Blog

Η ασθενο-κεντρική Ιατρική είναι μια μορφή πρακτικής, η οποία επιδιώκει να εστιάσει την ιατρική φροντίδα στις εξατομικευμένες ανάγκες και τις ανησυχίες του κάθε ασθενούς. Χαρακτηρίζεται από την ανοιχτή επικοινωνία, τη συνεργασία, την κατανόηση και την ενεργητική εμπλοκή με τελικό στόχο την εγκαθίδρυση της θεραπευτικής συμμαχίας μεταξύ ασθενούς και ιατρού.

H ασθενό- κεντρική Ιατρική επομένως δεν αποτελεί ένα slogan ή trend της εποχής, αλλά μια αλλαγή της ιατρικής κοσμοθεωρίας, ένα διαφορετικό – συναρπαστικό τρόπο άσκησης του ιατρικού λειτουργήματος, που στηρίζεται στις αρχές του σεβασμού, της εξατομίκευσης και της δημιουργικότητας.

Οι σύγχρονοι ασθενείς χρησιμοποιούν τις νέες τεχνολογίες και ιδιαίτερα το διαδίκτυο, για να αναζητήσουν πληροφορίες για την ασθένεια τους, αλλά και για να κατασκευάσουν πολύπλοκα δίκτυα γνώσης και συναισθηματικής στήριξής με άλλους ασθενείς. Μέσα από την διαδικασία της ενδυνάμωσης (empowerement) ο ασθενής καθίσταται ισάξιο μέλος της θεραπευτικής ομάδας και απαιτεί λόγο για τα πράγματα που αφορούν τις θεραπευτικές αποφάσεις (Bletsos et.al, 2013)¹.

Ο Ιατρός από την άλλη, ως ο κατεξοχήν αρμόδιος για την φροντίδα της υγείας, καλείται να υπερβεί τον κλασικό θεραπευτικό του ρόλο, αναλαμβάνοντας ένα σύνθετο ρόλο συντονιστή (ανθρώπων, πόρων και υλικών), με απώτερο σκοπό την παροχή της βέλτιστης θεραπευτικής λύσης με το μικρότερο δυνατόν κόστος.

Σε αυτό το πλαίσιο των πολύπλοκων, δυναμικών και -όχι σπάνια- συγκρουσιακών σχέσεων, ο Ιατρός επανεφευρίσκει τον (παραδοσιακά) καθοδηγητικό του ρόλο, μέσα από την εμπαθητική κατανόηση, τη συνεργασία και τη συμβουλευτική προς το ασθενή.

Η επικοινωνία είναι το κλειδί για την επιτυχή έκβαση του εγχειρήματος. Ο ανοιχτός – ειλικρινής διάλογος, η εξατομικευμένη παρέμβαση σύμφωνα με τις ξεχωριστές ανάγκες του κάθε ασθενή, η ολιστική προσέγγιση, η ενεργητική ακρόαση, το συναισθηματικό “καθρέφτισμα”, η χρήση των λεκτικών και των εξωλεκτικών σημείων στην αλληλεπίδραση, η ενημέρωση και εκπαίδευση του ασθενή, η διαθεσιμότητα και η παρουσία, η ανθρωπιστική εντέλει προσέγγιση παράλληλα με την επιστημονική εμπειρογνωμοσύνη, θεωρούνται εκ των ουκ άνευ, δεξιότητες του σύγχρονου επαγγελματία υγείας….

“Το θέμα Επικοινωνία & Διαχείριση των αναγκών του σύγχρονου ασθενή συζητήθηκε αναλυτικά στο συνέδριο “Θεραπευτική Συμμαχία”, την Τετάρτη 28 Μαΐου, στο ξενοδοχείο Crowne Plaza Athens. Στο συνέδριο συμμετείχα ως συντονιστής στην 2η Συνεδρία με τίτλο “Επικοινωνία & Διαχείριση των αναγκών του σύγχρονου ασθενή.”

