Blog

Ελβετοί ερευνητές δημιούργησαν τεχνητά β-κύτταρα παγκρέατος, τα οποία μπορούν όπως τα φυσικά να μετράνε τη συγκέντρωση της γλυκόζης στο αίμα και να παράγουν αρκετή ινσουλίνη, ώστε να μην αυξάνεται το επίπεδο του σακχάρου στους πάσχοντες από διαβήτη.

Η νέα θεραπεία, αν τελικά ευδοκιμήσει, θα αφορά ασθενείς με διαβήτη τύπου 1 και από όσους πάσχουν από διαβήτη τύπου 2, εκείνους που λαμβάνουν ινσουλίνη.

Σύμφωνα με άρθρο στο Science, επιστημονική ομάδα της Ελβετικής Ομοσπονδιακής Πολυτεχνικής Σχολής της Ζυρίχης (ΕΤΗ), με επικεφαλής τον καθηγητή Μάρτιν Φουσενέγκερ, δοκίμασαν επιτυχώς τα τεχνητά β-κύτταρα παγκρέατος σε πειραματόζωα, αλλά μόνο αν αποδειχθούν εξίσου αποτελεσματικά σε ανθρώπους, θα μπορούμε να μιλάμε για μια νέα θεραπεία για τους πάσχοντες από διαβήτη. Στην περίπτωση αυτή, οι ασθενείς δεν θα χρειάζεται να κάνουν αυτο-χορηγούν ινσουλίνη, αλλά δια της εμφύτευσης κάτω από το δέρμα τους μιας κάψουλας με τεχνητά β-κύτταρα παγκρέατος τρεις φορές το χρόνο θα καλύπτεται η ρύθμιση της γλυκόζης στο αίμα.

Προηγούμενες προσπάθειες για τη δημιουργία τεχνητών β-κυττάρων είχαν βασιστεί σε βλαστοκύτταρα του ίδιου του ασθενούς, που ωριμάζουν σε εξειδικευμένα κύτταρα του παγκρέατος. Αυτή τη φορά, οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν εμβρυικά βλαστικά κύτταρα ανθρώπινου νεφρού, που τροποποιήθηκαν γενετικά ώστε να επιτελούν τις λειτουργίες του παγκρέατος.

Οι αρχικές δοκιμές σε ποντίκια που έπασχαν από διαβήτη έδειξαν ότι τα τεχνητά β-κύτταρα είναι πολύ αποτελεσματικά στη λειτουργία τους. «Δούλεψαν καλύτερα και για περισσότερο χρόνο από οποιαδήποτε άλλη λύση είχε επιτευχθεί οπουδήποτε στον κόσμο μέχρι σήμερα», εξγεί ο Δρ Φουσενέγκερ. Συγκεκριμένα, λειτούργησαν αξιόπιστα επί τρεις εβδομάδες, ρυθμίζοντας σωστά το επίπεδο του σακχάρου στο αίμα, το ίδιο καλά με τα φυσικά κύτταρα, αν όχι καλύτερα.

Προ μηνών η ίδια ερευνητική ομάδα είχε παράγει β-κύτταρα παγκρέατος από βλαστοκύτταρα που πήρε από τον λιπώδη ιστό ασθενούς με διαβήτη. Όμως αυτή η τεχνική είναι ακριβή, καθώς τα β-κύτταρα πρέπει να παράγονται μεμονωμένα για κάθε ασθενή, ενώ με τη νέα μέθοδο τα τεχνητά β-κύτταρα παράγονται με μικρότερο κόστος και για όλους τους ασθενείς.

Οι επιστήμονες ελπίζουν σε περίπου δύο χρόνια να μπορέσουν να ξεκινήσουν κλινικές δοκιμές σε ανθρώπους, οι οποίες όμως θα διαρκέσουν αρκετά χρόνια και αν όλα εξελιχθούν ομαλά τότε ίσως σε περίπου μια δεκαετία να είναι διαθέσιμα τα τεχνητά β-κύτταρα παγκρέατος για ευρεία χρήση.

