα, δηλαδή σε υπερουριχαιμία.

Γράφει η Ντόρα Σιμοπούλου – Ντόβα, ρευματολόγος

Ο ρευματοειδής παράγοντας (RF) είναι ένα αυτοαντίσωμα, δηλαδή ένα αντίσωμα το οποίο στρέφεται κατά όχι ενός ξένου «εισβολέα» (π.χ. ενός μικροβίου), αλλά ενός φυσιολογικού μορίου του ανθρωπίνου σώματος. Συγκεκριμένα ο ρευματοειδής παράγοντας είναι αντίσωμα έναντι του τμήματος Fc της ανοσοσφαιρίνης IgG. Ανιχνεύεται στο 70-85% περίπου των ασθενών με ρευματοειδή αρθρίτιδα και σχετίζεται με πιο σοβαρή νόσο, πιο συχνά εξωαρθρικές εκδηλώσεις και δυσμενέστερη μακροχρόνια πρόγνωση. Η εμφάνιση του μπορεί να προηγείται από την κλινική εκδήλωση της ρευματοειδούς αρθρίτιδας.

Ο ρευματοειδής παράγοντας δεν είναι απόλυτα ειδική εξέταση για τη ρευματοειδή αρθρίτιδα. Περίπου στο 3-5% του γενικού πληθυσμού κάτω των 45 ετών ανιχνεύονται χαμηλοί τίτλοι ρευματοειδούς παράγοντα και το ποσοστό αυτό αυξάνει με την ηλικία. Επίσης, ο ρευματοειδής παράγοντας εμφανίζεται και σε άλλα νοσήματα που σχετίζονται με έντονη διέγερση του ανοσοποιητικού συστήματος και υπερσφαιριναιμία. Είναι πολύ συχνός στο σύνδρομο Sjogren και στην κρυοσφαιριναιμία, ενώ απαντάται και σε άλλα ρευματολογικά νοσήματα καθώς και σε χρόνιες λοιμώξεις.

Η χρησιμότητά του είναι στη διαφορική διάγνωση ρευματολογικών νοσημάτων, σε συνδυασμό πάντα με πλήρη κλινική εξέταση, στη διάγνωση της ρευματοειδούς αρθρίτιδας, τον καθορισμό της πρόγνωσης και το σχεδιασμό της θεραπευτικής στρατηγικής.

Πηγή: simopoulou.wordpress.com
Photo credit: Polygon Medical Animation / Foter / CC BY-NC-ND

Η Σκλήρυνση κατά πλάκας ή Πολλαπλή Σκλήρυνση είναι ένα νόσημα που ανήκει στις απομυελινωτικές παθήσεις. Η ονομασία της συγκεκριμένης κατηγορίας παθήσεων οφείλεται στο ότι αυτό που προσβάλλεται και δημιουργεί τα όποια συμπτώματα είναι η μυελίνη, το περίβλημα των νευρικών κυττάρων του εγκεφάλου και του νωτιαίου μυελού. Η απομυελίνωση έχει ως αποτέλεσμα να επιβραδύνεται ή να καταργείται η αγωγή των νευρικών ερεθισμάτων κατά μήκος ενός νεύρου, προκαλώντας δυσλειτουργία των νεύρων καθώς και την εμφάνιση συμπτωμάτων.

Εκατομμύρια άτομα παγκοσμίως νοσούν από Πολλαπλή Σκλήρυνση, με τις γυναίκες να έχουν τη μεγαλύτερη συχνότητα εμφάνισης. Προς το παρόν δεν υπάρχει κάποια σαφής αιτιολογία της νόσου, ωστόσο έχουν ενοχοποιηθεί διάφοροι παράγοντες ανοσολογικοί, γενετικοί, περιβαλλοντολογικοί, οι οποίοι πιθανόν με διάφορους συνδυασμούς οδηγούν στην εμφάνισή της.