Εξακολουθούν οι περικοπές στις δαπάνες που αφορούν την υγεία σε όλα τα επίπεδα. Τελευταία γίνομαι δέκτης πολλών παραπόνων από γνωστούς και φίλους – ασθενείς και μη – οι οποίοι δυσκολεύονται να κατανοήσουν την όλη κατάσταση. Συνεχείς μειώσεις στη φαρμακευτική δαπάνη οδήγησαν το τελευταίο διάστημα και εμάς ως γιατρούς και θεραπευτές σε αναθεώρηση της καθημερινής μας ιατρικής πρακτικής.

Με βάση τα δεδομένα που διαμορφώνονται, ο γιατρός καλείται να επιλέξει φάρμακα αλλά και εργαστηριακές εξετάσεις, μέσα από αυστηρές οδηγίες, που γνώμονα έχουν μόνο την εξοικονόμηση πόρων και – δυστυχώς – όχι πάντα το όφελος του ασθενή του.

Ποιος είναι επομένως ο ρόλος του γιατρού σε αυτόν τον κυκεώνα αλλαγών στο σύστημα υγείας; Τι καλείται και τι οφείλει να κάνει για να υποστηρίξει την δική του υπεύθυνη θέση αλλά και την υγεία των ασθενών που τον εμπιστεύονται;

Η άποψή μου είναι πως σε κάθε περίπτωση πρώτιστο μέλημα του κάθε γιατρού πρέπει πάση θυσία να είναι η καλή υγεία των ασθενών του. Αυτό είναι αδιαπραγμάτευτο και αν ξεφύγουμε πέρα από αυτό, τότε χάνουμε κάθε προσανατολισμό ως επιστήμονες.

Με γνώμονα λοιπόν αυτό o γιατρός οφείλει να σταθεί απέναντι στον ασθενή του αλλά και απέναντι στην αδυσώπητη πραγματικότητα στην Ελλάδα του 2014. Έχει χρέος ιερό να διερευνήσει και να θεραπεύσει νοσήματα, να συνταγογραφήσει φάρμακα αλλά και εξετάσεις με μόνο στόχο την διατήρηση – και γιατί όχι τη βελτίωση – της υγείας των ασθενών του. Σαφώς και οφείλει να τηρεί κανόνες και αρχές που ορίζονται από τον κρατικό μηχανισμό.

Σε καμία περίπτωση όμως δεν πρέπει οι προσταγές του κράτους να επηρεάσουν επί τα χείρω την υγεία του Έλληνα ασθενή. Ο γιατρός καλείται να αναλάβει και αυτόν τον δύσκολο ρόλο. Να συγκεράσει οικονομικά δεδομένα με ιατρικές πράξεις και αποφάσεις, χωρίς να επηρεαστεί η ισορροπία της υγείας των ανθρώπων που τον εμπιστεύονται.

Θεωρώ λοιπόν ιερό μας χρέος να σταθούμε με κάθε τρόπο στο πλάι των ασθενών μας που δυσκολεύονται να κατανοήσουν την πραγματικότητα αλλά και δεν πρέπει να μείνουν αβοήθητοι στη λήψη αποφάσεων που αφορούν την υγεία τους.

Αντιμετωπίζω καθημερινά τον προβληματισμό σχεδόν κάθε ασθενή, που με επισκέπτεται. Και είναι φυσιολογικό.

Όλοι μας ζούμε σε κλίμα αβεβαιότητας. Όταν σε αυτό προστίθεται και ένα ή περισσότερα προβλήματα υγείας η αβεβαιότητα μεγαλώνει. Γίνεται ανασφάλεια, πίεση, άγχος.

Οι ασθενείς μας σήμερα έχουν να λύσουν πολλαπλά προβλήματα:εκτός από το βασικό, που πάντα στη χώρα μας είχε να κάνει με τη σωστή επιλογή γιατρού-και πώς να μην είχε αφού το κράτος δεν είχε λάβει καμία μέριμνα προς αυτή την κατεύθυνση-τώρα πια οι δυσκολίες ποικίλλουν και αυξάνονται.

