Blog

Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι ένα χρόνιο μεταβολικό νόσημα, το οποίο χαρακτηρίζεται από υψηλά επίπεδα γλυκόζης (σακχάρου) στο αίμα. Αυτό συμβαίνει διότι ο οργανισμός παράγει λιγότερη ή και καθόλου ινσουλίνη – η ορμόνη που παίζει κύριο ρόλο στον μεταβολισμό των υδατανθράκων (σακχάρων) – ή χρησιμοποιεί την ινσουλίνη με μη αποτελεσματικό τρόπο.

Εκδηλώνεται έτσι αύξηση της συγκέντρωσης του σακχάρου στο αίμα (υπεργλυκαιμία) και διαταραχή του μεταβολισμού της γλυκόζης, η οποία προκύπτει είτε ως αποτέλεσμα της ελαττωμένης έκκρισης ινσουλίνης είτε λόγω της ελάττωσης της ευαισθησίας των κυττάρων του σώματος στη δράση της ινσουλίνης.

Γιατί είναι απαραίτητος για όλους ο προληπτικός έλεγχος

Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι μία «ύπουλη» ασθένεια καθώς στην πλειονότητα των περιπτώσεων δεν εκδηλώνεται έγκαιρα με κάποια συμπτώματα. Τα επίπεδα σακχάρου όταν παραμένουν υψηλά για μεγάλο χρονικό διάστημα μπορούν να βλάψουν πολλά από τα όργανα του σώματος και να οδηγήσουν σε σοβαρές επιπλοκές.

Ο διαβήτης αποτελεί το πρώτο αίτιο νεφρικής ανεπάρκειας που χρήζει αιμοκάθαρσης, καθώς και το πρώτο αίτιο της τύφλωσης των ενηλίκων, του εμφράγματος και του εγκεφαλικού επεισοδίου, του ακρωτηριασμού των κάτω άκρων και της στυτικής δυσλειτουργίας.

Για αυτό και η έγκαιρη πρόληψη είναι μείζονος σημασίας.

Ποια είναι τα κλασικά συμπτώματα του διαβήτη

Ο τρόπος με τον οποίο εκδηλώνεται, εξαρτάται από πολλούς παράγοντες και κυρίως από τον τύπο του διαβήτη. Γενικά ο τύπος 1 είναι αυτός που είναι πιθανότερο να εκδηλωθεί ξαφνικά – και σε μικρότερη ηλικία – με τα θορυβώδη συμπτώματα της οξείας επιπλοκής του, της διαβητικής κετοξέωσης, ενώ ο τύπος 2 συνήθως ακολουθεί πιο «ύπουλη» πορεία ή μπορεί να είναι ακόμα και τελείως ασυμπτωματικός.

Πάντως συμπτώματα που μπορεί να υπάρχουν και θεωρούνται κλασικά για κάθε τύπο διαβήτη είναι:

– Συχνοουρία – Πολυουρία
– Απώλεια Βάρους
– Αδυναμία / Καταβολή
– Πολυδιψία – Πολυφαγία
– Έλλειψη ενδιαφέροντος και συγκέντρωσης
– Εμετοί και στομαχικός πόνο
– Μουδιάσματα στα άκρα
– Πληγές που αργούν να επουλωθούν
– Θολή όραση
– Συχνές λοιμώξεις

Πρόληψη

Το πρώτο βήμα για την πρόληψη είναι να γνωρίζουμε τι κίνδυνο έχουμε να αναπτύξουμε διαβήτη. Στους παράγοντες κινδύνου ανάπτυξης προδιαβήτη ή διαβήτη τύπου 2 περιλαμβάνονται:

– Οι τιμές γλυκόζης αίματος εκτός των κανονικών ορίων
– Η ηλικία άνω των 45 ετών
– Το οικογενειακό ιστορικό διαβήτη ανεξάρτητα από την ηλικία
– Το υπερβολικό βάρος ή η παχυσαρκία
– Η καθιστική ζωή σε συνδυασμό με τη σπάνια σωματική άσκηση
– Η υψηλή αρτηριακή πίεση
– Τα χαμηλά επίπεδα «καλής» (HDL) χοληστερόλης στο αίμα
– Τα υψηλά τριγλυκερίδια αίματος
– Ο διαβήτης κατά την εγκυμοσύνη
– Το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών
– Το ιστορικό με παθήσεις της καρδιάς, του εγκεφάλου ή των κάτω μελών
– Ορισμένες δερματικές παθήσεις όπως η μελανίζουσα ακάνθωση

Τέλος, στην κατηγορία εντάσσονται τα άτομα που ανήκουν σε εθνικές ομάδες υψηλού κινδύνου όπως Λατινοαμερικάνοι, Ισπανικής προέλευσης, Αφρικανοαμερικανοί, Ινδιάνοι της Αμερικής, ιθαγενείς της Αλάσκας και Αμερικανοασιάτες.