Τα συμπτώματα

Τα συμπτώματα της νόσου είναι ποικίλα και διαφέρουν στον κάθε ασθενή. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται: αδυναμία στα άκρα, διαταραχές στην ισορροπία και στο συγχρονισμό κινήσεων, μυϊκοί σπασμοί, πόνος, κόπωση, απώλεια της αισθητικότητας, διαταραχή στην άρθρωση του λόγου, καθώς και διαταραχές στην όραση που συνήθως είναι από τα πρώτα συμπτώματα που δεν διαρκούν πολύ, όπως η απώλεια όρασης από το ένα μάτι, η θολερότητα, κλπ.

Επίσης, μπορεί να προκύψουν διαταραχές συγκέντρωσης, απώλεια μνήμης, διαταραχή προσοχής, κατάθλιψη, μη ελεγχόμενη τάση για γέλιο η κλάμα, σεξουαλική διαταραχή, ανεπαρκής έλεγχος του εντέρου και της κύστεως, άλλα και δυσανεξία στη ζέστη που επιδεινώνει τα συμπτώματα.

Τέλος, χαρακτηριστικό σύμπτωμα είναι το σημείο Lhermitte, δηλαδή η αίσθηση του να σε διαπερνά ρεύμα κατά μήκος της σπονδυλικής στήλης ή των άκρων σε κάμψη της κεφαλής.

Οι μορφές της νόσου

Η νόσος εμφανίζει διάφορες μορφές με συχνότερη την υποτροπιάζουσα. Σε αυτήν οι ασθενείς εμφανίζουν εξάρσεις και υφέσεις των συμπτωμάτων τους, συνήθως με πλήρη αποκατάσταση στα μεσοδιαστήματα ή με φυσικά υπολείμματα με το πέρας του χρόνου.

Ένα ποσοστό των ασθενών αυτών μπορεί να μεταπέσει με την πάροδο του χρόνου στη δευτεροπαθής προϊούσα μορφή, όπου πλέον δεν υπάρχουν διακριτά κλινικά επεισόδια και παρατηρείται φθίνουσα εξέλιξη.

Υπάρχει επίσης η πρωτοπαθής προϊούσα μορφή στην οποία η προαναφερθείσα φθίνουσα εξέλιξη παρατηρείται εξαρχής.

Τέλος, υπάρχει σπανιότερα η προϊούσα υποτροπιάζουσα μορφή στην οποία παρατηρείται σταθερά επιδεινούμενη πορεία με ενδιάμεσες υποτροπές χωρίς υφέσεις.

Είναι σημαντικό να διευκρινιστεί ο τύπος της Πολλαπλής Σκλήρυνσης για τον κάθε ασθενή, διότι η θεραπευτική προσέγγιση καθώς και η πρόγνωση διαφέρει στην κάθε περίπτωση.

Η αντιμετώπιση της πολλαπλής σκλήρυνσης περιλαμβάνει μεταξύ άλλων τη χορήγηση φαρμάκων, τη φυσικοθεραπεία, την υιοθέτηση υγιεινού τρόπου ζωής, τη σωματική άσκηση και την αποφυγή του στρες.

Γράφει η Ντόρα Σιμοπούλου – Ντόβα, ρευματολόγος

Πολλοί άνθρωποι παραπονούνται για ενοχλήσεις από τον αυχένα, συνήθως αυχεναλγία (πόνος στον αυχένα) και δυσκαμψία (δυσκολία στις κινήσεις της κεφαλής). Ο πόνος στον αυχένα και τα συνοδά του συμπτώματα, άλγος που αντανακλά στη ράχη ή/και τα άνω άκρα (αιμωδίες/μουδιάσματα στα δάκτυλα), κεφαλαλγία, ζάλη, αστάθεια, ίλιγγο, συνολικά ονομάζονται αυχενικό σύνδρομο. Ο όρος αυχενικό σύνδρομο δεν απαντάται στην διεθνή βιβλιογραφία, όπου χρησιμοποιείται ο όρος neck pain (πόνος αυχένα).

O πόνος συνήθως είναι τοπικός (στον αυχένα), υπάρχει όμως πιθανότητα να αντανακλά ο πόνος στο ένα ή και στα δύο χέρια ή να εμφανίζεται μούδιασμα. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί αν ο πόνος είναι στο αριστερό χέρι, αφού είναι πιθανό να υποκρύπτεται καρδιακό πρόβλημα.

