Το ανοσοποιητικό σύστημα είναι ένα σύνολο μηχανισμών, που είναι υπεύθυνοι για την άμυνα του οργανισμού απέναντι σε τοξικούς παράγοντες. Αποτελείται από πολλά διαφορετικά όργανα και ιστούς, μεταξύ των οποίων ο μυελός των οστών και ο θύμος αδένας, όπου δημιουργούνται και αναπτύσσονται τα ειδικά κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος. Η σωστή του λειτουργία είναι σημαντική για τη μακροζωία και την αποτροπή εμφάνισης επικίνδυνων νοσημάτων.
Το πόσο καλά όμως μπορεί να μας προστατέψει από μικρόβια και ιούς εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, μεταξύ των οποίων ο τρόπος ζωής. Το στρες, η έλλειψη σωματικής άσκησης, η ελάχιστη ξεκούραση με ύπνο, η κακή διατροφή που δεν προσφέρει τα απαραίτητα για τον οργανισμό, το κάπνισμα, αλλά και η κοινωνική απομόνωση που επηρεάζει αρνητικά την ψυχολογία μπορούν να αποδυναμώσουν τις άμυνες του σώματος.
Χρόνιο στρες
Το χρόνιο στρες καθιστά τον οργανισμό πιο ευάλωτο σε ασθένειες –από το κρύωμα έως τις σοβαρές νόσους– διότι τον εκθέτει σε ένα σταθερό ρεύμα ορμονών (π.χ. κορτιζόλη και αδρεναλίνη) που καταστέλλουν το ανοσοποιητικό. Η μείωση του στρες χαμηλώνει τα επίπεδα ορμόνης που παράγει και βοηθά στο να κοιμόμαστε καλύτερα, κάτι που βελτιώνει και τις άμυνες του οργανισμού. Η απαλλαγή από το άγχος δεν είναι πάντα εύκολη, ωστόσο είναι εφικτός ο έλεγχος του μέσω διαφόρων τρόπων όπως η επιβράδυνση των καθημερινών ρυθμών, η σύνδεση με άλλους ανθρώπους ή ακόμη και ο διαλογισμός.
Σωματική άσκηση
Η σωματική άσκηση μπορεί να συμβάλλει στην ενδυνάμωση του ανοσοποιητικού συστήματος, καθώς ενισχύει ορισμένες χημικές ουσίες του οργανισμού που συμβάλλουν στη γενικότερη ευεξία του σώματος και στον καλύτερο ύπνο. Η μέτρια άσκηση, όπως ένας καθημερινός περίπατος μισής ώρας μπορεί να βοηθήσει το ανοσοποιητικό σύστημα να καταπολεμήσει μια ενδεχόμενη λοίμωξη.
Διατροφή
Όσον αφορά τη διατροφή, είναι σημαντικό να τονιστεί ότι δεν υπάρχουν κάποια συγκεκριμένα τρόφιμα που να δρουν μεμονωμένα, αλλά επενεργούν συνολικά στο πλαίσιο μιας ισορροπημένης διατροφής. Σε γενικές γραμμές είναι καλύτερο να προτιμώνται τρόφιμα που είναι πλούσια σε θρεπτικά συστατικά αντί εκείνων με υψηλή θερμιδική αξία.
Στις τροφές που ενισχύουν το ανοσοποιητικό σύστημα περιλαμβάνονται γενικότερα τα ψάρια, διότι περιέχουν τα χρήσιμα για τον οργανισμό ωμέγα-3 λιπαρά οξέα, τα οποία αυξάνουν και τη δραστηριότητα των λευκών αιμοσφαιρίων.
Άλλα χρήσιμα στοιχεία είναι τα μονοακόρεστα λίπη, όπως το ελαιόλαδο και το φύτρο σιταριού, οι ζωικές πρωτεΐνες (κοτόπουλο, κόκκινο κρέας), τα φρούτα και τα λαχανικά διότι είναι πλούσια σε βιταμίνες, ιχνοστοιχεία και φολικό οξύ, το σκόρδο διότι περιέχει μια ουσία που καταπολεμά τα μικρόβια και τους μύκητες, καθώς και το γιαούρτι γιατί βοηθά στη διατήρηση του βλεννογόνου του εντέρου σε καλή κατάσταση, το οποίο αποτελεί μια βασική γραμμή άμυνας του οργανισμού κατά των παθογόνων μικροοργανισμών. Επίσης, οι ξηροί καρποί αποτελούν ένα ωφέλιμο για την υγεία σνακ, καθώς περιέχουν βιταμίνη Ε.
Κάπνισμα
Το κάπνισμα, τέλος, λόγω της αύξησης του διοξειδίου του άνθρακα και της πτώσης του οξυγόνου του αίματος που προκαλεί, επιδεινώνει περαιτέρω την κατάσταση όταν υπάρχει διαταραχή του ανοσοποιητικού. Μελέτες έχουν αναδείξει σε καπνιστές σημαντική δυσλειτουργία των λευκών αιμοσφαιρίων.
Ο κατάλογος των νοσημάτων που προκαλούν ή μπορούν να προκληθούν από αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα είναι μακρύς και οι παθοφυσιολογικοί μηχανισμοί διαφέρουν από περίπτωση σε περίπτωση. Είναι συνεπώς σημαντικό να γνωρίζουμε τους παράγοντες που μπορούμε να ελέγξουμε για να αποφύγουμε τις αρνητικές για την υγεία μας επιπτώσεις.