Πηγή: Health.in.gr

Photo credit: Hagerstown Community College via Foter.com / CC BY-NC-ND

Το διαβητικό πόδι είναι μία από τις σοβαρότερες επιπλοκές που μπορεί να αντιμετωπίσουν τα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη.

Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι μια μεταβολική ασθένεια η οποία χαρακτηρίζεται από αύξηση της συγκέντρωσης του σακχάρου στο αίμα (υπεργλυκαιμία) και διαταραχή του μεταβολισμού της γλυκόζης, είτε ως αποτέλεσμα ελαττωμένης έκκρισης της ινσουλίνης από το πάγκρεας, είτε λόγω ελάττωσης της ευαισθησίας των κυττάρων του σώματος στην ινσουλίνη.

Μέσω της περιφερικής νευροπάθειας και της αγγειοπάθειας που προκαλεί η νόσος, μπορούν να επηρεαστούν τα κάτω άκρα και ιδιαίτερα αν η ρύθμισή της δεν είναι ιδανική ή η διάρκειά της είναι μεγάλη.

Οι ασθενείς αυτοί σε καθημερινή βάση θα πρέπει να φροντίζουν τα πόδια τους. Ανεξάρτητα από την παρουσία ή μη συμπτωμάτων θα πρέπει να κάνουν καθημερινό έλεγχο. Την ένταση του ελέγχου θα πρέπει να αυξήσει η παρουσία ελαττωμένης αισθητικότητας (υπαισθησία), διαταραγμένης αισθητικότητας (παραισθησία), πληγών στα άκρα ή διαταραγμένης αρχιτεκτονικής των αρθρώσεων.

Ο ασθενής κατά τον έλεγχο θα πρέπει να προσέξει για παρουσία σημείων ερυθρότητας, για ρωγμές-κοψίματα, για οίδημα ή για κάποια λοίμωξη. Σημαντικό είναι να συμπεριλαμβάνονται στον έλεγχο και η περιοχή ανάμεσα στα δάκτυλα, καθώς και οι πατούσες και οι παρονύχιες περιοχές. Ένας καθρέπτης ή και τα μέλη της οικογένειας μπορούν να βοηθούν για τα δύσκολα σημεία.

Στην περιποίηση των κάτω άκρων περιλαμβάνεται και το καθημερινό πλύσιμο με χλιαρό νερό και μαλακό σαπούνι. Η θερμοκρασία του νερού δεν πρέπει να ξεπερνά τους 32-34 βαθμούς Κελσίου. Αυτό διότι, λόγω της διαβητικής νευροπάθειας, μερικές φορές η αίσθηση του θερμού επηρεάζεται, οπότε θα πρέπει να χρησιμοποιείται θερμόμετρο ή ο αγκώνας για την αντίληψη της θερμοκρασίας του νερού. Στη συνέχεια θα πρέπει να ακολουθεί καλό στέγνωμα και ιδιαίτερα των μεσοδακτύλιων περιοχών.

Για την αποφυγή ξηρότητας του δέρματος μπορούν να χρησιμοποιηθούν ενυδατικές κρέμες που μπορούν να επαλειφθούν στη ράχη του ποδιού και την πατούσα. Να αποφεύγεται όμως η επάλειψη ανάμεσα στα δάκτυλα για την πρόληψη εμφάνισης λοιμώξεων. Το talc μπορεί να τοποθετηθεί στη μεσοδακτύλια περιοχή για να αποφευχθεί η ύγρανσή της.