Tο αυχενικό σύνδρομο μπορεί να οφείλεται σε μία σειρά από παθήσεις που έχουν σχέση με τους μυς, τους μεσοσπονδύλιους δίσκους, τους συνδέσμους, τα νεύρα, τα αγγεία ή το νωτιαίο μυελό. Η συχνότερη αιτία άλγους στον αυχένα είναι η κήλη δίσκου και ακολουθεί η εκφυλιστική σπονδυλαρθρίτιδα. Η καταπόνηση μυών και συνδέσμων από ενασχόληση με την κεφαλή σε κάμψη σχετίζεται επίσης με άλγος στον αυχένα. Εκτός από τα εκφυλιστικά – μηχανικά αίτια, άλλα αίτια άλγους στον αυχένα είναι φλεγμονώδεις καταστάσεις, λοιμώξεις, νεοπλάσματα, νευρολογικές παθήσεις και άλλα πιο σπάνια σύνδρομα.

Η θεραπεία πρέπει να έχει σαν βάση την εκπαίδευση για τη σωστή στάση του σώματος και του αυχένα στην εργασία αλλά και στον ύπνο. Ειδικές ασκήσεις για ενδυνάμωση των αυχενικών μυών είναι απαραίτητες (εφόσον διδαχτούν ώστε να γίνονται σωστά). Η αντιμετώπιση κάθε περίπτωσης αυχενικού συνδρόμου εξαρτάται πάντα από την ακριβή αιτία. Απλές μορφές, όπως αυτές που οφείλονται σε μυϊκή καταπόνηση, μυϊκή θλάση και διάστρεμμα, υποχωρούν με απλή φαρμακευτική αγωγή (αναλγητικά ή και αντιφλεγμονώδη) μέσα σε διάστημα ημερών ή εβδομάδων. Είναι σημαντικό σε αυτές τις περιπτώσεις να αποφεύγεται η ακινητοποίηση του αυχένα με αυχενικό κηδεμόνα (κολάρο) και να ενθαρρύνεται η πλήρης κινητοποίηση, καθώς αυτό επιταχύνει την αποκατάσταση.

Η χρήση κηδεμόνα περιορίζει την κίνηση του αυχένα ώστε να μην αναγκάζονται οι μύες να συσπώνται. Εφόσον κριθεί απαραίτητο, θα πρέπει ο ασθενής να το φοράει σύμφωνα με τις υποδείξεις του γιατρού και όχι για μεγάλο χρονικό διάστημα. Η αντιμετώπιση των μορφών του αυχενικού συνδρόμου που οφείλονται σε εκφυλιστική νόσο της σπονδυλικής στήλης είναι πιο μακροχρόνια. Βασίζεται κυρίως στη φαρμακευτική αγωγή και στη φυσικοθεραπεία. Η χειρουργική αντιμετώπιση έχει ένδειξη μόνο σε συγκεκριμένες – σοβαρές – καταστάσεις.

Πηγή: simopoulou.wordpress.com

Ο σίδηρος είναι ένα απαραίτητο συστατικό για τον ανθρώπινο οργανισμό, καθώς συμβάλλει στη σύνθεση της αιμοσφαιρίνης, η οποία μεταφέρει το οξυγόνο από τους πνεύμονες προς τους ιστούς και τα διάφορα όργανα του σώματος. Στις λειτουργίες τους περιλαμβάνονται και η απομάκρυνση του διοξειδίου του άνθρακα, ενώ χωρίς αυτόν και τα κύτταρα δεν θα μπορούσαν να μεταφέρουν ηλεκτρόνια και να μεταβολίσουν ενέργεια.

Η σιδηροπενική αναιμία είναι η πιο συχνή μορφή αναιμίας. Η έλλειψή του αποτελεί μια συχνή διατροφική ανεπάρκεια που ταλαιπωρεί κυρίως τις γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας.