Σαφώς υπάρχουν παράγοντες για τους οποίους δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι ώστε να προλάβουμε τη νόσο, γεγονός το οποίο ισχύει κατά βάση στην περίπτωση του διαβήτη τύπου 1. Η γνώση όμως των παραπάνω σε συνδυασμό με τη λήψη ορισμένων μέτρων, όπως ο προληπτικός έλεγχος και η υιοθέτηση ενός υγιέστερου τρόπου ζωής μπορούν να βοηθήσουν σε αυτή την κατεύθυνση.

Πηγές

• Ελληνική Διαβητολογική Εταιρεία, Κατευθυντήριες Οδηγίες για τη Διαχείριση του Διαβητικού Ασθενούς, 2018., www.ede.gr/wp-content/uploads/2012/odigies.pdf
• World Health Organisation, “Definition, Diagnosis and Classification of Diabetes Mellitus and its Complications” (1999). Archived (PDF)from the original on 2003-03-08.
• World Health Organization, ‘About diabetes’, Archived from the original on 31 March 2014. Retrieved 4 April 2014.

Βελτιωμένα επίπεδα τόσο της γλυκόζης νηστείας όσο και της μεταγευματικής, καθώς και μειωμένο κίνδυνο για καρδιαγγειακά συμβάντα προσφέρουν οι νεότερερες φαρμακευτικές θεραπείες που διατίθενται σήμερα για τη διαχείριση του σακχαρώδη διαβήτη.

Ο λόγος για τους αναστολείς συμμεταφορέων νατρίου γλυκόζης, μια θεραπευτική κατηγορία φαρμάκων για το σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 που δρα αναστέλλοντας τη νεφρική επαναρρόφηση της γλυκόζης με μηχανισμό ανεξάρτητο από την ινσουλίνη.

Η δράση των φαρμάκων αυτών έγκειται στην αναστολή των συμμεταφορέων νατρίου γλυκόζης υπότυπου 2 (SGLT2), οι οποίες προάγουν την επαναρρόφηση της μεγαλύτερης ποσότητας διηθούμενης γλυκόζης από τα εγγύς νεφρικά σωληνάρια, με αποτέλεσμα να αυξάνεται η αποβολή γλυκόζης στα ούρα (γλυκοζουρία) και να μειώνεται η υπεργλυκαιμία.

Επιπλέον, με τον αποκλεισμό των συμμεταφορέων SGLT2, οι συμμεταφορείς SGLT1 που έχουν μικρότερη μεταφορική δυνατότητα, επωμίζονται το μεγαλύτερο φόρτο στην επαναρρόφηση της γλυκόζης ώστε να αποτρέπονται ανεπιθύμητες υπογλυκαιμίες.

Δαπαγλιφλοζίνη

Η δαπαγλιφλοζίνη είναι ένας από τους εκπρόσωπους αυτής της κατηγορίας φαρμάκων. Πρόκειται για ένα ισχυρό, εκλεκτικό και αναστρέψιμο αναστολέα του υπότυπου 2 του συμμεταφορέα νατρίου και γλυκόζης (SGLT2) με μεγαλύτερη εκλεκτικότητα για τον συμμεταφορέα SGLT2 έναντι του SGLT1 (το βασικό μεταφορέα στον εντερικό βλεννογόνο που ευθύνεται για την απορρόφηση της γλυκόζης).

Οι κλινικές μελέτες έχουν δείξει ότι η δαπαγλιφλοζίνη βελτιώνει τόσο τα επίπεδα της γλυκόζης πλάσματος νηστείας όσο και της μεταγευματικής γλυκόζης, μειώνοντας τη νεφρική επαναρρόφηση της γλυκόζης, που τελικά επιφέρει απέκκριση της γλυκόζης στα ούρα.

Η χρήση της ενδείκνυται σε ενήλικες ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 για τη βελτίωση του γλυκαιμικού ελέγχου, όταν η δίαιτα και η άσκηση από μόνες τους δεν παρέχουν ικανοποιητικό γλυκαιμικό έλεγχο, αλλά και δεν συνιστάται η χορήγηση μετφορμίνης λόγω δυσανεξίας ή σε συνδυασμό με άλλα φαρμακευτικά προϊόντα που μειώνουν τη γλυκόζη.

Εμπαγλιφλοζίνη

Η εμπαγλιφλοζίνη, ένας ακόμη εκ των εκπροσώπων της κατηγορίας, είναι ένας υψηλής εκλεκτικότητας αναστολέας του συμμεταφορέα νατρίου και γλυκόζης υποτύπου 2 (SGLT2).

