Blog

Η ζέστη και η υγρασία των καλοκαιρινών μηνών μπορούν να επηρεάσουν σημαντικά διάφορες χρόνιες νόσους όπως ο σακχαρώδης διαβήτης.

Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι μια πάθηση που χαρακτηρίζεται από υψηλές τιμές γλυκόζης στο αίμα και αναπτύσσεται όταν ο οργανισμός δεν παράγει ή δεν χρησιμοποιεί αποτελεσματικά την ινσουλίνη, μια ορμόνη που βοηθά στην απομάκρυνση του πλεονάσματος γλυκόζης από το αίμα.

Τα άτομα που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο να παρουσιάσουν προβλήματα από τη ζέστη. Ο συνδυασμός της με την αυξημένη υγρασία στην ατμόσφαιρα μπορεί να οδηγήσει σε αφυδάτωση, υπογλυκαιμικά επεισόδια, θερμοπληξία ή και άλλα προβλήματα που σχετίζονται με τη ζέστη και αποτελούν κίνδυνο για τα άτομα αυτά.

Χρειάζεται επίσης μεγάλη προσοχή στη μεταφορά και αποθήκευση ιατρικών συσκευών και φαρμάκων, στις διατροφικές επιλογές και στη σωστή ενυδάτωση.

Αφυδάτωση

Η δίψα, το στεγνό στόμα, το ξηρό δέρμα, η ζάλη, η κόπωση, η σύγχυση και τα λίγα ούρα περιλαμβάνονται στα συμπτώματα της αφυδάτωσης.

Ιδιαίτερα αν το σάκχαρο των ατόμων με διαβήτη δεν βρίσκεται υπό έλεγχο, παρουσιάζουν μεγαλύτερο κίνδυνο αφυδάτωσης το καλοκαίρι. Το αυξημένο σάκχαρο αυξάνει την διούρηση και μπορεί να επιδεινώσει την αφυδάτωση.

Στην περίπτωση αυτή είναι απαραίτητη η κατανάλωση πολύ νερού, τσαγιού και λεμονάδας χωρίς ζάχαρη, καθώς και ανθρακούχου νερού με γεύσεις φρούτων. Συνιστάται παράλληλα να αποφεύγεται η πολλή καφεΐνη, οι χυμοί και τα αναψυκτικά με πολύ ζάχαρη.

Αλκοόλ

Η πρόσληψη αλκοόλ εκτός από το ότι μπορεί να προκαλέσει αφυδάτωση, μπορεί και να επηρεάσει και την ικανότητα του σώματος να αποβάλει θερμότητα, να προκαλέσει μεγάλες διακυμάνσεις στα επίπεδα σακχάρου και να αυξήσει τον κίνδυνο για υπογλυκαιμία. Προτείνεται συνεπώς η αποφυγή του.

Φροντίδα των ποδιών

Το διαβητικό πόδι είναι μια από τις σοβαρότερες επιπλοκές που μπορεί να αντιμετωπίσουν τα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη. Τα άτομα αυτά μπορεί να παρουσιάσουν συμπτώματα πόνου, μουδιάσματος και βάρους στα κάτω άκρα – γεγονός που τα βάζει σε κίνδυνο για δημιουργία τραυμάτων που δεν μπορούν να επουλωθούν γρήγορα και έτσι μπορεί να δημιουργηθούν διαβητικά έλκη.

Για την προστασία τους ο ασθενής δεν θα πρέπει να περπατάει ποτέ ξυπόλυτος, ενώ στην παραλία θα πρέπει να φοράει τα παπούτσια και τις κάλτσες μέχρι να φτάσει στο χώρο που πρόκειται να καθίσει. Σημαντική είναι η επάλειψη της ραχιαίας επιφάνειας του ποδιού με αντιηλιακό, ενώ σε περίπτωση που η ακτή έχει βότσαλα ή αχινούς θα πρέπει να φοριούνται ειδικά παπούτσια, τα οποία να αφαιρούνται με την έξοδο από τη θάλασσα. Στη συνέχεια απαραίτητο είναι το καλό σκούπισμα των ποδιών και ο έλεγχος για τυχόν τραύματα.

