Blog

Η αύξηση της θερμοκρασίας στη διάρκεια του καλοκαιριού εγκυμονεί τον κίνδυνο της αλλοίωσης των τροφίμων και κατά συνέπεια της εκδήλωσης ασθενειών από τροφικές δηλητηριάσεις. Αυτές, κατά τους θερινούς μήνες οφείλονται κυρίως στην κατανάλωση τροφίμων που προετοιμάζονται, διατηρούνται ή διατίθενται, χωρίς την τήρηση των απαραίτητων μέτρων υγιεινής.

Το Κέντρο Προστασίας Καταναλωτών (ΚΕΠΚΑ), επικαλούμενο οδηγίες του ΕΦΕΤ για την επιλογή τροφίμων το καλοκαίρι, συνιστά τους καταναλωτές να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί στη διάρκεια του καλοκαιριού τόσο κατά την αγορά και διατήρηση των τροφίμων, όσο και κατά τις επισκέψεις χώρους μαζικής εστίασης.

Συγκεκριμένα συνιστάται:

– Να ελέγχουμε χρώμα, οσμή, γεύση των τροφίμων, καθώς και την ημερομηνία λήξεως και τις συνθήκες διατήρησής τους.
– Δεν αγοράζουμε και δεν αφήνουμε τρόφιμα εκτεθειμένα, στον ήλιο ή στα έντομα.
– Τοποθετούμε τα ευαλλοίωτα τρόφιμα, που απαιτούν συντήρηση, υπό ψύξη, στο ψυγείο, όσο πιο γρήγορα γίνεται, μετά την αγορά τους.
– Πλένουμε τα χέρια μας, συχνά, με σαπούνι και νερό και, πάντα, πριν από κάθε γεύμα.
– Δεν αγοράζουμε γαλακτοκομικά προϊόντα, παρά μόνον από ελεγχόμενες και οργανωμένες γαλακτοκομικές επιχειρήσεις.
– Τρώμε μόνο καλομαγειρεμένο φαγητό και καλοπλυμένα φρούτα και λαχανικά.
– Δεν τρώμε μισομαγειρεμένο κρέας ή ωμά αυγά. Τα όστρακα, πρέπει να είναι πάντα ζωντανά πριν το μαγείρεμα τους. Είναι επικίνδυνο να καταναλώνονται ωμά, ιδίως από τις ευαίσθητες ομάδες πληθυσμού (παιδιά, έγκυες, ηλικιωμένους, ασθενείς με χρόνια νοσήματα ή με καταστολή του ανοσοποιητικού τους συστήματος). Συστήνεται η θέρμανση τους για 30′ στους 140οC, για ασφαλή κατανάλωση.
– Τα τρόφιμα και κυρίως τα ευαλλοίωτα, δηλ. όσα συντηρούνται σε ψύξη, πρέπει να αγοράζονται από ελεγχόμενους χώρους, δηλαδή από αγορές και όχι από πλανόδιους πωλητές.

Χυμοί – Εμφιαλωμένα νερά

– Οι χυμοί και τα εμφιαλωμένα νερά πρέπει να φυλάσσονται ή σε ψυγεία, ή σε δροσερά και σκιερά μέρη. Δεν αγοράζουμε χυμούς και νερά, που είναι εκτεθειμένα, στον ήλιο.
– Τα υγεία δεν πρέπει να είναι εκτεθειμένα, στο ήλιο.
– Τηρούμε τις σωστές συνθήκες διατήρησης. Μετά το άνοιγμα της συσκευασίας φυλάσσουμε την ποσότητα, που δεν καταναλώσαμε, στο ψυγείο.

Παγωτά

Οι καταψύκτες όπου φυλάσσονται τα παγωτά:

– πρέπει να λειτουργούν, σε θερμοκρασίες μικρότερες από -18 °C,
– δεν πρέπει να είναι εκτεθειμένοι, στον ήλιο,
– πρέπει να κλείνουν ερμητικά,
– δεν πρέπει να σχηματίζεται, πάγος στο εσωτερικό τους.
– δεν αγοράζουμε παγωτά, που εμφανίζουν ελαττώματα, στη συσκευασία τους (παραμορφωμένες ή σχισμένες συσκευασίες κ.λπ.), διότι αυτό υποδηλώνει είτε προβλήματα, στη λειτουργία του καταψύκτη, οπότε το παγωτό έχει, εν μέρει, αποψυχθεί και επανακαταψυχθεί, είτε λανθασμένους χειρισμούς, στη μεταφορά, μεταχείριση και διάθεση των παγωτών, στα σημεία πώλησης.
– αποθηκεύουμε, στην κατάψυξη του σπιτιού μας, το παγωτό, όσο το δυνατό γρηγορότερα, μετά την αγορά του. Αν αγοράζουμε παγωτό, από Σουπερ Μάρκετ, πρέπει να είναι το τελευταίο είδος, που θα βάλουμε στο καροτσάκι μας.
– πριν αγοράσουμε χύμα παγωτό, ελέγχουμε την καθαριότητα του χώρου, του προσωπικού και των εργαλείων. Ελέγχουμε τις συνθήκες διατήρησής του στις βιτρίνες. Οι βιτρίνες θα πρέπει να λειτουργούν, σε θερμοκρασίες μικρότερες από -14 °C και να μην είναι εκτεθειμένες στον ήλιο. Όταν η λειτουργία της βιτρίνας δεν είναι σωστή, σχηματίζεται πάγος, στα τοιχώματα και μεταβάλλεται η σκληρότητα και η μορφή του παγωτού.
– πριν την κατανάλωση του παγωτού, προσέχουμε μήπως έχουν σχηματιστεί κρύσταλλοι, στο εσωτερικό της μάζας του. Οι αποχρωματισμένες περιοχές και οι μεγάλοι κρύσταλλοι πάγου, στην κύρια μάζα του παγωτού, αποτελούν ένδειξη απόψυξης και επανακατάψυξης, γεγονός που ευνοεί την ανάπτυξη μικροβίων.