Όταν τα επίπεδα σιδήρου είναι χαμηλά, ο οργανισμός αντιδρά με αίσθημα ταχυκαρδίας, αδυναμία συγκέντρωσης, μειωμένη ικανότητα μνήμης, ατονία και ζάλη. Ευαίσθητα όμως  στη μειωμένη βιοδιαθεσιμότητα του σιδήρου είναι και το δέρμα και οι βλεννογόνοι ιστοί. Οι αλλοιώσεις από το δέρμα, τα νύχια και τα μαλλιά μπορεί να είναι ιδιαίτερα έντονες, ενώ εμφανίζεται εύκολη ρυτίδωση και αύξηση ευθραυστότητας των μαλλιών και των νυχιών. Σε σοβαρή σιδηροπενία αναπτύσσονται σχισμές στις γωνίες του στόματος, κοιλονυχία και πληγές στο δέρμα.

Η ένταση και το είδος των συμπτωμάτων εξαρτώνται από τον βαθμό της σιδηροπενίας, την ταχύτητα ανάπτυξής της, την κατάσταση της υγείας του ατόμου και το ακριβές αίτιο της σιδηροπενίας. Στα αίτια περιλαμβάνονται καταστάσεις όπως η ανεπαρκής πρόσληψη σιδήρου, η διαταραχή της διάθεσής του στον οργανισμό, αλλά και η αυξημένη απώλεια σιδήρου.

Κατά τη διερεύνηση της σιδηροπενίας, πολύ σημαντικά είναι τα στοιχεία από το ιστορικό που αφορούν την ηλικία, τη διατροφή, τη χρήση φαρμάκων, το οικογενειακό ιστορικό, την έκθεση σε τοξικές ουσίες, το κάπνισμα, τις συνήθειες του εντέρου, το χρώμα των ούρων και των κοπράνων.

Όσον αφορά τη θεραπεία, εστιάζεται κάθε φορά στην αντιμετώπιση του αιτίου που προκαλεί τη σιδηροπενία.

Η οσφυαλγία, δηλαδή ο πόνος στη μέση, αποτελεί πολύ συχνό πρόβλημα και αποτελεί τη δεύτερη σε συχνότητα παθολογική κατάσταση μετά το κοινό κρυολόγημα. Υπολογίζεται ότι 65-80% των ατόμων εμφανίζει τουλάχιστον ένα επεισόδιο οσφυαλγίας στη ζωή του.

Η πλειοψηφία των επεισοδίων οσφυαλγίας οφείλεται σε καλοήθη μυοσκελετικά προβλήματα. Ωστόσο, η οσφυαλγία αποτελεί κοινό σύμπτωμα και πολλών άλλων νοσημάτων, που πρέπει έγκαιρα να διαγνωσθούν και να θεραπευτούν. Στα αίτια οσφυαλγίας συγκαταλέγονται μεταξύ άλλων φλεγμονώδη αίτια (οροαρνητικές σπονδυλαρθρίτιδες), νεοπλασματικές παθήσεις (όγκοι οστών, πολλαπλούν μυέλωμα), μεταβολικά αίτια (οστεοπορωτικά κατάγματα).

Σήματα κινδύνου (red flags) αποτελούν:

1. Νυχτερινό άλγος που αφυπνίζει τον ασθενή
2. Πυρετός
3. Ανεξήγητη απώλεια βάρους
4. Διάρκεια πάνω από 6 εβδομάδες
5. Άλγος που χειροτερεύει με την ανάπαυση και βελτιώνεται με την άσκηση
6. Χρόνια λήψη κορτιζόνης ή άλλων ανοσοκατασταλτικών φαρμάκων
7. Ηλικία μεγαλύτερη από 60έτη (για πρώτο επεισόδιο)
8. Ιστορικό νεοπλασματικής πάθησης
9. Νευρολογικά σημεία (αδυναμία κάτω άκρου, υπαισθησία τύπου σέλλας, διαταραχή ελέγχου ούρων)

Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις θα πρέπει να γίνει έλεγχος με πλήρες ιστορικό, κλινική εξέταση, απεικονιστικός έλεγχος και εργαστηριακές εξετάσεις κατά την κρίση του θεράποντος ιατρού.