Ινσουλίνη και μετρητές σακχάρου

Οι μετρητές, οι ταινίες και η ινσουλίνη θα πρέπει να βρίσκονται σε σημείο που να μην εκθέτονται απευθείας στον ήλιο. Οι υπερβολικές θερμοκρασίες μπορούν να προκαλέσουν ζημιές, για αυτό προτείνεται να αποθηκεύονται σε μια τσάντα με παγοκύστη όταν ο ασθενής βρίσκεται στη θάλασσα ή τα έχει αφήσει στο αυτοκίνητο. Η τσάντα για την μεταφορά τους, καθώς και ο εξοπλισμός θα πρέπει διατηρούνται στεγνά, διότι οι συσκευές μέτρησης εάν εκτεθούν σε υγρασία μπορούν να αλλοιώσουν τα αποτελέσματά της.

Όσον αφορά τα φάρμακα, θα πρέπει να βρίσκονται σε μέρος δροσερό (έως 28-30 βαθμούς C), σκιερό, χωρίς υγρασία.

Στην περίπτωση που το ταξίδι γίνεται με αεροπλάνο, τα φάρμακα και ο εξοπλισμός θα πρέπει να είναι σε αποσκευές χειρός ώστε να μην υποστούν βλάβη από τις χαμηλές θερμοκρασίες στις καμπίνες αποσκευών.

Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού

– Η δυνατότητα προσεγμένων γευμάτων στις συνηθισμένες ώρες είναι περιορισμένη κατά τη διάρκεια του ταξιδιού, για αυτό ο ασθενής θα πρέπει να μεριμνήσει να ταξιδεύει με σνακ σε συσκευασίες μερίδας. Οι μπάρες δημητριακών ή μία μικρή σακούλα τροφίμων με 2-3 αποξηραμένα φρούτα είναι μια καλή λύση.

– Η μέτρηση του σακχάρου τις συνηθισμένες ώρες του καθενός είναι σημαντική. Στην περίπτωση που το ταξίδι γίνεται σε μέρη με διαφορά ώρας, ένα δεύτερο ρολόι με την ώρα Ελλάδος για τις πρώτες μέρες μπορεί να βοηθήσει μέχρι να γίνει η προσαρμογή στο νέο ωράριο.

– Είναι χρήσιμο να γίνονται πιο συχνά μετρήσεις κατά τα ταξίδια το καλοκαίρι. Καλό είναι πάντα να υπάρχουν εύκαιρες επιπλέον ταινίες. Υπενθυμίζεται ότι η ζεστή και η αφυδάτωση προκαλούν διακύμανση στις τιμές και γι’ αυτό είναι απαραίτητο να υπάρχει νερό και σνακ.

– Εν ώρα πτήσης, εάν μία ένεση ινσουλίνης είναι απαραίτητη, μπορεί να χρειαστούν ειδικές οδηγίες από τον γιατρό λόγω της πίεσης μέσα στο αεροπλάνο. Επικοινωνήστε μαζί του.

– Μερικά ζευγάρια άνετα, κλειστά παπούτσια και αρκετές κάλτσες είναι χρήσιμα για την αποφυγή των κάλων και των πρηξιμάτων εάν προορίζεται αρκετό περπάτημα. Ειδικές κάλτσες για διαβητικούς προμηθεύουν τα φαρμακεία σε περίπτωση που αντιμετωπίζεται έντονο πρόβλημα, οι οποίες είναι κατασκευασμένες έτσι ώστε να διατηρούν το πόδι στεγνό, δροσερό και να προωθούν την καλή κυκλοφορία.

Γενικές οδηγίες

– Βάζετε πάντα εντομοαπωθητικό. Τσιμπήματα από έντομα τα οποία μπορεί να είναι μολυσμένα μπορεί να δημιουργήσουν και πληγή.

– Κατάλληλο ντύσιμο. Όταν η υγρασία είναι αυξημένη, τα ρούχα θα πρέπει να επιτρέπουν την εξάτμιση του ιδρώτα και την αποβολή θερμότητας. Τα συνθετικά και τα στενά ρούχα θα πρέπει να αποφεύγονται.

– Προσοχή στην έκθεση στον ήλιο και τη ζέστη. Καλό θα είναι να γίνεται προγραμματισμός των δραστηριοτήτων τις πιο δροσερές ώρες της ημέρας.

– Προσοχή στην υπογλυκαιμία αν κατά τη διάρκεια των διακοπών η δραστηριότητα αυξάνεται.Το κολύμπι καθώς και άλλες δραστηριότητες, όπως το ποδήλατο, συνήθως προϋποθέτουν τη μείωση της δόσης της ινσουλίνης ή και κάποιων φαρμάκων.

– Έλεγχος του σακχάρου τουλάχιστον 4 φορές την ημέρα.

– Νερό και ταμπλέτες γλυκόζης για πιθανή υπογλυκαιμία είναι πάντα απαραίτητο να είναι εύκαιρα.