Ψησταριές

Μικρόβια όπως η σαλμονέλα, τα κολοβακτηρίδια κ.λπ. μπορούν να προκαλέσουν σοβαρές ασθένειες. Μπορούμε όμως να προφυλαχθούμε ακολουθώντας μερικές πρακτικές συμβουλές:

– Το φαγητό πρέπει να είναι καλοψημένο, όχι όμως, καμένο.
– Τα κατεψυγμένα τρόφιμα, πριν τα ψήσουμε, πρέπει να αποψυχθούν καλά.
– Πρέπει να γυρίζουμε το τρόφιμο, συχνά, για να ψηθεί ομοιόμορφα.
– Πρέπει να είμαστε βέβαιοι ότι το κρέας έχει ψηθεί, στο εσωτερικό του.
– Ακόμη και αν το κρέας είναι καμένο, εξωτερικά, μπορεί να μην είναι καλά ψημένο, από μέσα. Για αυτό το ψήνουμε ομοιόμορφα, σε σταθερή θερμοκρασία.

Ωμό κρέας

– Δεν αφήνουμε το ωμό κρέας να ακουμπά ή να στάζει, σε άλλα τρόφιμα.
– Χρησιμοποιούμε διαφορετικά εργαλεία (μαχαίρια, επιφάνειες κοπής ) για τα ωμά κρέατα και τα ψημένα τρόφιμα.
– Δεν τοποθετούμε το ψημένο φαγητό, στο ίδιο πιάτο, που είχαμε χρησιμοποιήσει, για το ωμό κρέας, χωρίς να το πλύνουμε πρώτα, πολύ καλά.
– Πλένουμε σχολαστικά τα χέρια μας, μετά το χειρισμό ωμών κρεάτων.
– Δεν προσθέτουμε, σε ψημένο κρέας, σάλτσα ή μαρινάδα, την οποία έχουμε προηγουμένως, χρησιμοποιήσει, σε ωμό.

Μαγειρεμένα τρόφιμα

– Μετά το ψήσιμο, το φαγητό πρέπει να καταναλωθεί, όσο το δυνατόν γρηγορότερα. Διαφορετικά το φυλάγουμε, στο ψυγείο, αφού κρυώσει, μέσα σε (2) ώρες από το ψήσιμο του. Μετά από τέσσερις ώρες, από το τέλος του ψησίματος και εφόσον παρέμεινε εκτός ψυγείου, αρχίζει η αλλοίωση του και δεν πρέπει να καταναλώνεται. Αναθέρμανση (ξαναζέσταμα) του ίδιου φαγητού, δεν επιτρέπεται, για δεύτερη φορά.
– Ο ζεστός καιρός είναι ιδανικός, για την ανάπτυξη μικροβίων. Για το λόγο αυτό, κρατάμε το φαγητό, εκτός ψυγείου, για όσο λιγότερο χρόνο γίνεται.

Γεύμα εκτός σπιτιού

Το καλοκαίρι πολλές φορές τρώμε έξω. Καλό είναι να τηρούμε τις παρακάτω πρακτικές συμβουλές:

– Επιλέγουμε καταστήματα, που φαίνονται ότι εφαρμόζουν τα απαραίτητα μέτρα υγιεινής, για την ασφάλεια των τροφίμων (καθαρά πατώματα, τοίχοι και τραπεζομάντιλα, καθαρές τουαλέτες, απουσία εντόμων και προσωπικό, με καθαρά ρούχα εργασίας ).
– Δεν καταναλώνουμε φαγητά, που έχουν ασυνήθιστο χρώμα, μυρωδιά και γεύση.
– Ζητάμε, πάντα, τα κρέατα, πουλερικά και ψάρια να είναι καλοψημένα.
– Δεν καταναλώνουμε λαχανικά, που φαίνονται ότι δεν έχουν πλυθεί, καλά.
– Προτιμούμε φαγητά πρόσφατης παρασκευής ή φαγητά, που παρασκευάζονται την ώρα της παραγγελίας.

Μικρογεύματα

Μερικές χρήσιμες συμβουλές, όταν αγοράζουμε τρόφιμα, από τα κυλικεία πλοίων, τρένων, καντίνες κ.λπ., είναι οι εξής:

– Επιλέγουμε καταστήματα, που φαίνονται ότι εφαρμόζουν τα απαραίτητα μέτρα υγιεινής, για την ασφάλεια των τροφίμων.
– Έτοιμα σάντουιτς (με αλλαντικά, τυρί, αυγά, διάφορες σαλάτες ή σάλτσες, κ. λπ. ) πρέπει να διατηρούνται, στο ψυγείο.
– Έτοιμα σνάκ (τυρόπιτες, πίτσες, σπανακόπιτες, κ.λπ.) πρέπει να διατηρούνται, σε θερμοκρασία μεγαλύτερη των 60 °C, να είναι, δηλαδή, πολύ ζεστά.
– Σαλάτες, που διατίθενται, σε salad bar, πρέπει να διατηρούνται, υπό ψύξη και σε ειδικές προθήκες.
– Οι βιτρίνες με χύμα παγωτά, πρέπει να έχουν την κατάλληλη θερμοκρασία. Τα παγωτά να είναι σκληρά, να μην είναι εκτεθειμένα, σε έντομα και να σερβίρονται, με καθαρά σκεύη.
– Τα προϊόντα κρέατος και πουλερικών (γύρος, σουβλάκια, κ.λπ.) πρέπει να είναι καλοψημένα.
– Τα ψυγεία με αναψυκτικά και εμφιαλωμένα νερά δεν πρέπει να είναι εκτεθειμένα στον ήλιο και να έχουν την κατάλληλη θερμοκρασία (μικρότερη από 7οC).
– Τα μαγειρεμένα τρόφιμα, διάφορα είδη γαλακτομικών ή διάφορα είδη αλιευμάτων, που δεν καταναλώθηκαν, εντός δύο ωρών, από την αγορά τους και δε διατηρήθηκαν, στο ψυγείο, πρέπει να πετιούνται.

Πηγή: health.in.gr

Μετά από εγκεφαλικό επεισόδιο η αποκατάσταση του ασθενούς μπορεί να επιταχυνθεί με απλές δραστηριότητες, όπως το να παίζει χαρτιά ή να προσπαθεί να πετάξει από απόσταση ένα μπαλάκι μέσα σε ένα καλάθι αχρήστων, υποστηρίζουν καναδοί ερευνητές αμφισβητώντας την αξία πιο περίπλοκων και δαπανηρών μεθόδων αποκατάστασης.