Όσον αφορά το κόψιμο των νυχιών, θα πρέπει να γίνεται προσεκτικά με τη βοήθεια νυχοκόπτη και να ακολουθεί ελαφρό λιμάρισμα. Συνίσταται επίσης να μην κόβονται πολύ κοντά ή με γωνίες διότι υπάρχει κίνδυνος να μεγαλώσουν μέσα στο δέρμα τραυματίζοντας το και δημιουργώντας πύλη εισόδου μικροβίων.

Οι ενδεχόμενοι τραυματισμοί των ποδιών μπορεί να είναι επικίνδυνοι. Γι’ αυτό οι ασθενείς πρέπει να μην κυκλοφορούν ποτέ ξυπόλυτοι ακόμα και μέσα στο σπίτι. Πριν φορέσουν τα παπούτσια να ελέγχουν για παρουσία μικρών αντικειμένων (πετραδάκια-καρφιά). Το μέγεθος των παπουτσιών θα πρέπει να είναι το ιδανικό για το πόδι, ενώ οι κάλτσες θα πρέπει καθημερινά να είναι καθαρές και ελαφρά πουδραρισμένες ώστε να μην ιδρώνει. Συμβουλεύεται ακόμη να αποφεύγονται οι κάλτσες με σφικτές ραφές ή εκείνες που δεν αφήνουν το πόδι να αναπνέει.

Στην περίπτωση που εμφανιστούν κάλοι, σημαίνει ότι υφίσταται σημείο αυξημένης πίεσης και ελαττωμένης αντίστασης του δέρματος. Η συμβολή του γιατρού είναι απαραίτητη για την αντιμετώπισή τους.

Σε γενικές γραμμές η προσπάθεια αποφυγής βλαβών στα κάτω άκρα θα πρέπει να ξεκινά με τη σωστή ρύθμιση τόσο του σακχάρου αίματος, όσο και της αρτηριακής πίεσης και της δυσλιπιδαιμίας. Κομβικός είναι και ο ρόλος της διακοπής του καπνίσματος για τη διατήρηση των αγγείων σε καλή κατάσταση.

Σημειωτέον ότι το πόδι που πονά, άλλαξε χρώμα (κόκκινο ή μελανό), είναι θερμό (όλο ή ένα μέρος του), έχει άσχημη οσμή ή εμφάνισε φουσκάλες ή μικρές πληγές, αποτελούν σημάδια για τα οποία θα πρέπει να ζητήσετε ιατρική βοήθεια.

photo credit: gm.esthermax The Best Insoles for Work Boots via photopin (license)

Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι μια πάθηση όπου το σώμα δεν είναι σε θέση να χρησιμοποιήσει αποτελεσματικά τη γλυκόζη που λαμβάνουμε από τα τρόφιμα για τη μετατροπή της σε ενέργεια. Χαρακτηρίζεται από αύξηση της συγκέντρωσης του σακχάρου στο αίμα (υπεργλυκαιμία) και διαταραχή του μεταβολισμού της γλυκόζης, είτε ως αποτέλεσμα ελαττωμένης έκκρισης της ινσουλίνης (ορμόνη η οποία βοηθά τη γλυκόζη να εισέλθει από το αίμα στα κύτταρα), είτε λόγω ελάττωσης της ευαισθησίας των κυττάρων του σώματος στην ινσουλίνη.

Ο διαβήτης είναι μια πολυσυστηματική νόσος, η οποία βλάπτει όλα τα όργανα του οργανισμού: Καταστρέφει τα μάτια, την καρδιά, τον νεφρό, τον εγκέφαλο, τα αγγεία και τα νεύρα όταν παραμένει αρρύθμιστος για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Σε ορισμένους ασθενείς με διαβήτη το επίπεδο της βασικής έκκρισης ινσουλίνης είναι φυσιολογικό, με αποτέλεσμα το άτομο να έχει φυσιολογικά σάκχαρα νηστείας (πριν το γεύμα). Όταν όμως απαιτείται αυξημένη ορμονική έκκριση και βιοχημική επεξεργασία του σακχάρου λόγω αυξημένης εισόδου σακχάρων στον οργανισμό, εκείνος δεν δύναται να ανταποκριθεί. Στην περίπτωση αυτή κάνουμε λόγο για μεταγευματικό διαβήτη, ο οποίος χαρακτηρίζεται κυρίως από αύξηση των μεταγευματικών σακχάρων και είναι εξίσου επικίνδυνος με τον «κανονικό» διαβήτη.