– Το τακτικό πλύσιμο των χεριών βοηθάει στην αποφυγή έκθεσης ιούς όπως του εντεροϊούς που παρουσιάζουν έξαρση το καλοκαίρι.

Photo credit: Freepik

Το αλκοόλ είναι ένα θερμιδογόνο συστατικό της διατροφής μας, το οποίο αποδίδει «κενές» θερμίδες. Έχει αρκετά υψηλή ενεργειακή πυκνότητα (αποδίδει 7 Kcal/γρ), ωστόσο δεν είναι απαραίτητο για την ομαλή ανάπτυξη του οργανισμού μας.

Από την άλλη βέβαια πολλές έρευνες δείχνουν ότι η μέτρια κατανάλωση αλκοόλ –από οποιοδήποτε ποτό– μπορεί να έχει ευεργετική επίδραση για την υγεία μας. Πολύ σημαντικό όμως είναι η κατανάλωση να είναι περιορισμένη.

Το αλκοόλ δεν απαγορεύεται στην περίπτωση του σακχαρώδη διαβήτη. Οι περισσότεροι που πάσχουν από διαβήτη μπορούν να απολαύσουν μια μικρή ποσότητα αλκοόλ. Η κατανάλωση όμως θα πρέπει να γίνεται με προσοχή, είτε πρόκειται για διαβήτη τύπου 1 είτε τύπου 2, καθώς και οι προσλαμβανόμενες θερμίδες αλλά και ο τρόπος με τον οποίο μεταβολίζεται η αλκοόλη, έχει επιδράσεις στη γενικότερη κατάσταση της υγείας τους.

Μερικά προβλήματα που σχετίζονται με την κατανάλωση αλκοόλ, όταν υπάρχει διαβήτης, είναι η αύξηση των επιπέδων της γλυκόζης, η εμφάνιση υπογλυκαιμίας, η αύξηση του σωματικού βάρους, καθώς και η υπερτριγλυκεριδαιμία. Ειδικά η υπογλυκαιμία μπορεί να προκληθεί από το αλκοόλ είτε άμεσα είτε 24 ώρες μετά.

Για αυτό όταν το άτομο πίνει αλκοόλ ή σχεδιάζει να πιεί, θα πρέπει να μετρά το σάκχαρό του, πριν, κατά την διάρκεια και μετά το ποτό. Πριν από τον ύπνο αν τα επίπεδα σακχάρου κυμαίνονται μεταξύ 100 και 140 mg/dl, τότε μπορεί να κοιμηθεί. Αν είναι χαμηλότερα θα πρέπει να φάει κάτι ελαφρύ πρώτα για να αποφύγει τη νυχτερινή υπογλυκαιμία.

«Πόσο μπορώ να πιω;»

Σύμφωνα με τις ισχύουσες κατευθυντήριες οδηγίες της Ελληνικής Διαβητολογικής Εταιρείας, αν ένα ενήλικο άτομο με σακχαρώδη διαβήτη επιλέξει να καταναλώσει αλκοόλ, η κατανάλωση της αλκοόλης θα πρέπει να γίνεται με μέτρο. Συγκεκριμένα, επιτρέπεται μέχρι 1 μονάδα αλκοόλης για τις γυναίκες και μέχρι 2 για τους άντρες ημερησίως (μια μονάδα αλκοόλης -unit- αντιστοιχεί σε 350 ml μπύρας 150 ml κρασιού ή 45 ml ηδύποτου και περιέχει 15 γραμμάρια αλκοόλης).

Το μέγεθος του ποτηριού εξαρτάται από το ποτό. Έτσι για την μπύρα, επιτρέπεται 1 ποτήρι του νερού, για το κρασί ένα ποτήρι του κρασιού και για τα σκληρά ποτά (ούζο, τσίπουρο, ουίσκι, βότκα, ρούμι) μικρότερη ποσότητα.

Για το διαβήτη γενικότερα το λευκό ξηρό κρασί, το τσίπουρο και τα ποτά τύπου ουΐσκι ή βότκα με νερό ή χυμό λεμόνι είναι σίγουρα οι πιο ασφαλείς λύσεις. Αντίθετα, η μπύρα και τα γλυκά κρασιά περιέχουν υδατάνθρακες που μπορούν να αυξήσουν τα επίπεδα του σακχάρου του αίματος.