Όπως αναφέρεται σε σχετικό άρθρο του επιστημονικού εντύπου The Lancet Neurology, ερευνητές του Νοσοκομείου «Άγιος Μιχαήλ» του Τορόντο, με επικεφαλής τον νευρολόγο Γκουστάβο Σαπόσνικ, πραγματοποίησαν κλινική δοκιμή σε 14 ιατρικά κέντρα τεσσάρων χωρών, χωρίζοντας τυχαία τους συμμετέχοντες σε δύο ομάδες: η μία έπαιξε δέκα φορές επί μία ώρα κάθε φορά παιχνίδια σε παιχνιδομηχανή, ενώ η δεύτερη ομάδα αφιέρωσε τον ίδιο χρόνο σε χαρτιά και επιτραπέζια παιχνίδια.

Και οι δύο ομάδες έκαναν παράλληλα τη συνήθη φυσικοθεραπεία αποκατάστασης.

Οι επιστήμονες παρατήρησαν ότι η δεύτερη ομάδα εμφάνισε βελτίωση 40% έναντι 30% της πρώτης ομάδας στην κινητικότητα. Από πλευράς δύναμης, δεξιότητας, ποιότητας ζωής και αυτοεξυπηρέτησης σε καθημερινές δραστηριότητες οι δύο ομάδες είχαν περίπου ίδιες επιδόσεις ή υπερτερούσε ελαφρά η δεύτερη.

«Σε όλους αρέσει η νέα τεχνολογία και έχουμε την τάση να πιστεύουμε ότι είναι καλύτερη από τις παλαιομοδίτικες στρατηγικές, όμως μερικές φορές αυτό δεν ισχύει. Στη μελέτη μας δείξαμε ότι απλές ψυχαγωγικές δραστηριότητες μπορούν να εφαρμοστούν οπουδήποτε και να είναι το ίδιο αποτελεσματικές με την τεχνολογία», σημειώνει ο δρ. Σαπόσνικ.

Η διαπίστωση αυτή αποτελεί ενθαρρυντικό νέο για τους περίπου 15 εκατομμύρια ανθρώπους στον κόσμο, οι οποίοι κάθε χρόνο εκδηλώνουν εγκεφαλικό επεισόδιο.

Πηγή: health.in.gr

Γράφει η Φωστηρία Αμανατίδου, ψυχολόγος – ειδικός στη γνωστική συμπεριφορική θεραπεία παιδιών και ενηλίκων

Οι έντονοι ρυθμοί ζωής και οι απαιτήσεις της καθημερινότητας οδηγούν πολλούς ανθρώπους στο να βιώνουν άγχος. Τι μπορείτε όμως να κάνετε για να το μειώσετε;

Στο παραπάνω ερώτημα θα απαντήσουμε με 15 απλές συμβουλές που θα κάνουν τη ζωή σας πιο ήρεμη, οι οποίες είναι οι εξής:

1. Επιλέξτε κάποια στιγμή κατά τη διάρκεια των πρωινών ωρών να βρίσκεστε σε απόλυτη σιωπή, καθώς η κορτιζόλη (ορμόνη του στρες) βρίσκεται σε υψηλά επίπεδα εκείνες τις ώρες. Για παράδειγμα απομακρυνθείτε από τον υπολογιστή ή το κινητό σας, οδηγείστε χωρίς μουσική, κάντε εργασίες στο σπίτι χωρίς να έχετε ανοιχτή την τηλεόραση.

2. Χαρίστε καθημερινά στον εαυτό σας 15 λεπτά για να ασχοληθείτε με δραστηριότητες που σας προσφέρουν ικανοποίηση. Πιο συγκεκριμένα, δραστηριότητες όπου χρησιμοποιείτε τη φαντασίας σας και απαιτείται επικέντρωση της προσοχή σας, σας απελευθερώνουν από τον φόρτο της ημέρας.

3. Επικοινωνήστε με τους φίλους σας πηγαίνοντας μια βόλτα μαζί, παρακολουθώντας μια ταινία στο σινεμά ή προσκαλώντας τους στο σπίτι σας για να ετοιμάσετε παρέα ένα γεύμα. Έτσι έχετε τη δυνατότητα να μιλήσετε, να γελάσετε και να ξεφύγετε από τις καθημερινές σας ανησυχίες. Σύμφωνα με έρευνες, γυναίκες που περνούν χρόνο με τις φίλες τους έχουν αυξημένα επίπεδα προλακτίνης, μιας ορμόνης που μειώνει τα επίπεδα του στρες στον οργανισμό.

4. Ελέγξτε τον ρυθμό της αναπνοής σας! Όταν είσαστε στρεσαρισμένοι παίρνετε γρήγορες, κοφτές αναπνοές οι οποίες οδηγούν σε αύξηση των χτύπων της καρδιάς και εφίδρωση. Για αυτό χρειάζεται να εισπνέετε αργά και βαθιά από τη μύτη μετρώντας ως το 6, να κρατάτε την αναπνοή σας μετρώντας αργά ως το 4 και να εκπνέετε από το στόμα μετρώντας και πάλι αργά ως το 6.

5. Ακούστε μουσική. Σύμφωνα με έρευνα του Πανεπιστημίου Stanford η μουσική επηρεάζει σημαντικά τη διάθεση και η καλή διάθεση οδηγεί σε χαμηλή πίεση, ισχυρό ανοσοποιητικό σύστημα και μειωμένη αίσθηση του πόνου.

6. Δημιουργήστε χώρους στο σπίτι σας, στους οποίους θα χαλαρώνετε. Οι χώροι αυτοί χρειάζεται να βρίσκονται σε σημείο όπου θα υπάρχει φυσικός φωτισμός και θα είναι χρωματισμένοι σε γήινους τόνους. Μπορείτε επίσης να τους διακοσμήσετε με κεριά, λουλούδια και φωτογραφίες αγαπημένων σας προσώπων.

7. Καταναλώνετε φρούτα πλούσια σε βιταμίνη C, όπως πορτοκάλι και ακτινίδιο, καθώς σύμφωνα με έρευνες έχει αποδειχθεί ότι η κατανάλωση βιταμίνης C σχετίζεται με χαμηλά επίπεδα κορτιζόλης (ορμόνης του στρες) και χαμηλά επίπεδα αρτηριακής πίεσης.