Η είσοδος εξωγενών σακχάρων στον οργανισμό γίνεται κατά τη διάρκεια του γεύματος. Υπό φυσιολογικές συνθήκες το επίπεδο του σακχάρου του αίματος μετά το γεύμα τείνει να αυξηθεί λόγω των σακχάρων των τροφών που εισέρχονται στον οργανισμό. Στο σημείο αυτό η γλυκόζη που απορροφάται στο αίμα, προκαλεί την γρήγορη χρησιμοποίησή της από τα κύτταρα του σώματος με αποτέλεσμα να μην ανέρχεται σε παθολογικά επίπεδα στο φυσιολογικό άτομο.

Η διάγνωση του μεταγευματικού διαβήτη γίνεται κατά βάση με τη δοκιμασία ανοχής της γλυκόζης, η οποία περιλαμβάνει τη χορήγηση διαλύματος γλυκόζης και τη διαδοχική μέτρηση των επιπέδων σακχάρου του εξεταζόμενου.

Ύπουλη νόσος

Ο μεταγευματικός διαβήτης είναι μια ύπουλη νόσος διότι στα αρχικά στάδια δεν εμφανίζει συμπτώματα, ενώ οι ασθενείς εύκολα επαναπαύονται από τις φυσιολογικές τιμές των πρωινών σακχάρων, υποεκτιμώντας τη σοβαρότητα της κατάστασης.

Τα πρωινά επίπεδα σακχάρου σε αντίθεση με τις μετρήσεις της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης δεν χρησιμοποιούνται ως δείκτης καλής μεταβολικής ρύθμισης στο μεταγευματικό διαβήτη, διότι η ικανότητα του οργανισμού να επεξεργάζεται το σάκχαρο σε συνθήκες χαμηλής προσφοράς δεν διαταράσσεται ιδιαίτερα.

Η αντιμετώπιση του μεταγευματικού διαβήτη περιλαμβάνει φαρμακευτική αγωγή, κατάλληλη διατροφή, άσκηση, απώλεια του υπερβολικού βάρους, καθώς και διατήρηση χαμηλών επιπέδων LDL («κακής») χοληστερόλης και αρτηριακής πίεσης.

H διαβητική νεφροπάθεια είναι μία από τις επιπλοκές του σακχαρώδη διαβήτη, η οποία έχει εξελικτική πτωτική πορεία και τελική κατάληξη τη νεφρική ανεπάρκεια τελικού σταδίου.

Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι μία πάθηση όπου το σώμα δεν είναι σε θέση να χρησιμοποιήσει αποτελεσματικά τη γλυκόζη για τη μετατροπή της σε ενέργεια. Χαρακτηρίζεται από αύξηση της συγκέντρωσης του σακχάρου στο αίμα (υπεργλυκαιμία) και διαταραχή του μεταβολισμού της γλυκόζης, είτε ως αποτέλεσμα ελαττωμένης έκκρισης της ινσουλίνης από το πάγκρεας, είτε λόγω ελάττωσης της ευαισθησίας των κυττάρων του σώματος στην ινσουλίνη.

Όταν οι νεφροί λειτουργούν καλά, τα μικροσκοπικά σε αυτούς φίλτρα – τα σπειράματα – κρατούν τις πρωτεΐνες εντός του σώματος. Οι πρωτεΐνες αυτές είναι απαραίτητες για τη διατήρηση της υγείας μας.

