Blog

Η αύξηση της θερμοκρασίας στη διάρκεια του καλοκαιριού εγκυμονεί τον κίνδυνο της αλλοίωσης των τροφίμων και κατά συνέπεια της εκδήλωσης ασθενειών από τροφικές δηλητηριάσεις. Αυτές, κατά τους θερινούς μήνες οφείλονται κυρίως στην κατανάλωση τροφίμων που προετοιμάζονται, διατηρούνται ή διατίθενται, χωρίς την τήρηση των απαραίτητων μέτρων υγιεινής.

Το Κέντρο Προστασίας Καταναλωτών (ΚΕΠΚΑ), επικαλούμενο οδηγίες του ΕΦΕΤ για την επιλογή τροφίμων το καλοκαίρι, συνιστά τους καταναλωτές να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί στη διάρκεια του καλοκαιριού τόσο κατά την αγορά και διατήρηση των τροφίμων, όσο και κατά τις επισκέψεις χώρους μαζικής εστίασης.

Συγκεκριμένα συνιστάται:

– Να ελέγχουμε χρώμα, οσμή, γεύση των τροφίμων, καθώς και την ημερομηνία λήξεως και τις συνθήκες διατήρησής τους.
– Δεν αγοράζουμε και δεν αφήνουμε τρόφιμα εκτεθειμένα, στον ήλιο ή στα έντομα.
– Τοποθετούμε τα ευαλλοίωτα τρόφιμα, που απαιτούν συντήρηση, υπό ψύξη, στο ψυγείο, όσο πιο γρήγορα γίνεται, μετά την αγορά τους.
– Πλένουμε τα χέρια μας, συχνά, με σαπούνι και νερό και, πάντα, πριν από κάθε γεύμα.
– Δεν αγοράζουμε γαλακτοκομικά προϊόντα, παρά μόνον από ελεγχόμενες και οργανωμένες γαλακτοκομικές επιχειρήσεις.
– Τρώμε μόνο καλομαγειρεμένο φαγητό και καλοπλυμένα φρούτα και λαχανικά.
– Δεν τρώμε μισομαγειρεμένο κρέας ή ωμά αυγά. Τα όστρακα, πρέπει να είναι πάντα ζωντανά πριν το μαγείρεμα τους. Είναι επικίνδυνο να καταναλώνονται ωμά, ιδίως από τις ευαίσθητες ομάδες πληθυσμού (παιδιά, έγκυες, ηλικιωμένους, ασθενείς με χρόνια νοσήματα ή με καταστολή του ανοσοποιητικού τους συστήματος). Συστήνεται η θέρμανση τους για 30′ στους 140οC, για ασφαλή κατανάλωση.
– Τα τρόφιμα και κυρίως τα ευαλλοίωτα, δηλ. όσα συντηρούνται σε ψύξη, πρέπει να αγοράζονται από ελεγχόμενους χώρους, δηλαδή από αγορές και όχι από πλανόδιους πωλητές.

Χυμοί – Εμφιαλωμένα νερά

– Οι χυμοί και τα εμφιαλωμένα νερά πρέπει να φυλάσσονται ή σε ψυγεία, ή σε δροσερά και σκιερά μέρη. Δεν αγοράζουμε χυμούς και νερά, που είναι εκτεθειμένα, στον ήλιο.
– Τα υγεία δεν πρέπει να είναι εκτεθειμένα, στο ήλιο.
– Τηρούμε τις σωστές συνθήκες διατήρησης. Μετά το άνοιγμα της συσκευασίας φυλάσσουμε την ποσότητα, που δεν καταναλώσαμε, στο ψυγείο.