Φαγητό

Η κατανάλωση της όποιας μορφής αλκοόλης πρέπει πάντα να γίνεται μαζί με το φαγητό, ειδικότερα στα άτομα με διαβήτη που ακολουθούν αγωγή με ινσουλίνη ή υπογλυκαιμικά φάρμακα για να αποφεύγονται τα υπογλυκαιμικά επεισόδια.

Όταν η κατανάλωση γίνεται με άδειο στομάχι, η απορρόφησή της αλκοόλης γίνεται πιο γρήγορα και ακολουθείται από χαμηλά σάκχαρα. Ακόμη όμως και στις περιπτώσεις όπου η λήψη της γίνεται με μέτρο, απαιτείται επιπρόσθετα προσοχή από την ταυτόχρονη λήψη άλλων υδατανθράκων μαζί με το αλκοόλ (π.χ. σε ανάμικτα ποτά), η οποία μπορεί να αυξήσει τα επίπεδα του σακχάρου. Προσοχή επίσης χρειάζεται στην κατανάλωση λιπαρών σνακ, που επιβαρύνουν με τη σειρά τους το συνολικό θερμιδικό φορτίο της δίαιτας τους.

Πότε να αποφύγετε το αλκοόλ

Όταν μαζί με το διαβήτη συνυπάρχει και διαταραχή βάρους, η κατανάλωση του οινοπνεύματος θα πρέπει να είναι περιορισμένη ή ακόμα και να αποφεύγεται. Επίσης, τα υπερτασικά άτομα ή τα άτομα που παρουσιάζουν υπερτριγλυκεριδαιμια πρέπει να αποφεύγουν τη λήψη αλκοόλης.

Το Πάσχα είναι μια περίοδος η οποία σε επίπεδο διατροφής χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή από τα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη.

Αυτό συμβαίνει διότι από τη μία είναι η περίοδος νηστείας, όπου η διατροφή στηρίζεται κατά κύριο λόγο σε τροφές-πηγές υδατανθράκων, για τις οποίες ο ασθενής θα πρέπει να δώσει προσοχή ώστε να μην επιβαρύνει τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα. Από την άλλη, ακολουθούν 1-2 ημέρες “υπερφαγίας” που μπορεί να δημιουργήσουν άλλα προβλήματα και να οδηγήσουν στην απορρύθμιση των επιπέδων του σακχάρου.

Το παραδοσιακό τραπέζι του ελληνικού Πάσχα περιλαμβάνει μια μεγάλη ποικιλία από φαγητά, τα οποία έχουν υψηλό θερμιδικό φορτίο, καθώς και υψηλά ποσοστά λίπους και χοληστερίνης. Είναι λοιπόν χρήσιμο για τον διαβητικό να ακολουθήσει ορισμένες συστάσεις.

Γενικά στο πασχαλινό τραπέζι συνίσταται να προτιμούμε το κατσίκι από το αρνί, καθώς είναι λιγότερο λιπαρό. Τα 100 γραμμάρια άψητου κρέατος (αρνιού ή κατσικιού) δίνουν περίπου 370 θερμίδες με μεγάλη όμως συμμετοχή σε αυτές από λίπος. Είναι και τα δύο πηγές πρωτεΐνης υψηλής βιολογικής αξίας αλλά και βιταμινών (κυρίως Β), σιδήρου και φωσφόρου.

Σε ό,τι αφορά την κατανάλωση αυγών, το κάθε ένα που είναι μέτριου μεγέθους δίνει περίπου 75-80 θερμίδες, 6 γρ. πρωτεΐνης, 5 γρ. λίπους και κυρίως 215-230 mg χοληστερίνης. Είναι επομένως πηγή αρκετής ποσότητας λίπους και χοληστερίνης και γι’ αυτό θα πρέπει να περιοριστεί η κατανάλωσή τους, δεδομένου ότι στα ίδια γεύματα υπάρχουν και άλλες πηγές αυτών των διατροφικών στοιχείων.

Όσον αφορά τη μαγειρίτσα, μια μερίδα μπορεί να δώσει μέχρι και 580 θερμίδες, ενώ έχει και μεγάλη περιεκτικότητα σε χοληστερίνη. Η χρήση μόνο των ασπραδιών και όχι ολόκληρου του κρόκου ή μόνο ενός κρόκου από τα αυγά για το μαγείρεμα μπορεί να μειώσει αυτή την ποσότητα (κατά 213 mg ανά κρόκο). Υπάρχει επίσης μια πιο υγιεινή πρόταση για αντικατάσταση του αυγολέμονου με γιαούρτι, που μπορεί να κάνει τη σούπα πιο ευκολόπεπτη και ελαφριά. Σε μια παραλλαγή της μαγειρίτσας, αντί του συκωτιού μπορεί να χρησιμοποιηθούν κομμάτια κρέατος αρνιού από τα οποία έχει αφαιρεθεί το λίπος. Μειώνεται έτσι η περιεκτικότητα σε χοληστερίνη, δεδομένου ότι το συκώτι είναι πλούσιο σε αυτή.