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα των κλινικών μελετών, η εμπαγλιφλοζίνη κατάφερε να επιτύχει μείωση κατά 14% του κίνδυνου καρδιαγγειακού θανάτου, μη θανατηφόρου καρδιακής προσβολής ή μη θανατηφόρου εγκεφαλικού επεισοδίου, όταν προστέθηκε στην καθιερωμένη φαρμακευτική αγωγή, σε ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 και υψηλό κίνδυνο για καρδιαγγειακά συμβάντα.

Η λήψη της εμπαγλιφλοζίνης επιπλέον της καθιερωμένης θεραπευτικής αγωγής μείωσε τον κίνδυνο θανάτου από καρδιαγγειακή νόσο κατά 38%.

Επίσης, η θεραπεία με εμπαγλιφλοζίνη οδήγησε σε χαμηλότερο κίνδυνο για θνησιμότητα οποιασδήποτε αιτιολογίας (μείωση κατά 32%) και νοσηλεία για καρδιακή ανεπάρκεια (μείωση κατά 35%).

Αξίζει να σημειωθεί ότι το προσδόκιμο επιβίωσης των ατόμων με διαβήτη τύπου 2 και υψηλό καρδιαγγειακό κίνδυνο είναι κατά μέσο όρο μειωμένο έως 12 χρόνια, ενώ ποσοστό έως 50% των θανάτων σε άτομα με διαβήτη τύπου 2 οφείλεται στα καρδιαγγειακά νοσήματα.

Τα καρδιαγγειακά νοσήματα όμως δεν είναι το μόνο μέτωπο στο οποίο έδειξε αποτελεσματικότητα η εμπαγλιφλοζίνη. Σύμφωνα με τα ερευνητικά δεδομένα το συγκεκριμένο φάρμακο μείωσε σημαντικά την επιδείνωση της νεφροπάθειας κατά 39% σε άτομα με διαβήτη τύπου 2 υψηλού καρδιαγγειακού κινδύνου.

Πηγή: European Medicines Agency
Photo credit: World photo created by jcomp – www.freepik.com

Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι μια χρόνια μεταβολική νόσος που χαρακτηρίζεται από αύξηση των επιπέδων του σακχάρου (γλυκόζης) στο αίμα και οφείλεται σε απόλυτη ή σχετική έλλειψη ινσουλίνης ή και μειονεκτική δράση της.

Η αντιμετώπισή του βασίζεται στον τρόπο ζωής του ατόμου και κυρίως στις διατροφικές συνήθειες. Τα άτομα με διαβήτη χρειάζεται να τρέφονται υγιεινά, να έχουν φυσιολογικό βάρος και να διατηρούν σε φυσιολογικά επίπεδα το σάκχαρο, τα λιπίδια αίματος και την αρτηριακή πίεση. Η σωστή επιλογή των τροφών σε συνδυασμό με τη συχνή σωματική δραστηριότητα βοηθούν στην επίτευξη των ανωτέρω στόχων.

Γενικότερα αυτό που συμβαίνει στην περίπτωση του διαβήτη είναι ότι η λήψη ζάχαρης, υδατανθράκων και λιπαρών αυξάνει απότομα τη γλυκόζη στο αίμα, προκαλώντας υπεργλυκαιμία. Προκύπτουν έτσι αυξημένες απαιτήσεις σε ινσουλίνη και ακολουθεί η απότομη μείωση του σακχάρου (υπογλυκαιμία). Αυτές οι απότομες αυξομειώσεις δεν βοηθούν στην επίτευξη του γλυκαιμικού ελέγχου, ο οποίος είναι ο στόχος διαχείρισης της νόσου. Για τον λόγο αυτό τα γλυκά αποτελούν μια κατηγορία τροφίμων, τα οποία παραδοσιακά αποφεύγονται από τα άτομα με διαβήτη.

Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν μπορούν να απολαύσουν κάποιο επιδόρπιο. Μπορούν να καταναλώνουν τρόφιμα με χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη, ώστε να αποφεύγονται οι απότομες αυτές οι αυξομειώσεις. Ο γλυκαιμικός δείκτης μετράει το βαθμό και το ρυθμό αύξησης του σακχάρου μετά την κατανάλωση ενός συγκεκριμένου τροφίμου. Τα τρόφιμα με χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη απελευθερώνουν αργά και σταθερά τη γλυκόζη, δίνοντας ενέργεια στο σώμα και αποφεύγοντας τις απότομες αυξομειώσεις των επιπέδων του σακχάρου στο αίμα, που προκαλούνται μετά από γεύματα με υψηλό γλυκαιμικό δείκτη.