Παγωτά

Οι καταψύκτες όπου φυλάσσονται τα παγωτά:

– πρέπει να λειτουργούν, σε θερμοκρασίες μικρότερες από -18 °C,
– δεν πρέπει να είναι εκτεθειμένοι, στον ήλιο,
– πρέπει να κλείνουν ερμητικά,
– δεν πρέπει να σχηματίζεται, πάγος στο εσωτερικό τους.
– δεν αγοράζουμε παγωτά, που εμφανίζουν ελαττώματα, στη συσκευασία τους (παραμορφωμένες ή σχισμένες συσκευασίες κ.λπ.), διότι αυτό υποδηλώνει είτε προβλήματα, στη λειτουργία του καταψύκτη, οπότε το παγωτό έχει, εν μέρει, αποψυχθεί και επανακαταψυχθεί, είτε λανθασμένους χειρισμούς, στη μεταφορά, μεταχείριση και διάθεση των παγωτών, στα σημεία πώλησης.
– αποθηκεύουμε, στην κατάψυξη του σπιτιού μας, το παγωτό, όσο το δυνατό γρηγορότερα, μετά την αγορά του. Αν αγοράζουμε παγωτό, από Σουπερ Μάρκετ, πρέπει να είναι το τελευταίο είδος, που θα βάλουμε στο καροτσάκι μας.
– πριν αγοράσουμε χύμα παγωτό, ελέγχουμε την καθαριότητα του χώρου, του προσωπικού και των εργαλείων. Ελέγχουμε τις συνθήκες διατήρησής του στις βιτρίνες. Οι βιτρίνες θα πρέπει να λειτουργούν, σε θερμοκρασίες μικρότερες από -14 °C και να μην είναι εκτεθειμένες στον ήλιο. Όταν η λειτουργία της βιτρίνας δεν είναι σωστή, σχηματίζεται πάγος, στα τοιχώματα και μεταβάλλεται η σκληρότητα και η μορφή του παγωτού.
– πριν την κατανάλωση του παγωτού, προσέχουμε μήπως έχουν σχηματιστεί κρύσταλλοι, στο εσωτερικό της μάζας του. Οι αποχρωματισμένες περιοχές και οι μεγάλοι κρύσταλλοι πάγου, στην κύρια μάζα του παγωτού, αποτελούν ένδειξη απόψυξης και επανακατάψυξης, γεγονός που ευνοεί την ανάπτυξη μικροβίων.

Ψησταριές

Μικρόβια όπως η σαλμονέλα, τα κολοβακτηρίδια κ.λπ. μπορούν να προκαλέσουν σοβαρές ασθένειες. Μπορούμε όμως να προφυλαχθούμε ακολουθώντας μερικές πρακτικές συμβουλές:

– Το φαγητό πρέπει να είναι καλοψημένο, όχι όμως, καμένο.
– Τα κατεψυγμένα τρόφιμα, πριν τα ψήσουμε, πρέπει να αποψυχθούν καλά.
– Πρέπει να γυρίζουμε το τρόφιμο, συχνά, για να ψηθεί ομοιόμορφα.
– Πρέπει να είμαστε βέβαιοι ότι το κρέας έχει ψηθεί, στο εσωτερικό του.
– Ακόμη και αν το κρέας είναι καμένο, εξωτερικά, μπορεί να μην είναι καλά ψημένο, από μέσα. Για αυτό το ψήνουμε ομοιόμορφα, σε σταθερή θερμοκρασία.

Ωμό κρέας

– Δεν αφήνουμε το ωμό κρέας να ακουμπά ή να στάζει, σε άλλα τρόφιμα.
– Χρησιμοποιούμε διαφορετικά εργαλεία (μαχαίρια, επιφάνειες κοπής ) για τα ωμά κρέατα και τα ψημένα τρόφιμα.
– Δεν τοποθετούμε το ψημένο φαγητό, στο ίδιο πιάτο, που είχαμε χρησιμοποιήσει, για το ωμό κρέας, χωρίς να το πλύνουμε πρώτα, πολύ καλά.
– Πλένουμε σχολαστικά τα χέρια μας, μετά το χειρισμό ωμών κρεάτων.
– Δεν προσθέτουμε, σε ψημένο κρέας, σάλτσα ή μαρινάδα, την οποία έχουμε προηγουμένως, χρησιμοποιήσει, σε ωμό.