Για τα πασχαλινά κουλούρια θα πρέπει να σημειωθεί ότι η περιεκτικότητά τους σε ζάχαρη, αυγά και λίπος τα κάνει ένα ακόμα «επικίνδυνο» τρόφιμο της περιόδου, ειδικά εάν υπερκαταναλωθεί. Εξήντα γραμμάρια δίνουν περίπου 230 θερμίδες, με 43 γρ. υδατάνθρακες και 61 mg χοληστερίνη. Μπορούν ασφαλώς να παρασκευαστούν με χρήση γλυκαντικής ουσίας, η οποία θα τα κάνει καταλληλότερα για τα διαβητικά άτομα.

Για το πασχαλινό τσουρέκι το άτομο θα πρέπει να γνωρίζει πως πρόκειται για μια πηγή πολλών υδατανθράκων και λίπους. Τα 100 γρ. δίνουν 408 θερμίδες, με 65,5 γρ. υδατανθράκων και 105 mg χοληστερίνης. Η χρήση γλυκαντικής ουσίας επιτρέπει σε διαβητικά άτομα να το δοκιμάσουν μόνο σε μερίδες μέτριου μεγέθους.

Τέλος, θα πρέπει να τονιστεί ότι τα άτομα με διαταραγμένο προφίλ λιπιδίων (υψηλά επίπεδα χοληστερίνης και τριγλυκεριδίων) χρειάζεται να αποφεύγουν τα τρόφιμα υψηλής περιεκτικότητας σε χοληστερίνη και λίπος.

Το σάκχαρο, γνωστό και ως γλυκόζη, είναι ένας μονοσακχαρίτης που βρίσκεται φυσικά σε φρούτα αλλά και σχηματίζεται από την πέψη των υδατανθράκων. Αποτελεί την κύρια πηγή κυτταρικής ενέργειας στον οργανισμό και είναι απαραίτητο για τη λειτουργία του εγκεφάλου και των ερυθροκυττάρων. Η μέτρηση των επιπέδων του σακχάρου νηστείας χρησιμοποιείται στη διάγνωση του σακχαρώδη διαβήτη και της υπογλυκαιμίας.

Καφεΐνη

Το σάκχαρο του αίματος μπορεί να αυξηθεί μετά από έναν καφέ, ακόμα και μετά από μαύρο σκέτο καφέ χωρίς θερμίδες, επειδή περιέχει μέσα καφεΐνη. Το ίδιο ισχύει για το μαύρο τσάι, το πράσινο τσάι και τα ενεργειακά ποτά. Παρόλα αυτά κάθε άνθρωπος που έχει διαβήτη αντιδρά με διαφορετικό τρόπο στις τροφές. Για αυτό το λόγο καλό είναι να αφουγκραστείτε το σώμα σας και να σημειώνετε τις όποιες αντιδράσεις του οργανισμού σας στις διαφορετικές τροφές. Από την άλλη πλευρά είναι ειρωνικό αν σκεφτεί κανείς ότι κάποια άλλα στοιχεία του καφέ μπορούν να βοηθήσουν στην αποφυγή του διαβήτη τύπου 2 στους υγιείς ανθρώπους.

Τροφές χωρίς ζάχαρη

Πολλές από τις τροφές που δεν περιέχουν ζάχαρη θα συμβάλλουν σε αύξηση του σακχάρου του αίματος. Αυτό συμβαίνει εξαιτίας των πολλών υδατανθράκων που περιέχονται στις αμυλώδεις ουσίες. Πριν καταναλώσετε ένα προϊόν χωρίς ζάχαρη, ελέγξτε την ετικέτα και δείτε το σύνολο υδατανθράκων που περιέχει.

Κρυολόγημα

Το σάκχαρο του αίματος ανεβαίνει όταν ο οργανισμός δουλεύει σκληρά για να καταπολεμήσει κάποια ασθένεια. Για να μείνετε ενυδατωμένοι πρέπει να πίνετε αρκετό νερό και άλλα υγρά. Αν σημειώσετε διάρροια και εμετούς για περισσότερο από 2 ώρες ή αν είστε άρρωστοι για δύο μέρες και δεν βελτιώνεστε καλό είναι να ενημερώσετε αμέσως το γιατρό σας. Επίσης να θυμάστε ότι κάποια φάρμακα, όπως τα αντιβιοτικά και τα αποσυμφορητικά, μπορούν να επηρεάζουν το σάκχαρο του αίματος.