Συνεπώς, κατά την επιλογή επιδορπίου τα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη θα πρέπει να αξιολογούν τα εξής χαρακτηριστικά: χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη, απουσία ζάχαρης, περιορισμένες θερμίδες και χαμηλά λιπαρά. Όσο για το αν πρέπει ή όχι να αποφεύγονται γενικότερα τα γλυκά, εάν αυτά περιλαμβάνουν τα ανωτέρω χαρακτηριστικά, τότε συμβάλλουν και στην αποφυγή ατασθαλιών που φέρνουν τα αντίθετα αποτελέσματα.

Food photo created by valeria_aksakova – www.freepik.com

Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι μια χρόνια νόσος όπου το σώμα δεν είναι σε θέση να χρησιμοποιήσει αποτελεσματικά τη γλυκόζη που λαμβάνουμε από τα τρόφιμα για τη μετατροπή της σε ενέργεια. Χαρακτηρίζεται από αύξηση της συγκέντρωσης του σακχάρου στο αίμα (υπεργλυκαιμία) και διαταραχή του μεταβολισμού της γλυκόζης, είτε ως αποτέλεσμα ελαττωμένης έκκρισης της ινσουλίνης (ορμόνη η οποία βοηθά τη γλυκόζη να εισέλθει από το αίμα στα κύτταρα) από το πάγκρεας, είτε λόγω ελάττωσης της ευαισθησίας των κυττάρων του σώματος στην ινσουλίνη.

Η γενικευμένη αυτή διαταραχή του μεταβολισμού μπορεί να προκαλέσει βλάβες σε αρκετούς ιστούς του σώματος καθώς και μια σειρά δυσλειτουργιών που επηρεάζουν μεταξύ άλλων το ουροποιογεννητικό σύστημα. Σε αυτές περιλαμβάνονται διαταραχές στην ουροδόχο κύστη και στο νεφρό, καθώς και η σεξουαλική δυσλειτουργία.

Οι διαταραχές στην ουροδόχο κύστη εκδηλώνονται συνήθως με αδυναμία πλήρους κένωσης, ανάπτυξη ουρολοιμώξεων και πύου στα ούρα, ενώ ακόμη μπορεί να εμφανιστούν και συμπτώματα όπως συχνουρία και δυσουρία. Ορισμένοι διαβητικοί ωστόσο παρουσιάζουν συχνά επεισόδια πυουρίας χωρίς συμπτώματα.

Όσον αφορά τις διαταραχές στο νεφρό, κατά τα πρώτα χρόνια εμφάνισης της νόσου εκδηλώνονται ορισμένες οργανικές διεργασίες, μεταξύ των οποίων πάχυνση της βασικής μεμβράνης και υπερτροφία των νεφρικών σπειραμάτων (μικροσκοπικά φίλτρα που κρατούν τις πρωτεΐνες εντός του σώματος). Προοδευτικά αναπτύσσεται και έκκριση λευκωματίνης στα ούρα, η οποία οδηγεί ορισμένους ασθενείς σε αιμοκάθαρση. Μερικές φορές μάλιστα αναπτύσσεται νεφρική σωληναριακή οξέωση (διαταραχή στα ουροφόρα σωληνάρια) και υπερκαλιαιμία (αυξημένη συγκέντρωση Καλίου στον οργανισμό), με το νεφρό να γίνεται ιδιαίτερα ευαίσθητο σε φάρμακα και τοξικές ουσίες.

Τέλος, η σεξουαλική δυσλειτουργία εκδηλώνεται με αδυναμία ικανοποιητικής στύσης και εκδηλώσεις παλίνδρομης εκσπερμάτισης στον άνδρα, καθώς και με ξηρότητα κόλπου και πόνου κατά τη συνουσία στη γυναίκα.

Κατά τις ανωτέρω περιπτώσεις ο βαθμός της κακής ρύθμισης του σακχαρώδη διαβήτη και η διάρκεια της υπερκαλιαιμίας είναι μεταξύ των παραγόντων που συμβάλλουν στην αύξηση του κινδύνου χρόνιων επιπλοκών.

Οι ασθενείς με διαβήτη που εμφανίζουν ουροποιογεννητικά συμπτώματα θα πρέπει να γνωρίζουν ότι το κάπνισμα, η υψηλή πίεση και η υψηλή χοληστερόλη επιδεινώνουν τα βλαπτικά αποτελέσματα του αυξημένου σακχάρου. Θα πρέπει επίσης να λάβουν υπ’ όψιν ότι είναι απαραίτητη η επαρκής πρόσληψη νερού και η περιοδική εξέταση των ούρων (ενίοτε και των γεννητικών υγρών) για μικρόβια και μικρολευκωματίνη.

Η αντιμετώπιση των ουροποιογεννητικών συμπτωμάτων γίνεται μέσω φαρμακευτικής αγωγής, ωστόσο είναι απαραίτητη και η σωστή αγωγή για τη θεραπεία του διαβήτη.