Μαγειρεμένα τρόφιμα

– Μετά το ψήσιμο, το φαγητό πρέπει να καταναλωθεί, όσο το δυνατόν γρηγορότερα. Διαφορετικά το φυλάγουμε, στο ψυγείο, αφού κρυώσει, μέσα σε (2) ώρες από το ψήσιμο του. Μετά από τέσσερις ώρες, από το τέλος του ψησίματος και εφόσον παρέμεινε εκτός ψυγείου, αρχίζει η αλλοίωση του και δεν πρέπει να καταναλώνεται. Αναθέρμανση (ξαναζέσταμα) του ίδιου φαγητού, δεν επιτρέπεται, για δεύτερη φορά.
– Ο ζεστός καιρός είναι ιδανικός, για την ανάπτυξη μικροβίων. Για το λόγο αυτό, κρατάμε το φαγητό, εκτός ψυγείου, για όσο λιγότερο χρόνο γίνεται.

Γεύμα εκτός σπιτιού

Το καλοκαίρι πολλές φορές τρώμε έξω. Καλό είναι να τηρούμε τις παρακάτω πρακτικές συμβουλές:

– Επιλέγουμε καταστήματα, που φαίνονται ότι εφαρμόζουν τα απαραίτητα μέτρα υγιεινής, για την ασφάλεια των τροφίμων (καθαρά πατώματα, τοίχοι και τραπεζομάντιλα, καθαρές τουαλέτες, απουσία εντόμων και προσωπικό, με καθαρά ρούχα εργασίας ).
– Δεν καταναλώνουμε φαγητά, που έχουν ασυνήθιστο χρώμα, μυρωδιά και γεύση.
– Ζητάμε, πάντα, τα κρέατα, πουλερικά και ψάρια να είναι καλοψημένα.
– Δεν καταναλώνουμε λαχανικά, που φαίνονται ότι δεν έχουν πλυθεί, καλά.
– Προτιμούμε φαγητά πρόσφατης παρασκευής ή φαγητά, που παρασκευάζονται την ώρα της παραγγελίας.

Μικρογεύματα

Μερικές χρήσιμες συμβουλές, όταν αγοράζουμε τρόφιμα, από τα κυλικεία πλοίων, τρένων, καντίνες κ.λπ., είναι οι εξής:

– Επιλέγουμε καταστήματα, που φαίνονται ότι εφαρμόζουν τα απαραίτητα μέτρα υγιεινής, για την ασφάλεια των τροφίμων.
– Έτοιμα σάντουιτς (με αλλαντικά, τυρί, αυγά, διάφορες σαλάτες ή σάλτσες, κ. λπ. ) πρέπει να διατηρούνται, στο ψυγείο.
– Έτοιμα σνάκ (τυρόπιτες, πίτσες, σπανακόπιτες, κ.λπ.) πρέπει να διατηρούνται, σε θερμοκρασία μεγαλύτερη των 60 °C, να είναι, δηλαδή, πολύ ζεστά.
– Σαλάτες, που διατίθενται, σε salad bar, πρέπει να διατηρούνται, υπό ψύξη και σε ειδικές προθήκες.
– Οι βιτρίνες με χύμα παγωτά, πρέπει να έχουν την κατάλληλη θερμοκρασία. Τα παγωτά να είναι σκληρά, να μην είναι εκτεθειμένα, σε έντομα και να σερβίρονται, με καθαρά σκεύη.
– Τα προϊόντα κρέατος και πουλερικών (γύρος, σουβλάκια, κ.λπ.) πρέπει να είναι καλοψημένα.
– Τα ψυγεία με αναψυκτικά και εμφιαλωμένα νερά δεν πρέπει να είναι εκτεθειμένα στον ήλιο και να έχουν την κατάλληλη θερμοκρασία (μικρότερη από 7οC).
– Τα μαγειρεμένα τρόφιμα, διάφορα είδη γαλακτομικών ή διάφορα είδη αλιευμάτων, που δεν καταναλώθηκαν, εντός δύο ωρών, από την αγορά τους και δε διατηρήθηκαν, στο ψυγείο, πρέπει να πετιούνται.