Στρες στη δουλειά

Όταν βρίσκεστε σε κατάσταση στρες ο οργανισμός απελευθερώνει ορμόνες οι οποίες μπορούν να αυξήσουν τα επίπεδα σακχάρου. Αυτό συμβαίνει πιο συχνά σε ανθρώπους που πάσχουν από διαβήτη τύπου 2. Χαλαρώστε και κάντε ασκήσεις αναπνοής για να σας βοηθήσουν να το αποβάλλετε. Το πιο σημαντικό είναι να αλλάξετε τα πράγματα που σας δημιουργούν στρες, αν αυτό είναι δυνατό.

Αποξηραμένα φρούτα

Τα φρούτα αποτελούν μία υγιεινή διατροφική επιλογή. Τα αποξηραμένα φρούτα όμως απαιτούν μεγαλύτερη προσοχή καθώς περιέχουν περισσότερους υδατάνθρακες και μάλιστα σε μικρότερες ποσότητες. Σκεφτείτε ότι δύο κουταλιές της σούπας σταφίδες ή αποξηραμένα cranberries περιέχουν υδατάνθρακες που αντιστοιχούν σε ένα μικρό κομμάτι φρούτου.

Ενεργειακά ποτά (sport drinks)

Τα sport drinks μας βοηθούν να αναπληρώσουμε υγρά γρήγορα αλλά κάποια από αυτά περιέχουν τόση ζάχαρη όση και τα αναψυκτικά. Απλό νερό είναι το μόνο που χρειάζεστε για σωματική άσκηση λιγότερης από μία ώρα. Τα sport drinks είναι προτιμότερα για μεγαλύτερης διάρκειας και έντασης άσκησης. Καλό είναι να συμβουλευτείτε το γιατρό σας αν οι θερμίδες, οι υδατάνθρακες και τα μέταλλα που περιέχουν τα sport drinks είναι ασφαλή για εσάς.

Πηγή: kalikardia.gr
Photo credit: Freepik

Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι μια χρόνια μεταβολική νόσος, όπου το σώμα δεν είναι σε θέση να χρησιμοποιήσει αποτελεσματικά τη γλυκόζη που λαμβάνουμε από τα τρόφιμα για τη μετατροπή της σε ενέργεια. Χαρακτηρίζεται από αύξηση της συγκέντρωσης του σακχάρου στο αίμα (υπεργλυκαιμία) και διαταραχή του μεταβολισμού της γλυκόζης, είτε ως αποτέλεσμα ελαττωμένης έκκρισης της ινσουλίνης από το πάγκρεας, είτε λόγω ελάττωσης της ευαισθησίας των κυττάρων του σώματος στην ινσουλίνη.

Πρόκειται για μια νόσο η οποία, εάν δεν ρυθμιστεί σωστά ή στην περίπτωση του διαβήτη τύπου 2 δεν διαγνωστεί έγκαιρα, μπορεί να οδηγήσει σε ορισμένες σοβαρές επιπλοκές για την υγεία του ασθενή.

Υπάρχουν πολλοί μύθοι σχετικά με το τι προκαλεί τον διαβήτη ή και πως μπορεί κανείς να τον διαχειριστεί, με αποτελέσματα πολλοί να βγαίνουν εκτός των θεραπευτικών στόχων. Η Αμερικανική Διαβητολογική Εταιρεία (ADA) κατέγραψε και απαντά σε ορισμένους εξ αυτών:

Μύθος: Το αυξημένο σάκχαρο είναι πάντα διαβήτης

Ένα άτομο μπορεί να εμφανίζει αυξημένο σάκχαρο χωρίς να έχει διαβήτη. Τα φυσιολογικά επίπεδα του σακχάρου στο αίμα είναι λιγότερο από 140 mg/dL όταν πρόκειται για τυχαία μέτρηση ή μεταγευματικό σάκχαρο (στις δύο ώρες), ενώ για τη διάγνωση του διαβήτη το σάκχαρο νηστείας είναι μεγαλύτερο από 126 mg/dL και το μεταγευματικό ή τυχαίο σάκχαρο άνω των 200 mg/dL.