Ο ανεπαρκής όμως έλεγχος του σακχαρώδη διαβήτη μπορεί να επιταχύνει την εκδήλωση της νεφρικής ανεπάρκειας. Παράγοντες με τους οποίους σχετίζεται είναι η γενετική βάση, το φύλο, η ηλικία, η διάρκεια του σακχαρώδη διαβήτη, η αρτηριακή υπέρταση και το κάπνισμα.

Η νεφροπάθεια προσβάλλει ταυτόχρονα και τους δύο νεφρούς με τη βλάβη να ξεκινά αρκετά πριν παρατηρηθούν οποιαδήποτε συμπτώματα. Η πρόωρη ένδειξή της συνδέεται με τη διαρροή μικρών ποσοτήτων πρωτεΐνης (λευκωματίνη) στα ούρα. Η εξέταση ούρων είναι ο μόνος τρόπος αναγνώρισης αυτής της διαρροής, ενώ γενικότερα η ετήσια ειδική εξέταση ούρων μπορεί να αναδείξει μια επερχόμενη βλάβη στους νεφρούς.

Σε περίπτωση μεγαλύτερης βλάβης οι νεφροί χάνουν ολοένα και περισσότερη πρωτεΐνη, συντελώντας στο πρόβλημα της πρωτεϊνουρίας, ενώ όσο περισσότερα άχρηστα κατάλοιπα συσσωρεύονται στο αίμα, η βλάβη επιδεινώνεται μέχρι που τα νεφρά καταστρέφονται.

Συμπτώματα

Στα αρχικά στάδια, όπως προαναφέρθηκε, η νόσος μπορεί να μην εμφανίσει συμπτώματα. Σε προχωρημένο στάδιο όμως παρουσιάζονται σημεία όπως τα εξής:

1. Οίδημα: πρήξιμο συνήθως γύρω από τα μάτια, ενώ αργότερα γενικευμένο οίδημα όπως πρήξιμο των ποδιών.
2. Αφρώδη ούρα (που προκαλούνται από την απέκκριση της πρωτεΐνης)
3. Ακούσια αύξηση του σωματικού βάρους (από συσσώρευση υγρού)
4. Ανορεξία
5. Ναυτία και εμετός
6. Κακουχία (γενικό αίσθημα αδιαθεσίας)
7. Γενικευμένος κνησμός (φαγούρα)
8. Κούραση – αδυναμία
9. Πονοκέφαλος
10. Συχνός λόξυγκας

Αντιμετώπιση

Η αντιμετώπιση της διαβητικής νεφροπάθειας έχει σκοπό να επιβραδύνει την εξέλιξη της νεφρικής βλάβης, περιλαμβάνοντας τη ρύθμιση του σακχάρου και της αρτηριακής πίεσης, τη μείωση της προσλαμβανόμενης ποσότητας λευκώματος και τη φαρμακευτική αγωγή. Στο τελικό στάδιο της νεφρικής ανεπάρκειας μπορεί να απαιτείται αιμοκάθαρση/περιτοναϊκή κάθαρση είτε μεταμόσχευση νεφρού.

Οι ηλικιωμένοι με ανεπαρκώς ελεγχόμενο διαβήτη ενδεχομένως να αντιμετωπίζουν προβλήματα με την μνήμη τους, σύμφωνα με αμερικανική μελέτη που δημοσιεύεται στο επιστημονικό έντυπο  Journal of Epidemiology and Community Health.

Επιστημονική ομάδα του Πανεπιστημίου της Νότιας Φλόριντα μελέτησε τα αποτελέσματα μιας σειρά τεσσάρων τεστ μνήμης που είχαν διεξαχθεί από το 2006 έως το 2012 σε 950 ηλικιωμένους με διαβήτη και 3.469 ηλικιωμένους χωρίς τη νόσο.