8. Την επόμενη φορά που θα είσαστε υπό την επίδραση του στρες, καθίστε και γράψτε σε ένα φύλλο χαρτιού πέντε πράγματα για τα οποία είστε ευγνώμονες τη συγκεκριμένη στιγμή. Με αυτό τον τρόπο μπορείτε να συνειδητοποιήσετε ότι υπάρχουν ταυτόχρονα αγχογόνα και ευχάριστα πράγματα την ίδια στιγμή. Αλλάζοντας τα συναισθήματά σας από τον εκνευρισμό και το θυμό σε ευγνωμοσύνη ή αγάπη, είναι δυνατόν να νιώσετε πιο χαλαροί.

9. Αγκαλιάστε, φιλήστε τα αγαπημένα σας πρόσωπα. Το άγγιγμα μπορεί να σας ανακουφίσει από το στρες.

10. Γράψτε σε ένα φύλλο χαρτιού το γεγονός που σας προκάλεσε στρες, πώς αισθανθήκατε, πώς αντιδράσατε. Με αυτό τον τρόπο αποστασιοποιείστε συναισθηματικά από το γεγονός και έχετε τη δυνατότητα να βρείτε εναλλακτικούς τρόπους αντιμετώπισης του.

11. Ασκηθείτε. Για παράδειγμα ασχοληθείτε με την ποδηλασία, την ορειβασία, την κολύμβηση, το περπάτημα και νιώστε ευεξία.

12. Μην αναλαμβάνετε παραπάνω πράγματα από αυτά τα οποία μπορείτε να βγάλετε εις πέρας. Αρνηθείτε, βάλτε τα όρια σας.

13. Δημιουργήστε ένα πλάνο δραστηριοτήτων έξι εβδομάδων αναθέτοντας σε κάθε μέλος της οικογένειάς σας τις εργασίες που χρειάζεται να κάνει έτσι ώστε το βάρος των εργασιών να μην πέφτει μόνο σε εσάς.

14. Όταν νιώσετε στρες προσπαθήστε να ανακαλέσετε στη μνήμη σας μια ευχάριστη εικόνα που θα σας κάνει να νιώσετε όμορφα.

15. Όταν μια κατάσταση σας προκαλεί στρες προσπαθήστε να την απλοποιήσετε διαιρώντας την σε μικρότερα κομμάτια, έτσι ώστε το αρχικά αγχογόνο γεγονός να μειωθεί σε ένταση για να νιώσετε ότι μπορείτε να ανταπεξέλθετε.

Πηγή: amanatidou.com

Featured image designed by Freepik

Οι γυναίκες έχουν σχεδόν διπλάσιο κίνδυνο από τους άνδρες να εκδηλώσουν κάποια αγχώδη διαταραχή, καθώς επίσης και τα νέα άτομα κάτω των 35 ετών, ανεξαρτήτως φύλου, σύμφωνα με βρετανική ανασκόπηση που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό έντυπο Brain and Behavior.

Ερευνητές του Ινστιτούτου και του τμήματος Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου του Κέμπριτζ, με επικεφαλής την Ολίβια Ρεμς, ανέλυσαν όλες τις έως σήμερα δημοσιευμένες μελέτες πάνω στο ζήτημα και διαπίστωσαν ότι, οι γυναίκες είναι πιο ευάλωτες στο στρες, καθώς και τα άτομα έως 35 ετών, ανεξαρτήτως φύλου, σε σχέση με τους μεγαλύτερους σε ηλικία.

Η ανασκόπηση έδειξε επίσης ότι οι άνθρωποι στη Δυτική Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική είναι πιθανότερο να υποφέρουν από άγχος σε σχέση με ανθρώπους σε άλλες χώρες. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση εκτιμάται ότι πάνω από 60 εκατομμύρια άνθρωποι κάθε χρόνο υποφέρουν από αγχώδεις διαταραχές, ενώ στις ΗΠΑ το ετήσιος κόστος τους υπολογίζεται σε 42,3 εκατ. δολάρια.

Σύμφωνα με τη μετα-ανάλυση, από διαγνωσμένη αγχώδη διαταραχή πάσχει περίπου το 4% του παγκόσμιου πληθυσμού. Το υψηλότερο ποσοστό (σχεδόν 8%) εμφανίζεται στις ΗΠΑ, ενώ το χαμηλότερο στην Ανατολική Ασία (κάτω από 3%).

Οι αγχώδεις διαταραχές φαίνεται επίσης να είναι συχνότερες μεταξύ των ομοφυλοφίλων, ανδρών και γυναικών, καθώς και των αμφιφυλοφίλων.

Επιπλέον, οι αγχώδεις διαταραχές συχνά αποτελούν ένα πρόσθετο βάρος σε ανθρώπους που ήδη βιώνουν άλλα χρόνια προβλήματα υγείας, όπως καρδιοπάθεια ή καρκίνο. Ενδεικτικά, το 11% όσων έχουν καρδιαγγειακή νόσο, πάσχουν επίσης από γενικευμένη αγχώδη διαταραχή, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό ανεβαίνει στο 32% για όσους πάσχουν από πολλαπλή σκλήρυνση.

Οι ερευνητές υπογραμμίζουν ότι το άγχος μειώνει την ποιότητα ζωής, την παραγωγικότητα στην εργασία, ενώ μπορεί να αυξήσει και τον κίνδυνο αυτοκτονίας, γι’ αυτό πρέπει να αντιμετωπίζεται έγκαιρα.

Πηγή: health.in.gr

Featured photo credit: Freepik

Η λέξη κατάθλιψη έχει πολλές και διαφορετικές σημασίες. Συνήθως άλλα εννοούμε όταν την χρησιμοποιούμε στην καθημερινή μας γλώσσα και άλλα όταν την χρησιμοποιούμε για να περιγράψουμε ένα κλινικό σύνδρομο, το οποίο χρήζει θεραπείας.

Με την κοινή σημασία του όρου η κατάθλιψη είναι μια άσχημη διάθεση που είναι η φυσιολογική απάντηση σε ένα ερέθισμα. Το ερέθισμα αυτό συνήθως έχει να κάνει με μια αίσθηση απώλειας, όπως ο θάνατος ενός αγαπημένου προσώπου, ο χωρισμός, η απώλεια της εργασίας, η μη επίτευξη των στόχων μας, η απώλεια ενός υλικού αγαθού κλπ. Οι φυσιολογικές αυτές αντιδράσεις δεν διαρκούν πολύ, συνήθως δεν επηρεάζουν την γενική λειτουργικότητα και δραστηριότητα του ατόμου, μεταβάλλονται και τροποποιούνται εύκολα, ενώ πολλές φορές αυτοπεριορίζονται.