Πηγή: health.in.gr

Ο σίδηρος είναι ένα απαραίτητο συστατικό για τον ανθρώπινο οργανισμό καθώς συμβάλλει στη σύνθεση της αιμοσφαιρίνης, η οποία μεταφέρει το οξυγόνο από τους πνεύμονες προς τους ιστούς και τα διάφορα όργανα του σώματος, ενώ παράλληλα απομακρύνει και το διοξείδιο του άνθρακα.

Όταν τα επίπεδα σιδήρου είναι χαμηλά, ο οργανισμός αντιδρά με έντονες ζαλάδες, αδυναμία και διάφορα άλλα συμπτώματα που μπορεί να προκαλέσουν σοβαρά προβλήματα. Η έλλειψή του αποτελεί μια συχνή διατροφική ανεπάρκεια που ταλαιπωρεί κυρίως τις γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας.

Διακρίνεται σε δύο είδη: στον αιμικό ο οποίος βρίσκεται κυρίως στο κρέας, στο ψάρι και στα πουλερικά και είναι περισσότερο απορροφήσιμος και στον μη-αιμικό, ο οποίος συναντάται κυρίως στα φυτικής προέλευσης τρόφιμα και παρουσιάζει μικρή απορρόφηση. Τρόφιμα που είναι πλούσια σε μη-αιμικό σίδηρο είναι τα φασόλια, τα σκουροπράσινα φυλλώδη λαχανικά, οι ξηροί καρποί, τα αποξηραμένα φρούτα και τα προϊόντα ολικής άλεσης.

Παρά τη φτωχή απορρόφηση του μη-αιμικού σιδήρου υπάρχουν κάποιοι διαιτητικοί παράγοντες που μπορούν να αυξήσουν ή να μειώσουν την απορρόφησή του, συμβάλλοντας καθοριστικά στα επίπεδα του στον οργανισμό μας.

Παράγοντες που αυξάνουν την απορρόφηση του μη-αιμικού σιδήρου:

1. Η βιταμίνη C μπορεί να αυξήσει σημαντικά την απορρόφηση του σιδήρου, διότι μετατρέπει τον τρισθενή σίδηρο σε δισθενή, δημιουργώντας ένα απορροφήσιμο σύμπλεγμα.
2. Η κατανάλωση ταυτόχρονα του μη-αιμικού σιδήρου με κρέας, ψάρι ή κοτόπουλο.
3. Τα σάκχαρα όπως η φρουκτόζη η οποία περιέχεται στα φρούτα.
4. Οργανικά οξέα όπως το κιτρικό οξύ (στα λεμόνια), το οξικό οξύ (στο ξύδι) και το γαλακτικό οξύ αυξάνουν μέτρια την απορρόφηση σιδήρου.

Παράγοντες που μειώνουν την απορρόφηση του μη-αιμικού σιδήρου:

1. Φυτικό οξύ: Εμπεριέχεται στα όσπρια, τα δημητριακά και το ρύζι και μπορεί να μειώσει την απορρόφηση σιδήρου φυτικής προέλευσης.
2. Πολυφαινόλες: Εμπεριέχονται στα φρούτα, τα λαχανικά, τον καφέ, το τσάι, το κρασί και τα μπαχαρικά. Μπορούν να εμποδίσουν σημαντικά την απορρόφηση του σιδήρου φυτικής προέλευσης.
3. Η πρωτεΐνη της σόγιας μειώνει την απορρόφηση σιδήρου ανεξάρτητα από το φυτικό οξύ.
4. Τροφές πλούσιες σε φυτικές ίνες.
5. Η φωσβιτίνη η οποία αποτελεί μια πρωτεΐνη του αβγού.
6. Το αιθυλένοδιαμινοτετραοξικό οξύ (EDTA) το οποίο αποτελεί πρόσθετο των τροφίμων και δρα ως σταθεροποιητής.
7. Διάφορα θρεπτικά συστατικά όπως το ασβέστιο, ο ψευδάργυρος, το μαγγάνιο και το νικέλιο.