Τα άτομα που έχουν υψηλό σάκχαρο, αλλά όχι διαβήτη, έχουν σάκχαρο νηστείας 100-125 mg/dL και μεταγευματικό ή τυχαίο σάκχαρο 141-199 mg/dL. Αυτά τα άτομα με υψηλό σάκχαρο (ή προδιαβήτη) μπορεί να αναπτύξουν διαβήτη στο μέλλον, ενώ όταν συντρέχουν και άλλοι παράγοντες, όπως αυξημένη «κακή» (LDL) χοληστερόλη ή υπέρταση, αποκτούν αυξημένο κίνδυνο να εκδηλώσουν ορισμένες από τις σοβαρές επιπλοκές της νόσου.

Μύθος: Αν είστε υπέρβαροι, θα εκδηλώσετε διαβήτη τύπου 2

Το να είναι κάποιος υπέρβαρος αποτελεί παράγοντα κινδύνου για την ανάπτυξη διαβήτη, ωστόσο άλλοι παράγοντες κινδύνου όπως το οικογενειακό ιστορικό επίσης αποτελούν σημαντικούς παράγοντες. Πολλά υπέρβαρα άτομα δεν αναπτύσσουν ποτέ διαβήτη.

Μύθος: Η κατανάλωση πολλής ζάχαρης προκαλεί διαβήτη

Ο διαβήτης τύπου 1 οφείλεται σε γενετικούς και άλλους άγνωστους παράγοντες, ωστόσο για τα άτομα με διαβήτη τύπου 2 τα αίτια δεν είναι τόσο ξεκάθαρα. Η κατανάλωση πολλών γλυκών μπορεί να μας καταστήσει υπέρβαρους, γεγονός που αποτελεί παράγοντα κινδύνου για την ανάπτυξη διαβήτη. Οι έρευνες υποδεικνύουν ότι υπάρχει σχέση, αλλά υπάρχουν και πολλοί άλλοι παράγοντες.

Μύθος: Τα άτομα με διαβήτη πρέπει να ακολουθούν ειδική διατροφή για διαβητικούς

Γενικά δεν χρειάζονται ειδικές «διαβητικές» ή «διαιτητικές» τροφές για τους ασθενείς με διαβήτη, ωστόσο είναι σημαντικό να ακολουθούν μια υγιεινή διατροφή για να μπορέσουν να ρυθμίσουν επαρκώς τη νόσο.

Μύθος: Τα άτομα με διαβήτη δεν μπορούν να καταναλώσουν ποτέ γλυκά

Αν τα γλυκά περιλαμβάνονται σε ένα πλάνο υγιεινών γευμάτων ή συνδυάζονται με άσκηση, μικρές ποσότητες γλυκών μπορούν να αποτελούν μέρος της διατροφής του ατόμου.

Μύθος: Τα άτομα με διαβήτη έχουν περισσότερες πιθανότητες να αρρωστήσουν

Τα άτομα με διαβήτη δεν κινδυνεύουν περισσότερο από κρυολογήματα, γρίπη ή άλλες ασθένειες. Ωστόσο, συνίσταται η χορήγηση αντιγριπικού εμβολίου καθώς, εάν αρρωστήσουν, αυτό μπορεί να προκαλέσει προβλήματα στο σάκχαρο.

Μύθος: Η χορήγηση ινσουλίνης στον διαβήτη τύπου 2 σημαίνει κακή διαχείριση της νόσου από τον ασθενή

Τα περισσότερα άτομα με διαβήτη παρουσιάζουν προοδευτική νόσο. Μετά την πρώτη διάγνωση η διαχείριση του σακχάρου με προγραμματισμό γευμάτων και σωματική δραστηριότητα είναι εφικτή. Με την πάροδο του χρόνου όμως ενδεχομένως θα χρειαστούν φαρμακευτική αγωγή και λήψη ινσουλίνης.

Τη Μεγάλη Σαρακοστή αρκετοί άνθρωποι επιθυμούν να ακολουθήσουν, είτε για θρησκευτικές παραδόσεις είτε για προσωπικούς λόγους, ένα πρόγραμμα νηστείας το οποίο σε γενικές γραμμές θεωρείται αρκετά υγιεινό.

Κατά την παραδοσιακή νηστεία γίνεται συνήθως μείωση της πρόσληψης πρωτεϊνών και λίπους, που σημαίνει ότι αποκλείονται τα γαλακτοκομικά προϊόντα, το κρέας, το κοτόπουλο, το αυγό, καθώς και όλα τα διατροφικά προϊόντα που τα περιλαμβάνουν. Αντί αυτών καταναλώνονται τρόφιμα όπως σαλατικά, λαχανικά, φρούτα, όσπρια, ζυμαρικά και ρύζι, ψωμί και προϊόντα άρτου, καθώς και λαδερά φαγητά και θαλασσινά.