Όταν όμως οι εκδηλώσεις της είναι σοβαρές, διαρκούν για αρκετές εβδομάδες και αρχίζουν να παρεμβαίνουν στην εργασία και στην κοινωνική ζωή, τότε η κατάθλιψη θεωρείται ασθένεια ή κλινική κατάθλιψη. Ο άνθρωπος που την έχει, πραγματικά υποφέρει, δεν μπορεί να ελέγξει αυτό το αίσθημα και τα συμπτώματα δεν είναι απλά κατασκευάσματα της φαντασίας του.

Συμπτώματα

Ορισμένες μορφές κατάθλιψης είναι ελαφρώς διαφορετικές ή μπορούν να αναπτυχθούν κάτω από μοναδικές συνθήκες. Η κατάθλιψη μπορεί να αλλάξει τον τρόπο που οι άνθρωποι σκέφτονται και συμπεριφέρονται, καθώς και τις σωματικές τους λειτουργίες.

Μερικά από τα συμπτώματα που εμφανίζει κάποιος όταν έχει κατάθλιψη είναι:

1. Καταθλιπτική διάθεση σχεδόν κάθε μέρα.
2. Ιδέες ενοχής και αναξιότητας.
3. Αϋπνία ή υπερυπνία σχεδόν καθημερινά.
4. Έλλειψη ενέργειας και αισθήματα κόπωσης
5. Δυσκολία στη συγκέντρωση, βραδύτητα στη σκέψη και δυσχέρεια στη λήψη των αποφάσεων.
6. Απώλεια του ενδιαφέροντος ή μείωση της ευχαρίστησης από δραστηριότητες που τον ευχαριστούσαν στο παρελθόν.
7. Μείωση ή αύξηση της όρεξης ή του βάρους.
8. Πόνοι ή κράμπες σε διάφορα μέρη του σώματος (στήθος, πλάτη κλπ.), πονοκέφαλοι και πεπτικά προβλήματα χωρίς σαφή φυσικά αιτία.
9. Επαναλαμβανόμενες σκέψεις θανάτου ή ιδέες αυτοκαταστροφής.

Πού οφείλεται

Δεν υπάρχει ένα και μοναδικό αίτιο που θα μπορούσε να ενοχοποιηθεί για την εμφάνιση των καταθλιπτικών επεισοδίων. Πρόκειται για μια πολυπαραγοντική νόσο, η οποία οφείλεται στην αλληλεπίδραση γενετικών, βιολογικών και ψυχοκοινωνικών παραγόντων. Οι βαρύτερες μορφές της προκαλούνται κυρίως από βιολογικούς παράγοντες, ενώ οι ηπιότερες από ψυχοκοινωνικούς.

Αντιμετώπιση

Η μείζων κατάθλιψη, η κλασική σοβαρή διαταραχή που διαβρώνει σημαντικά τον ψυχισμό και τη λειτουργικότητα του ατόμου, σύμφωνα με τις προβλέψεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας θα είναι μέχρι το 2020 η δεύτερη σε συχνότητα νόσος που προκαλεί αναπηρία μετά τα καρδιαγγειακά νοσήματα. Η αντιμετώπισή της στη σημερινή εποχή αποτελεί μείζονος σημασίας ανάγκη.

Η κατάθλιψη είναι ευκολότερα θεραπεύσιμη σε σύγκριση με τις άλλες ψυχικές ασθένειες. Οι περισσότεροι άνθρωποι δέχονται βοήθεια για να την ξεπεράσουν, που περιλαμβάνει φαρμακευτική αγωγή ή και ψυχολογική συμβουλευτική. Η υποστήριξη από την οικογένεια, φίλους αλλά και ομάδες αυτό-βοήθειας μπορούν επίσης να βοηθήσουν σημαντικά.

Πολλοί άνθρωποι που πάσχουν από σοβαρής μορφής κατάθλιψη περιμένουν πολύ καιρό πριν αναζητήσουν κάποια θεραπεία ή μπορεί και να μην την αναζητήσουν ποτέ. Είναι πιθανό να μην συνειδητοποιήσουν ότι έχουν μία θεραπεύσιμη ασθένεια ή να ανησυχούν για την αρνητική στάση της κοινωνίας απέναντι σε κάποιον που χρειάζεται τέτοιου είδους θεραπεία.

Featured image designed by Freepik

Ο όρος «πέτρες στη χολή» (χολολιθίαση) περιγράφει μια ομάδα παθήσεων που αφορούν την παρουσία στερεών κρυσταλλικών ιζημάτων (χολόλιθων) εντός της χοληδόχου κύστης ή και των λοιπών χοληφόρων αγγείων.

Η χοληδόχος κύστη είναι ένα όργανο σχήματος αχλαδιού που βρίσκεται κάτω από την δεξιά πλευρά του ήπατος, του οποίου βασικός σκοπός είναι να συγκεντρώνει το πεπτικό υγρό (χολή) που παράγεται από το ήπαρ. Το υγρό παραμένει και συμπυκνώνεται στην χοληδόχο κύστη και ελευθερώνεται με σύσπαση αυτής μετά το φαγητό, βοηθώντας στην πέψη. Η χολή ταξιδεύει μέσω στενών σωληνοειδών καναλιών (χοληδόχος πόρος) μέσα στο λεπτό έντερο, όπου συμμετέχει στην πέψη.

Τα προβλήματα στην χοληδόχο κύστη συνήθως προκαλούνται από την παρουσία χολολίθων, οι οποίοι διαχωρίζονται συχνότερα σε δύο τύπους:

1. Χολόλιθοι χοληστερόλης: Η χοληστερόλη αποτελεί μία από τις ουσίες τις οποίες απεκκρίνει το ήπαρ στη χολή. Αυτός ο μηχανισμός απέκκρισης είναι πολύ σημαντικός, επειδή με τον τρόπο αυτό το ήπαρ απομακρύνει την περίσσεια της χοληστερόλης από το σώμα. Αποτελούν το 80% των περιπτώσεων.

2. Χολόλιθοι από χρωστικές ουσίες: Σχηματίζονται από άλατα ασβεστίου, χολερυθρίνη και άλλο υλικό. Αποτελούν περίπου το υπόλοιπο 20% των περιπτώσεων.