Σημειωτέον ότι για την αντιμετώπιση της έλλειψης σιδήρου δεν αρκεί η λήψη σκευασμάτων σιδήρου διότι το πρόβλημα δεν θα διορθωθεί μόνιμα. Απαιτείται ολοκληρωμένη αντιμετώπιση με εργαστηριακό έλεγχο σε τακτά χρονικά διαστήματα και εκτίμηση της συμπτωματολογίας του ατόμου.

Η τροφική δηλητηρίαση εκδηλώνεται με την κατανάλωση φαγητού ή νερού που περιέχει βακτήρια, παράσιτα, ιούς ή τοξίνες που δημιουργούνται από μικρόβια, καθώς και από τη δυσανεξία σε ορισμένα συστατικά.

Υπάρχουν πολλοί και διάφοροι τρόποι με τους οποίους τα μικρόβια μπορούν να εισβάλλουν και να πολλαπλασιαστούν στο φαγητό. Το κρέας ή τα πουλερικά για παράδειγμα μπορεί να έρθουν σε επαφή με βακτήρια που βρίσκονται φυσιολογικά στο έντερο ενός ζώου, το οποίο είναι σε κατεργασία. Το νερό επίσης που χρησιμοποιείται για καλλιέργειες ή μεταφορές μπορεί να περιέχει κοπριά ή ανθρώπινα απόβλητα, ενώ και γενικότερα ο χειρισμός ή η προετοιμασία των τροφίμων χωρίς την τήρηση κανόνων υγιεινής μπορούν να δημιουργήσουν το πρόβλημα.

Άλλες περιπτώσεις όπου μπορεί να προκληθεί η τροφική δηλητηρίαση περιλαμβάνουν την κατανάλωση γαλακτοκομικών προϊόντων και άλλων τροφίμων που έχουν μείνει εκτός ψυγείου για μεγάλο διάστημα, η κατανάλωση ωμών ψαριών ή όστρακων, τα ωμά φρούτα ή λαχανικά που δεν έχουν πλυθεί καλά, καθώς και το κρέας ή τα αυγά που δεν είναι καλά μαγειρεμένα.

Συμπτώματα

Τα συμπτώματα συνήθως εκδηλώνονται από μισή έως 6 ώρες μετά τη λήψη της επίμαχης τροφής. Ο χρόνος όμως μπορεί να είναι μεγαλύτερος ακόμα και κάποιες ημέρες ή μικρότερος, ανάλογα με το αίτιο της τροφικής δηλητηρίασης.

Στα πιθανά συμπτώματα περιλαμβάνονται η ναυτία και ο εμετός, η διάρροια που μπορεί να είναι και αιματηρή, ο πυρετός και η ρίγη (έντονο τρέμουλο), οι κοιλιακές κράμπες, ο πονοκέφαλος και η αδυναμία.

Αντιμετώπιση

Σε περιπτώσεις όπου τα συμπτώματα είναι ήπια συνίσταται να αποφεύγεται η κατανάλωση λιπαρών τροφίμων, η καφεΐνη, το αλκοόλ, τα γαλακτοκομικά  προϊόντα και τα γλυκά κατά το διάστημα που εκδηλώνονται. Σημαντική είναι επίσης η επαρκής πρόσληψη νερού για την αντικατάσταση των υγρών του οργανισμού, ενώ εξίσου απαραίτητη είναι και η αντικατάσταση των ηλεκτρολυτών που χάνονται με τον εμετό ή την διάρροια. Μια καλή λύση στην προκειμένη περίπτωση είναι ο ζωμός λαχανικών ή κότας.

Συνήθως ο οργανισμός ανακάμπτει από τους πιο κοινούς τύπους τροφικής δηλητηρίασης μέσα σε δύο ημέρες. Εάν όμως τα συμπτώματα δεν είναι αυτοπεριοριζόμενα ή είναι ιδιαίτερα έντονα, όπως αίμα στα κόπρανα, υψηλό πυρετό ή αφυδάτωση, θα χρειαστεί ιατρική εξέταση και αναλόγως των συμπτωμάτων ειδική θεραπεία.