Μπορεί όμως ένα τέτοιο πρόγραμμα να ακολουθηθεί από ένα άτομο με διαβήτη ή θα δημιουργηθεί πρόβλημα στη ρύθμιση του σακχάρου του; Η απάντηση είναι ότι οι ασθενείς μπορούνε να την ακολουθήσουν, ωστόσο σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να υπάρχει κατανάλωση με μέτρο ορισμένων τροφών.

Η νηστήσιμη αυτή διατροφή είναι γενικότερα πλούσια σε στοιχεία που συμβάλουν στην καλή υγεία του σώματος, όπως φυτικές ίνες και υδατάνθρακες, πρωτεΐνες φυτικής προέλευσης, μονοακόρεστα και ω-3 λιπαρά οξέα, καθώς και χαμηλή περιεκτικότητα σε κορεσμένα λιπαρά. Μέσα από ένα τέτοιο ισορροπημένο πρόγραμμα διατροφής ο οργανισμός μπορεί να επιτύχει:

– Μείωση των επιπέδων χοληστερόλης και τριγλυκεριδίων λόγω της μείωσης κατανάλωσης των ζωικών προϊόντων.
– Βελτίωση της καρδιακής λειτουργίας και του νευρικού συστήματος, χάρις στην κατανάλωση θαλασσινών πλούσιων σε ω-3 λιπαρών οξέων και σελινίου.
– Ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος από την πρόσληψη αντιοξειδοτικών ουσιών όπως βιταμίνη C και καροτενοειδή.
– Καλύτερη λειτουργία του πεπτικού συστήματος, χάρις στην αυξημένη πρόσληψη αδιάλυτων φυτικών ινών από την κατανάλωση φρούτων και λαχανικών.

Νηστεία και σακχαρώδης διαβήτης

Στην περίπτωση του σακχαρώδη διαβήτη απαιτείται ένα πρόγραμμα με υψηλή παρουσία φυτικών ινών μέσα από λαχανικά και σαλάτες, ωστόσο χρειάζεται να είναι χαμηλή η πρόσληψη κορεσμένων λιπαρών.

Συνεπώς, τα λαδερά φαγητά όπως τα φασολάκια, τα όσπρια, το μπριάμ, οι λαδερές μελιτζάνες και τα γεμιστά με ρύζι, που αποτελούν πλούσιες πηγές υδατανθράκων, είναι σημαντικό να καταναλώνονται σε μικρότερη ποσότητα, να έχουν σχετικά λίγο λάδι και να συνοδεύονται, όταν αυτό είναι εφικτό, με φυλλώδη λαχανικά για περισσότερες φυτικές ίνες.

Προσοχή χρειάζεται επίσης λόγω της πλήρους αποχής από το κρέας ή και από άλλες πηγές πρωτεϊνών. Το κενό αυτό καλύπτουν τα θαλασσινά, τα οποία μπορούν να αναπληρώσουν εν μέρει τις πρωτεΐνες υψηλής βιολογικής αξίας και η σόγια με τα προϊόντα της. Τα καλαμάρια, οι σουπιές, το χταπόδι, οι γαρίδες και τα καβούρια μπορούν να συμπεριληφθούν στο διαιτολόγιο νηστείας, όπου μπορούν να συνδυαστούν με καστανό ρύζι ή ζυμαρικά ολικής.

Τα θαλασσινά, αν και έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε χοληστερόλη, είναι χαμηλά σε κορεσμένα λιπαρά και ιδιαίτερα πλούσια σε ω-3 λιπαρά οξέα, τα οποία είναι καρδιοπροστατευτικά. Επίσης, ο συνδυασμός των οσπρίων με ρύζι ή ψωμί δίνει ως αποτέλεσμα πρωτεΐνες με όλα τα απαραίτητα αμινοξέα και υψηλή διατροφική αξία.

Έτσι, με κατάλληλους συνδυασμούς, αποφυγή υπερβολικών ποσοτήτων λαδιού και αμύλου, αύξηση της φυσικής δραστηριότητας και προσαρμογή της θεραπευτικής αγωγής ο διαβήτης μπορεί να συνδυαστεί με τη νηστεία συμβάλλοντας περισσότερο στην άρτια ρύθμισή του.