Εκτός όμως από τους δύο αυτούς τύπους υπάρχουν και ορισμένες σπάνιες μορφές χολολίθων, με πιο σημαντική την μορφή που σχηματίζεται μετά από λήψη ενός αντιβιοτικού, της κεφτριαξόνης. Οι λίθοι αυτοί ωστόσο εξαφανίζονται μόλις διακοπεί το συγκεκριμένο φάρμακο.

Παράγοντες κινδύνου

Η δημιουργία στερεών ιζημάτων στην χολή οφείλεται στην διαταραχή της χημικής σύνθεσης – ισορροπίας του διαλύματος, η οποία ευνοείται από παράγοντες όπως:

1. διαταραχές της παραγωγής της χολής – αλλαγή σύστασης του διαλύματος (π.χ. υπερκορεσμός με χοληστερόλη)
2. διαταραχές της ροής της χολής – στάση του διαλύματος (κυρίως μέσα στην χοληδόχο κύστη)
3. διαταραχές του τοιχώματος της χοληδόχου κύστης – έκκριση βλέννας, φλεγμονή κλπ.

Σημαντικοί προδιαθεσικοί παράγοντες είναι:

1. γενετική προδιάθεση (οικογενειακό ιστορικό, χώρα προέλευσης)
2. φύλο: οι γυναίκες εμφανίζουν συχνότερα πέτρες στη χοληδόχο κύστη σε σχέση με τους άντρες
3. εγκυμοσύνη
4. λήψη ορισμένων φαρμάκων, π.χ. αντισυλληπτικά
5. παχυσαρκία και η έλλειψη κίνησης
6. μεταβολικά νοσήματα (π.χ. υπερλιπιδαιμία, διαβήτης, υπερπαραθυρεοειδισμός)
7. διατροφή πλούσια σε θερμίδες, λίπη και χοληστερόλη
8. χρόνια αιμολυτική αναιμία – ίκτερος
9. φλεγμονώδης νόσος του εντέρου (π.χ. νόσος του Crohn)

Συμπτώματα

Το συχνότερο σύμπτωμα της χολολιθίασης είναι ο κολικός της χοληδόχου. Εμφανίζεται ξαφνικά ή εξελίσσεται ταχύτατα εντός μερικών λεπτών. Είναι συνεχής χωρίς διακυμάνσεις και διαρκεί από 15 λεπτά μέχρι 4-5 ώρες. Εάν διαρκέσει περισσότερο, σημαίνει ότι έχει δημιουργηθεί χολοκυστίτιδα. Ο πόνος συχνά συνοδεύεται από ναυτία.

Τις περισσότερες φορές ο πόνος είναι αισθητός στο μέσο του ανωτέρου τμήματος της κοιλίας, ακριβώς κάτω από το στέρνο. Η δεύτερη συχνότερη θέση εντοπισμού του πόνου είναι το δεξιό ανώτερο τμήμα της κοιλίας ακριβώς κάτω από το όριο των οστών των πλευρών.

Σε σπάνιες περιπτώσεις ο πόνος μπορεί να γίνεται αισθητός στο βάθος κάτω από το στέρνο, οπότε μπορεί να εκληφθεί λανθασμένα σαν στηθάγχη ή καρδιακή προσβολή.

Ο κολικός της χοληδόχου είναι ένα σύμπτωμα που υποτροπιάζει. Εάν εμφανισθεί μία φορά, είναι πολύ πιθανό ότι θα επανεμφανισθεί.

Αντιμετώπιση

Οι χολόλιθοι δεν αποβάλλονται από μόνοι τους. Κάποιες περιπτώσεις μπορούν να αντιμετωπισθούν προσωρινά με φαρμακευτική ή διαιτητική αγωγή, όπως μείωση λήψης λιπαρών ουσιών. Αυτή η αγωγή έχει περιορισμένα και προσωρινά ποσοστά επιτυχίας. Τα συμπτώματα της χολολιθίασης θα συνεχισθούν μέχρι να αφαιρεθεί η χοληδόχος κύστη.

Στις περιπτώσεις όπου η χειρουργική θεραπεία είναι επείγουσα, η χολοκυστεκτομή είναι η συνήθης μέθοδος θεραπείας. Η χολοκυστεκτομή μπορεί να γίνει με ανοιχτή προσπέλαση ή λαπαροσκοπικά.

Πρόληψη

Η δίαιτα με φαγητά χαμηλής περιεκτικότητας σε λίπος και η απώλεια βάρους μπορούν να βοηθήσουν στην πρόληψη της χολολιθίασης.

Το άγχος είναι μια φυσιολογική σωματική και ψυχική αντίδραση του οργανισμού σε ορισμένες φάσεις ή στιγμές της ζωής μας. Εμφανίζεται όταν υπάρχουν πιεστικές συνθήκες αλλά και ως αποτέλεσμα γεγονότος που αλλάζει την καθημερινότητα του ατόμου.

Τα συμπτώματα είναι σχετικά γνωστά ανά τον γενικό πληθυσμό: εφίδρωση των χεριών, τρέμουλο, αίσθημα ότι η καρδιά χτυπά δυνατά ή και ότι τα γόνατά δεν μας κρατάνε.

Όταν όμως το άγχος είναι πολύ έντονο μπορεί να επηρεάσει την καθημερινότητα σε πολλά επίπεδα και να δημιουργήσει ορισμένες αντιδράσεις από τον οργανισμό.

Υπό αυτές τις συνθήκες αυξάνεται ο ρυθμός της αναπνοής, επιταχύνεται η κυκλοφορία, εκκρίνονται ορισμένες ορμόνες (κατεχολαμίνες) και κορτικοειδή, ενώ διεγείρεται και το συμπαθητικό νευρικό σύστημα, το οποίο διανέμεται σε διάφορα όργανα και ρυθμίζει τις λειτουργίες τους, με αποτέλεσμα όταν οι σωματικές αυτές προσαρμογές υπερβούν κάποιο όριο να εμφανίζονται συμπτώματα.

Όταν προκαλείται μια αγχώδης διαταραχή μπορούν να εκδηλωθούν συμπτώματα όπως ταχυκαρδία, πονοκέφαλος, αϋπνία, δυσχέρεια αναπνοής, τρόμος, ναυτία, ζάλη, διαταραχές κενώσεων, αίσθημα πνιγμού, εμετός, λιποθυμία, παράλυση, πόνοι στο σώμα, κάψιμο ή τσιμπήματα στο στήθος, σπασμοί, διάρροια ή δυσκοιλιότητα, κ.ά.