Οι συμμετέχοντες που είχαν διαβήτη και αυξημένα επίπεδα σακχάρου στο αίμα είχαν χειρότερες επιδόσεις στον πρώτο γύρο των τεστ μνήμης στην αρχή της μελέτης και είχαν επίσης μεγαλύτερη φθορά στην λειτουργία της μνήμης μέχρι να ολοκληρωθεί η έρευνα.

«Πιστεύουμε ότι ο συνδυασμός διαβήτη και υψηλών επιπέδων σακχάρου στο αίμα αυξάνει τις πιθανότητες εμφάνισης διαφόρων προβλημάτων υγείας. Και η παρούσα μελέτη αναδεικνύει τον κίνδυνο επιδείνωσης της μνήμης. Αν και δεν εξηγεί γιατί συμβαίνει αυτό. Όμως εικάζουμε ότι τα αυξημένα επίπεδα του σακχάρου καταστρέφουν τα εγκεφαλικά κύτταρα που μεταδίδουν μηνύματα στον ιππόκαμπο, τμήμα του εγκεφάλου που παίζει ρόλο στην λειτουργία της μνήμης» εξηγεί η επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης Κολιν Παππας, ερευνήτρια στο αμερικανικό πανεπιστήμιο.

Στα αρχικά στάδια της μελέτης, όταν οι συμμετέχοντες ήταν περίπου 73 ετών, κατά μέσο όρο, υποβλήθηκαν σε εξέταση γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης (HbA1c), δηλαδή υπολογισμού του ποσοστού της αιμοσφαιρίνης (πρωτεΐνη των ερυθρών κυττάρων που μεταφέρει οξυγόνο) που είναι επικαλυμμένη με γλυκόζη. Μια τιμή από 6,5% και πάνω υποδεικνύει διαβήτη.

Τα άτομα χωρίς διαβήτη είχαν κατά μέσο όρο HbA1c 5,6, δηλαδή εντός φυσιολογικών ορίων, αλλά όσοι είχαν διαβήτη εμφάνιζαν τιμές 6,7 και άνω, αυξάνοντας τον κίνδυνο εμφάνισης επιπλοκών της νόσου.

Οι ερευνητές έκαναν και τεστ μνήμης στους συμμετέχοντες, όπου έπρεπε να ανακαλέσουν άμεσα ή σε βάθος χρόνου λέξεις, για να καταγραφεί η εγκεφαλική λειτουργία μακροπρόθεσμα.

Τα υψηλότερα επίπεδα της HbA1c συσχετίστηκαν με χαμηλότερα σκορ στο πρώτο τεστ μνήμης και πιο απότομη έκπτωση των σκορ με την πάροδο του χρόνου.

«Αν και οι ερευνητές μέτρησαν μόνο μια φορά την HbA1c στην αρχή της μελέτης και επίσης δεν παραθέτουν τυχόν στοιχεία για την φαρμακευτική αγωγή των ατόμων με διαβήτη, αναδεικνύεται η ανάγκη διατήρηση της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης εντός φυσιολογικών ορίων για την προστασία της μνήμης με την πάροδο του χρόνου» σχολιάζει ο Δρ Τζόι Βεργκεσε, διευθυντής του Κέντρου για την Γήρανση του Εγκεφάλου «Montefiore-Einstein» στη Νέα Υόρκη.

Τα άτομα με διαβήτη μπορεί να βιώσουν διάφορες εγκεφαλικές αλλαγές που εκδηλώνονται με την πάροδο του χρόνου, όπως η συρρίκνωση περιοχών που σχετίζονται με τη μνήμη και τη σκέψη, καθώς και βλάβες στα αιμοφόρα αγγεία που τροφοδοτούν τον εγκέφαλο. Τα υψηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα μπορεί να έχουν καταστροφικές συνέπειες για την εγκεφαλική υγεία ακόμα και στους ηλικιωμένους που πληρούν τα βασικά κριτήρια για την θεραπεία του διαβήτη» συμπληρώνει.

Πηγή: health.in.gr