Θα μπορέσω να έχω σωστά φάρμακα;τι είναι τα γενόσημα;πόσο θα πληρώσω για μία συνταγή;αυξάνεται η συμμετοχή μου στα φάρμακα;ο φαρμακοποιός θα μου δώσει τα φάρμακα που ο γιατρός μου συνταγογράφησε;γιατί την προηγούμενη φορά πλήρωσα λιγότερα για τα ίδια φάρμακα;

Ποικίλα ερωτήματα λοιπόν που γεννά η οικονομική κατάσταση της χώρας μας και όχι μόνον αυτή. Ποικίλα ερωτήματα που καθημερινά ζητούν απαντήσεις. Κι οφείλουμε εμείς οι γιατροί να είμαστε υπεύθυνοι. Και να σταθούμε πλάι στους ασθενείς μας. Γιατί αυτό σπουδάσαμε, αυτός είναι ο ρόλος μας στην κοινωνία, αυτό χρωστάμε στους δασκάλους που μας γαλούχησαν.

Η συμβουλή μου λοιπόν-αν μπορώ να δώσω σε όλους σας μια συμβουλή-είναι μία και είναι απλή.

Μείνετε κοντά στον γιατρό σας. Δυναμώστε με κάθε τρόπο τη σχέση σας μαζί του. Μοιραστείτε τους προβληματισμούς σας μαζί του. Ρωτήστε τον, ακούστε τον και πάνω απ’ όλα εμπιστευτείτε τον.

Δεν υπάρχει κανένας μα κανένας λόγος να βασανίζεστε με ερωτηματικά, που δυστυχώς ή ευτυχώς, δε σας ανήκουν. Δεν υπάρχει λόγος να οδηγείστε σε ατέρμονες σκέψεις, που δε βγάζουν πουθενά.

Στραφείτε λοιπόν στον προσωπικό σας γιατρό και βαδίστε μαζί σ’ αυτήν την σύνθετη πορεία. Έτσι όλα θα γίνουν πιο απλά.!

Σήμερα, περισσότερο από κάθε άλλη εποχή ίσως στην Ελλάδα είναι πολύ ουσιαστική η σχέση γιατρού και ασθενή.

Οι λόγοι μάλλον προφανείς. Η ανασφάλεια όλων μας στη δίνη της κρίσης και η έντονη επιρροή των ΜΜΕ έχουν δημιουργήσει εσφαλμένες εντυπώσεις μηδενίζοντας ομάδες επαγγελματιών όπως είναι και οι γιατροί.

Οι ασθενείς επηρεασμένοι από τον καταιγισμό των πληροφοριών, αξιόπιστων και μη, προσπαθούν να βρουν απαντήσεις σε κρίσιμα ερωτήματα. Πού θα βρω γιατρό; Θα είναι καλός; Θα είναι αξιόπιστος; θα ασχοληθεί μαζί μου ουσιαστικά; Θα μου γράψει σωστά φάρμακα; θα πληρώσω πολλά χρήματα;

Σε μια δύσκολη περίοδο όπως αυτή που διανύουμε, η διαπροσωπική, σταθερή και ξεκάθαρη επαφή με έναν γιατρό εμπιστοσύνης σαφώς και απλοποιεί τα πράγματα.  Δείξτε εμπιστοσύνη στο γιατρό σας, συζητήστε μαζί του, πείτε του τους προβληματισμούς σας δίχως περιστροφές και πιστέψτε με τα προβλήματα απλοποιούνται.

Οι αληθινές, ανθρώπινες σχέσεις, ο διάλογος, η αμοιβαία κατανόηση και συνεργασία είναι τα στοιχεία που με το χρόνο θα δημιουργήσουν ισχυρούς δεσμούς εμπιστοσύνης ανάμεσα σε εσάς και τον γιατρό σας.

Αξίζει να προσπαθήσουμε!

Άγγελος Κλείτσας