Στην περίπτωση των πόνων, που αποτελούν ένα από τα συχνότερα συμπτώματα, όταν είναι επίμονοι μπορεί να υποβαθμίσουν σημαντικά την επαγγελματική και προσωπική ζωή του πάσχοντα. Στο σημείο εκείνο εμφανίζεται αύξηση των απαιτήσεων των μυών σε οξυγόνο, καθώς και γενικευμένη επιτάχυνση ποικίλων μεταβολικών αντιδράσεων με αποτέλεσμα την πυροδότηση μυϊκών σπασμών που προκαλούν τον πόνο.

Σε κάθε περίπτωση με τέτοιου είδους συμπτώματα είναι απαραίτητος ο αποκλεισμός ενδεχόμενου οργανικού νοσήματος από έναν ειδικό.

Featured photo credit: Freepik

Ο κολικός του νεφρού θεωρείται ένας από τους ισχυρότερους πόνους που μπορεί να βιώσει ο άνθρωπος, ο οποίος προκαλείται από τις πέτρες στους νεφρούς, όταν αυτές μπλοκάρουν τη ροή των ούρων καθώς κινούνται στους σωλήνες του ουροποιητικού συστήματος.

Στον τυπικό κολικό του νεφρού ο πόνος αρχίζει συνήθως ξαφνικά χωρίς να προηγηθεί κάποιο προειδοποιητικό σύμπτωμα. Αρχικά, εντοπίζεται στην περιοχή του νεφρού, ενώ στη συνέχεια μπορεί να επεκτείνεται προς την κύστη, τα γεννητικά όργανα και την ουρήθρα.

Πολλές φορές, ο πόνος είναι εξαρχής δυνατός, ενώ άλλες φορές εμφανίζεται ως αίσθημα βάρους ή ως σφίξιμο στη περιοχή του νεφρού και στη συνέχεια αυξάνεται σε ένταση, προκαλώντας έντονη δυσφορία στον ασθενή. Αυτός, στην προσπάθειά του να βρει ανακούφιση, δεν μπορεί να σταθεί σε ένα μέρος, αλλά συνέχεια αλλάζει θέση, χωρίς τελικά να κατορθώσει να ηρεμήσει.

Ο κολικός στους νεφρούς μπορεί να εμφανιστεί στον καθένα, ωστόσο εμφανίζεται συχνότερα στην ηλικιακή ομάδα μεταξύ των 20 και 30 ετών.

Τι τον προκαλεί;

Ο κολικός του νεφρού δεν είναι νόσος αλλά σύμπτωμα. Η κυριότερη αιτία που τον προκαλεί είναι η λιθίαση του ουροποιητικού συστήματος. Παράγοντες που προδιαθέτουν στη λιθίαση του ουροποιητικού είναι η υπερκατανάλωση γάλακτος και γαλακτοκομικών (τυριά, γιαούρτι), ζωικών λευκωμάτων (κυρίως κόκκινου κρέατος) και αλατιού σε συνδυασμό με την ανεπαρκή ενυδάτωση του οργανισμού.

Άλλες αιτίες που προκαλούν τον κολικό του νεφρού μπορεί να είναι η χημειοθεραπεία, η κυστινουρία, μία κληρονομική διαταραχή που χαρακτηρίζεται από περίσσευμα κυστίνης στα ούρα, η ουρική αρθρίτιδα, ένας τύπος αρθρίτιδας που προκαλείται από συσσώρευση του ουρικού οξέος στις αρθρώσεις, η νεφρική ανεπάρκεια, η ουρολοίμωξη, κλπ.

Συμπτώματα

Τα συμπτώματα κολικού του νεφρού μπορούν να είναι καθημερινά ή περιστασιακά. Στα συνηθέστερα, πέραν του πόνου στα πλευρά, την πλάτη, την κοιλιά και τη βουβωνική χώρα, συγκαταλέγονται το μη φυσιολογικό χρώμα ούρων, ο πυρετός, τα δύσοσμα ούρα και η ναυτία με ή χωρίς έμετο.

Είναι επικίνδυνος;

Ο κολικός του νεφρού, αν και συνήθως είναι πολύ οξύς, δεν αποτελεί  αυτός καθαυτός επικίνδυνο συμβάν για τον ασθενή, αλλά το αίτιο που τον προκάλεσε. Πρέπει συνεπώς να τον οδηγήσει στον ειδικό για περαιτέρω διερεύνηση του προβλήματος, ο οποίος θα διαγνώσει την αιτία του.

Αντιμετώπιση

Η θεραπεία για τους νεφρικούς κολικούς και τις πέτρες στους νεφρούς περιλαμβάνει μείωση του πόνου και διάλυση των λίθων. Σε ορισμένες περιπτώσεις οι πέτρες αποβάλλονται από μόνες του, χωρίς την κατάλληλη αγωγή όμως υπάρχει ο κίνδυνος να επανεμφανιστούν.

Υπάρχουν διάφορες θεραπευτικές αγωγές, όπως φάρμακα και χειρουργικές επεμβάσεις, αλλά και ελάχιστα επεμβατικές μέθοδοι όπως θεραπεία θερμότητας για τον πόνο, λιθοτριψία, με τη χρήση υπερήχων δονήσεων προκειμένου να σπάσουν οι πέτρες στους νεφρούς, τοποθέτηση καθετηρα για να κρατήσει ελεύθερη τη δίοδο των ουροποιητικών σωλήνων από τους νεφρούς στην κύστη, καθώς και ουρηθροσκόπηση, μία ελάχιστα επεμβατική χειρουργική διαδικασία.

Η κοιλιοκάκη, η οποία είναι γνωστή και ως δυσανεξία στη γλουτένη, είναι μια αυτοάνοση πάθηση που πυροδοτείται από τη γλουτένη σε γενετικά προδιαθετιμένα άτομα.

Η γλουτένη είναι μια αποθηκευτική πρωτεΐνη που υπάρχει στο σιτάρι, το κριθάρι, τη βρώμη και τη σίκαλη και προκαλεί σε αυτά τα άτομα καταστροφή των απορροφητικών λαχνών του λεπτού εντέρου, με αποτέλεσμα ο οργανισμός τους να μην μπορεί να απορροφήσει τις απαραίτητες για τη λειτουργία του ουσίες, οδηγώντας έπειτα σε μεγάλη ανεπάρκεια θρεπτικών στοιχείων, βιταμινών και μετάλλων.

Η κληρονομικότητα σε συνδυασμό με την κατανάλωση τροφών με γλουτένη μπορεί ενδεχομένως να οδηγήσει στην εκδήλωση της νόσου, η οποία μπορεί να εμφανιστεί και στα μωρά όταν εντάσσονται τα δημητριακά στη διατροφή τους.

Γενικά θεωρείται σχετικά σπάνια νόσος, η συχνότητά της όμως τα τελευταία χρόνια με την ανάπτυξη ευαίσθητων βιοδεικτών μπορεί να αγγίζει παγκόσμια ακόμα και το 1% του πληθυσμού.

Παρόλα αυτά, λόγω της ποικιλομορφίας των συμπτωμάτων της, η διάγνωση κατά κύριο λόγο βασίζεται στην ισχυρή κλινική υποψία του γιατρού.

Συμπτώματα

Η κοιλιοκάκη εμφανίζει μια σειρά εξουθενωτικών συμπτωμάτων. Χαρακτηριστικό είναι ότι οι άνθρωποι με κοιλιοκάκη μπορεί να μην έχουν κανένα σύμπτωμα, αλλά μπορούν να αναπτύξουν επιπλοκές της νόσου με την πάροδο του χρόνου. Τα συμπτώματα εξαρτώνται από το βαθμό της κακής απορρόφησης των τροφών και μπορεί να μην εμφανιστούν, να είναι λίγα ή ήπια, έως και σοβαρά.

Οι κατηγορίες των συμπτωμάτων είναι δύο: Μπορεί πρώτον να οφείλονται στην κακή απορρόφηση των θρεπτικών ουσιών ή και δεύτερον στην έλλειψη των βιταμινών και των μετάλλων.

Συμπτώματα λόγω κακής απορρόφησης:

– Διάρροια
– Δύσοσμα αέρια κοιλίας
– Στεατόρροια (αυξημένη ποσότητα λίπους στα κόπρανα)

Συμπτώματα λόγω ελλιπούς διατροφής και ανεπάρκειας βιταμινών και μετάλλων:

– Απώλεια βάρους και κατακράτηση υγρών
– Οστεοπόρωση
– Αναιμία
– Στειρότητα
– Συχνά αιματώματα
– Παθολογικά ηπατικά τεστ
– Περιφερική νευροπάθεια (καταστροφή νεύρων)
– Μυϊκή αδυναμία

Αντιμετώπιση

Η σωστή και έγκαιρη διάγνωση και η χορήγηση ειδικής δίαιτας με τρόφιμα χωρίς γλουτένη επαναφέρει στο φυσιολογικό την απορροφητική ικανότητα του εντέρου, προκαλεί πλήρη υποχώρηση της συμπτωματολογίας και αποτρέπει δυσάρεστες επιπλοκές, όπως λέμφωμα ή καρκίνο σε περιπτώσεις αδιάγνωστες ή παραμελημένες που δεν τηρούν τις διαιτητικές οδηγίες.

Επειδή τα τελευταία χρόνια τα τρόφιμα χωρίς γλουτένη είναι ιδιαίτερα «της μόδας» και τυγχάνουν ευρείας κατανάλωσης, η υποχώρηση κάποιων συμπτωμάτων με την αποφυγή τροφίμων με γλουτένη δεν παραπέμπει στη διάγνωση της κοιλιοκάκης, η οποία απαιτεί βιοδείκτες και βιοψίες, αλλά στην αποκαλούμενη ευαισθησία στη γλουτένη, που δεν είναι αυτοάνοσο νόσημα αλλά έχει χαρακτηριστικά τροφικής αλλεργίας.

Νέα έρευνα ανακάλυψε ότι το λιπώδες ήπαρ μπορεί να αποτελέσει κίνδυνο για την καρδιά.

Η έρευνα των Pitie-Salpetriere Hospital και Pierre and Marie Curie University έδειξε ότι η μη αλκοολική λιπώδης νόσος του ήπατος αποτελεί ανεξάρτητο παράγοντα κινδύνου για αρτηριοσκλήρυνση και επομένως για καρδιαγγειακή νόσο.

Τα ευρήματα συνιστούν στενή παρακολούθηση της καρδιαγγειακής υγείας και των μεταβολικών επιπλοκών σε ασθενείς με μη αλκοολική λιπώδη νόσο του ήπατος (NAFLD).

Η ερευνήτρια Raluca Pais, δήλωσε ότι σύμφωνα με τις ενδείξεις, το λιπώδες και φλεγμαίνον ήπαρ εκφράζει αρκετούς προφλεγμονώδεις και προπηκτικούς παράγοντες, καθώς και γονίδια που εμπλέκονται σε επιταχυνόμενη αθηρογένεση.

Ο ερευνητής Vlad Ratziu πρόσθεσε ότι αυτό αυξάνει την πιθανότητα, η σχέση μεταξύ μη αλκοολικής λιπώδους νόσου του ήπατος και θνησιμότητας από καρδιαγγειακά αίτια, όχι μόνο να ρυθμίζεται από κοινούς παράγοντες κινδύνου αλλά η μη αλκοολική λιπώδης νόσος του ήπατος να συμβάλλει ανεξάρτητα στην αύξηση του συγκεκριμένου κινδύνου.

Ερευνητές πραγματοποίησαν μεγάλη έρευνα σε σχεδόν 6.000 ασθενείς που παραπέμφθηκαν στο νοσοκομείο, μεταξύ 1995 και 2012, για να διαπιστωθεί αν η μη αλκοολική λιπώδης νόσος του ήπατος αποτελεί ή όχι αιτία της αρτηριοσκλήρυνσης στην καρωτίδα.

Οι ερευνητές κατέληξαν ότι σε ασθενείς με μεταβολικό σύνδρομο που έχουν κίνδυνο για καρδιαγγειακά προβλήματα, η μη αλκοολική λιπώδης νόσος του ήπατος συμβάλλει σε πρόωρη αρτηριοσκλήρυνση και την εξέλιξή της, ανεξάρτητα από παραδοσιακούς παράγοντες κινδύνου.

Η έρευνα δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Journal of Hepatology.

Πηγή: iatronet.gr